د افغانستان جمهوري ریاست وایي، د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد له ولسمشر اشرف غني سره په کتنه کې ډاډ څرګند کړ چې واشنګټن به د سولې په پروسه کې اغېزمن رول ولوبوي.

ارګ په خپره کړې خبرپاڼه کې ویلي چې ولسمشر او ښاغلي خلیلزاد په دې کتنه کې چې نن له غرمې مخکې یې ترسره کړه، په دې اړه چې د سولې د پروسې د پرمختګ لپاره وړاندې څه ډول ګامونه اوچت شي، خبرې وکړې.

ښاغلي خلیلزاد چې د امریکا د ولسمشر جو بایډن له ادارې وروسته‌یې د لومړي ځل لپاره افغانستان، قطر او د سیمې یو شمېر نورو هېوادونو ته نوی سفر پیل کړی، په کابل کې دغه‌راز د افغانستان د ملي مصالحې عالي شورا له مشر عبدالله عبدالله سره هم وکتل.

د ښاغلي عبدالله ویاند فریدون خوځون وویل چې ښاغلي عبدالله له خلیلزاد سره د سولې پر بهیر، د دوحې پر مذاکراتو، د دوحې پر تړون د امریکا پر روانې بیاکتنې او په هېواد کې د روان تاوتریخوالي د پای ته رسولو پر لارو چارو خبرې وکړې.

خلیلزاد داسې مهال د سیمې له هېوادونو څخه د کتنې دغه نوې لړۍ پیل کړې چې پرون پر هغه تړون چې ده له طالبانو سره لاسلیک کړی، یو کال واوښت.

د دغه تړون له مخې باید ټول امریکایي ځواکونه د طالبانو له لوري د ځینو ضمانتونو په بدل کې تر مې میاشتې له افغانستانه ووځي، خو د بایډن ادارې ویلي چې طالبانو خپلې ژمنې نه‌دي پر ځای کړي او پر دې او په توله کې پر دغه تړون له سره کتنه کوي.

طالبانو د دغه تړون په بشپړ عملي کېدو ټینګار کړی دی.

د افغانستان د خبریالانو مرکز دا خبره چهارشنبې ناوخته په یوه بیان کې کړې ده.

د دغه مرکز په خبره کندز څوارلسم ولایت شو چې د طالبانو له خوا رسنۍ د ژوندیو موجوداتو د انځورونو له خپرولو منع شوی.

د افغانستان د خبریالانو مرکز او د رسنیو نورو فعالانو پر رسنیو د ژوندیو موجوداتو د خپرولو ممنوعیت د اطلاع رسونې، بیان ازادۍ او اطلاعاتو د خلکو د لاسرسي د حق سرغړونه بللې ده.

دمګړۍ په هغو ولایتونو کې چې رسنۍ د ژوندیو موجوداتو د انځورونو له خپرولو منع شوي یواځې د غرونو-رغونو، دښتو، ونو او فصلونو نندارې وړاندې کېږي.

د اسلام اباد سترې محکمې د پلازمېنې اسلام اباد او پنجاب پوليسو ته امر کړی چې په دوو اوونيو کې د څلور لادرکه افغانان وروڼو درک ولګوي.

دغه څلور افغانان چې سره وړوڼه دي د ۲۰۲۴ په جنورۍ کې له اسلام اباد څخه تري تم شوي دي.

دلادرکه شویو افغانانو مورګل سيما په اړه محکمې ته عارضه شوې وه او محکمې نن چهارشنبه ( د حمل ۲۷مه) په دې اړه بحث وکړ.

محکمه کې د لادرکه شویو مور وویل، د پاکستان پولیس یې باید د زامنو د مړي-ژوندي درک ولګوي او معلومات ورکړي.

محکمې په دې برخه کې پولیس په ناغیړۍ تورن کړل او غوښتنه یې ترې وکړه چې د پلټنې چارې ګړندۍ کړي.

د پاکستان له پلازمینې اسلام اباده یو شمیر افغان کډوال په چارټر الوتکه جرمني ته په لار دي.

د جرمني دي يي ای خبري اژانس د دې هېواد د بهرنیو چارو وزارت په حواله ویلي، " تمه د دې افغانانو چارټر الوتکه په لابیزیک ښار کې نن مازیګر ناسته وکړي".

په نننۍ پرواز کې ۱۶۲ افغان کډوال رانتقال شوي دي.

له دې وړاندې د جرمني د کورنیو چارو وزارت ویلي و، شاوخوا ۲۶۰۰ افغانان چې جرمني ته د راتګ ژمنه ورسره شوې په پاکستان کې د انتقال په تمه دي.

د ۱۹ کلنو نړیوال جام ته د غوراوي سیالیو په ترڅ کې نن افغانستان د ۱۸۰ منډو په توپیر متحده عربي امارات ته ماتې ورکړه.

د لوبې پچه د افغانستان ۱۹ کلنو لوبډلې وګټله او په ټاکل شوو ۵۰ اورونو کې یې د څلورو لوبغاړو په سوځېدو سره ۳۵۹ منډې جوړې کړې.

د متحده عربي اماراتو لوبډلې په ټاکلو پنځوسو اورونو کې ۱۶۸ منډې وکړي او ونه توانیده چې هدف ترلاسه کړي.

د ۱۹ کلنو لوبغاړو نړیوال جام د غوراوي پړاو د سیالیو په ترڅ کې دا د افغانستان درېیمه لوبه وه.

تر دې مخکې افغان لوبډلې خپلو سیالو عمان او او هانګ کانګ لوبډلو ته ماتې ورکړې وه.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د قصاص په اړه د یوناما نیوکې ته په غبرګون کې وايي، د یوناما له خوا پر شرعي احکامو د "نیوکې جسارت" نامسوولانه دی.

دې وزارت نن چهارشنبې پر خپلې ایکس پاڼې یوه اعلامیه خپره کړې چې په کې راغلي، "د قصاص حکم په دریو محکمو کې له هر اړخیزې څیړنو وروسته نهايي کیږي او مجرم په کې د دفاع حق لري".

یوناما د تیرې جمعې په ورځ د طالبانو د حکومت له خوا د څلور کسانو اعدام ته په غبرګون کې ویلي و، "د مرګ سزا د ژوند له اساسي حقونو سرغړونه ده".

یوناما په یو بیان د طالبانو له حکومت د دې سزا د سمدستي بندیدو غوښتنه کړې وه.

طالبانو د تیرې جمعې په ورځ په بادغیس، نیمروز او فراه ولایتونو کې څلور کسان په عام محضر کې اعدام کړل.

دا اعدامونه د طالبانو له خوا د کابل تر نیولو وروسته په تیرو نژدې څلورو کلونو کې د یوې ورځې په ترڅ کې د اعدامونو تر ټولو لوړه شمیره وو.

د خوړو نړیوال پروګرام (ډبیلو اف پي) وايي، "د افغان خوارځواکه ماشومانو وضعیت پر بیړني حالت" بدل شوی دی.

دغې سازمان نن چهارشنبې پر خپلې ایکس پاڼې لیکلي، "اوسمهال افغان ماشومان تر بل هر وخت زیات د خوارځواکي له ګواښ سره مخ دي چې د مخنیوي لپاره يې ملاتړ ته اړتیا ده".

د ډبیلو اف په ټکو، په افغانستان کې درې نیم میلیونه ماشومان په خوارځواکۍ اخته دي او د دې ماشومانو د ملاتړ لپاره مرستې ته اړتیا لرو.

له دې وړاندې د سره صلیب نړیوالې کمیټې او یو شمیر نورو نړیوالو ادارو خبرداری ورکړی وو، چې په افغانستان کې په میلیونو امیدواره میندې او ماشومان په خوارځواکۍ اخته دي.

د افغانستان لپاره د پاکستان د ځانګړي استازي صادق خان په مشرۍ نن چهارشنبې یوه لوړپوري پاکستانی پلاوی کابل ته رسیدلی دی.

تمه ده دا پلاوی په کابل کې د افغانستان-پاکستان د همغږۍ د ګډې کمېټې په غونډه کې ګډون وکړي.

ټاکل شوي چې د پاکستاني پلاوي سفر یو ورځ دوام وکړي او د طالبانو له حکومت سره پر دوه اړخیزو اړیکو خبرې اترې وکړي.

کابل ته د صادق خان په مشرۍ دا پلاوی په داسې حال کې سفر کوي، چې د اپریل میاشت له پیله پاکستان څه باندې ۶۰زره افغان کډوال افغانستان ته ستانه کړي.

د کډوالو د لوی کمیشنر د راپور له مخې د دغو کډوالو نژدې نیمايي په اجباري توګه افغانستان ته ستانه کړای شوي دي.

د افغانستان د سولې په چارو کې د امریکا پخوانی استازی زلمی خلیلزاد څرګندوي چې له چارو سره یوشمیر با خبره خلکو ورته ویلي دي دوی اندیښنه لري چې پاکستان ښایي د افغان کډوالو د ایستلو په لړ کې داعش ترهګر د افغانستان لور ته انتقال کړي.

ښاغلي خلیلزاد تیره شپه په خپله ایکسپاڼه کې ولیکل چې دی هم ورته اندیښنه لري.

ښاغلي خلیلزاد د هغو کسانو نوم نه دی اخیستی چې دی وایي له ده سره یې خبرې کړې دي.

پاکستاني چارواکو تر اوسه په دې اړه تبصره نه ده کړې.

د پاکستان حکومت د روانې اپریل میاشتې له پيله له خپلې خاورې د افغان کډوالو د ایستلو بهیر ګړندی کړی دی.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتو د عالي کمیشنرۍ په وینا د اپریل له پيله تر اوسه په لسګونو زره افغان کډوال له پاکستانه ایستل شوې دي.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ د وزیر نورالدین عزیزي په مشرۍ یو لوړ پوړی پلاوی نن پاکستان ته ځي.

د طالبانو دا پلاوی به د درې ورځني سفر په ترڅ کې د یوشمیر نورو موضوعاتو ترڅنګ په پاکستان کې د افغان کډوالو پر ستونزو له پاکستاني لورې سره خبرې وکړي.

له دې سفر سره په یوه وخت د راپورونو له مخې د افغانستان لپاره د پاکستان د ځانګړي استازي محمد صادق په مشرۍ یو هیات نن په یوه ورځني سفر کابل ته تللی دی.

پاکستان له خپلې خاورې د هغو افغان کډوالو د ایستلو بهیر پيل کړی دی چې ( اې سي سي) یا د افغان تابعت کارتونه لري او د دوی په وینا هغه کډوال هم باسي چې په پاکستان کې د اوسیدو قانوني اسناد نه لري.

اسلام اباد ویلي دي چې روان کال به د دریو مرحلو په ترڅ کې شاوخوا درې میلیونه افغان کډوال له خپلې خاورې وباسي.

نن د سهار پنځه بجې او درې څلویښت دقیقې د افغانستان په یو شمیر سیمو کې خلکو د زلزلې ټکانونه احساس کړل.

د یوشمیر نړیوالو جیولوجي سروې مرکزونو په باور دا زلزله د ریښتر په کچه پنځه اعشاره نهه درجې وه.

د دې زلزلې مرکز د کابل په شمال ختیځ کې نژدې دوه سوه کیلومتره لرې په بدخشان کې د هندوکش په غرونو کې و.

تر اوسه د دې زلزلې له امله د سر او مال د اوښتو زیانونو په اړه راپور نه دی ورکړل شوی.