مسکو د سې شنبې په ورځ، د فیبرورۍ ۱۳مه، مارک فوګل نومی امریکايي بندي خوشې کړ.

سپینې ماڼۍ دا اقدام په اوکراین کې د جګړې د پای ته رسولو لپاره پرمختګ بللی دی.

فوګل، چې د ۲۰۲۱ کال په اګست کې د مخدره توکو د قاچاق په تور ونیول شو او په ۱۴ کاله بند محکوم شو، له زندانه خوشې شو.

ځینو امریکایي چارواکو د فوګل د خوشې کېدو په اړه غبرګون وښود.

د امریکا د ملي امنیت سلاکار، مایک والټز، په یوه بیان کې وویل:
"دا تبادله د روسانو له خوا د ښه نیت نښه ده، او په څرګنده توګه ښيي چې موږ په اوکراین کې د جګړې د پای ته رسولو لپاره په سمه لار روان یو."

ملګري ملتونه وايي یو کارکوونکی یې چې د یمن په شمال کې په توقیف کې و، مړ شوی دی.

د ملګروملتونو د خوړو نړیوال پروګرام WFP ویلي دي چې یو کارکوونکی یې له شپږو نورو سره د جنوري په ۲۳مه نېټه ونیول شو خو دې ادارې دا نه دي ویلي چې څه وخت او څنګه مړ شوی دی.

د م. م سرمنشي انتونیو ګوتیریش د دې کارکوونکي مړینه غندلې ده او په دې اړه یې د سمدستي څېړنو او عدالت ته د مسوولو کسانو د سپارلو غوښتنه کړې ده. ښاغلي ګوتیریش په یوه بیان کې ویلي دي چې د دې تراژیدۍ علت تراوسه نه دی معلوم.

بیان زیاتوي چې ملګري ملتونه له حوثي واکمنو څخه سمدستي په دې اړه وضاحت غواړي. ملګروملتونو څوځلې مخکې له حوثي وسله والې ډلې غوښتي و، چې د م. م نیول شوي کارکوونکي خوشې کړي.

د سرمنشي ویاند فرحان حق پرون وویل چې د حوثي ډلې له خوا د ملګروملتونو د نورو کارکوونکو له نیول کېدو وروسته دا سازمان په سعده ښار کې خپل فعالیت ځنډوي.

د اوکراین پوځ وايي د هوايي مدافعې ځواکونو یې نن سهار وختي پر پلازمېنه کییف د روسیې هوايي حمله شنډه کړې ده.

د کییف ښاروال ویټالي کلیچکو پر خپله انسټاګرام پاڼه ولیکل چې په دې چاودنه کې یو تن وژل شوی او درې نور ټپیان دي. هغه زیاته کړه چې د چاودنې غږ لوړ و. کلیچکو خلکو ته ډاډ ورکړ چې د اوکراین د هوايي مدافعې ځواکونه فعال دي.

د اوکراین د هوايي ځواک چارواکو ویلي چې روسیې پر کییف د بالستیک توغندي په وسیله برید وکړ.

رویټرز خبري آژانس د عیني شاهدانو له قوله راپور ورکوي چې وايي د څو چاودنو غږونه یې اورېدلي دي. چارواکو د کییف په دوو ناحیو کې د اور لګېدو خبر ورکړی دی.

د امریکا د نړیوال پرمختګ ادارې USAID یوه چارواکي ویلي دي چې پاول مارتین پرون له دندې لیرې شو.

دې چارواکي چې د موضوع د حساسیت له کبله نه غواړي خپل نوم افشا کړي ویلي چې دا خبر د جمهوري ریاست د پرسونل د دفتر مرستیال ترینټ مورس په یوه ایمیل کې ښاغلي مارتین ته ورکړ او هغه ته یې ولیکل چې د USAID د سرمفتش مقام نور نه شته. د دې ایمیل یوه کاپي رسنیو ته هم ښودل شوې ده.

دا خبر یوه ورځ وروسته له هغه ورکړل شوی چې د مارتین دفتر د USAID د له منځه وړلو لپاره د ولسمشر ډونالډټرمپ د هڅو په اړه یو انتقادي راپور خپور کړ.

سپینې ماڼۍ تراوسه په دې اړه تبصره نه ده کړې او د دې پرېکړې د علت په اړه هم څه نه دي ویل شوي.

پاول مارتین د ۲۰۲۳ کال له ډسمبر میاشتې راهیسې د USAID د سرمفتش په توګه کار کاوه. د دې مقام ټاکنه د سنا تایید ته اړتیا لري.

د اسراییلو صدراعظم خبرداری ورکړی چې که اسراییلي یرغمل د اونۍ تر پایه خوشې نه شي نو اوربند به مات کړي او بیا به د غزې پر تړانګه درنې حملې پیل کړي.

بنیامین نتنیاهو دا څرګندونې پرون د امنیتي کابینې له غونډې وروسته وکړې. هغه وویل، د حماس دا اعلان چې د شنبې په ورځ به یرغمل شوي کسان په ټاکلي وخت خوشې نه کړي د اوربند سرغړونه ده. نتنیاهو پوځ ته امر وکړ چې خپل ځواکونه په غزه او شاوخوا سیمو کې یې ځای پرځای کړي.

له دې مخکې، د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ خبرداری ورکړی و، چې که ټول اسراییلي یرغمل د شنبې ورځې تر غرمې پورې خوشې نه شي نو د اوربند تړون به باطل اعلان کړي.

حماس چې امریکا او اروپايي ټولنه یې تروریستي ډله بولي ادعا کوي چې اسراییل په تیرو دریو اونیو کې د اوربند له مخې خپلې ژمنې نه دي پوره کړي، غزې ته یې د بشري مرستو د رسولو مخه نیولې او فلسطیني کډوال یې په نښه کړي دي.

اسراییل دا تورونه رد کړي دي.

د ترکیې پولیسو نن (د سلواغې ۲۳مه) د استانبول ښار د اړوندو ناحیو لس تنه جګپوړي چارواکي له کرد وسله والو سره د اړیکو په تور ونیول.

د ترکیې انادولو خبري آژانس راپور ورکوي چې په نیول شویو چارواکو کې د کارتال او اتاشهیر د ناحیو د ښاروالیو مرستیالان او د نورو ناحیو د ښاروالیو د شورګانو غړي دي.

واړه تورن کسان د ترکیې د اصلي اپوزیسیون د خلق جمهوریپال ګوند غړي دي. د راپورونو له مخې دا کسانو تورن دي چې هغه کسان یې په ښاروالیو کې په کار ګومارلي دي چې د شوې ادعا له مخې له کرد وسله والو سره یې اړیکي درلودل.

د حکومت منتقدان د دې کسانو نیول د استانبول د ښاروال اکرام امام اوغلو د بدنامۍ لپاره د دولتي کمپاین یوه برخه بولي. امام اوغلو د اپوزیسیون د ځینو نورو شخصیتونو ترڅنګ په راتلونکي کې د ولسمشر رجب طیب اردوغان لپاره د احتمالي سیالانو له ډلې ګڼل کېږي. د اردوغان حکومت پر محکمو د فشارونو د راوستلو تورونه رد کړي او ټینګار کوي چې د ترکیې قضا خپلواکه ده.

ملګري ملتونه وايي، د یمن په صعده ښار کې چې، د حوثي وسله والو لوی مرکز بلل کېږي، د بشري مرستو فعالیتونه یې ځنډولي دي.

دا اقدام وروسته له هغه کېږي چې د حوثي ډلې وسله والو د ملګروملتونو ۸ نور کارکوونکي ونیول. ملګروملتونو پرون (د سلواغې ۲۲مه) په یو بیان کې وویل چې په صعده کې د خپلو ټولو فعالیتونو او پروګرامونو د ځنډولو پرېکړه یې د دې ولایت د ناسمو امنیتي شرایطو او د امنیتي تضمینونو د نشتوالي له کبله کړې.

د ایران پلوې حوثي ډلې ویندوی تراوسه په دې اړه د تبصرې غوښتنو ته ځواب نه دی ویلی.

حوثي ډلې له ۲۰۱۴ کال راهیسې د یمن د حکومت پرضد چې نړیواله ټولنه یې په رسمیت پېژني او سعودي عربستان یې ملاتړ کوي جګړه پیل کړې ده. دې جګړې تراوسه د وسله والو او ملکي وګړو په ګډون له ۱۵۰ زرو ډېر کسان وژلي دي.

ملګري ملتونه وايي چې د اسراییل او حماس ترمنځ د اوربند له نافذېدو وروسته غزې ته د بشري مرستو په رسولو کې د پام وړ زیاتوالی راغلی دی.

حماس پرون دوشنبې- د فبروري ۱۰مه اعلان وکړ چې د غزې د موافقې پربنسټ د اسراییلي برمته وو د خوشې کولو بل پړاو به چې د راروانې شنبې په ورځ په پام کې دی تر بلې خبرتیا وځنډوي. حماس وویل، اسراییلو غزې ته د خیمو او موقتو استوګنځایو د مخنیوي په ګډون د اوربند له مقرراتو سرغړونه کړې ده.

خو د ملګروملتونو د بشري مرستو د همغږۍ د ادارې یا اوچا ویاند یینس لایریک نن په ژنیو کې خبریالانو ته وویل، دا اداره توانېدلې ده چې د اوربند په اوږدو کې، غزې ته د خوړو، درملو او موقتو استوګنځایونو په ګډون د تجهیزاتو او مرستو د رسولو کچه لوړه کړي.

د مرستندویو موسسو چارواکو په تېره جنوري میاشت کې ویلي و، چې غزې ته تېره میاشت د دې وسایلو لېږد بند و، ځکه اسراییل ویل چې کېدای شي ملکي وګړي او وسله وال دواړه کار ترې واخلي.

فلسطینیانو د هغو خلکو لپاره چې کورونه یې د اسراییل د پوځ د بمباریو پرمهال ویجاړ شوي، د میلیاردونه ډالرو په ارزښت د بېړنیو وسایلو غوښتنه کړې.

اسراییلو هغه ادعاوې رد کړې دي چې ګنې غزې ته یې د موقتو استوګنځایونو، خېمو او نورو وسایلو مخه نیولې ده.

پاکستاني چارواکي وايي چې د بلوچستان ایالت په غرنیو ځنګلونو کې د لګېدلي اور د وژنې لپاره هڅې روانې دي.

د اطفایې سلګونه کارکوونکو نن په داسې حال کې چې درانه وسایل یې کارول، د دې اور د وژنې هڅه کوله. چارواکي وايي چې دا اور اوس د انسانانو د استوګنې سیمو او څارويو ته ګواښ کوي.

د غرنیو بوټو دا اور چې له څو میاشتو وچې هوا وروسته لګېدلی د بلوچستان کوهلو Kohlu سیمې ته د پراخېدو په حال کې دی.

د سیمې د ځنګلونو د ساتنې یوه مسوول اسلم بُزدار د جرمني خبري آژانس ته ویلي چې د دې اور د لګېدلو علت اقلیمي بدلون دی. یوه بل سیمه ایز چارواکي آژانس ته وویل چې د وچو جلګو له سوځېدو وروسته دا بل شوی اور، زرګونه هکتاره ګڼ ځنګلونه ګواښي ځکه سخت باد، په سیمه کې د اطفایې مامورین کار ته نه پرېږدي.

د پاکستان د هواپېژندنې اداره وايي، د موسمي بارانونو له کبله د ژمي په موسم کې د ځنګلونو اور، مخکې له دې ساری نه لري، خو د نوموړې ادارې په وینا، په وروستيو کلونو کې د ژمي په موسم کې هوا ډېره وچه وي.

د ملګروملتونو سرمنشي له فلسطینۍ حماس ډلې غوښتي دي چې د اسراییلي برمته وو د خوشې کولو لړۍ ته دوام ورکړي.

انتونیو ګوتیریش دا غوښتنه نن، (د فبروري ۱۱مه) یوه ورځ وروسته له هغه وکړه چې حماس ډلې د برمته وو، د خوشې کولو د لړۍ د ځنډولو پلان اعلان کړ.

ښاغلي ګوتیریش په خپل بیان کې ویلي دي چې باید د شخړو د بیا پیل لپاره د ټولو هغو دلایلو مخه ونیول شي چې یوځل بیا په غزه کې د یوې لویې تراژیدۍ سبب کېدای شي.

حماس، چې امریکا او اروپايي ټولنه یې تروریستي ډله بولي، پرون دوشنبې اعلان وکړ چې د اسراییلي برمته وو، د خوشې کولو بهیر به د هغه څه په خاطر چې دې ډلې د غزې له اوربند څخه د اسراییلو سرغړونه بللې ده تر بلې خبرتیا وځنډوي.

د حماس دې اعلان د غزې د جګړې د بیا پیل وېره رامنځ ته کړې ده.