د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې چارواکي وايي، د هوايي دهلیزونو له لارې په صادراتو کې د تېر په پرتله ۱۵ سلنه زیاتوالی راغلی دی.

د دغې خونې مرستیال محمد یونس مومند نن سې شنبه (د لړم ۲۷مه) ازادي راډيو ته وویل چې په تېرو ۹ میاشتو کې د کرونا ویروس د بندیزونو سره ـ سره هم د تېر کال پرتله صادرت زیات شوي دي.

نوموړي وویل چې په ۲۰۱۹ میلادي کال کې ٢٧٠٠ ټنه کالي صادر شوي.

دا په داسې حال کې ده چې په ۲۰۲۰ میلادي کال کې د ٨٣ میلیونه ډالرو په ارزښت٣٨٠٠ ټنه کالي صادر شوي دي، خو د سوداګرۍ خونه وايي، یو شمېر ستونزې موجودې دي چې باید ورته رسېدنه وشي.

د دوی په وینا، لا هم الوتنې منظمې نه دي او دوی نه شي کولی د الوتکو د کم ظرفیت له امله لوی مقدار توکي صادر کړي.

د امریکا ) این-پي-ار) راډیو خبر ورکړ چې طالبانو د دولسو چینایانو پاسپورټونه ګرځولي او دوی یې نیولې دي.

د دې خبر له مخې د طالبانو او ( ایف چین) کمپنۍ ترمنځ د جون په میاشت کې د امو د حوزې د تیلو د تړون تر لغوه کیدو وروسته دا کسان په کابل کې نیول شوې دي چې له دې ډلې یې اته تنه بیرته ازاد شوي او څلور تنه لاهم په بند کې دي.

په واشنګتن ډي سي کې د چین سفارت ویلي دي چې دوی په دې اړه معلومات نه لري. د طالبانو یوه چارواکي چې د خپل نوم له اخیستو ډډه کړې ده ویلي دي چې د دې چینایانو پاسپورټونه ګرځول شوي وو، خو هغوی نه دي نیول شوي.

د طالبانو د کانونو او پترولیم وزارت ویلي دي چې دې چینایي کمپنۍ په خپلو مالي ژمنو عمل نه دی کړی نو تړون ورسره لغوه شوی دی، خو د ( ایف چین) کمپنۍ غړیو ( این-پي ـ ار) راډیو ته ویلي دي چې

طالبان په دې نه پوهیږي چې په قراردادونو کې دواړه لورې ګټې کوي.

طالبانو له ( ایف چین) کمپنۍ سره د دوه زره درویشتم کال په جنوري کې د امو حوزې د تیلو د استخراج پنځه ویشت کلن تړون لاسلیک کړی و. د تړون له مخې چینایي کمپنۍ ژمنه کړې وه چې په لومړیو دریو کلونو کې به پنځه سوه څلویښت میلیونه ډالر پانګونه کوي.

د هند صدراعظم نریندرا مودي نن په توکیو کې د جاپان له صدراعظم شګیرو ایشیبا سره ګوري.

د اسوشیتد پریس اژانس د راپور له مخې تمه ده چې په دې غونډه کې موافقه وشي چې د راتلونکې یوې لسیزې په مخه د جاپان او هند ترمنځ د شخصي پانګونې کچه تر اته شپیته میلیارډه ډالرو پورې زیاته شي، همداراز د بشري منابعو د تبادلې کچه تر راتلونکو پنځو کلونو پورې نیم میلیون کسانو ته ورسیږي.

هند او جاپان د هغو هیوادونو په ډله کې دي چې د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ تعرفې پرې زیاتې کړې دي.

ټاکل شوې ده چې یوه ډله افغانان د دوشنبې په ورځ له اسلام اباده جرمني ته انتقال شي.

جرمني رسنیو د خپل هیواد د چارواکو په وینا خبر ورکړی دی چې شاوخوا پنځوس افغانان به د جرمني هانورو ښار ته په الوتکه کې ولیږدي.

دا کسان د هغو شاوخوا دوه زره درې سوه افغانانو له ډلې دي چې په پاکستان کې اوسي او جرمني یې د منلو ژمنه کړې ده.

په وروستیو کې د نورو کډوالو ترڅنګ په پاکستان کې پر دغو افغانانو فشارونه زیات شوې دي او د جرمني د بهرنیو چارو د وزارت په وینا له دې ډلې تر څلور سوه پنځوس ډير افغانان پاکستاني پولیسو نیولي و چې نژدې نیمایي یې د برلین د هڅو له امله بیرته خوشي شوې دي.

له څه باندې څلور کلونو راهیسې چې طالبانو کابل نیولی، جرمني په لسګونو زره افغانان خپل هیواد ته انتقال کړې دي.

د افغانستان او پاکستان د کرکټ ملي لوبډلې نن د کابل په وخت د ماښام اووه نیمې بجې مسابقه لري.

دا لوبه د افغانستان، پاکستان او کوربه متحده عربي اماراتو ترمنځ د درې اړخیزې شل اووره لړۍ په ترڅ کې په شارجه کې ترسره کیږي.

د افغانستان د کرکټ بورډ چارواکي وایي چې د دې درې اړخیزو لوبو هدف اسیایي جام ته چمتوالی دی چې یولس ورځې وروسته په متحد عربي اماراتو کې پيلیږي.

په اسیایي جام کې د دغو دریو لوبډلو ترڅنګ، د هند، عمان، هانګ کانګ او بنګله دیش ملي لوبډلې برخه اخلي.

په افغانستان کې د طالبانو حکومت،اسلام اباد په خوست او ننګرهار کې په وروستیو بریدونو تورن کړ.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت کابل کې د پاکستان سفیر احضار کړ او دغه بریدونه یې یو "پارونکی عمل " وباله او وغندل.

د پاکستان حکومت او پوځ تراوسه په دې هکله څه نه دي ویلي.

په شینوارو او سپیرې ولسوالیو باندې د چهارشنبې د شپې د بی پیلوټه الوتکو دغو بریدونو کې د ماشومانو په شمول لږ ترلږه درې کسه وژل شوي او اوه تنه نور ټپیان شوي.

دغه راز یو شمیر کورونه هم ویجاو شوي دي.

کابل مخکې لدې هم اسلام اباد په افغانستان کې په ورته بریدونو تورن کړی .

اسلام اباد وایي پاکستاني طالبان په افغانستان کې پټنځایونه لري او له هغه ځایه پاکستان کې خپل بریدونو تنظیموي خو په افغانستان کې د طالبانو حکومت دغه ادعا تل رد کړې ده .

بریتانیا، فرانسې او جرمني د پنجشنبې په ورځ د ایران د اټومي پروګرام له کبله پر دغه هیواد د ملګرو ملتونو د بندیزونو د بیا لګولو لپاره اقدام وکړ.

دغو دریواړه هیوادونو پرایران د بندیزونو د بیالګولو په پار د " ماشې د میکانیزم" یا "سنیپ بیک" دفعالولو لپاره یوه دیرش ورځنۍ پروسه پیل کړه.

رویټرزخبري اژانس راپور ورکړ چې یادو اروپایي هیوادونو چې ایران سره د برجام په نامه په ۲۰۱۵ کال کې د شوي اټومي توافق غړي دي ، د ملګرو ملتونو امنیت شورا ته یو لیک لیږلی دی.

د ماشې د میکانیزم په فعالیدو سره به د ایران کمزوری اقتصاد نورهم ترفشار لاندې راشي ، ددغه هیواد بهرنۍ شتمنۍ به بیا کنګل شي، تهران به د وسلو د راکړې وکړې اجازه نه لري او د بالستیک توغندیو د پروګرام په هرډول پراختیا به یې هم سزاګانې ولګول شي.

د ایران بهرنیو چارو وزیر د یادو اروپایي هیوادونو اقدامات " نا موجه، او غیرقانوني" وبلل وا وویل چې هیڅ حقوقي اساس نلري.

عباس عراقچي ادعا وکړه چې د ایران اقدامات "مسؤلانه او په ښه نیت ولاړ" دي او وویل چې "اسلامي جمهوریت به د خپلو ملي حقونو او ګټو د ساتنې او تامین لپاره دغو اقداماتو ته مناسب ځواب ووایی."

د اوکراین پر پلازمېنه کیف د روسیې د تیرې شپې په پراخ برید کې د وژل شویو کسانو شمیر ۱۷ ته پورته شو.

دغو بریدونو کې چې په وروستیو اونیو کې تر ټولو پراخ بللی شوی ۴۸ تنه ټپیان شوي دي.

پر ځاني زیان سربیره د تیرې شپې بریدونو کې د کیف په مرکزي سیمه کې د اروپایي ټولنې ډیپلوماتیک دفترونه او دغه راز د ازادۍ راډیو د اوکرایني څانګې دفتر زیانمن شوی دی.

د ملګرو ملتونو عمومي منشي انتونیو ګوتیریش، اروپایي کمیسیون او یوشمیر اروپایي مشرانو پر کیف د تیرې شپې بریدونه په کلکو ټکو غندلي دي.

دا بریدونه داسې مهال کیږي چې د امریکا په منځګړیتوب د اوکراین د جګړې پای ته رسیدو ته هڅې ګړندۍ شوي دي.

د اوکراین په پلازمېنه کیف کې د ازاې اروپا/ازادۍ راډیو د اوکرایني څانګې دفتر د روسیې په یوه هوایي برید کې زیانمن شوی دی.

د تیرې شپې په دغه برید کې چاته مرګ ژوبله نه ده اوښتې، خو د دفتر د ځینو خونو کړکۍ ماتې شوي او د راډیو ځینې تجهیزات زیانمن شوي دي.

د امنیتي کمرو ویډیوګانې ښيي چې د راډیو دفتر ته نژدې دوه چاودنې د دوو توغندیو له کبله شوي چې په مستقیم ډول پر دې سیمې توغول شوي دي.

د ازادې اروپا/ازادۍ راډیو مشر سټیف کاپوس ډاډ ورکړی چې دا برید به د راډیو پر ماموریت اغیز ونه کړي او په خبره یې ژورنالستان به خپل کار ته دوم ورکوي.

کاپوس ویلي، خوښ دی چې د راډیو کارکوونکو ته زیان نه دی اوښتی، خو د تیرې شپې بریدونو کې یې د نورو اوکراینیانو پر وژلو خواشیني څرګنده کړې.

پر کیف د روسیې د تیرې شپې په بریدونو کې لږ تر لږه ۱۵ تنه وژل شوي او نژدې پنځوس نور ژوبل شوي دي.

په وژل شویو کې ۴ ماشومان هم شامل دي.

دا په تیرو اونیو کې چې د امریکا له خوا د اوکراین د جګړې د پای ته رسیدو هڅې پيل شوي، پر کیف د روسیې تر ټولو لوی او خونړی برید ګڼل کیږي.

د افغانستان او پاکستان د کریکټ ملي لوبډلې سبا جمعه شل اوریزه لوبه لري.

دا لوبه د افغانستان، پاکستان او متحده عربي اماراتو د درې اړخیزې لوبلړۍ په ترڅ کې ترسره کیږي چې د افغانستان په وخت ماښام ۷ نیمې بجې پیلیږي.

دا لوبلړۍ د متحده عربي امارتو په کوربه توب اسیایي جام ته د چمتوالي په هدف ترسره کیږي او دغه جام راتلونکې میاشت ته پلان شوی دی.

لوبلړۍ لس ورځې دوام کوي او دوه غوره لوبډلې به د سپټمبر په ۷مه پایلوبه کوي.

اسوشیتید پریس خبري اژانس لیکلي، دا په تیرو شپږو کلونو کې لومړی ځل دی چې د شمالي کوریا مشر چین ته سفر کوي.

د چین پوځي مانورې د راتلونکې اونۍ د چهارشنبې په ورځ په بیجینګ کې پیلیږي چې د نړۍ د ۲۶ هېوادونو مشران وربلل شوي دي.

د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین هم د بلل شویو مشرانو په ډله کې دی.

د چین د بهرنیو چارو وزارت ویلي چې دغه پوځي نندارې د دویمې نړیوالې جګړې د پای ته رسیدو د اتیایمې کلیزې او د جاپان د یرغل په وړاندې د چین د مقاومت په مناسبت ترسره کیږي.