د یونېسف جنوبي اسیا څانګې مشر وايي چې سږ کال به په ټول توان په افغانستان کې له ګرځنده مرستندویه ټیمونو ملاتړ کوي څو اړمنو ته مرستې ورسوي.

جورج لاریا اجې په خپل ټویټر باندې دا خبره کړې ده.

د ماشومانو لپاره د ملګرو ملتونو د ملاتړ صندوق دغه مسؤل زیاته کړې چې سیار ټيمونه په کلیوالو او ليرو پرتو سیمو کې فوق‌العاده مؤثره تمام شوي او د ګڼو خلکو په تېره بیا میندو او ماشومانو لپاره‌یې اړین او ژوند ژغورونکي صحي او نور خدمتونه وړاندې کړي.

د ملګرو ملتونو د اټکل له مخې افغانستان کې ۲۳ ملیونه خلک له لوږې سره مخ دي چې له دې ډلې شااوخوا ۳ نیم ملیونه ماشومان په سخت خطر کې دي.

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمشنرۍ یو چارواکی وایي، د اسراییل او ایران جګړه درېدلې، خو بشري اغیزې یې لا هم دوام لري.

په افغانستان کې د دغه سازمان استازي عرفات جمال دا خبره له ایرانه افغانستان ته د لسګونه زره افغان کډوالو ستنېدو ته په اشارې کړې ده.

هغه پرون یکشنبه ( د چنګاش ۸مه) پر خپله ایکس پاڼه لیکلي " راځی په ګډه دا ډاډ ترلاسه کړو چې د کډوالو راستنېدنه د ثبات یو لامل وي، نه د بې نظمۍ.

دغه کډوال تر ډیره د اسلام قلعه بندر له لارې افغانستان ته راستانه شوي چې د ملګرو ملتونو د موندنو له مخې ناوړه شرایطو کې ژوند کوي.

یو.ان.ایچ.سي.ار د شنبې په ورځ وویل، په وروستیو کې په ورځني ډول لسګونه زره کسان له ایرانه راستنول کیږي.
دوی ویلي، د جون په ۲۶مه یې په یوه ورځ ۳۶ زره کډوال افغانستان ته ستانه شوي.

په افغانستان کې د تیرو څو ورځو بارانونو او سیلابونو لږ تر لږه ۵ کسان مړه کړي او اته نور یې ټپیان کړي دي.

د طالبانو د حکومت له پيښو سره د مبارزې ملي ادارې ویلي چې دغه مرګ ژوبله په کابل، پروان، لوګر، میدان وردګ، خوست، پکتیا، پکتیکا، لغمان، زابل او ننګرهار کې رامنځته شوې.

دغه وزارت تېر ماښام پر خپله ایکس پاڼه/پخواني ټویټر لیکلي چې سیلابونو ۷۱ کورونه بشپړ او ۱۶۲ سرسري تخریب کړي او دغه راز یې زرګونه جریبه کرنیزه ځمکه، حاصلات او بڼونه له منځه وړي.

دوی ویلي چې د زیانونو دا شمیرې لومړنۍ دي او وروسته ممکن بدلون په کې راشي.

نن دوشنبه سهار هم په پکتیا، خوست، ننګرهار، کونړ او نورستان ولایتونو کې د تندریز باران او سیلابونو وړاندوینه شوې ده.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ له ایرانه په ډله ییزه توګه د افغان کډوالو د ایستلو په اړه خبرداری ورکړی.

دې ادارې په یوه بیان کې ویلي چې تېرې څو ورځې د ورځې لسګونه زره افغان کډوال له ایرانه ایستل کېږي.

د بیان په اساس د جون په شپږویشتمه په یوه ورځ ۳۶۰۰۰ افغان کډوال له ایرانه خپل هېواد ته استول شوي.

په افغانستان کې د یو ان اچ سي ار مشر عرفات جمال چې د دغو کډوالو د لیدلو لپاره د افغانستان او ایران پولې ته تللی وو ویلي: دا افغان کډوال په ډېرو بدو شرایطو کې خپل وطن ته ستنیږي او په تېره ښځې چې له کار او تعلیمه محرومې دي تر ډېرې اندېښمنې دي.

ایران د اسراییلو تر بریدونو وروسته د افغان کډوالو د نیولو او ایستلو لړۍ چټکه کړې ده.

د یو ان اچ سي ار په خبره په تېرو دریو میاشتو یعنې له مارچ راهیسې لږ تر لږه ۶۴۰ زره افغانان له ایران ایستل شوي.

د افغانستان د ازادو مبارزو لوبغاړي واحدالله نژند خپل تاجکي سیال ته ماتې ورکړه.

نژند تېره شپه د تاجکستاني فریدون شوخ‌نظروف پر وړاندې لوبه کې د دوهم رونډ په جریان کې هغه په فني ضربه مات کړ او د سیالۍ ګټونکی شو.

دغه سیالۍ د جرمني په هامبورګ ښار کې د "اوکتاګون" سازمان تر چتر لاندې ترسره شوې ده.

د طالبانو د حکومت د ټرانسپورټ او هوایي چلند وزارت نن یکشنبې په یو شمیر ولایتونو کې د تیز باران او له کبله یې د سیلونو د راوتو خبرداری ورکړی دی.

د دغه وزارت په خبرپاڼه کې په نورستان، کونړ، ننګرهار، لغمان، کاپیسا، پروان، کابل، لوګر، میدان وردګ، غزني، زابل، پکتیا، خوست او پکتیکا ولایتونو کې د سالنګونو په ګډن د تیزو بارانونو او سیلونو د راوتو خبرداری ورکړل شوی دی.

د بارانونو او سیلونو د راوتو دا خبرداری په داسې حال کې دی چې پرون شنبې په لوګر او میدان وردګ ولایتونو کې د بارانونو له کبله سیلابونه راوتي وو.

که څه هم د طالبانو حکومت تراوسه په دغو دوو ولایتونو کې د راوتو سیلانونو د تلفاتو په اړه څه ویلي نه دي، خو د سیمې خلکو ازادي راډیو سره خبرو کې د پراخو مالي تاوانونو خبره کړې ده.

د کډوالۍ نړیوال سازمان وایي، یوه اونۍ کې څه باندې ۸۸ زره افغانان له ایرانه اخراج شوي دي.

دغه سازما پرون جمعه یوه خبرپاڼه کې ویلي چې د اخراجېدونکو ورځنی شمېر تېر ته په کتو پنځه برابره زیاتوالی ښيي.

بل لورته د طالبانو د حکومت څو لوړپوړي چارواکي نن هرات ته تللي چې هلته له ایرانه د اخراجېدونکو کډوالو وضعیت له نژدې وګوري.

د طالبانو مرستیال ویاند حمدالله فطرت لیکلي د پلاوي مشري د رییس الوزرا اداري مرستیال عبدالسلام حنفي کوي او د سرې میاشتې ټولنې مشر او د ښارجوړنې، کډوالو چارو او کرنې وزارتونو لوړپوړي چارواکي هم ورسره دي.

فطرت وړاندې لیکلي، دوی به د راستانه کړای شویو ستونزو ته بیړني اقدامات وکړي، خو جزیات یې نه دي ورکړي.

پرون هرات ته ځینو اخراج شویو له ازادۍ راډیو سره خبرو کې ویلي و چې ډیرې ستونزې لري او بیړني ملاتړ ته اړتیا لري.

په میدان وردګو او لوګر ولایتونو کې تیره شپه سیلابونو خلکو ته د سر او مال زیان اړولی دی.

د طالبانو تر واک لاندې باختر اژانس د میدان وردګو د مسولانو په حواله ویلي چې په نرخ، دایمیرداد، چک او جغتو ولسوالیو کې د سیلابونو له کبله یو تن مړ شوی او درې نور ټپیان شوي دي.
سیلابونو دغلته لسګونه جریبه کرنیزه ځمکه او بڼونه هم ویجاړ کړي دي.
د لوګر د مرکز پل علم او محمد آغې ولسوالۍ شاوخوا کلیو کې هم سیلابونو خلکو ته دروند مالی زیان اړولی.

د لوګر ولایتي مسولانو ویلي، سیلابونو زرګونه جریبه کرنیزې ځمکه او فصلونه له منځه وړي، ګڼ کورونه یې ویجاړ کړي او خلک یې بې سرپنا کړي دي.

خبر کې په خیریه موسسو غږ شوی چې سملاسي د زیانمنو شویو کسانو لاسنیوي ته ور ودانګي.

د ایران د کورنیو چارو وزیر اسکندر مومني ادعا کړې چې ځينې بهرني اتباع په تېرو دوو کلونو کې د ورانکارۍ په هدف دغه هېواد ته تللي.
ایران کې د بهرنیو اتباعو اصطلاح افغان کډوالو ته کارول کېږي.

مومني دا خبره په یوه ټلویزیوني وینا کې د یوې پوښتنې په ځواب کې وکړه چې آیا اتباع «افغان کډوال» هم د ورانکارۍ په هدف راغلي وو.

«هر چا په هر شکل چې وس یې رسېد وغوښتل راشي. هو، ځینې دا کسان بهرني اتباع وو. ډېر یې نه وو. دا نه ده چې دوی ( بهرني اتباع) شریف انسانان هم ډېر دي. خو ځینې کسان وو چې په تېرو دوو – دریو کلونو کې راغلي وو په هدف هم راغلي وو په دې برخه کې»

ایران د لسګونو کسانو تر منځ لږ تر لږه ۵ افغان کډوال هم د اسراییلو د جاسوسۍ په تور په تېرو دوو اوونیو کې نېولي دي.

ځینو افغان کډوالو بیا ویلي چې دوی تر فشار لاندې دي او د اسراییلو د جاسوسۍ په تور ځورول کېږي. ایران تازه د افغان کډوالو د نیولو او ډيپورټ پروسه هم چټکه کړې ده.

د ایران قضایه قوې ویلي د جاسوسۍ قانون تعدیل شوی او پارلمان دوی ته اوس بشپړ واک ورکړی څو د نفوذي کسان او جاسوسان په عبرتناکه شکل په سزا ورسوي.

لږ تر لږه درې کسان په تېرو لسو ورځو کې د اسراییلو د جاسوسۍ په تور اعدام شوي.

د افغانستان د رزمي لوبو وتلي لوبغاړي احمد ولي هوتک خپل روسی سیال مات کړ.

احمد ولي هوتک د شنبې په شپه د بلاروس په پلازمینه مینسک کې له خپل روسي سیال سیګد زیراکوف سره مخ وو.

هوتک وتوانېد د خپل سیال لاس سبمیشن یا قید کړي او هغه تسلیمیدو ته اړ باسي.

دا په رزمي لوبو کې د هوتک لپاره یوولسمه بریا وه. هغه یواځې یوه ماته خوړلې.

هوتک تر څو کلونو ځنډ وروسته لوبه وکړه او تر دې سیالیو مخکې یې د ډېر چمتووالي خبره کړې وه.

په همدې شپه د افغانستان بل لوبغاړي نصرت الله اخندزاده بیا له خپل سیال ماته وخوړه.

تمه ده د رزمي لوبو بل پيژندل شوی افغان لوبغاړی واحدالله نژند بیا د جرمني په هامبورګ کې د اوکتاګون په معتبره سازمان کې د شنبې په ماښام لوبه وکړي.

د امریکا د استازو جرګې د بهرنیو اړیکه کمیټه وایي، له افغانستانه د امریکایي ځواکونو تر وتلو او د طالبانو تر واکمنېدو وروسته په منځنۍ او جنوبي اسیا کې د ترهګرۍ د ګواښونو کچه په ډراماتیکه بڼه بدله شوې ده.

دوی ویلي، افغانستان یوځل بیا د ترهګریزو ډلو په پټن ځای بدل شوی دی.

د دغې کمیټې د جنوبي او مرکزي اسیا څانګې مشر بېل هویزنګا پرون پنجشنبه په یوه استماعیه غونډه کې ویلي، د داعش او ټي ټي پي ( تحریک طالبان پاکستان) ګواښونه په تاریخ کې تر ټولو لوړې کچې ته رسیدلي دي.

نوموړي خبرداری ورکړ چې ترهګریزې ډلې په سیمه او نړۍ کې د بریدونو لپاره د خپلو وړتیاوو د لوړولو په حال کې دي.

هغه که څه هم د داعش په وړاندې د طالبانو د بریا د ادعا یادونه وکړه، خو زیاته یې کړه چې داعش لا هم عملیاتي وړتیا لري او وخت ناوخت ملکي کسان او د طالبانو د حکومت غړي هدف ګرځوي.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت بیا د استازو جرګې دا اندیښنې بې ځایه بللي چې ګواکې افغانستان کې" بهرنۍ ډلې شتون لري او یا چاته خطر متوجه دی".

فطرت زیاته کړې" افغانستان یو واحد او قوي حکومت لري، چې په ټوله جغرافیه بشپړ واک او کنترول لري او هیچاته اجازه نه ورکوي د افغانستان خاوره د چا پر خلاف وکاروي."

د استازو جرګې دغې کمیټې وویل، د ترهګریزو فعالیتونو له کبله ۲۰۲۴ کال پاکستان لپاره تر ټولو خونړی و او په خبره یې امریکا له پاکستان سره په ګډه د دغو ګواښونو د مخنیوي په لارو چارو فکر کوي.