د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي له طالبانو یو وار بیا وغوښتل چې له شپږم ټولګي پورته د نجونو ښوونځي پرانیزي.

کرزي د نجونو د ښوونځیو د پرانیستلو په اړه له طالبانو څخه د بادغیس د دیني عالمانو تازه غوښتنې ته په اشارې پر خپلو ټولنیزو پاڼو لیکلي چې د هېواد د بېلابېلو ولایتونو دیني عالمانو د نجونو د ښوونځیو د پرانیستلو غوښتنې کړي دي.

ده همدا راز ویلي، په افغانستان کې د تعلیم د ودې لپاره د علماوو د غږ درناوی کوي او د طالبانو له سرپرست حکومت څخه غواړي چې د افغان ولس په ځانګړي ډول د دیني علماوو دې غوښتنې ته احترام وکړي او د نجونو ښوونځي پرانیزي.

د پاکستان د عوایدو فدرال ادارې FBR د افغانستان پر ترانزیتي تجارتي مالونو تعرفه لس سلنه لوړه کړې ده.

د پاکستاني رسنیو د پرونیو راپورونو له مخې FBR په یوه تازه مکتوب کې ویلي دي چې دا اضافي تعرفه د کرنیزو ماشینونو، جرثقیلونو، الکترونیکي وسایلو او بایلرونو په ګډون د افغانستان د لسګونه تجارتي مالونو پر هغو کتګوریو لګول شوي چې پخوا ترې معاف وو.

د افغان سوداګرو ترانزیتي مالونه د پاکستان له کراچۍ بندر څخه افغانستان ته انتقالېږي. پاکستاني چارواکو ویلي چې د دې کار هدف پاکستان ته د تجارتي مالونو د قاچاق مخنیوی دی.

د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو له وزیر امیرخان متقي سره د کتنې پرمهال ویلي دي چې هېواد یې له افغانستان سره همکارۍ ته چمتو دی.

پزشکیان پرون (د ثور ۲۸) د تهران د خبرواترو په څنډه کې له متقي سره ولیدل.

د ایرنا خبري آژانس د راپور له مخې د ایران ولسمشر ویلي، تهران لېواله دی چې د ستونزو د حل لپاره د تفاهم په فضا کې له افغانستان سره همکاري زیاته کړي او له افغانانو سره مرسته د دیني او عقیده يي اصولو له مخې خپله دنده بولي.

له بلې د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت ویلي دي چې متقي او پزشکیان د دوه اړخیزو اړیکو او په ایران کې د دېره افغان کډوالو په اړه خبرې کړې دي. متقي له خپل ایراني سیال عباس عراقچي سره په کتنه کې هم له ایرانه د افغان کډوالو د تدریجي وتلو غوښتنه کړې وه.

د تهران د خبرو د فورم څلورمه دوه ورځنۍ غونډه د یکشنبې په ورځ، د ایران د ولسمشر مسعود پزشکیان او د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي په ګډون د ۵۳ هیوادونو د استازو په حضور سره پیل شوه.

یوه ورځ مخکې، د ایران د بهرنیو چارو مرستیال وزیر سعید خطیب زاده ویلي وه چې افغانستان د تهران د خبرو اترو د فورم د اجنډا یوه مهمه برخه ده.

د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر، چې د دې ډلې د یوه پلاوي مشري کوي، د شنبې په ورځ تهران ته ورسید او د ایران د بهرنیو چارو له وزیر عباس عراقچي سره یې ولیدل.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت ویلي چې په دې غونډه کې د دوه اړخیزو اړیکو، امنیتي مسلو، اوبو او کډوالو په اړه خبرې وشوې.

د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) وايي چې په افغانستان کې نژدې درې میلیونه خلک سږ کال د دوبي په موسم کې د ژوند ژغورنې مرستو ته اړتیا لري.

د ملګرو ملتونو ادارې د یکشنبې په ورځ (د می په ۱۸مه) پر ایکس پاڼه لیکلي چې د تمویل د سخت کمښت له امله، WFP یوازې له دوه ملیونه خلکو سره د لوږې له ناورینه د خلاصون لپاره مرسته کولی شي.

تر دې مخکې، د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (OCHA) ویلي وه چې سږ کال به د طالبانو د واکمنۍ پرمهال په افغانستان کې د بشري مرستو ته د اړتیا لرونکو خلکو شمیر شاوخوا ۲۳ ملیونو ته ورسیږي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت وايي، د دې وزارت سرپرست امیرخان متقي پرون په تهران کې له خپل ایراني سیال عباس عراقچي سره ولیدل.

د بهرنیوچارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیااحمد پر خپله ایکس پاڼه په یو بیان کې ویلي چې عراقچي او متقي د دوه اړخیزو اړیکو، امنیتي مسایلو، په ایران کې د دېره افغان کډوالو د وضعیت، سوداګرۍ، ترانزیت او د اوبو پر اړوندو مسایلو خبرې وکړې.

په بیان کې د ښاغلي متقي له قوله راغلي دي چې نوموړی وايي، خپل هېواد ته د افغان کډوالو ستنېدل باید په تدریجي ډول او د افغانستان شرایطو ته په پام سره وي. په بیان کې دا هم راغلي دي چې ښاغلي عراقچي ژمنه کړې ده چې په ایران کې د دېره افغان کډوالو لپاره به نورې اسانتیاوې برابرې شي.

له دې مخکې د طالبانو د بهرنیوچارو وزارت ویلي و، چې متقي د ایران په رسمي بلنه د تهران د خبرو په فورم کې د ګډون لپاره هغه هېواد ته تللی دی.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویه کمیشنري UNHCR د افغانستان په جنوب کې د اړو کورنیو لپاره د زرو کورونو د جوړولو خبر ورکوي.

په افغانستان کې د UNHCR د څانګې مشر عرفات جمال په یو ویډیويي پیغام کې چې پرون د دې ادارې پر ایکس پاڼه خپور شو وايي دا کورونه هغو خلکو ته جوړ شوي دي چې په طبیعي پېښو کې زیانمن شوي دي.

ښاغلی جمال وايي چې دا د طبیعي پېښو له زیانمنو سره د مرستو پیل دی او ډاډ ورکوي چې UNHCR به په راتلونکي کې نور ورته کورونه هم جوړ کړي.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویې کمیشنرۍ هغه سیمه په دقیق ډول نه دي ښودلې چې دا کورونه پکې جوړ شوي، خو د ۲۰۲۲ کال په دوبي کې د پکتیکا ولایت په ګیانې او برمل ولسوالیو کې یوې درنې زلزلې شاوخوا زر کسان ووژل او زرګونه کورونه یې ویجاړ کړل.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزیر امیرخان متقي نن په رسمي سفر ایران روان ته روان شو.

د بهرنیوچارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیااحمد پر خپله ایکس پاڼه په یو بیان کې ویلي دي چې ښاغلي متقي به د تهران د خبرو په فورم کې د ګډون ترڅنګ له خپل ایراني سیال عباس عراقچي او نورو چارواکو سره هم وګوري.

بیان زیاتوي چې د طالبانو په پلاوي کې د اقتصاد وزارت مرستیال عبداللطیف نظري هم شامل دی.

د طالبانو حکومت په تېره یوه اونۍ کې پراخ سیمه ایز تماسونه پیل کړي او د ریاست الوزرا د اقتصادي مرستیال ملاعبدالغني برادر په ګډون څو جګپوړي چارواکي یې همدا اوس د روسیې او اسلامۍ نړۍ په شپاړسم فورم کې د ګډون لپاره د روسیې په کازان ښار کې دي.

همداراز د طالبانو تر ادارې لاندې باختر خبري آژانس نن خبر ورکړ چې د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي د سانت پیټرزبورګ د نړیوال حقوقي فورم په ۱۳مه غونډه کې د ګډون لپاره د روسیې دې ښار ته سفر وکړ.

په داسې حال کې چې امریکا ته د افغانانو د لېږد بهیر درېدلی دی، د کانګرس ۱۰۶ غړو په دې وروستیو کې په یوه رسمي لیک کې، ۲۰ زره افغانانو ته د مهاجرت د ځانګړو ویزو یا SIV غوښتنه کړې ده. دا لیک په رسمي ډول د بهرنیوچارو وزارت او د کانګرس د ملي امنیت فرعي کمیټې ته استول شوی دی.

په دې لیک کې چې د افغان کډوالو یوې مدافع ډلې افغان ایواک پر خپله ایکس پاڼه خپور کړی دی، راغلي چې دا ویزې د هغو افغان وګړو لپاره په پام کې نیول شوي چې له امریکايي ځواکونو سره یې اوږه په اوږه کار کړی او په افغانستان کې یې ژوند په خطر کې دی.

د مهاجرت د ځانګړو ویزو پروګرام په ۲۰۰۹ کال کې پیل شو څو په افغانستان کې د پخوا دېره امریکايي ځواکونو د افغان همکارانو لپاره په متحدوایالتونو کې د خوندي استوګنې امکان برابر کړي.

دا غوښتنه داسې مهال کېږي چې په تېره جنوري میاشت کې د امریکا د ولسمشر د اجرایي فرمان په اساس د افغانانو د تخلیې بهیر ځنډېدلی دی او د بیاپیل لپاره یې کوم مهالوېش نه دی اعلان شوی.

هندي رسنیو پرون (جمعه) راپور ورکړ چې د هند او پاکستان ترمنځ له وروستۍ شخړې وروسته په لومړي ځل د افغان سوداګرو په سوداګري مالونو بار لارۍ له پاکستان څخه هند ته واوښتې.

د اپریل له ۲۴ څخه، د پاکستان له لارې هند ته د افغان سوداګرو په سوداګري مالونو بار لاریو ته د تګ راتګ اجازه نه وه ورکړل شوې.

پرون ۸ لارۍ، چې د افغان سوداګرو ۱۵۰ ټنه وچه مېوه پکې بار وه، او د لاهور او واګې ترمنځ ولاړې وې، د هند اتاري بندر ته واوښتې.

د هند د بهرنۍ سوداګرۍ د خونو ريیس بي کې باجاج د دې اقدام هرکلی وکړ او هیله یې څرګنده کړه چې له افغانستان څخه نورې لارۍ هم د پاکستان له لارې هند ته ورسیږي.

پاکستان د هند له بدل اخیستونکو بریدونو وروسته د هند خاورې ته هر راز تګ راتګ منع کړ.

د اپریل په ۲۲ مه د هندي کشمیر په پهالګام کې پر سیلانیانو په برید کې ۲۶ تنه ووژل شول. هند په دې برید کې پاکستان په لاس لرلو تورن کړ او غچ اخیستونکي بریدونه یې پرې وکړل.

خو پاکستان د هند تور رد کړ.

د طالبانو د حکومت د ريیس الوزرا د اقتصادي چارو مرستیال ملا عبدالغني برادر او د روسیې مرستیال صدراعظم الکسي اوفیرچوک، د جمعې په ورځ د کازان د نړیوال اقتصادي فورم په څنډه کې د افغانستان او روسیې لومړی سوداګریز فورم رسماً افتتاح کړ.

د ملابرادر دفتر په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې د طالبانو د ريیس الوزرا اقتصادي مرستیال په دې ناسته کې وویل، دوی چمتو دي چې د سالنګ دوهم تونل جوړ کړي، تر څو له روسیې او منځنۍ آسیا سره سوداګرۍ او ترانزیت ته وده ورکړي.

هغه له روسیې وغوښتل چې په دې برخه کې، د خپل تخنیکي تخصص له مخې، له افغانستان سره همکاري وکړي.

په دې غونډه کې د روسیې مرستیال صدراعظم الکسي اوفیرچوک وویل چې هیواد یې د یوه باثباته او پرمختللي افغانستان ملاتړ کوي او د افغانستان پرمختګ د ټولې سیمې په ګټه دی.

د طالبانو او روسیې ترمنځ اړیکې په ځانګړي ډول وروسته له هغه مخ په غوړېدو دي چې روسیې د طالبانو نوم د خپل هیواد د ممنوعه ډلو له لیسته وایست.