د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو، د سه‌شنبې په ورځ (د دلوې ۹مه) حیاتي بشري مرستې، د امریکا د نړیوالو مرستو د ځنډیدو په اړه د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ادارې له پریکړې استثنا کړي دي.

د اسوشیتید پریس خبري اژانس وايي هغه سند یې لیدلی چې د مارکو روبیو له خوا لاسلیک شوی او په کې د امریکا د بهرنیو چارو وزیر موافقه کړې چې حیاتي بشري مرستې، لکه اړین درمل، روغتیایي خدمات، خواړه، سرپناه، او نور معیشتي ملاتړ، لږ تر لږه موقتاً، پر بهرنيو مرستو د امریکا د بندیز څخه مستثنی کړي.

طالبان وایي، د امریکا د بهرنيو مرستو ځنډ د افغانستان د بشري پروژو پر فعالیتونو هم اغېز کړی.

د طالبانو د اقتصاد وزارت مسلکي مرستیال، عبداللطیف نظري، ویلي چې د امریکا له لوري د مرستو تر بندېدو وروسته، د افغانستان په ۲۸ ولایتونو کې د ۵۰ نړیوالو موسسو فعالیتونه درېدلی دی.

نظري دا خبره د سه‌شنبې په ورځ (د دلوې ۹مه) له یو شمېر افغان رسنیو سره شریکه کړې.

هغه زیاته کړه، چې ډېری دغو موسسو د کرنې، پوهنې، طبیعي پېښو پر وړاندې مبارزې، او د روغتیایي خدماتو په برخو کې فعالیت کاوه.

د امریکا ولسمشر، ډونالډ ټرمپ، تېره اوونۍ، یوازې څو ساعته وروسته له دې چې واک ته ورسېد، د خپلې ادارې له لوري د بهرنيو مرستو د ځنډ پرېکړه اعلان کړه او ویې ویل چې باید دا مرستې له سره وکتل شي، څو معلومه شي چې آیا د "لومړی امریکا" پالیسۍ سره مطابقت لري که نه.

د طالبانو حکومت دوه هغه دیني علمان نیولي چې تېره ورځې یې پر دوی نیوکې کړې وې.

د دیني عالمانو محمود حسن او عبدالقادر قانت د کورنیو غړو او خپلوانو ازادي راډیو سره خبرو کې وویل چې د طالبانو د حکومت استخباراتو تېره شپه په کابل کې دغه عالمان نیولي او بندیان کړي یې دي.

دوی وایي دا دیني عالمان له پرون سه شنبې ماښام راهیسې په کابل کې د طالبانو د حکومت د استخباراتو په شپږم ریاست کې بندیان دي.

د دیني عالم مولوي محمود حسن د کورنۍ یو غړي چې د موضوع د حساسیت له امله یې نه غوښتل په راپور کې یې نوم خپور شي ازادي راډیو ته وویل "هو زموږ ورور پرون شپه نیول شوی، تر سهاره یې ټلیفون روښانه و، کورنۍ ته یې احوال ورکړ او خپلې مېرمن ته یې وویل چې نیول شوی یم، د دې لپاره چې زموږ یو مشر ورور د زړه تکلیف لري هغه په تشویش کېږي، بیا یې ټلیفون بند شوی، نو دومره پوهېږو چې د استخباراتو شپږم ریاست کې دی، د طالبانو له حکومته مو غوښتنه ده چې دی ژر تر ژره ازاد کړي."

دغه شان د بل دیني عالم مولوي عبدالقادر قانت یو خپلوان چې ده هم نه غوښتل په راپور کې یې نوم واخیستل شي ازادي راډیو ته یې وویل " موږ ترې احوال واخیست، دوی (طالبانو) وویل چې د استخباراتو په ۶ ریاست کې دي په شش درک سیمه کې، او ویې ویل چې له عبدالقادر قانت سره یو بل دیني عالم هم دلته دی، تحقیقات ترې روان دي."

که څه د طالبانو د حکومت د استخباراتو عمومي ریاست ویاند خلیل همراز د دغو ادعاوو په اړه د ازادي راډیو پوښتنې ځواب نه کړې، خو د دې دیني عالمانو کورنیو ازادي راډیو ته وویل چې طالبانو وروته ویلي چې دوی دا مهال تر پوښتنو ګروېږنو لاندې دي.

د یادونې ده چې دغو دیني عالمانو پرون سه شنبه د جنورۍ په ۲۸ په کابل کې د “سولې او یو بل منلو” په نوم یوه غونډه کې د ویناوو پر مهال د طالبانو د حکومت د مشرانو لخوا د واک د انحصار ادعا کړې وه.

مولوي محمود حسن چې اوس یې د طالبانو له خوا د نیول کېدو ادعا کېږي، په یاده غونډه کې یې ویلي و چې د طالبانو د حکومت د مشر ملا هبت الله اخندزاده په ګډون د دوی ۱۳ تنه چارواکي یوازې له کندهار ولایته دي چې په ټکو یې دا د قدرت انحصار دی.

تېر کال د دیني عالم عبدالقادر قانت د نیول کېدو راپورونه خپاره شوي وه، خو هغه مهال هم د طالبانو حکومت دا راپورنه نه رد او نه تایید کړي وو.

د یادونې ده چې د طالبانو حکومت مخکې هم د پوهنتون یو شمیر استادان، مدني او د بشري، ښځو او زدکړو د حقونو فعالان چې د دوی د حکومت پر کړنلارو یې نیوکې کړې وې، نیولي او بندیان کړي چې ورسته بېرته خوشې شوي دي.

د طالبانو د حکومت رییس الوزرا له خوا په یوه نوي فرمان کې ټولو مسافرو، په ځانګړې توګه سوداګرو او صرافانو ته امر شوی چې د هوايي ډګرونو له لارې له ۵۰۰۰ او ځمکنیو بندرونو له لارې دې له ۵۰۰ څخه زیات ډالر بهر ته نه انتقالوي.

دا فرمان نن، چهارشنبه ( د سلواغۍ ۱۰مه) د طالبانو د حکومت د چارو د عمومي ریاست لخوا پر ایکس پاڼه / پخواني ټویټر خپور شوی دی.

دغه فرمان له افغانستان سره د امریکا د مرستو له ځنډولو وروسته صادر شوی، هغه فرمان چې له امله یې د ډالرو په وړاندې د افغانیو ارزښت کم شو.

په دې شپږ ماده ییز فرمان کې، طالبانو په افغانستان کې دننه په راکړه ورکړه کې د بهرنیو اسعارو کارول منع کړي او له ټولو افغان اتباعو یې وغوښتل چې په ټولو معاملو کې افغانۍ وکاروي.

دا په داسې حال کې ده چې په تیرو دوو اونیو کې د امریکایي ډالر په وړاندې د افغانیو ارزښت د پام وړ کم شوی دی او یو ډالر شاوخوا اتیا افغانیو ته ختلی دی.

د طالبانو د اقتصاد وزارت مسلکي مرستیال عبداللطیف نظري وايي چې له افغانستان سره د امریکا د مرستو له ځنډېدو وروسته، د افغانستان په ۲۸ ولایتونو کې د ۵۰ نړیوالو سازمانونو فعالیتونه ځنډول شوي دي.

نظري دغه څرګندونې پرون سه شنبه ( د جنورۍ ۲۸مه) ځینو ځایي رسنیو ته کړې دي.

هغه زیاته کړه چې ډیری دا موسسې د کرنې، پوهنې، طبیعي پیښو سره د مبارزې او روغتیایی خدماتو وړاندې کولو په برخو کې فعالې وې.

خو رویټرز راپور ورکړی چې د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو د سې شنبې په ورځ په یوه یادښت کې د حیاتي بشري مرستو لېږل استثنا کړل او دا یې د ټرمپ ادارې لخوا د لګول شوي درې میاشتني بهرني مرستو په کنګل کې شاملې مرستې ونه ګڼلې.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ تېره اونۍ، د واک له ترلاسه کولو څو ساعته وروسته اعلان وکړ چې هیواد به یې بهرنۍ مرستې وځنډوي، او ویې ویل چې دا به بیاکتنې ته اړتیا ولري ترڅو وګوري چې"امریکا تر ټولو لومړی" تګلارې سره سمون لري او که نه.

ټاکل شوې ده چې په استرالیا کې د افغانستان د ښځینه کریکټ جلاوطنه لوبډله سبا (د سلواغۍ په ۱۱مه) د اسټرالیا د میلبورن په جانکشن اووال لوبغالي کې له بې پولې کرکټ لوبډلې سره مخامخ شي.

د افغان کډوالو ښځینه کرکټ لوبډله د درې کلنې جلاوطنۍ وروسته د دې شل اوریزې لوبې لپاره سره راټولیږي.

اسوشیټیډ پرس د چهارشنبې په ورځ د یوې افغان ښځینه کریکټرې فیروزه امیري له قوله وویل چې د هغې لوبډله به د سبا په لوبه کې د هغو ملیونونو افغان میرمنو استازیتوب وکړي چې د طالبانو د واکمنۍ پرمهال له خپلو حقونو څخه محرومې شوې دي.

اغلې امیري له دې حکومت او د اسټرالیا د کرکټ بورډ څخه د افغان ښځینه لوبغاړو د ملاتړ او د دې سپورت د ترویج له امله مننه وکړه.

له دې مخکې، د اسټرالیا د کرکټ بورډ اجرایوي مشر نیک هاکي په میلبورن کې د افغان ښځینه کریکټرانو لوبه، په نړیواله کچه د لوبېدو په لور لومړی ګام وباله.

د ۱۴۰۰ کال په دوبي کې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته، د افغانستان د ښځینه کرکټ لوبغاړو په اسټرالیا کې پناه واخیسته، چې ځینې یې په کانبرا او پاتې نیم یې په میلبورن کې ژوند کوي.

د طالبانو د حکومت سترې محکمې پرون سه شنبه په دریو ولایتونو کې تورنو کسانو ته د تعزیزي سزاګانو د عملي کېدو خبر ورکړ.

سترې محکمې پر خپله ویبپاڼه په جلا جلا خبرپاڼو کې ویلي چې په ارزګان کې یو کس د( لواطت) او پکتیکا کې یو بل کس د ( اخلاقي) فساد په تور نهه دیرش -نهه دیرش دورې ووهل شول.

د دوی د معلوماتو له مخې یو بل کس په کندز کې د غلا په تور ۳۹ دورې وهل شوی دی.

په ارزګان او پکتیکا کې د دورو وهلو د څرنګوالي معلومات نشته، خو ویل شوي چې کندز کې تورن کس باندې په عام محضر کې سزا عملي شوې ده.

د بشري حقونو ملاتړي او ملګري ملتونه د طالبانو پر دې ډول سزاو تل نیوکې کوي او د بشري حقونو نقض یې بولي.

د ځايي مسوولینو په وینا، تیره شپه نامالومو کسانو د خوست د تریزايي او علي شیرو ولسوالۍ په ابوخانه کې د یوې کورنۍ لس کسان ووژل.

په خوست کې طالب چارواکي وايي، چې په پيښه کې د لاس لرلو په تور ۲ تنه د امنیتي کسانو لخوا نیول شوي دي.

ځینو سرچینو یاده پيښه د شخصي دښمنۍ له کبله بللې ده.

په وژل شویو کې ۲ ښځې، ۵ ماشومان او پاتې درې نارینه لویان دي.

یو ځايي اوسیدونکي ویلي، چې یوه میرمن امیندواره وه او درې اولادونه یې په نس ول.

نن د جنوري په ۲۹مه د ولایت مقام ویاند مستغفر ګربز مشال راډیو ته وویل (بیګاه ماسخوتن شاوخوا نهه بجې د علي شیرو ولسوالۍ اړوند د ابوخانې په سیمه کې د ناڅرګندو کسانو له لوري په یو کور برید شوی، چې له امله یې د یوې کورنۍ د ښځو او ماشومانو په ګډون لس کسان په شهادت رسیدلي دي.)

د ټولنیزو رسنیو یو شمېر کارونکو، کورنیو او بهر میشتو افغانانو په یاده پيښه خواشیني څرګنده کړې او دا عمل يې په سختو ټکو غندلی دی.

یادو کسانو له اړوند ادارو ادارو غوښتي، چې د پيښې عاملان ونیسي او په عام محضر ورته سزاء ورکړل شي.

د افغانستان د هواپېژندنې اداره اټکل کوي چې نن او سبا به د هېواد په ۱۹ ولایتونو کې واورې او بارانونه ووري.

د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چلن وزارت نن پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې ویلي دي چې په کونړ، نورستان، لغمان، کاپیسا، پنجشیر، تخار، بدخشان، کندز، بغلان، میدان وردګو، پروان، سمنګان، بامیان، بلخ، سرپل، غور، فاریاب، جوزجان او بادغیس ولایتونو او همداراز په سالنګونو کې به د واورې کچه د ۱۰ او ۴۰ سانتي مترو او د باران کچه د ۱۵ او ۲۵ م. م ترمنځ وي.

همدې وزارت په یوه جلا بیان کې ویلي دي چې نن او سبا (د سلواغې لسمه) په سالنګونو او د هېواد په لویدیځو، جنوبي او شمال ختیځو سیمو کې د سختو بادونو اټکل کېږي. د شوي اټکل له مخې د دې بادونو سرعت به په ساعت کې د ۵۰ او اتیا کیلومترو ترمنځ وي.

د افغانستان کرکټ بورډ عمومي رئیس میرویس اشرف او د دې ادارې یو شمېر کارکوونکو د دوشنبې په ورځ، د دلوې د میاشتې اتمه نېټه، د علي رضا اساهي کور ته لاړل او د هغه له اولادونو او نورو د کورنۍ غړو سره یې غمشریکي وکړه.

ویل شوي چې د افغانستان کرکټ بورډ د علي رضا اساهي د کورنۍ د ملاتړ لپاره درې زره امریکایي ډالر ځانګړي کړي دي.

تر دې وړاندې د ملي لوبډلې لوبغاړو، راشد خان ، ګلبدین نایب، او رحمن الله ګربز، هم د علي رضا اساهي له کورنۍ سره د مرستې ژمنې کړې وې.

رضا اساهي، چې د نړۍ د باډي بیلډینک په برخه کې دوه ځله د مخکښو اتلانو په کټګورۍ کې قهرمان پاتې شوی و، د دلو طمیاشتې په څلورمه نېټه د کابل په ښار کې د زړه حملې له امله ومړ.

د طالبانو د حکومت د امر بالمعروف او نهی عن المنکر وزارت خبر ورکړی چې د موسیقۍ یوشمېر الې او د ښځو ۹۰۰ کیلوګرامه وېښته یې سوځولي دي.

د یاد وزارت په یوه تازه بیان کې ویل شوي چې د کابل په ده سبز ولسوالۍ کې د شکایتونو د اورېدو د ریاست کارکوونکو دا موسیقي الې او وېښته ترلاسه کړي وو. وزارت زیاته کړې چې دا توکي یې په وروستیو ورځو کې سوځولي دي.

دا لومړی ځل دی چې طالبان د ښځو د وېښتو د سوځولو خبر ورکوي، خو د ۲۰۲۱ کال د اګست میاشتې راهیسې چې طالبان بیا پر افغانستان واکمن شوي، څو ځله یې د موسیقۍ الې سوځولي او ویجاړ کړي دي.