د طالبانو د حکومت وياند ذبیح الله مجاهد تېره شپه پر خپله ټویټرپاڼه وکښل چې د افغانستان له خاورې «شریرو کړیو» د دوو هېوادونو ترمنځ د بې باورۍ د رامنځته کولو لپاره توغندي ویشتي دي.

تر دې مخکې د طالبانو د بلخ ولایت د امنیه قوماندانۍ وياند د افغانستان له خاورې پر ازبکستان توغندويي برید رد کړی و.

د ازبکستان د بهرنیو چارو وزارت ویلي و چې د افغانستان له لوري ویشتل شوي توغندي پر ترمذ سرحدي ښار لګېدلي خو مرګ ژوبله یې نه ده اړولې.

خو ذبیح الله مجاهد وايي چې د دوی حکومت به د دې برید عاملان ونیسي او سزا به ورکړي.

ده په دې اړه ازبکستان ته ډاډ ورکړی دی.

د طالبانو حکومت وايي چې د افغانستان په اړه د تهران په راروانه غونډه کې ګډون نه کوي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت ویاند ضیااحمدتکل کورنیو رسنیو ته تایید کړې ده چې د طالبانو استازي دې غونډې ته بلل شوي خو وايي نه غواړي ګډون پکې وکړي.

د ایران د بهرنیوچارو وزارت ویلي دي چې د افغانستان لپاره د چین، روسیې، پاکستان، تاجکستان، ازبکستان او ترکمنستان ځانګړي استازي راروانه اونۍ په تهران کې په یوه غونډه کې د افغانستان د روانو مسایلو په اړه بحث کوي.

د افغانستان د کرکټ له ۱۹ کلنو کم عمره لوبډلې د بنګلدېش سیالې لوبډلې ته د ۲۸۴ منډو هدف وټاکه.

دا لوبه په ابوظبي کې د ۱۹ کلنو د کرکټ د آسیايي جام په لوبلړۍ کې روانه ده.

لوبه افغانستان پیل کړه. افغان لوبډلې د فیصل شینوزاده د ۱۰۳ منډو په مټ په ټاکلو ۵۰ اوورونو کې د ۷ لوبغاړو په زیان سره ۲۸۳ منډې جوړې کړې.

افغانستان د آسیايي جام د لوبو په لړۍ کې په بې ګروپ کې له بنګلدېش، نیپال او سریلانکا سره او په الف ګروپ کې پاکستان، هند، متحده عربي امارات او مالیزیا یوځای دي.

د هواپېژندنې ادارې په راروانو دوو ورځو کې د هېواد په ځینو سیمو کې د اوبو د کچې د لوړېدو او سېلابونو د راوتلو اټکل کوي.

د طالبانو د حکومت او د اوبو او انرژۍ وزارت نن پر ټولنیزو شبکو په یوه بیان کې وویل چې د لیندۍ په ۲۳ او ۲۴مه د هرات، غور، بادغیس، سمنګان، بلخ، جوزجان، هلمند، ارزګان، زابل، کندهار، سرپل او فاریاب په سیندونو کې د نسبتا تېزو بارانونو له کبله د سېلابونو د راوتلو احتمال شته.

اټکل شوی چې دا سېلابونه به د هریرود، مرغاب، هلمند او شمال د سیندیزو حوزو په سېلبرونو کې راووځي.

په بیان کې د دې سیندونو پر غاړو له دېره هېوادوالو غوښتنه شوې چې د اوبو د کچې د لوړېدو په صورت کې سیندونو ته له نژدې کېدو ډډه وکړي او د کوزنیو سیمو اوسېدونکي هم له احتمالي خطرونو خبر کړي.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان د جمعې په ورځ د ترکمنستان په پلازمېنه، عشق‌آباد کې د «سولې او باور نړیوال فورم» په نوم د غونډې په څنډه کې د پاکستان له صدراعظم شهباز شریف سره په لیدنه کې وویل چې ترکیه د افغانستان - پاکستان ـ اوربند د ټينګښت په برخه کې هر ډول مرستې ته چمتو ده.

اردوغان څرګنده کړه چې انقره له اسلام‌اباد سره د «ښو اړیکو» د پیاوړتیا لپاره کار کوي، او د ترکیې د اطلاعاتو ریاست په وینا، ترکیه به هڅه وکړي چې د انرژۍ، سوداګرۍ او پانګونې په برخو کې د دواړو هېوادونو ترمنځ همکاري نوره هم پراخه کړي.

نوموړي د پاکستان او افغانستان د اوربند د تمدید هرکلی وکړ او زیاته یې کړه چې ترکیه چمتو ده د هغه میکانیزم ملاتړ وکړي چې د شخړې د نشتون د تضمین لپاره رامنځته شوی دی.

په عشق‌آباد کې دا فورم د ترکمنستان د دایمي بېطرفۍ د ۳۰مې کلیزې، او د ملګرو ملتونو د عمومي اسامبلې له لوري د ۲۰۲۵ کال د «سولې او باور د نړیوال کال» د نومولو په مناسبت جوړ شوی دی.

د هسپانیا د بهرنیو چارو وزیر، خوزې مانویل آلبارس، وايي، هیواد به یې د طالبانو حکومت په رسمیت و نه پېژني. نوموړي ټینګار وکړ چې د طالبانو رژیم «نامشروع» دی.

د هسپانیا د باندنیو چارو وزیر د جمعې په ورځ (۲۱ قوس) په مادرید کې د افغان فعالانو په غونډه کې څرګنده کړه چې هسپانیا د افغان ښځو د حقونو ملاتړ ته ژمنه ده او د هغوی له مشارکت پرته په افغانستان کې رښتینې او دوامداره سوله ناشونې ګڼي.

هغه چې په مادرید کې «زموږ ږغ واورئ» په نوم د افغان ښځو په درېیمه ځانګړې ناسته کې خبرې کولې، وویل چې «هره هغه راتلونکې چې د پرمختګ اراده لري، د ښځو حضور ته اړتیا لري.»

ده په عین حال کې وویل چې مادرید د افغان ښځو د حقونو کلک ملاتړ کوي.

آلبارس په افغانستان کې د تېرو څلورو کلونو وضعیت د ښځو لپاره «ویجاړونکی» وباله.

هغه خبرداری ورکړ: «که افغان ښځې په خپلې مبارزې کې بریالۍ نه شي، نو په افغانستان او له هغې هاخوا د مساوات بنسټونه به کمزوري شي.»

نوموړي ټینګار وکړ چې د طالبانو کړنې به وڅېړل شي او باید د خپلو اعمالو په وړاندې ځواب‌ویونکي وي.

د تاجکستان د پانګوالو یوه پلاوي په افغانستان کې د سمنټو د تولید فابریکې جوړولو ته لېوالتیا څرګنده کړې ده.

تاجک پلاوي پرون (جمعه) د طالبانو د حکومت د کانونو او پټرولیم له وزیر، هدایت‌الله بدري، سره د لیدنې پر مهال د کانونو او صنعتي برخو په ګډون د احتمالي پانګونې فرصتونه وڅېړل.

سره له دې چې په وروستیو کې د تاجکستان او طالبانو ترمنځ اړیکې په نسبي ډول ښه شوي خو په وروستیو کې د تاجکستان په خاوره کې د پنځو چینایانو وژل کېدو تاجک چارواکي له افغانستان څخه خپلې اورې ته د ورپېښېدونکي تروریزم په اړه اندېښمن کړي دي.

د افغانستان د ښځو لپاره ولسي محکمې وویل چې د طالبانو مشرانو بشري ضد جرمونه کړي او د «جنسیتي ځورونې» په تور یې محکوموي.

دې محکمې خپله وروستۍ پرېکړه د پنجشنبې په ورځ، د قوس په ۲۰مه نېټه اعلان کړه.

دا محکمه چې د «دایمي ولسي محکمې »له لوري د اکتوبر له ۸مې تر ۱۰مې پورې د هسپانیا په مادرید ښار کې جوړه شوې وه، رسمي اجرايي صلاحیت نه لري، خو د ښځو شهادتونه، د بشري حقونو د فعالانو څرګندونې او د حقوقي کارپوهانو ارزونې راټولوي او مستندوي.

محکمې په خپل حکم کې وویل چې د وړاندې شويو څېړنو او شواهدو له مخې، ترسره شوې کړنې د افغانستان له عامه ژوند څخه د ښځو د لرې کولو د یوه منظم کمپاین برخه جوړوي.

یوشمېر افغان ښځو او نجونو تر دې وړاندې هیله څرګنده کړې وه چې د دې محکمې پرېکړه به د دوی غږ بیا نړۍ ته ورسوي او د طالبانو پر ضد به د نورو نړیوالو فشارونو زمینه برابره کړي.

د پاکستان صدراعظم شهباز شریف د جمعې په ورځ له نړیوالې ټولنې وغوښتل چې د افغانستان د طالبانو پر واکمنې ادارې فشار زیات کړي څو خپلې نړیوالې دندې، مکلفیتونه او ژمنې عملي کړي.

هغه ټینګار وکړ چې له افغانستان څخه د ترهګرۍ نوې څپه راټوکېدلې چې ټولې نړۍ ته ګواښ پېښوي.

شهباز شریف « ۲۰۲۵ د سولې او باور نړیوال کال، د بې‌طرفۍ نړیوالې ورځې او په ترکمنستان کې د دایمي بې‌طرفۍ د ۳۰مې کلیزې» په اړه په جوړ شوي نړیوال فورم کې وویل چې د شخړو سوله‌ییز حل د پاکستان د بهرنۍ تګلارې اصلي ستنه جوړوي.

پاکستان تور پورې کوي چې د ټي ټي پي په شمول د دغه هیواد وسله والې مخالفې ډلې د افغانستان له خاورې پاکستان ته اوړي خو د افغانستان د طالبانو حکومت د پاکستان تورونه ردوي او وايي چې پاکستان دې خپلې کورنۍ ستونزې په خپله خاوره کې حل کړي.

د پاکستان او افغانستان په اړیکو کې هغه وخت لوی درز رامنځته شو کله چې د دواړو هېوادونو پوځونه د اکتوبر په میاشت کې د یوې اونۍ لپاره په سرحدي نښتو کې ښکېل شول.

د جرمني د کورنیو چارو وزارت اعلان کړی چې هېواد به یې نور هغه سلګونه افغانان بیا مېشتولو د پروګرام په لړ کې جرمني ته ونه لېږدوي چې ورسره د خوندي اوسېدو ژمنه شوې وه، ځکه نوی محافظه‌کار حکومت د کډوالۍ د محدودولو تګلاره سختوي.

د وزارت د ویاند په وینا، شاوخوا ۶۴۰ افغانان چې دا مهال په پاکستان کې جرمني ته د لېږدېدو په انتظار دي، نور به ونه منل شي.

په اغېزمنو کسانو کې هغه افغانان هم شامل دي چې د افغانستان د نړیوال ماموریت پر مهال یې د جرمني له پوځ یا دولتي ادارو سره کار کړی و.

ویاند وویل:

«هغوی به په راتلونکو ورځو کې خبر کړل شي چې د منلو لپاره یې نوره سیاسي اراده نه شته.»

د جرمني د باندنیو چارو وزارت ویاند پرون (پنحشنبې) په عین حال کې وویل چې یوازې هغه کسان به بیا هم جرمني ته راوستل شي چې «قانوني ژمنه» ورسره شوې وي.

جرمني د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته په ۲۰۲۱ کال کې د افغانانو د بیامېشتولو پروګرامونه پیل کړل، څو په دې توګه هغه افغانان خوندي کړي چې له خطر سره مخامخ بلل کېدل.

د جرمني رسمي شمېرې ښيي چې د روان ۲۰۲۵ تر اپرېل میاشتې پورې شاوخوا ۴۰۰۰ پخواني ځايي کارکوونکي او د هغوی د کورنیو ۱۵۰۰۰ غړي جرمني ته لېږدول شوي دي.

د ایران د بهرنیو چارو وزارت نن (جمعه) وویل چې په دې ناسته کې به د افغانستان د ګاونډيو او سیمې د هېوادونو ځانګړي استازي ګډون وکړي.

د وزارت ویاند اسماعیل بقايي وویل، دا ناسته له ګاونډیو هېوادونو او نورو سیمه‌ییزو لوبغاړو سره د مشورو پایله ده، او هیله یې څرګنده کړه چې دا ابتکار به د همکارۍ په پیاوړتیا او د کړکېچونو په کمولو کې مرسته وکړي.

د هغه په وینا، ناسته به په تهران کې ترسره شي، او په کې به د افغانستان لپاره د پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، چین او روسیې ځانګړي استازي ګډون ولري.

دا ناسته د افغانستان د طالبانو د حکومت او پاکستان ترمنځ د اړیکو له ترینګلتیا او د دواړو هیوادونو ترمنځ له څو نښتو وروسته جوړېږي.

بقايي زیاته کړه چې ایران د خپل شاوخوا چاپېریال امنیت او ثبات ته «اساسي اهمیت» ورکوي او هڅه کوي چې سیمه‌ییزې ترینګلتیاوې راکمې او د هېوادونو ترمنځ تفاهم زیات شي.

تر اوسه وزارت په دې اړه څه نه دي ویلي چې آیا طالبان به په دې ناسته کې ګډون ولري که نه.