متحده عربي امارات د پکتیا ولایت په مرکز ګردېز کې د ۱۵۰ بسترو روغتون جوړوي.

د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر دولتي خبري آژانس پرون (دوشنبې) وویل چې د دې روغتون د جوړولو کار د ۵ میلیونه ډالرو په لګښت پیل شوی دی.

راپور د پکتیا د عامې روغتیا د رییس له خولې لیکلي چې د جنوب ختیځو ولایتونو اوسیدونکو ته د روغتیايي خدماتو د وړاندې کولو لپاره دا روغتون به په ۲۵ جریبه ځمکه کې په معیاري ډول جوړ شي او په عصري طبي تجهیزاتو به سمبال وي.

دا روغتون په داسې حال کې جوړېږي چې د افغانستان د روغتیايي خدمتونو سیسټم د ډاکترانو، په ځانګړې توګه د ښځینه ډاکترانو له کمښت سره مخامخ دی او له ګاونډیو هېوادونو څخه د سلګونو زرو کډوالو د بېرته راتګ له امله تر فشار لاندې دی.

د طالبانو له لوری د نجونو پر زده کړو بندیز په افغانستان کې په ځانګړي ډول د ښځو د روغتیا په اړه اندېښنې لا ډېرې کړي دي.

طالبان وايي چې د خوست ولایت په صبریو ولسوالي کې د مسو یو کان کشف شوی دی.

د طالبانو د خوست ولایت د کانونو ریاست پرون (دوشنبې) په یوه خبرپاڼه کې وویل چې د دغه ریاست ريیس، صادق جان حمزه د صبریو ولسوالۍ په تورتنګي سیمه کې د کشف شوي کان ځای له نژدې ولید.

په خبرپاڼه کې د حمزه په قول ویل شوي چې د خوست ولایت په تڼیو، لکڼو او سپېرې ولسوالیو کې هم د مسو ځینې کانونه موندل شوي دي.

څرګنده نه ده چې د دغو کانونو ارزښت څومره دی او طالبانو هم په خپله خبرپاڼه کې دې موضوع ته اشاره نه ده کړې.

د افغانستان د مسو تر ټولو ستر کان د لوګر مس عینک دی چې کلونه وړاندې یې له چینايي شرکت ایم سي سی سره د استخراج قرارداد شوی خو عملي چارې یې نه دي پیل شوي.

درې تنه افغانان چې له افغانستانه اروپا ته د زرګونه افغانانو په قاچاق تورن دي، په برتانیا کې نیول شوي دي.

د جرمني خبري آژانس د راپور له مخې دا کسان چې د یوه بانډ غړي دي د ځوانو هلکانو په ځورونه هم تورن دي.

د برتانیا د کورنیوچارو وزیرې ایویت کوپر نن وویل چې درې واړه تورن بېرحمه کسان دي او مخکې د بلجیم د یوې محکمې له خوا هم په غیاب کې محاکمه شوي دي. د مېرمن کوپر په وینا په دوی کې یوتن په لس کاله او دوه نور هر یو په درې کاله حبس محکوم شوي دي.

د برتانوي چارواکو په وینا د دې بانډ غړو زرګونه انسانان له افغانستان، ایران، ترکیې او د بالکان له هېوادونو څخه لویدیځې اروپا، عمدتا فرانسې ته قاچاق کړي دي.

ویل شوي چې دې قاچاقبرانو به ځوان هلکان د لارې په اوږدو کې له جنسي پلوه ځورول او فلمونه به یې ترې اخیستل کېدل چې غږ ونه باسي. د خبر له مخې بلجیم ته د دې تورنو د سپارلو لپاره قانوني پړاوونه پیل شوي دي څو دا کسان خپله سزا هلته تېره کړي.

د ارشاد په وینا دا بس له بهاولپور څخه د پلازمېنې اسلام آباد پر لور روان و.

همداراز سیمه ایزو رسنیو راپور ورکړی چې په سند ایالت کې هم پر یوه لویه لاره په ترافیکي پېښه کې چې د یوه مسافروړونکي او یوه باروړونکي موټر د ټکر له کبله وشوه، اته کسان مړه شوي دي. چارواکو ویلي دي چې دواړه پېښې د ډریورانو د بې احتیاطۍ نتیجه وه.

سپینې ماڼۍ نن په یوه بیان کې وویل چې د دې مرستې نیمايي د اوکراین د پوځ او پاتې نوره یې د اوکراین د امنیتي ملاتړ د نوښت لپاره ځانګړې شوې. په بیان کې د ښاغلي بایډن له قوله راغلي دي چې نوموړی وايي، ده د امریکا د زړو تجهیزاتو په ګډون له اوکراین سره د مرستو د دوام او د جګړې ډګر ته د هغو د ژرترژره رسولو سپارښتنه کړې ده.

له دې څو ساعته مخکې د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي ویلي و، چې واشنګټن به ډېرژر دا مرسته اعلان کړي.

د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر اژانس نن دوشنبه خبر ورکړی، چې مړه او ټپیان د یوې کورنۍ غړي وو.

بلخوا په لغمان ولایت کې پرون په یوه ټرافیکي پېښه کې لږ تر لږه ۵ تنه مړه او ۱۷ تنه نور ژوبل شول.

د کورنیو رسنیو د راپورونو له مخې، په لغمان کې د دې ډلې د امنیې قوماندانۍ ویاند یونس یوسفزي ویلي، چې ۲۲ کسانو ته وروسته له هغې مرګ ژوبله واوښته چې د لغمان د مرکز مهترلام په قلعه کوټ ساحه کې یوه مرسډیز ډوله موټر له دوو رکشاوو سره ټکر وکړ.

د دغه ټکر د علت په اړه څه نه دي ویل شوي. د ټرافیکي اصولو نه رعایتول، د چلوونکو بې احتیاطي او د سړکونو خرابوالی په افغانستان کې د اکثرو ټرافیکي پېښو اصلي علت ګڼل کېږي.

دا د غزې په مرکزي برخه کې پر دغه کمپ چې د فلسطینیانو بېځایه شویو په کې پناه اخیستې ده، د اسرائیل د وروستیو اوونیو د هوايي حملو وروستۍ هغه ده، چې د راپورونو له مخې، په نتیجه کې یې ۱۵ کسان ټپیان شوي هم دي. د وفا د راپور له مخې تر دې مخکې د غزې په شمال کې پر بیت حانون د اسرائیل په یوه جلا حمله کې ۷ کسان وژل شوي وو. د اسرائیل د پوځ یوه ویاند ویلي د دغو راپورونو په اړه څېړنې کېږي. په همدې حال کې د اسرائیل پوځ ویلي چې پرون یې د غزې د شمال پر یوه روغتون په چاپه کې د فلسطینیانو شا و خوا ۲۰ افراطي وسلوال وژلي دي. اسرائیل دا په دې قلمرو کې خپل تر ټولو پراخ پوځي عملیات یاد کړي دي.

بوریل ویلي، هغې د افغان ښځو کرامت او حقونو ته فوق العاده ژمنتیا درلوده او یوه الهام بخښونکې نمونه وه.

ښاغلي بوریل پر خپله ایکس پاڼه پرون ناوخته لیکلي، چې د مېرمن آیودیس پر مړینه سخت خپه دی. هغه زیاته کړې، چې د رافایلا آیودیس نه ستړې کېدونکو هڅو په افغانستان کې د بېشمېره خلکو ژوند بدل کړ او د هغو کسانو په ږغ بدله شوه، چې چا ورته غوږ نه نیوه.

بل لوري ته پخواني ولسمشر حامد کرزي هم پر خپله ایکسپاڼه د مېرمن آیودیس پر مړینه خپګان ښوولی او لیکلي یې دي، چې د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې دې پخوانۍ چارواکې د خپل ماموریت پر مهال له افغانانو سره زیاته مرسته او همکاري کړې وه.

د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې استازولۍ پرون د رافایلا آیودیس د مړینې خبر ورکړ. په افغانستان کې د اروپايي ټولنې د شارژدافېرې په توګه د هغې دنده د سږ میلادي کال د اګست میاشتې په وروستیو کې پای ته رسېدلې وه.

د امریکا پخوانی ولسمشر جیمي کارتر د سل کلنۍ په عمر مړ شو.

د کارتر مرکز پرون یکشنبه خبر ورکړ چې نوموړی په جورجیا ایالت کې په خپل کور کې مړ شوی دی.

کارتر د ۱۹۷۷ او ۱۹۸۱ کال ترمنځ د امریکا نهه دیرشم ولسمشرپاته شوی او په ۲۰۰۲ کال کې یې د نوبل د سولې جایزه هم ګټلې وه.

د امریکا ولسمشر جوبایډن ویلي چې د کارتر لپاره به په واشنګټن کې د جنازې د مراسمو د بند و بست امر وکړي او نوموړي زیاته کړې " متحده ایالتونو او نړۍ یو کمساری رهبر له لاسه ورکړ".

د بشري حقونو د څار نړیوال سازمان د بشري حقونو په ساتنه کې د کارتر رول ستایلی او ویلې يې دي، هغه له ولسمشرۍ وروسته هم د بشري حقونو دفاع ته دوام ورکړ.

کارتر د نړۍ او سیمې په سیاستونو کې هم مهم رول درلودلی دی.

کارتر د اسراییل او مصر ترمنځ د سولې په تړون کې منځګړیتوب کړی او دغه راز یې په ایران کې د ۱۹۷۹ کال له اسلامي انقلاب وروسته د متحده ایالتونو له ملاتړه برخمن پاچا محمد رضا پهلوي ته هم سیاسي پنا ورکړه چې د ګڼ شمېر ایرانیانو غوسه یې پارولې وه.

هغه د یکشنبې په ورځ له العربیه شبکې سره په مرکه کې وویل چې ایران باید په سیمه کې پر خپلو مداخلو او سیاستونو له سره غور وکړي.

دا په داسې حال کې ده چې د ایران مشر علي خامنه يي د بشاراسد له تېښتې وروسته په خپله وینا کې په سوریه یا سیمه کې د ایراني نیابتي ځواکونو موجودیت په اساسي توګه رد کړ او ادعا یې وکړه چې دوی ته "اړتیا نه لري".

د روسیې ترڅنګ ایران هم د دغه هېواد په کورنۍ جګړه کې د سوریې د لیرې شوي ولسمشر بشاراسد له اصلي ملاتړو څخه و.

د اسد رژیم د دسمبر په اتمه نسکور شو او د تحریر الشام ډلې په مشرۍ وسله وال واک ته ورسیدل.