نړۍ
راپور: چین د ایغوریانو "دوامداره نسل وژنه" کوي
یو تازه تحلیلي راپور وایي چې د چین حکومت د ایغوریانو "دوامداره نسل وژنه" کوي.
دغه راپور په واشګټن کې (د سټراتیژي او پالیسۍ لپاره د نیوزلاینز انسټیټیوټ) له خوا پرون خپور شوی او په کې راغلي چې چین د نسل وژنې د مخنیوي په تړاو د ملګرو ملتونو د کنوانسیون ټولې برخې نقض کړې دي.
له دې وړاندې هم د چین هغه اقدامات غندل شوي چې له څه باندې یو میلیون ایغوریانو او نورو لږکیو سره چې اکثره یې مسلمانان دي، په لویدیځ ایالت شینجیانګ کې د کمپونو دننه کوي.
چین بیا وایي، دغو کمپونو کې د ترهګرۍ ضد روزنیز پروګرامونه مخته وړي.
د ډونالډ ټرمپ په مشرۍ د امریکا مخکینۍ ادارې هم تېره جنوري میاشته کې ویلي و چې چین په شینجیانګ کې نسل وژنه او دبشر ضد جرمونه ترسره کوي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند نېډ پرایس پرون ویلي، د جوبایډن نوې ادارې داسې کوم پرمختګ نه دی لیدلی چې د چین په وړاندې د امریکا ارزونه بدله کړي.
د ورځې تازه خبرونه دلته ولولئ
د پاکستان پلازمینه اسلام اباد کې د یوه جرمن ډپلوماټ مړی موندل شوی
په اسلام اباد کې د جرمني د سفارت دویم سکرتر توماس فیلډر په یوه ډیپلوماټیکه سیمه کې اوسېده، چې ډېر امنیت یې نیول شوی.
د پوليسو يوه چارواکي د دوشنبې په ورځ ناوخته د ازادي راډیو مشال څانګې ته ویلي د دغه جرمن ډپلوماټ مړی داسې حال کې موندل شوی چې هغه له دوو ورځو خپلې دندې ته نه وو ورغلی.
پولیسو ویلي د دغه جرمن ډپلوماټ د مړي د عدلي معایناتو لپاره سفارت د هغه له کورنۍ سره په تماس کې دي.
راپورونو کې ویل شوي چې په یاد ډپلوماټ مخکې هم سکته راغلې وه.
د دې خبر تر لیکلو پورې جرمن چارواکو یا په اسلام اباد کې د جرمني سفارت په دې تړاو څه نه دي ویلي.
بلینکن د روسیې کورسک سیمه د اوکراین لپاره په خبرو کې مهمه وبلله
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر، انتوني بلینکن، پرون (دوشنبې) اعلان وکړ چې د روسیې په کورسک سیمه کې د اوکراین موقعیت په هر ډول راتلونکو خبرو کې ډېر اهمیت لري.
بلینکن ټینګار وکړ، د جو بایډن حکومت، چې د ۲۰۲۲ کال په فبرورۍ کې پر اوکراین د روسیې له پراخ برید وروسته کییف ته میلیاردونه ډالره امنیتي مرسته ورکړې، غواړي ډاډ ترلاسه کړي چې «اوکراین په خبرواترو کې برلاسی دی.»
نوموړي د جنوبي کوریا په پلازمېنه سیول کې خبریالانو ته وویل: «د اوکراین دریځ په کورسک کې ډېر اهمیت لري ځکه چې دا به په راتلونکي کال کې د هر ډول احتمالي مذاکراتو لپاره اغېزناک وي.»
امریکايي چارواکي وړاندوینه نه کوي چې د اوکراین په ختیځ کې به د جګړې په کرښو کې لوی بدلون راشي. سره له دې.
امریکا د ښه نیت په توګه پر سوریې ځینې محدودیتونه کم کړل
د امریکا حکومت په داسي حال کې چې پر سوریې د بشار اسد د حکومت په مهال بندیزونه په خپل حال ساتلي، د دغه هیواد نویو چارواکو ته د ښه نیت د څرګندولو لپاره یو لړ محدودیتونه لیري کړل.
د جو بایډن حکومت په یوه اقدام کې، چې د دمشق د نویو واکمنانو په وړاندې د "ښه نیت" څرګندونه ګڼل کېږي، د سوریې پر وړاندې د بندیزونو د ساتلو ترڅنګ، د بشري مرستو او اساسي خدماتو د انتقال په برخو کې محدودیتونه کموي.
رویټرز خبري اژانس د جو بایډن د حکومت له دې پرېکړې د خبرو سرچینو په قول وویل چې د دې اقدام هدف دا دی چې د جګړه ځپلې سوریې د خلکو د ژوند شرایط په داسې حال کې ښه شي چې د متحده ایالاتو د بندیزونو د فشار وسیله هم پر ځای پاته شي.
د رویټرز د راپور له مخې، د بشار اسد د حکومت له پرزېدو او د "هیئت تحریر الشام" د لنډمهاله حکومت له واک ته رسېدو وروسته، د واشنګټن د حکومت چارواکو تر اوسه څو ځله د دې نوي حکومت له غړو سره لیدنې کړې دي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت یوه پلاوي، چې مشري یې باربرا لیف کوله، د نوي حکومت په لومړیو ورځو کې د هیئت تحریر الشام له مشر احمد الشرع سره په دمشق کې ولیدل. له دې وروسته اعلان وشو چې د هیئت تحریر الشام د قومندان په اړه هغه لس میلیون ډالري جایزه، چې واشنګټن د تېرو کلونو په ترڅ کې ټاکلې وه، لغوه شوې ده.
خو د رویټرز پر اساس، متحده ایالات لا هم دا ډله، چې له القاعدې سره یې خپلې پخوانۍ اړیکې پرې کړې او د هغې پر وړاندې یې جګړه کړې، یوه ترهګره ډله بولي. واشنګټن له "هیئت تحریر الشام" سره د ترهګرۍ پر ضد د مبارزې او د ټولې سوریې د خلکو د استازي حکومت د جوړېدو په شان برخو کې د همکارۍ غوښتونکی دی.
وال سټریټ ژورنال راپور ورکړی چې د بایډن حکومت د تېرې اوونۍ په پای کې له سوریې سره د مرستو اړوند محدودیتونه کم کړل او اعلان یې وکړ چې دا اقدام به د خزانې وزارت ته اجازه ورکړي چې هغو ډلو او شرکتونو ته معافیت ورکړي چې د خلکو اساسي اړتیاوې لکه اوبه، بریښنا، او نورې بشري مرستې برابروي.
د امریکا د خزانې وزارت ویاند، چې د سوریې بندیزونه څاري او تطبیقوي، د دې راپور په اړه له څه ویلو ډډه وکړه؛ نه یې رد کړ او نه یې تایید.
وال سټریټ ژورنال زیاته کړې چې د بایډن د حکومت پرېکړه د سوریې پر وړاندې د بندیزونو د پاتې کېدو په اړه دا ښیي چې سپینه ماڼۍ لا هم د سوریې د نویو مشرانو په اړه اندېښنې لري.
د دمشق د موقت حکومت چارواکو ویلي چې بندیزونه د بشار اسد پر حکومت پورې اړه لري او له نړیوالې ټولنې یې د بندیزونو د لرې کولو غوښتنه کړې ده. د موقت حکومت د بهرنیو چارو وزیر د یکشنبې په ورځ قطر ته د سفر پر مهال د امریکا د بندیزونو د ختمېدو غوښتنه وکړه.
د امریکا او اروپايي اتحادیې بندیزونه د سوریې د کورنۍ جګړې په تعقیب ولګول شول، چې په زرګونو کسان په کې وژل شوي، په ځانګړې توګه په هغو بمبارونو کې چې د کیمیاوي وسلو د کارونې شک پرې موجود و.
د سوریې د بشري حقونو د څار ډلې تېره اوونۍ د کورنۍ جګړې په اړه وویل چې په دې جګړه کې د ۵۲۸ زره کسانو د وژل کېدو اسناد موجود دي.
د فرانسې او جرمني د بهرنیو چارو وزیرانو، چې په تېرو ورځو کې یې په دمشق کې له احمد الشرع سره لیدلي، ویلي چې د اروپايي اتحادیې د بندیزونو لرې کول به په دې پورې اړه ولري چې د سوریې نوي واکمنان په سیاسي برخه کې کوم لوري ته روان دي.
د کاناډا صدراعظم د خپل کوند له مشرۍ استعفا ورکړه
د کاناډا صدراعظم جسټین ټروډو، وايي چې د واکمن لیبرال ګوند له مشرتابه څخه استعفا ورکوي، خو د هغه د ځایناستی تر ټاکل کېدو پورې به د صدراعظم په توګه خپلې دندې ته دوام ورکړي.
هغه چې په پارلمان کې د خپل ګوند د استازو له خوا تر فشار لاندې و، د دوشنبې په ورځ (د جنورۍ ۱۷مه) په یوه خبري کنفرانس کې همداراز اعلان وکړ چې د کاناډا پارلمان به د مارچ تر ۲۴ پورې ځنډول شوی پاتې شي.
نظرپوښتنې ښيي چې د جسټین ټروډو ګوند به په راتلونکو انتخاباتو کې سخته ماتې وخوري، او د هغه د استعفا یو دلیل هم دا ګڼل شوی.
۵۳ کلن جسټین ټروډو د ۲۰۱۵ په نوومبر کې واک ته ورسېد او دوه ځله نور هم وټاکل شو، خو دوه کاله وړاندې، د بیو د لوړوالي او د کورونو د کموالي له امله، د هغه محبوبیت کم شو
د سوریې د حکومت ۳ جګپوړي چارواکي متحده عرب اماراتو ته ورسېدل
د سوریې د حکومت درې جګپوړي چارواکي نن دوشنبه په رسمي سفر متحده عرب اماراتو ته ورسېدل.
د سوریې خبري اژانس سانا راپور ورکړی، چې د بهرنیو چارو وزیر اسعد حسن شېباني، دفاع وزیر مرحف ابو کسرا او د استخباراتو مشر انس خطاب به د خلیج له دغه هېواد سره د همکارۍ او همغږۍ پر امکاناتو خبرې وکړي. دغو چارواکو د یکشنبې په ورځ په دوحه کې د قطر له صدراعظم او د بهرنیو چارو له وزیر محمد بن عبدالرحمن بن جاسم ال ثاني سره کتلي وو.
شیباني قطر ته د خپل سفر په ترڅ کې وویل چې بندیزونه د هغه هېواد د ګړندۍ بیارغونې پر لاره خنډ دی او یو ځل بیا یې د امریکا پر متحده ایالتونو غږ وکړ چې پر جګړه ځپلې سوریې، لګېدلي بندیزونه لیرې کړي. د سوریې د ولسمشر بشارالاسد رژیم شاوخوا میاشت مخکې نسکور شو او د هیئت التحریر الشام په مشرۍ یاغیانو پر قدرت ولکه ټینګه کړه
د موزمبیق د اپوزیسیون مشر د ولسمشر د لوړې مراسمو لپاره دغه هېواد ته ستنېږي
د موزمبیق د اپوزیسیون مشر چې له دغه هېواده بهر، د ولسمشرۍ ټاکنو د نتایجو په اړه د څه باندې دوو میاشتو مرګونو اعتراضونو مشري کوله وايي، د پنج شنبې په ورځ د ولسمشر د لوړې مراسمو لپاره دغه هېواد ته ستنېږي.
ونانسیو موندلانه (Venancio Mondlane) پرون یکشنبه په هغه وینا کې چې پر فېسبوک په ژوندۍ بڼه خپرېدله، وویل د پنج شنبې په ورځ به پر ځايي وخت اته بجې او پنځه دقیقې د ماوالان هوايي ډګر ته ورسېږي.
د فرانسې خبري اژانس د راپور له مخې موندلانه د اکتوبر میاشتې پر ۲۱مه له موزمبیق څخه وتلی و، ځکه چې د ده په وینا خپل ژوند ته اندېښمن و. هغه د ولسمشرۍ د اکتوبر میاشتې د نهمې ټاکنې چلنج کړې دي.
د دغو نتایجو له مخې هغه د اپوزیسیون د کاندید په توګه په دویم کتار کې راغلی دی.
ټاکل شوې چې د موزمبیق د واکمن ګوند کاندید دانیل چاپو د جنورۍ پر ۱۵مه د منتخب ولسمشر په توګه لوړه وکړي. موزمبیق د افریقا لویې وچې په جنوب ختیځ کې پروت دی او پلازمېنه یې ماپوتو ښار دی.
د اسرایلي وګړو پر بس په ډزو کې ۳ کسان وژل شوي دي
په لوېدیځه غاړه کې پر هغه بس چې اسرائیلي وګړي یې لېږدول، د ډزو په نتیجه کې لږ تر لږه ۳ کسان وژل شوي دي.
د اسوشېټېډ پریس خبري اژانس د خبر له مخې، د اسرائیل د اضطراري خدماتو او ژغورنې ملي ادارې ویلي، په دې حمله کې چې نن شوې لږ تر لږه ۶ نور کسان ټپیان شوي دي.
دغه حمله د فلسطینیانو په الفندوق کلي کې شوې ده. هغه عمده لار چې له ختیځ څخه د لوېدیځ پر لوري غزېدلې له دې کلي تېرېږي. د حمله کوونکي او قربانیانو د هویت په باب څه نه دي ویل شوي.
له کله چې حماس ډلې د ۲۰۲۳م کال د اکتوبر میاشتې پر اوومه پر اسرائیل ناببره حمله وکړه په لوېدیځه غاړه کې ناکراري زیاته شوې ده.
د امریکا متحد ایالتونه اروپايي ټولنه حماس ډله یو تروریستي سازمان ګڼي. په بل خبر کې د فلسطینیانو روغتیا وزارت وايي په اشغال شوې لوېدیځه غاړه کې پرون د اسرائیلي ځواکونو په ډزو دوه فلسطینیان وژل شوي، چې یو تن یې ۱۷ کلن هلک دی.
د اسرائیل پوځ ویلي چې په نابلس کې د شوې پېښې په باب څېړنې کوي. د اسرائیل پوځ وايي دوی پر هغو وسلوالو ډزې وکړې چې په نابلس ساحه کې د دوی پر لوري د منفجره وسایلو ګوزار کاوه.
د متحده عربي اماراتو دولتمشر پاکستان ته تللی
د متحده عربي اماراتو د دولت رییس شیخ محمد بن زاید آل نهیان پرون (یکشنبه) پاکستان ته لاړ.
د پاکستان حکومت په یوه بیان کې ویلي چې د متحده عربي اماراتو د دولت رییس د پاکستان له صدراعظم شهبازشریف سره د پنجاب په رحیم یار خان ښار کې لیدلي او په دوه اړخیزو مساییلو یې خبرې کړي دي.
د بیان په اساس شیخ محمد بن زاید آل نهیان د کانونو په کیندلو او کرنې برخو کې له پاکستان سره د همکاریو ډاډ ورکړی.
شهبازشریف هم په خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې ویلي چې د اماراتو د دولت له رییس سره یې په لیدنه کې د پاکستان او اماراتو د همکاریو د لا غښتلتیا ډاډ ورکړ او د ستراتیژيکې ملګرتیا په چوکاټ کې یې د اړیکو د زیاتېدو غوښتنه وکړه.
د اماراتو د دولت رییس داسې وخت پاکستان ته سفر کوي چې دا هېواد وروستۍ څو ورځې یو وار بیا د بریدونو شاهد دی. په دې سربېره د پخواني صدراعظم عمران خان د پلویانو د پراخو لاریونو په سبب سیاسي وضعیت هم کړکېچن بلل کېږي.
روسیه وایي، د اوکراین لسګونه بې پیلوټه الوتکې یې نسکورې کړي
روسيې د یکشنبې په ورځ (د جنورۍ په ۵مه) وویل چې د شپې پر مهال یې د اوکراین ګڼ ډرون الوتکې ویشتلي دي.
پر ټولنیزو رسنیو خپرې شوې ويډوګانې په روستوف سیمه کې له لرې واټنه چاودنې ښکاروي.
د روسیې دفاع وزارت ویلي، هوايي دفاعي سیستم یې د تېرې شپې په ترڅ کې ۶۱ اوکرایني بې پیلوټه الوتکې وویشتې چې ډېری یې د اوکراین پولې ته په څېرمه سیمو کې ویشتل شوې دي.
د روسیې د ملکي هوايي چلند ادارې روزا ویاتسیا یوه ویاند ویلي، څلورو هوايي ډګرونو د یکشنبې په سهار د "امنیتي" دلایلو له امله د لنډې مودې لپاره ترافیک وځنډاوه او لږترلږه اته الوتکې لاره بدلولو ته اړې شوې.
د روستوف سیمې د سیمه ییز والي یوري سلیوسار په وینا، د تاګانروګ په بندري ښار او شاوخوا سیمو کې، د بې پیلوټه الوتکو د لوېدو له امله ملکي خلکو ته زیان اوښتی دی.
مسکو او کییف په نژدې درې کلنه جګړې کې نژدې هره ورځ د بې پیلوټه الوتکو بریدونه تبادله کړي چې د جګړې له لومړۍ کرښې لیري ملکي سیمو ته یې زیان اړولی.
د غزې چارواکي وايي، د اسراییل په تازه هوايي حملو کې لږترلږه ۲۱ کسان وژل شوي دي
د غزې د تړانګې روغتیايي چارواکي وايي چې د اسراییل په پرونیو هوايي حملو کې د دوو ماشومانو په ګډون لږترلږه ۲۱ کسان وژل شوي دي.
د غزې د روغتیا وزارت چې حماس ډله یې اداره کوي، په تېرو ۲۴ ساعتونو کې د اسراییلو په بمباریو کې د ۵۹ کسانو د وژل کېدو او له ۲۷۰ د ډېرو نورو کسانو د ټپي کېدو خبر ورکړی.
اسراییلو د غزې پر تړانګه دا حملې وروسته له هغه پیل کړې چې حماس ډلې د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په ۷مه ناڅاپه پر اسراییلو برید وکړ.
دا په داسې حال کې ده چې په غزه کې له ۱۵ میاشتنې جګړې وروسته د اوربند د ټینګولو لپاره په قطر کې د منځګړو هڅې بیا چټکې شوې دي.
قطر، مصر او متحدایالات چې د دې خبرو منځګړتوب کوي، له څو میاشتو راهیسې د اسراییلو او حماس ترمنځ د مخامخ خبرو د پیل لپاره هڅه کوي خو د دوی هڅو تراوسه نتیجه نه ده ورکړې.