امریکا په افغانستان کې خپل نږدې شل کلن حضور چې د دې هېواد تر ټولو اوږده جګړه یادیږي پای ته ورساوه.

د امریکا د پوځ د مرکزي قوماندانۍ مشر جنرال کېنټ فرانک مککنزي د اګسټ په دېرشمه مازېګر مهال د دې ماموریت د پای ته رسېدو اعلان وکړ.

د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد او د دې ډلې ګڼو نورو چارواکو هم د امریکايي ځواکونو د وروستۍ الوتکې د وتلو اعلان وکړ او د مبارکۍ پیغامونه یې خپاره کړل.

مجاهد په خپل ټوېټر ولیکل چې د شپې په دولسو بجو وروستي امریکایي عسکر د کابل له هوايي ډګر ووتل.

امریکا او ایتلاف له ۱۲۳۰۰۰ زیات کسان په شااوخوا دوو اونیو کې له افغانستانه وایستل.

جرمني د اروپايي اتحادیې لومړنی هېواد شو چې طالبانو ته اجازه ورکوي، چې خپل استازي دې هېواد ته واستوي ترڅو له جرمني څخه د افغان وګړو د ایستلو په بهیر کې مرسته وکړي.

جرمني دا اقدام وروسته له هغه کوي چې د دغه هیواد د کورنیو چارو وزیر، الکساندر دوبریند، د رد شویو او په جرمونو د ککړو پناه غوښتونکو د ایستلو په اړه له طالبانو سره د مخامخ خبرو ملاتړ وکړ.

له ۲۰۲۱ کال راهیسې، چې طالبان بیا واک ته رسیدلي، جرمني د افغان کډوالو د ایستلو بهیر درولی و. خو دغه هیواد د جمعې په ورځ افغانستان ته د رد شویو پناه غوښتونکو د بیرته استولو بهیر بیا پيل کړ.

د جمعې په ورځ جرمني ۸۱ افغان کډوال افغانستان ته ولېږل.

د جرمني حکومت د دوشنبې په ورځ تایید کړه چې د دوو افغان قونسلي کارکوونکو د وراستولو اجازه یې ورکړې ده.

د حکومت ویاند، شټیفن کورنیلیوس، ویلي: دا قونسلي مامورین به د نورو پلان شویو ایستل کېدونکو کسانو په لېږلو کې همکاري وکړي.

برلین ټینګار کړی چې دا پرېکړه د طالبانو د رسمیت پېژندنې معنا نه لري.

د "فرانکفورټر الګماینه سایتونګ" ورځپاڼې د راپور له مخې، دا یوازې د عملي همکارۍ یو محدود اقدام بلل شوی.

ملګرو ملتونو په پلازمېنه کابل کې د طالبانو د حکومت له لوري د حجاب د سرغړونې په تور د یو شمېر ښځو په نیولو اندېښنه ښکاره کړه.

طالب چارواکو دا ډول نیونې رد کړي دي.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت پرون (دوشنبې)(UNAMA) وویل: «موږ د جولای له ۱۶مې تر ۱۹مې پورې د ګڼو ښځو او نجونو د نیول کېدو له امله اندېښمن یوو،»

یوناما په خپله ایکسپاڼه (پخوانی ټویټر) کې لیکلي: «دا پېښې ښځې او نجونې له ټولنې نورې هم ګوښه کوي، د وېرې فضا ته وده ورکوي، او د ولس باور کموي.» ادارې زیاته کړې چې په دې تړاو یې له چارواکو سره تماس نیولی دی.

تېره اوونۍ یوه عیني شاهد فرانس پریس خبري آژانس ته ویلي و چې د کابل په مرکز کې یې د امربالمعروف او نهی عن المنکر وزارت کسان په داسي حال کې ولیدل چې «دوو ښځو ته یې وویل چې له دوی سره موټر ته وخېژي.»

د هوا پېژندنې ادارې د نن لپاره د هېواد په ځینو سیمو کې د اوبو د کچې د لوړېدو او سېلونو د راوتلو اټکل کړی دی.

د طالبانو د اوبو او انرژۍ وزارت د هواپېژندنې ادارې پر اساس خبر ورکړی چې نن سې‌شنبې د ننګرهار، کاپیسا، لغمان، کونړ او نورستان ولایتونو په ځینو سیمو کې د بارانونو او واورو د اورېدو امکان شته.

وزارت د کوزنیو سیمو له اوسېدونکو غوښتي چې د سېلونو او اوبو د کچې د لوړېدو پرمهال دې د سیندونو غاړو ته له نژدې کېدو ډډه وکړي.

افغانستان په وروستیو کلونو کې بیا بیا له طبیعي پېښو په تېره بیا سیلونو سره مخامخ کېږي.

د چاپریال ساتنې متخصصان وايي، افغانستان یو له څو هیوادونو څخه دی چې له اقلیمي بدلون څخه ډېر اغېزمن شوی دی.

یو ایرانی چارواکی وايي چې د دغه هیواد له لارې د عراق د کردستان د کورواکې سیمې اومه تېل افغانستان ته صادریږي.

د ایران د لویو لارو او ښاري پراختیا وزارت مرستیال او د رېلګاډي ادارې اجرايي رییس جبار علي زاکري پرون په تهران کې یوې غونډې ته وویل، ایران د افغانستان او عراق ترمنځ د تېلو د سوداګرۍ لپاره ترانسپورتي اسانتیا رامنځته کړې او د خپل هیواد د رېلګاډي شبکې ته یې تر اوسه ۱۰۰ ټانکر واګونونه ور زیات کړي، څو دغه ترانزیتي بهیر پیاوړی کړي.

هغه هیله وښوده چې له دې وروسته هره میاشت له شاوخوا ۴۰ تر ۵۰ واګونونه نور هم دې شبکې ته ور زیات شي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو لوی کمشنر فلیپو ګراندي وایي، د طالبانو د حکومت له مشرتابه سره یې د ستنو شویو کډوالو پر بیړني حالت خبرې کړې دي.

ګراندي چې له څو ورځو راهیسې په کابل کې دی نن پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر لیکلي، د راستنیوشویو په ځانګړې توګه ښځو او ماشومانو ستونزو ته خوندي او باعزته رسیدنه یې د بحثونو یوه برخه وه.

هغه ویلي، داسې مهال چې افغانستان له بېلابېلو ننګونو سره مخامخ دی، دغه هېواد نورو نړیوالو مرستو ته اړتیا لري.

د ملګرو ملتونو د کډوالو لوی کمشنر داسې مهال د افغانستان په سفر بوخت دی چې دغه هېواد ته په تیرو اونیو کې لسګونه زره کډوال له ایرانه ایستل شوي او سختو شرایطو کې ژوند کوي.

د افغانستان د اسلامي جمعیت ګوند د یوې څانګې مشر او د بلخ پخوانی والي عطا محمد نور ادعا کوي چې طالبانو یې د ګوند یو پخوانی قومندان وژلی دی.

ښاغلي نور د یکشنبې په ورځ پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر وژل شوی کس محب الله میرزاد بندري یاد کړی دی.

بندري څه باندې درې کاله مخکې د طالبانو د ځانګړي کمیسیون په بلنه له ایرانه وطن ته ستون شوی و.

ځینو نورو رسنیو هم د هغه د وژنې راپورونه ورکړي او ویلې یې دي چې بندري د عبدالرشید دوستم په مشرۍ د جنبش ګوند یو قومندان و.

طالبانو لا تر اوسه د دغې ادعا په اړه تبصره نه ده کړې.

ازادي راډيو هم په خپلواک ډول دغه ډول خبرونه نه شي تاییدولی.

د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني له خپل پاکستاني سیال سید محسن نقوي څخه غوښتي چې افغان کډوالو او بندیانو سره ښه چلند وکړي.

حقاني او نقوي پرون یکشنبه کابل کې سره کتلي دي او د اړیکو، باور او اعتما فضا په رامنځته کولو یې ټینګار کړی.

که څه هم پاکستان تل د طالبانو حکومت تورنوي چې د تحریک طالبان پاکستان ملاتړ کوي، خو دا چې دغه خبره هم ملاقات کې یاده شوې او که نه، د طالبانو خبرپاڼه کې ورته اشاره نه ده شوې.

نقوي وروسته تر هغه کابل ته سفر کوي چې ویلې یې دي، پاکستان کې د ( پي.او.ار) کارت لرونکو افغانانو د اقامې موده نه تمدیدوي.

پاکستان له ۲۰۲۳ کال راهیسې هلته پر افغان کډوالو شرایط سخت کړي او لسګونه زره یې اخراج کړي دي.

که څه هم د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ ویلي چې متحده عربي امارتو ته تخلیه شويو افغانانو سره به مرسته کوي، خو یوشمېر دغه افغانان بیرته افغانستان ته لیږل شوي دي.

ټرمپ پرون پر خپله ټولنیزه پاڼه سوشل تروټ دا خبره وکړه.

رویټرز نن دوشنبه ( د چنګاښ ۳۰مه) د متحده عربي اماراتو د بهرنیو چارو وزارت د یوه اطلاعاتي سیستم په حواله ویلي، یوشمېر افغانان د ابوظبۍ له کمپه بیرته افغانستان ته لیږل شوي او ځینو نورو ته هم دا ژمنه له وخته تېره ده.

پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنۍ را وروسته شاوخوا ۱۷ زره افغانان متحده عربي اماراتو او بیا له هغه ځایه امریکا ته لیږدول شوي، خو شاوخوا ۳۰ تنه د اماراتو په یوه کمپ کې بې برخه لیکه پراته وو.

د رویټرز معلومات ښيي چې د دغو دیرش تنو له ډلې دوه کورنۍ د جولای په سر کې بیرته افغانستان ته لېږدول شوي او متحده عربي اماراتو یې معلومات امریکایي لوري ته ورکړي دي.

د همدې پلان له مخې ټاکل شوې وه پرون یکشنبه ۲۵ تنه نور افغانان هم له اماراتو افغانستان ته ولېږدول شي، خو رویټرز وایي، دا چې دا کار به شوي وي که نه، معلومات نه دي ورکړل شوي.

د کرکټ نړیواله شورا ICC وايي د افغانستان د کرکټ د ښځینه لوبډلې غړې به چې اوس مهال په بهر کې اوسي، په راروانو دوو مهمو لوبلړیو کې ګډون وکړي.

د ICC د بېګانۍ اعلامیې له مخې په پام کې ده چې دا لوبغاړې په هند او سریلانکا کې د ۲۰۲۵ کال د ښځو د کرکټ په نړیوال جام او همداراز په برتانیا کې د راتلونکي کال د ښځو په شل اووریز نړیوال جام کې برخه ولري.

د کرکټ نړیوالې شورا په سنګاپور کې په خپل کلني کنفرانس کې دا پرېکړه کړې او د دې اقدام هدف یې د افغان ښځو ملاتړ بللی دی.

طالبانو په ۲۰۲۱ کال کې پر افغانستان له واکمنېدو وروسته د ښځو او نجونو پر زده کړو او کار او همداراز ورزشي لوبو او لوبغالو ته د هغوی پر ورتګ هم محدودیتونه ولګول.

طالبانو پرون د پکتیا ولایت په زرمت ولسوالۍ کې یوه ښځه او یو نارینه په درو ووهل.

د طالبانو د حکومت سترې محکمې پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې ویلي دي چې دا کسان د هغه څه په خاطر چې نامشروع اړیکي بلل شوي، په عام محضر کې په ۳۵ درو وهل شوي دي.

په بیان کې دا یادونه هم شوې چې دواړه تورن په ۱۸ میاشتې حبس هم محکوم شوي دي.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتو ځانګړي استازي ریچارډ بینیټ تېره میاشت وویل چې په روان کال کې د طالبانو له خوا د علني سزاګانو د تطبیق په مواردو کې د پام وړ زیاتوالی راغلی دی.