د روسیې ولسمشر د ملګرو ملتونو له سرمنشي سره په کتنه کې ویلي چې دی اوس هم په اوکراین کې د جګړې د پای ته رسولو لپاره یوې سوله ایزې حل لارې ته هیله من دی.

ولادیمیرپوتین پرون په مسکو کې له انتونیو ګوتېرېش سره په داسې حال کې وکتل چې د اوکراین په ختیځ کې جګړه دوام لري او په مالدووا کې پرون د دوهمې پرله پسې ورځې په مخه چاودنې وشوې.

په همدې حال کې امریکا او متحدانو یې په جرمني کې په خپله پرونۍ غونډه کې اوکراین ته د نورو وسلو د استولو په اړه بحث وکړ.

له بلې خوا بلغاریا او پولنډ ویلي چې کریملین سر له ننه دې هېوادونو ته د ګاز صادرات بندوي.

د جاپان صدر اعظم شیګیرو ایشیبا له واکه د لرې کېدو اعلان کړی دی.

اسوشیتید پریس خبري اژانس د جاپان د دولتي ټلویزیون په حواله ویلي چې ایشیبا دغه اعلان نن یکشنبه وروسته تر هغه وکړ چې حاکم ګوند یې د تیرې جولای میاشتې په پارلماني ټاکنو کې ماته وخوړه.

رویټرز هم د یوې سرچینې په حواله د ایشیبا د احتمالي استعفا خبر ورکړی او ټاکل شوې چې نوموړی نن ناوخته خبري کانفرانس ته هم حاضر شي.

نوموړي دغه اعلان یوه ورځ وروسته تر هغه وکړ چې حاکم لیبرال دیموکرات ګوند یې تیره ورځ د رهبرۍ لپاره د له وخته مخکې ټاکنو غوښتنه وکړه.

که د ګوند دغه غوښتنه تایید شي، دا د صدر اعظم د عدم اعتماد رایې په معنا ده.

د هغه د استعفا په اړه په ګوند کې دننه اختلافاتو د نړۍ دغه څلورم اقتصاد لرونکی هېواد له سیاسي بې ثباتۍ سره مخامخ کړی دی.

د ځمکې سیوری به نن شپه (یکشبنې- دوشنبې ) د سپوږمۍ مخ ځکه ونیسي چې ځمکه د لمر او سپوږمۍ ترمینځ واقع کیږي.

کلي خسوف یا د سپوږمي نیونه به یو ساعت او ۲۲ دقیقې دوام وکړي.

دغه بشپړ خسوف به له سعودي عربستان نیولې تر فیلیپین ، له شمالي قطب تر انترکتیکا پورې او د ختیځې افریقا او لویدېځې استرالیا په ځینو برخو کې ولیدل شي.

دافریقا او استرالیا په نورو برخو او اروپا کې به جزئی خسوف ولیدل شي. د برازیل په سواحلو او الاسکا کې به هم د خسوف څه بڼې ولیدل شي.

په تیرې مارچ میاشت کې بشپړ خو لنډمهالی خسوف د امریکا په لویه وچه کې ولیدل شو.

د پاکستان د جنوب په سېلاب ځپلي پنجاب ایالت کې پنځه کسان پرون هغه مهال مړه شول چې د ژغورنې د ډلو یوه کشتۍ په سیند کې واوښته.

د پنجاب د طبیعي پېښو پرضد د مبارزې اداره وايي چې د ژغورنې ډلو لسګونه سېلاب ځپلي ژغورلي دي.

د نوموړې ادارې چارواکو ویلي دي چې دا کشتۍ په ملتان ولسوالۍ کې د اوبو د چټک جریان له کبله نسکوره شوه خو ډېری سپرلۍ یې ژغورل شوي دي.

پرون له دې مخکې د مرستندویو چارو کمیشنر نبیل جاوید وویل چې له راوي، سُتلج او چناب سیندونو څخه راوتلو سېلابونو څه باندې ۴۱۰۰ کلي ځپلي او له دوه میلیونو ډېر خلک یې د خپلو مېنو پرېښودو ته اړ کړي دي.

د غزې په تړانګه کې د اسراییلو د پوځ په یوه برید کې یوه لوړه ودانۍ نړېدلې ده. په تېرو څو ورځو کې چې اسراییلو د غزې په ښاري ناحیو کې د پوځي عملیاتو د پلان په درشل کې د غزې اوسېدونکو ته خبرداری ورکړی څو د بشري زون په نوم سیمې ته ولاړ شي، دا دوهم ځل دی چې داسې یو برید کېږي.

د اسراییل پوځ پرون وویل، یاده ودانۍ یې ځکه په نښه کړه چې حماس ډلې د اسراییلي ځواکونو د څار لپاره کار ترې اخیست.

عیني شاهدان او د فرانسپرس خبري آژانس خبریال وايي، اسراییلي الوتکو پرون د غزې په جنوبي ناحیو کې د خبرداري هغه پاڼې له هوا راخوشې کړې چې خلکو ته له دې سیمې د وتلو خبرداری پکې ورکړل شوی و.

اسراییلو له څو اونیو راهیسې دا خبرداری ورکړی چې د غزې په پراخه ښاري سیمه کې عملیات کوي خو دقیقه نېټه یې نه ده اعلان کړې.

اسراییلي پوځ د غزې په لمنو کې هوايي حملو او ځمکنيو عملیاتو ته زور ورکړی چې په نتیجه کې یې د وضعیت د لا خرابېدو وېره رامنځ ته کړې ده.

وروسته له دې چې د امریکا ولسمشر ډونالډټرمپ د هند له صدراعظم نریندرا مودي سره د شخصي اړیکو خبره وکړه ښاغلي مودي ویلي دي چې نوې ډیلي لاهم له واشنګټن سره ډېر مثبت اړیکي پالي.

ښاغلي مودي نن پر خپله ایکس پاڼه ولیکل چې د ترمپ د دې احساساتو ژوره ستاینه کوي او له ده سره د مثبتو اړیکو ارزونه یې تاییدوي.

دواړه مشران دا څرګندونې په داسې حال کې کوي چې واشنګټن د هند پر وارداتو تر پنځوس سلنې پورې تعرفې ولګولې او پر نوې ډيلي یې تور ولګاوه چې له روسیې څخه د تېلو په پیرلو سره په اوکراین کې د روسیې د جګړې اور ته لمن وهي.

ټرمپ مخکې خبریالانو ته ویلي و، چې مودي به یې تل ملګری وي او خپلې هغه تېرې څرګندونې یې بې اهمیته بللې وې چې ویلي یې و، د چین په بدل کې به هند له لاسه ورکړي.

د اسراییل پوځ د غزې د پراخې ښاري ساحې د نیولو د عملیاتو په درشل کې د دې ښار اوسېدونکو ته لارښوونه کړې چې له خپلو مېنو ووځي او بشري ساحو ته ولاړ شي.

د پوځ ویاند پر ټولنیزو شبکو په یوه بیان کې د غزې اوسېدونکو ته په خطاب کې ویلي چې له دې فرصت څخه ګټه واخلي او د المواسي په نوم په جوړ شوي بشري زون کې له زرګونو نورو خلکو سره یوځای دېره شي.

ویاند دا نه دي ویلي چې د پوځ عملیات څه وخت پیلېږي خو یوه بل ویاند مخکې ویلي و، چې د عملیاتو وخت به اعلان نه شي او ناڅاپي به وي.

ملګري ملتونه اټکل کوي چې د غزې په ښار او شاوخوا سیمو کې یې شاوخوا یو میلیون خلک استوګن دي او خبرداری یې ورکړی چې که د اسراییلو پوځ له پلان سره سم عملیات وکړي نو یو ناورین به پېښ شي.

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین اوکراین ته د بهرنیو ځواکونو د لیږلو په وړاندې خبرداری ورکړی او ویلي یې دي چې دوی به "مشروع هدفونه" وي.

د جمعې په ورځ (د سپتمبر په ۵ مه) د ارام سمندر په ساحلي ښار ولادیوستوک کې یوې اقتصادي غونډې ته د وینا پر مهال، پوتین وویل چې "که چیرې کوم سرتیري هلته راڅرګند شي، په ځانګړې توګه اوس چې جګړه وي، موږ ګومان کوو چې دوی به مشروع اهداف وي."

دا څرګندونې یوازې څو ساعته وروسته له هغه وشوې چې د کاناډا، جاپان او اسټرالیا په ګډون د شاوخوا ۳۰ اروپایي هیوادونو د یوې ډلې مشران اوکراین ته د سوله ساتو ځواکونو د لیږلو لپاره د سلامشورو په اړه سره غږېدلي.

د "ارادې د اییتلاف" په نوم د دې ډلې مشرانو د پنجشنبې په ورځ په پاریس کې د اوکراین له ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي سره لیدلي دي. د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون، چې د خبرو اترو کوربه توب یې کاوه، وویل ۲۶ هیوادونه اوکراین ته د ډاډ د حاصلولو په هدف د ځواکونو د استولو یا په ځمکه، هوا او سمندري قلمرو کې د عسکرو ځای پر ځای کولو ته ژمن دي.

د هنګري چارواکو د اتو ( میګ-۲۹ جنګي جیټ الوتکو) د کلیدي پورزو د ورکېدو او اوکراین ته یې د احتمالي لېږد په اړه پلټنې پېل کړي دي.

سرچینو د ازادې اروپا/ازادۍ راډیو هنګري څانګې ته ویلي چې ورکو شویو پورزو کې هغه الکترونیکي وسیلې هم شاملې دي چې د دغو الوتکو موقعیت او تسلیحاتي سیستم کنټرولوي.

د الوتکو دا پورزې له هغې هوایي اډې ورکې شوي چې دا ډول ۲۰ جنګي الوتکې په کې پارک شوي.

دا د پخواني شوري اتحاد د وخت جنګي الوتکې دي چې هنګري ځواکونو کارولې.

له دې سره د هنګري د حکومت هغه تګلاره تر پوښتنې لاندې راغلې چې ویلې یې دي، اوکراین ته وسلې نه ورکوي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د جاپان پر واردیدونکو موټرو او نورو محصولاتو د ټیټې ګمرکي تعرفې فرمان پرون پجشنبه لاسلیک کړ.

پر جاپاني موټرو د ټیټې تعرفې دغه فرمان ۷ ورځې وروسته نافذېږي.

رویټرز خبري اژانس د یوې جاپانۍ سرچینې په حواله لیکلي چې له دې سره د جاپان پر موټرو د امریکا ګمرکي تعرفه له ۲۷ اعشاریه پنځو څخه، ۱۵ فیصدو ته ټیټېږي.

دا په داسې حال کې ده چې د جاپاني موټرو لوی شرکت ټویتا تیره میاشت وویل چې امریکا ته د دغو موټرو پر وارداتو د امریکا د لوړې تعرفې له کبله به ۱۰ میلیارده ډالره زیان وکړي.

په تیره جولای میاشته کې جاپان د یوې سوداګریزې هوکړې له مخې په متحده ایالتونو کې د پنځه نیم سوه میلیارده ډالرو پانګونې ژمنه کړې ده.

د فرانسې ولسمشر امانویل مکرون وایي، شپږویشتو هېوادونو له جګړې وروسته اوکراین ته د امنیتي ضمانتونو پر ورکړې هوکړه کړې.

مکرون پرون پنجشنبه ( د سنبلې ۱۳مه) په پاریس کې د اوکراین په اړه د یوې غونډې له کوربه توب وروسته ویلي، دغه هېوادونه پر دې هم سلا شوي چې د ډاډمنونکي ځواک په توګه خپل ځمکني، سمندري یا هم هوایي ځواکونه اوکراین کې ځای پر ځای کړي.

هغه زیاته کړې چې له یادې طرحې د امریکا د ملاتړ مسله به راتلونکو ورځو کې نهایي شي.

د اوکراین د شاوخوا ۳۰ ملاتړو هېوادونو مشران د پاریس په غونډه کې سره ټول شوي وو.

تر غونډې وروسته د امریکا له ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره ویډیو کانفرانس ترسره شو.