د بریتانیا د بهرنیو چارو وزیر جېمز کلیفرلي وايي، طالبان غواړي چې ښځې د افغان ټولنې له ټولو برخو چاڼ کړي.

د ډي پي اې خبري اژانس د راپور له مخې، د بریتانیا د بهرنیو چارو وزیر د ښځو پر کار او تعلیم د طالبانو پر بندیزونو په غبرګون کې له هغوی وغوښتل چې خپله پرېکړه بېرته واخلي او په عین حال کې یې خبرداری ورکړ چې له دې کبله به میلیونونه افغانان له کړاوونو سره مخامخ شي.

طالبانو تېره اوونۍ د یوه فرمان په خپرولو د افغانستان په ټولو پوهنتونونو کې د ښځینه محصلانو پر لوړو زده کړې بندیز ولګاوه.

دغه راز طالبانو څو ورځې وړمه ورځ د یو بل فرمان په خپرولو په ټولو نادولتي کورنیو او بهرنیو موسسو کې د کار په کولو بندیز هم ولګاوه.

تمه کیږي چې د افغانستان د ۱۷ کلنو فوټسال لوبډله به د پنجشنبې په ورځ په بحرین کې د ۲۰۲۵ کال د آسیا د ځوانانو د سیالیو په پای لوبه کې له ایران سره مخامخ شي.

افغانستان د سې شنبې په ورځ تایلینډ ته ۹ د ۱ په مقابل کې په ماتې ورکولو سره د دې لوبو وروستي پړاو ته ووت.

افغانستان په دې سیالیو کې مخکې ازبکستان، بحرین او چین ته ماتې ورکړې ده.

د " افغانستان دوستانو" په نوم غونډه کې د افغانستان د خلکو، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو د ملاتړ پر اړتیا ټینګار وشو.

په ملګروملتونوکې د کاناډا ماموریت د سې شنبې په ورځ ناوخته پرخپله ایکسپاڼه لیکلي: «موږ له افغانستان سره د دوامداره ملاتړ غوښتونکي یو او د دې هیواد له خلکو، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو پر خپل قوي ملاتړبیا ټینګارکوو. »

په دې اړه چې دا غونډه کله جوړه شوې وه، څه ندي ویل شوي خو ویل شوې چې د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي، ریچارډ بینټ او په ملګروملتونو کې د افغانستان د دایمي استازولۍ سرپرست، د ړنګ شوي جمهوي نظام چارواکي نصیراحمد فایق هم ګډون کړی و.

پر افغانستان د طالبانو له بیاځلي واکمنیدو وروسته له دې هیواد سره د نړیوالې ټولنې ډیری مرستې بندې شوي او د نجونو او ښځو لپاره د زده کړې، کار او د تګ راتګ په آزادۍ سخت محدودیتونه لګول شوي دي.

د طالبانو له واک ته رسیدو څه باندې څلور کاله وروسته، له روسیې پرته د نړۍ بل هیڅ هیواد هم د طالبانو حکومت په رسمیت ندی پیژندلی.

بشري حقونو، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو حقونوته درناوی او د یو ټول شموله حکومت جوړیدل د نړیوالې ټولنې له خوا د طالبانو د حکومت د په رسمیت پیژندلو لپاره اساسي شرطونه ګڼل کیږي.

د پاکستاني چارواکو د وروستیو څرګندونو په اړه چې وایي په استانبول کې خبرې ناکامه شوي، د طالبانو د حکومت چارواکو تراوسه څه ندي ویلي خو د دوی ترکنټرل لاندې ملي ټلویزیون وایي، د پاکستاني لوري د "غیرمنطقي غوښتنو " له امله پرمختګ ندی شوی.

د پاکستان د اطلاعاتو مرکزي وزیر عطاالله تارړ پرون سې شنبې پرخپله ایکسپاڼه په یوه پیغام کې وویل چې د استانبول په خبرو کې هیڅ پرمختګ ونه شو او هیڅ حللار ونه موندل شوه. د پاکستان دفاع وزیر خواجه اصف بیا ادعا وکړه چې په استانبول کې د طالبانو استازو واک نه درلود.

که څه هم د طالبانو چارواکو تراوسه د دې غونډې او پاکستاني چارواکو د څرګندونو په اړه څه ندي ویلي خو د طالبانو ترکنټرول لاندې ملي ټلویزیون چې د طالبانو سیاست منعکسوي، په خپله ویبپاڼه کې په یوه بیان کې لیکلي چې په استانبول کې د افغانستان او پاکستان تر منځ خبرې د پاکستاني لوري د "غیر منطقي غوښتنو " له امله پرمختګ نه کوي.

ویل شوي چې په دې خبرو کې پاکستاني لوري له افغانستان څخه غوښتي، چې په پاکستان کې د کېدونکو بریدونو د نه کېدو تضمین ورکړي. د افغانستان پلاوي بیا ویلي، چې تحریک طالبان پاکستان یا ټي ټي پي د پاکستان کورنۍ او پخوانۍ ستونزه ده، خو د افغانستان حکومت ژمن دی، چې د افغانستان خاوره به د پاکستان، یا د کوم بل هېواد پر وړاندې نه کارول کېږي.

د ترکیې په ګډون چې د دې خبرو کوربنه وه، تراوسه پوري هیڅ لوري ندي ویلي چې ایا دواړه پلاوي بیرته خپلو هیوادونو ته ستانه شوي او که د خبرو د دوام په نیت بیاهم په استانبول کې دي.

د کابل او اسلام آباد ترمنځ په وروستیو کلونو کې پریوبل د تورونو لګولو له امله د دواړو لورو ترمنځ اړیکي ترینګلې شوي دي. پاکستان تورلګوي چې افغانستان هغو وسله والو ډلو ته پناه ورکړې چې پر پاکستان بریدونه کوي، هغه تورچې کابل تل ردکړی دی.

پاکستاني چارواکو پرون ناوخته اعلان وکړ چې په استانبول کې د دوی او طالب استازو خبرې ناکامه شوي دي.

د پاکستان د اطلاعاتو مرکزي وزیر عطاالله تارړ په یوه پیغام کې وویل چې د استانبول په خبرو کې هیڅ پرمختګ ونه شو.

ده پر خپله ایکسپاڼه لیکلي چې د استانبول په خبرو کې هیڅ حللار ونه موندل شوه.

له بلې خوا د پاکستان دفاع وزیر خواجه اصف ادعا وکړه چې په استانبول کې د طالبانو استازو واک نه درلود.

خواحه اصف تېره شپه د پاکستان یوه خصوصي تلویزیون ته په مرکه کې وویل چې هند د افغانستان له لارې د پاکستان خلاف نبابتي جنګ پیل کړی دی.

طالبانو تراوسه پورې د استانبول د خبرو د ماتې او د پاکستاني چارواکو د دغو نویو ادعاوو په اړه څه نه دي ویلي خو د طالبانو د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالمتین قانع د سې شنبې په ورځ آریانا نیوز، د افغانستان خصوصي رسنۍ ته د پاکستان د دفاع د وزیر خواجه آصف وروستي خبرداري ته په اشاره چې ویلي و، که دواړه لوري یوې هوکړې ته ونه رسیږي نو دا "خلاصې جګړې" ته لار هوارولی شي وویل: هر برید به داسې ځواب شي چې د ده په ټکو هغه به "پاکستان ته د عبرت درس او نورو ته پیغام" ورکړي.

ښاغلي قانع زیاته کړه: "دا سمه ده چې موږ اټومي وسلې نه لرو، خو نه ناټو او نه هم متحده ایالات توانیدلي چې په افغانستان کې د شل کلنې جګړې سره سره دا هیواد تر خپل کنټرول لاندې راولي."

د کابل او اسلام آباد ترمنځ په وروستیو کلونو کې پریوبل د تورونو لګولو له امله د دواړو لورو ترمنځ اړیکي ترینګلې شوي دي. پاکستان تورلګوي چې افغانستان هغو وسله والو ډلو ته پناه ورکړې چې پر پاکستان بریدونه کوي، هغه تورچې کابل تل ردکړی دی.

د ایران ولسمشر د کابل او اسلام‌اباد ترمنځ د تاوتریخوالي د حل لپاره د مرستې وړاندیز وکړ.

مسعود پزشکيان د سې‌شنبې په ورځ د اقتصادي همکاریو سازمان (ECO) د سرمشریزې په څنډه کې د پاکستان له کورنیو چارو وزیر محسن نقوي سره وکتل او د کابل او اسلام‌اباد ترمنځ د ترینګلتیاوو له هواري یې یې مرستې ته چمتووالی څرګند کړ.

پزشکيان وویل، اسلامي هېوادونه باید د شخړو د کمولو لپاره یو موټی کار وکړي او د ګډو ګواښونو پر وړاندې “یووالی وساتي”، هغه ټینګار وکړ چې باید په سیمه کې د کړکېچونو د مخنیوي لپاره هڅې وشي.

پزشکیان دا وړاندیز په داسي حال کې وکړ چې په استانبول کې د طالبانو او پاکستان د حکومتونو خبرې پرون په درېیمه ورځ له ولاړ حالت سره مخامخ شوې.

د پاکستان د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي د ایران له ولسمشر سره په خبرو کې د پاکستان او افغانستان ترمنځ په استانبول کې وروستۍ خبرې “رغنده” وبللې، خو ټینګار یې وکړ چې اختلافات باید د سوله‌ ییزو خبرو له لارې حل شي.

نقوي ټینګار وکړ چې سیمه‌ییزې ترینګلتیاوې باید نورې زیاتې نه شي، ځکه دواړه هېوادونه لا هم د خبرو د ناکامۍ پر سر یو بل ملامتوي.

د پاکستان د کورنیو چارو وزیر د ایران ولسمشر ته دا هم وویل چې «ترهګري» او «کډوالي» د ایران او پاکستان ګډې اندېښنې دي او زیاته یې کړه چې د دواړو ګاونډیو ترمنځ اوسنۍ همکاري به اغېزمنې پایلې ولري.

د پاکستاني پنجاب اعلی وزیرې مریم نواز په خپل ایالت کې د بې اسناده استوګنو بهرنیانو، په ځانګړي ډول د افغان اتباعو، پر ضد د پرېکنده اقداماتو پرېکړه وکړه.

مریم نواز چارواکو ته امر وکړ چې د هغو کسانو خلاف سمدستي دوسیې ثبت کړي چې خپل کورونه، دوکانونه، فابریکې، هوټلونه یا د تېلو پمپونه غیرقانوني بهرنیانو ته په کرایه ورکوي. هغې ټینګار وکړ چې دا ډول ټول فعالیتونه باید په جدي ډول وڅارل شي او راپور یې ورکړل شي.

د مریم نواز تر مشرۍ لاندې د پنجاب ایالتي کابینې همداراز امر وکړ چې د جوماتونو له لارې دې د بې اسناده افغانانو د موندلو لپاره اعلانونه وشي.

ترکي رسنۍ وايي، په استانبول کې د طالبانو او پاکستان د حکومتونو د استازو ترمنځ خبرې له خنډ سره مخامخ شوي دي.

د دغو رسنیو د راپورونو له مخې، دواړه خواوې یو بل په خبرو کې د خنډ له کبله ملامتوي.

خو د دواړو خواوو پلاوي لا هم په استانبول کې دي او لا هم تمه شته چې خبرو ته دوام ورکړي.

چارواکو مخکې ویلي و، چې دا خبرې درې ورځې دوام کوي.

طالبانو ویلي چې دوی تر وسې وسې هڅه وکړه چې اختلافونو ته حللاره ومومي خو د دوی په وینا پاکستاني لوري د دوی په څېر نیت نه درلود.

له بلې خوا د پاکستان امنیتي سرچینو د خپل هیواد رسنیو ته ویلي چې طالبانو د پاکستان اصلي غوښتنه، چې د افغانستان له خاورې دې د پاکستان پر ضد کار نه اخیستل کېږي، نه ده منلې.

ملګري ملتونه وایي، د روان کال په جولای میاشت کې یوازې په درې ورځو کې په کابل کې د طالبانو حکومت د حجاب نه مراعتولو په تور په لسګونو ښځې او نجونې " په خپل سر" نیولې دي. د افغانستان لپاره د ملګروملتونو مرستندویه ماموریت، یوناما په یوه راپورکې چې نن سې شنبې یې خپورکړی، له جولای څخه ترسپټمبرمیاشتې پورې پکې په افغانستان کې د بشري حقونو وضعیت څیړل شوی دی. په راپورکې ویل شوي چې په جولای میاشت کې د ۱۶ او ۱۹ کلونو ترمنځ له شپیتو زیاتې ښځې او نجونې نیول شوې وې چې په خبره یې له څوساعتونو نیولې تر یوې شپې پورې یې د طالبانو په بند کې تیرې کړي.

یوناما همدارنګه ویلي چې د توقیف شویو ښځو نارینه غړي اړشوي و چې د هغوی د خلاصون لپاره کتبي ضمانت ورکړي.

طالبانو په ۲۰۲۱ کال پرافغانستان له بیا واکمنیدو وروسته سخت قوانین وضع کړي، چې د ښځو پر کار کولو او له شپږم ټولګي څخه وروسته د نجونو پر زده کړې بندیزونه هم پکې شامل دي.

که څه هم د طالبانو حکومت ادعا کوي چې له ښځو سره د اسلامي شریعت سره سم چلند کوي، خو د ملګرو ملتونو په ګډون د بشري حقونو نړیوالو سازمانونو د طالبانو د حکومت کړنې د ښځو پر وړاندې "سیستماتیک تبعیض" بللي دي.

له پولیو د خلاص افغانستان بنسټ وایي، په پکتیکا ولایت کې به نن هم د پولیو پرضد د واکسین کمپیان دوام وکړي.

دې بنسټ نن سې شنبې پرخپله ایکسپاڼه په یوه بیان کې ویلي چې د پولیو دغه کمپاین به چې پرون دوشنبې پیل شوی، نن هم د دې ولایت په ټولو ولسوالیو کې دوام وکړي. له پولیو د خلاص افغانستان بنسټ له خلکو غوښتي چې د پولیو یا ګوزڼ ناروغۍ د ختمولو لپاره خپل ټول له پنځو کلونو کم عمره ماشومان واکسین کړي. تردې مخکې د اوکتوبر په اتلسمه د پولیو د واکسین کمپاین د افغانستان په دریو ختیځو ولایتونو، ننګرهار، کونړاو لغمان کې هم ترسره شوی و. افغانستان او پاکستان په نړۍ کې هغه دوه هیوادونه دي چې تراوسه پکې د پولیو ناروغۍ شته.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد وایي، د ترکیې په استانبول کې نن هم د پاکستان او د دوی د پلاوو ترمنځ خبرې روانې دي اودوی یې د نتیجې وړاندوینه نه کوي ترڅو داغونډه پای ته ورسیږي. ښاغلي مجاهد زیاته کړه چې له پاکستان سره د وروستي کړکیچ د حل یوازینی حل لاره ډیالوګ او متقابل درک دی. خو د فرانسپرس خبري آژانس د راپورله مخې پاکستاني امنیتي سرچینو ویلي چې په دې خبرو کې پرمختګ د افغان طالبانو په مثبت دریځ پورې تړلی دی. دغو سرچینو چې هویت یې ندی په ډاګه شوی، د طالبانو پلاوی په سروزری تورن کړی او ویلي یې دي چې هغه جدیت نه ښیي.

د راپورونو له مخې د طالبانو مذاکره کوونکو له پاکستان څخه غوښتي چې د افغانستان له هوايي حریم څخه سرغړونه ودروي او د مخالفو ډلو له ملاتړ څخه لاس واخلي.

خو پاکستان، د تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) پر وړاندې چې وايي د افغانستان له خاورې څخه بریدونه ترسره کوي،

د " کره اقداماتو" غوښتنه کړې.