د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د پوځ په لوړ پوړو چارواکو کې د لویو بدلونونو په ترڅ کې د ټولو وسله والو ځواکونو لوی درستیز چارلز سي کیو براون او پنځه نور امیرالبحران او جنرالان له دندو لرې کړي دي.

براون د هوايي ځواک جنرال و، چې پخواني ولسمشر جو بایډن ټاکلی و، او له ۲۰۲۳ کال راهیسې یې د وسله والو ځواکونو د لوی درستیز په توګه دنده ترسره کوله.

ولسمشر ټرمپ دا پریکړه پرون (د فبروري په ۲۱مه) پر "ټروت" ټولنیزه شبکه په یوه بیان کې اعلان کړه.

ښاغلی براون، دوهم تور پوستی افسر دی چې دې مقام ته رسیدلی و، او تمه کېده چې د ۲۰۲۷ کال په سپتمبر کې به خپله څلور کلنه دوره بشپړه کړي.

په دې اړه د پنټاګون په بیان کې ویل شوي چې ټرمپ غواړي د براون پر ځای متقاعد جنرال ډان رازین کاین وټاکي.

کاین د ایف-۱۶ جنګي الوتکو پخوانی پیلوټ و، چې د امریکا د استخباراتو د مرکزي ادارې د پوځي چارو د مرستیال رییس په توګه یې هم دنده ترسره کړې ده.

د جرمني په پلازمېنه برلین کې پرون بیا یوتن د چړې په ګوزارونو سخت ټپي شو. پولیس وايي چې پېښه تېر ماښام په برلین کې د هالوکاست یا د یهودانو د ډلوژنې د څلې مخې ته وشوه.

د پولیسو چارواکو ویلي دي چې بریدګر نارینه دی خو هویت یې تراوسه نه دی معلوم. دوی دا هم وايي چې د برید علت روښانه نه دی خو په مشکوک بریدګر پسې لټون روان دی.

د پیښې له ځایه چې د امریکا د سفارت مخې ته دی، په اخیستل شویو ویډیوګانو کې د بېړنیو حالاتو موټر او د پولیسو زغرګاډي په کتارونو کې ښکاري.

د برلین د پولیسو ویاندې فلوریان نات ویلي چې په چړو وهل شوی کس هومره سخت ټپي شوی و، چې د اوروژنې په یوه موټر کې روغتون ته ورسول شو.

دا پېښه په داسې حال کې کېږي چې سبا یکشنبې د فبروري په ۲۳مه په جرمني کې عمومي پارلماني انتخابات کېږي.

په جرمني کې د حملو لړۍ د انتخاباتو پر بهیر سیوری غوړولی دی. د دې حملو په ترڅ کې د روانې فبروري میاشتې په ۱۳مه په مونشن ښار کې یوه افغان کډوال د موټر په وسیله د کارګرانو پر یوه لاریون برید وکړ. د دې برید په نتیجه کې له دېرشو ډېر کسان ټپیان شول چې دوو تنو وروسته په روغتون کې سا ورکړه.

د سپینې ماڼۍ مرستیال ویانده وايي، طالبان په افغانستان کې د منځنیو پېړیو شرعي سیاستونه تحمیلوي.

د سپینې ماڼۍ مرستیال ویانده انا کېلي Anna Kelly دا څرګندونې له واشنګټن پوست ورځپاڼې سره په خبرو کې کړې دي.

د ورځپاڼې د راپور له مخې چې پرون (د کب ۳مه) خپور شو، مېرمن کېلي د زده کړو په برخه کې د امریکا د مرستو د بندېدو په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې ویلي چې افغان مېرمنې ځکه کړېږي چې د بایډن د ادارې له خوا له افغانستانه د پوځي ځواکونو د ایستلو په نتیجه کې رامنځ ته شوي ناورین طالبانو ته دا فرصت په لاس ورکړ چې پر حکومت ولکه ټینګه کړي او د منځنيو پېړیو د شرعي قوانینو پالیسۍ پر خلکو تحمیل کړي.

طالبانو پر افغانستان له بیاواکمنېدو وروسته پر ښځو او نجونو د نورو ګڼو محدودیتونو ترڅنګ د نجونو منځني ښوونځي، لیسې، پوهنتونونه او د زده کړو نور مرکزونه بند کړل.

واشنګټن پوست ورځپاڼه په خپل راپور کې وايي د امریکا د بهرنیو مرستو بندېدل د افغان ښځو لپاره تعلیمي پروګرامونه هم له خطر سره مخامخ کوي.

د افغانستان او ایران د مرکزي بانکونو رییسانو د دواړو هېوادونو ترمنځ د پولي او بانکي اړیکو پر پراختیا موافقه کړې ده.

د ایران تهران ټایمز ورځپاڼې پرون (د کب ۳مه) د مرکزي بانک د یوې اعلامیې په اساس راپور ورکړ چې دا موافقه د روسیې په ایکاترینبورګ ښار کې د سایبري امنیت د غونډې په څنډه کې د دواړو رییسانو په کتنه کې شوې ده.

د افغانستان بانک چې طالبان یې اداره کوي پرون په یوه بیان کې وویل چې د دې بانک رییس نوراحمد آغا د یوشمېر هېوادونو د مرکزي بانکونو له رییسانو او د نړیوالو مالي موسسو له استازو سره د همکاریو د پراختیا، د سایبري امنیت د نوې ټکنالوژۍ د تبادلې او د ډیجټلي بانکولۍ د ترویج پر لاروچارو خبرې وکړې.

دا په داسې حال کې ده چې ایران افغانستان د وارداتو اصلي سرچینه بلل کېږي.

په افغانستان کې د ایران تجارتي اتشې حسن روستايي د تېرې مرغومي (جدي) میاشتې په وروستیو کې ویلي و، چې د تهران او کابل ترمنځ د سوداګریزو معاملو کچه پرله پسې د زیاتېدو په حال کې ده او افغانستان په ۲۰۲۴ کال کې له ایرانه د څه باندې ۳ میلیارده او ۱۴۳ میلیون ډالرو په ارزښت واردات درلودل.

په پاکستان کې د ملګرو ملتونو د کډوالو لویې کمیشنرۍ د هغو افغانانو لپاره چې قانوني ویزېه لري، د حکومت له خوا ټاکل شوی وروستی مهلت د اندیښنې وړ بللې دی.

د پاکستان حکومت دې افغانانو ته د فبروري تر ۲۸مې پورې مهلت ورکړی چې له اسلام آباد او راولپنډۍ ښارونو څخه ووځي.

په پاکستان کې د ملګرو ملتونو د کډوالو د لویې کمیشنرۍ ویاند قیصر خان اپریدي بزنس ریکارډر ته ویلي دي چې دا اقدام به د افغان کډوالو پر ژوند او د هغوی د ماشومانو پر زده کړو ناوړه پایلې ولري.

د روان کال له پیل راهیسې، د پاکستان حکومت د پاکستان په ځینو ښارونو کې په ځانګړې توګه په پلازمېنه اسلام آباد کې د غیر قانوني افغان کډوالو د نیولو، ایستلو او کور په کور تلاشۍ پروسه ګړندۍ کړې ده.

د خوړو او کرنې نړیوال سازمان FAO له افغانستان او څو نورو هېوادونو سره د جاپان د نژدې ۱۲ میلیون ډالره مرستې خبر ورکوي.

د ملګروملتونو دې اړوندې ادارې پرون (د کب ۳مه) پر خپله ویبپاڼه د یوه بیان په خپرولو سره ویلي دي چې د جاپان د ۱۱،۹ میلیون ډالرو مرستې یوه برخه به په افغانستان کې د کروندګرو د ملاتړ لپاره ځانګړې شي.

د FAO د بیان له مخې دا مرستې به هغو بزګرانو ته ځانګړې شي چې د اقلیمي بدلونونو زیانونو ځپلي دي.

د ملګروملتونو د معلوماتو له مخې افغانستان د نړۍ د هغو لسو هېوادونو په سر کې دی چې د اقلیمي بدلونونو له کبله تر ټولو ډېر زیانمن شوي دي خو د دې بدلونونو د اغیزو پر وړاندې د مبارزې لپاره تر ټولو لږ امکانات لري.

ښاغلي روبیو له کاناډایۍ - امریکایۍ خبریالې کاترین هریج سره په یوه ځانګړې مرکه کې په افغانستان کې د القاعدې او داعش د حضور په اړه د اندیښنو په باب د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل: "کله چې په یوه سیمه کې پرحکومت کولو لانجه وي او حکومت ونشي کولای چې په سیمه بشپړ کنټرول وساتي، نو دا د دې ډلو لپاره فرصت رامینځته کوي."

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مرکه کې چې د پنجشنبې په ورځ، د فبروري په شلمه خپره شوه، زیاته کړه چې د اوسني وضعیت او لس کاله وړاندې وضعیت ترمنځ توپیر دا دی چې امریکایي ځواکونه نور په سیمه کې د ترهګرو ډلو د په نښه کولو لپاره حضور نلري.

مارکو روبیو دا هم وویل چې طالبانو په ځینو مواردو کې همکاري کړې ده کله چې دوی ته د افغانستان په ځینو برخو کې د داعش او القاعدې د تعقیب لارښوونه شوې.

خو د هغه په وینا، په ځینو مواردو کې طالبانو دومره همکاري نده کړې.

د طالبانو حکومت تر اوسه د امریکا د بهرنیو چارو وزیر د څرګندونو په اړه په رسمي ډول څه نه دي ویلي، خو پخوا یې په دوامداره توګه ادعا کړې وه چې داعش په افغانستان کې ځپل شوی دی.

وروسته له هغه چې طالبانو د افغانستان کنټرول بیرته ترلاسه کړ، د اسلامي دولت ډلې یاداعش د خراسان څانګې د افغانستان په بیلابیلو برخو کې د څوخونړیو بریدونو او چاودنو مسؤلیت په غاړه اخیستی دی.

د ملګرو ملتونو امنیت شورا په فبروري میاشت کې په افغانستان کې د القاعدې، داعش او جماعت انصارالله په څېر ترهګرو ډلو د حضور په اړه اندیښنه څرګنده کړه.

په چمپینز ټرافي سیالیو کې د افغانستان د کرکټ لوبډلې د لومړۍ لوبې په درشل کې کیپټان حشمت الله شهیدي له افغانستان سره د کرکټ لوبو د بایکاټ کولو لپاره سیاسي غوښتنې رد کړې.

د انګلستان او جنوبي افریقا سیاستوالو په دې وروستیو کې له خپلو کرکټ چارواکو غوښتي و چې د افغانستان پر وړاندې د چمپینز ټرافي لوبې بایکاټ کړي ځکه چې طالبانو د ښځو په سپورټ بندیز لګولی او د ښځو ډیرحقونه یې تر پښو لاندې کړي دي.

د اسوشیتید پرس خبري آژانس د راپور له مخې، د جنوبي افریقا د سپورټ وزیر ګیټون مک کینزي وویل، که وروستۍ پریکړه د ده وای، نو د جنوبي افریقا او افغانستان ترمنځ به د جمعې په ورځ په کراچۍ کې لوبه نه وای شوې. افغانستان چې په بې ګروپ کې دی، دوهمه لوبه یې د راتلونکې چهارشنبې په ورځ له انګستان سره پلان شوې، له هغه هیواد سره چې د جنوبي افریقا په څیر یو شمیر سیاستوالو یې له افغانستان سره د کرکټ د ملي ټیم د لوبو د تحریمولو غوښتنه کړې ده.

ښاغلي شهیدي پرون، پنجشنبې وویل: "د یوه لوبغاړي په توګه، زموږ دنده کرکټ کول دي او زموږ لپاره دا مهمه نه ده چې له کرکټ څخه بهر څه روان دي."

هغه زیاته کړه "موږ یوازې د ځمکې دننه شیان کنټرولوو، او دا زموږ دنده ده او نور څه نه شي کولی چې موږ تر فشار لاندې راولي."

په چمپینزټرافي سیالیو کې د افغانستان درېیمه لوبه د فبرورۍ په ۲۸ له اسټرالیا سره ده چې له افغانستان سره یې له مخکې ټیسټ لوبې لغوه کړي دي.

یوه ډله مهاجر، چې تېره اوونۍ له متحدو ایالتونو څخه پاناما ته شړل شوي وو، د سې شنبې په شپه د پاناما سیټي له یوه هوټله د دې هېواد جنوبي ځنګلي سیمې، دارین ته انتقال شول.

د پاناما د امنیت وزیر اعلان وکړ، چې له نیمايي ډېرو هغو مهاجرو، چې امریکا پاناما ته شړلي وو، په خپله خوښه خپلو هېوادونو ته د ستنېدو پرېکړه کړې. دا مهاجر عمدتاً د آسیا او منځني ختیځ د هېوادونو اتباع دي.

د پاناما د ولسمشر خوزې رایول مولینو په وینا، تازه شړل شوي مهاجر د افغانستان، چین، هند، ایران، نیپال، پاکستان، سریلانکا، ترکیې، ازبکستان او ویتنام وګړي دي.

د ډونالډ ټرمپ حکومت، دا مهاجر په درې پروازونو کې پاناما ته لېږلي دي.

پاناما له متحدوایالتونو سره د یوه توافق له مخې منلې، چې له خپلو اتباعو پرته، نور غیرقانوني مهاجر هم تر هغه وخته ومني، چې د هغوی برخلیک معلوم شي.

یو شمېر شړل شوي مهاجر، چې په ایران او افغانستان پورې اړه لري، د خپلې راتلونکې او امنیت په اړه اندېښنه لري او خپلو هېوادونو ته ستنېدل ناشونی بولي.

په زابل ولایت کې د طالبانو سیمه‌ییز چارواکي وايي، چې د کابل-کندهار پر لویه لاره د باروړونکي ټېلر او کوچني موټر د ټکر له امله اووه تنه مړه شوي او څلور نور ټپیان دي.

د زابل د امنیه قوماندانۍ د معلوماتو له مخې، پېښه پرون (پنجشنبې) غرمه د کلات ښار په پُل سنګي سیمه کې شوې ده.

په دې پېښه کې څلور ښځې او درې ماشومان مړه شوي، او دوې ښځې او یو نارینه ټپیان شوي دي.

چارواکي وايي چې د پېښې ټول قربانیان د یوې کورنۍ غړي دي.

د کابل – کندهار په لویه لار ډېرې ترافیکي پېښې کېږي او ځینې موټرچلوونکي وايي چې د دې سړک سور تر پخوا کم کړل شوی او له دې کبله ډېرې ترافیکي پېښې کېږي.