د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې چارواکي وايي، د هوايي دهلیزونو له لارې په صادراتو کې د تېر په پرتله ۱۵ سلنه زیاتوالی راغلی دی.

د دغې خونې مرستیال محمد یونس مومند نن سې شنبه (د لړم ۲۷مه) ازادي راډيو ته وویل چې په تېرو ۹ میاشتو کې د کرونا ویروس د بندیزونو سره ـ سره هم د تېر کال پرتله صادرت زیات شوي دي.

نوموړي وویل چې په ۲۰۱۹ میلادي کال کې ٢٧٠٠ ټنه کالي صادر شوي.

دا په داسې حال کې ده چې په ۲۰۲۰ میلادي کال کې د ٨٣ میلیونه ډالرو په ارزښت٣٨٠٠ ټنه کالي صادر شوي دي، خو د سوداګرۍ خونه وايي، یو شمېر ستونزې موجودې دي چې باید ورته رسېدنه وشي.

د دوی په وینا، لا هم الوتنې منظمې نه دي او دوی نه شي کولی د الوتکو د کم ظرفیت له امله لوی مقدار توکي صادر کړي.

چارواکي د فرانسې په جنوب کې خبرداری ورکوي چې له سې شنبې راهیسې په ځنګلونو کې لګیدلي اورونه ښایي د تودې هوا له امله بیرته خپاره شي.

چارواکو نن وویل چې دا اورونه نن کنټرول شوې دي خو د دې لپاره چې هوا په سیمه کې د سانتي ګرید تر دیرش درجو لوړه ده، دا ویره شته چې بیرته د اور لمبې خپرې شي.

دا اورونه چې شاوخوا یوسل و شپیته کیلومتره مربع ساحه یې نیولې وه، د یوه کس ژوند یې واخیست، لږ تر لږه یو ویشت تنه یې ټپيان کړل او د نژدې شپږ دیرش کورونو د سوځیدو سبب شول.

د فرانسې په جنوب کې دا اورلګیدنه په تیرو څو لسیزو کې بیساری بلل شوې ده.

د برتانیا پولیس د پاکستان د کرکټ د ملي ټیم د غړي حیدر علي په اړه چې د جنسي تیري تور پرې لګیدلی دی تحقیقات کوي.

د مانچسټر پولیسو د حیدر علي نوم پرته رویټرز ته وویل چې دوی د اګست په څلورمه نیټه یو ۲۴ کلن سړی د جنسي تیري شکایت ترلاسه کولو وروسته ونیولو.

پولیسو وویل چې سړي د جولای په ۲۳ مه نیټه په یوې میرمنې جنسي تیری کړی دی.

پیښه برتانیې ته د پاکستان الف کرکټ ټیم د سفر په جریان کې رامنځته شوې.

د پاکستان کرکټ بورډ وویل چې حیدر علي د تحقیقاتو تر بشپړیدو پورې د هیواد د کرکټ ټیم څخه وځنډول شو.

د اسرائیلو د صدراعظم بنیامین نتنیاهو دفتر وایي د هیواد امنیتي کابینې د غزې ښار د بشپړ نیولو پلان تصویب کړی دی.

دا اقدام، چې د جمعې په سهار اعلان شو، د ۲۲ میاشتنۍ جګړې د پراختیا یوه بله نښه ده.

بنیامین نتنیاهو مخکې ویلي وو چې د حماس د له منځه وړلو لپاره، اسرائیل باید ټوله غزه ونیسي او وروسته یې "دوستو عربي ځواکونو" ته وسپاري.

اسرائیل اوس د غزې ډیره برخه ترکنټرلاندې لري.

اسوشیټیډ پریس راپور ورکړی چې د غزې بشپړ اشغال کولی شي د بې شمیره فلسطینیانو او د حماس لخوا نیول شوي شاوخوا ۲۰ یرغمل کسانو ژوند له خطر سره مخامخ کړي، او اسراییل په نړیواله کچه نور هم منزوي کړي.

متحده ایالات او اروپايي اتحادیه حماس یوه "ترهګره ډله" ګڼي.

د افغان خبریالانو مرکز رپوټ ورکوي چې د ولایتي استخباراتو لخوا په دایکندي کې د سیمه ییزې راډیو نسیم د مدیر او دوو خبریالانو په نیولو او د هغې د تجهیزاتو ضبطولو سره، د راډیو نسیم او په بامیان کې د هغې د سیمه ییز سټوډیو فعالیتونه وځنډول شول.

د افغان خبریالانو مرکز د واکمنې استخباراتي ادارې دا عمل په ولایت کې د آزادو رسنیو د ځپلو او محدودولو لپاره یوه څرګنده هڅه ګڼي او غندي یې.

د طالبانو په څلور کلنه واکمني کې په خبریالانو او رسنیو فشار زیات شوی دی ، ګڼ شمیر نیول شوي او ډیری خصوصا ښځینه خبریالانې اړ شوی چې خپل کار پریږدی او له هیواده ووځي.

د جرمني د کورنیو چارو وزیر الکساندر دوبرندت نن وویل چې افغانستان او سوریې ته د نورو کډوالو د ایستلو لپاره د الوتنو د تنظیم چارې روانې دي.

الکساندر دوبرندت زیاته کړه چې دا ډیره مهمه ده چې خلک ډاډه شي چې هغه کډوال چې جرمونه کوي هغوی په جرمني کې پاتې نه شي. نوموړي بیا وویل چې جرمني ته د غیر قانوني کډوالو د داخلیدو د مخنیوي لپاره به د سرحدونو د حفاظت چارې پسې سخته کړي.

نژدې درې اونۍ مخکې جرمني یو اتیا افغان کډوال چې د دوی په وینا په جرمونو کې یې لاس درلود په یوې چارټر الوتکې کې افغانستان ته واستول. دا د دوه زره یو ویشتم کال د اګست له میاشتې راوروسته چې طالبانو کابل نیولی دی، دوهم ځل دی چې جرمني یو شمیر افغان کډوال خپل هیواد ته ستنوي.

د هند د اسام ایالت اعلان کړی چې دوی به له بنګله دیش سره د سرحدي سیمو خلکو ته د وسلو اجازه ورکړي.

د فرانس پریس اژانس د راپور له مخې د اسام اعلی وزیر هیمانتا بسوا سرما، چې د هندو ملتپال بي جي پي ګوند غړی دی، د چهارشنبې په ورځ وویل چې هغه ځایي اوسیدونکي چې ګواښ احساسوي اوس کولی شي د ایالت ویب پاڼې له لارې د وسلو جوازونو لپاره غوښتنه وکړي.

دې اقدام د ایالت د مسلمان اقلیت ترمنځ اندیښنه راپارولې ده.

د اسام شاوخوا ۳۱ ملیون نفوس له ۳۵ سلنې څخه ډیر بنګالي ژبي مسلمانان دي. ډیری یې اندیښنه لري چې دا پریکړه به د تاوتریخوالي د زیاتوالي او د دې سبب شي چې مسلمانان په نښه شي.

د اپوزسیون ګوندونو په شمول د دې پریکړې منتقدین وایي چې عامو خلکو ته د وسلو د جواز ورکول به د شخصي غچ اخیستو او قومي شخړو لامل شي.

د طالبانو د حکومت د صنعت او سوداګرۍ وزارت د افغانستان د خصوصي سکتور او د تاتارستان جمهوریت ترمنځ د یوسل او درې اتیا میلیونه ډالرو په ارزښت د سوداګرۍ د یوه تړون خبر ورکوي.

دې وزارت د پنجشنبې په ورځ په یوه بیان کې وویل چې دا تړون د دواړو خواوو ترمنځ د تیلو او ساختماني سکتورونو په برخه کې لاسلیک شو.

د یوې اعلامیې له مخې، د تاتارستان مرستیال لومړي وزیر او د صنعت او سوداګرۍ وزیر اولیګ ولادیمیرویچ کوروبچینکو، چې د تړون لاسلیک کولو لپاره کابل ته تللی، طالبانو ته بلنه ورکړه چې د تاتارستان د نفتي موادو په نندارتون کې چې د اګست په ۲۶مه پرانیستل کیږي، برخه واخلي.

روسیه لومړنی هیواد دی چې د طالبانو حکومت یې په رسمیت وپیژند او له طالبانو سره یې نږدې سیاسي او اقتصادي اړیکي ټینګ کړې دي.

د خیرپښتونخوا په واڼه ښار کې د سړک د غاړې بمي چاودنې د چارواکو په وینا دوه پولیس وژلي او څوارلس تنه نور یې چې اکثر یې لارویان وو، ټپيان کړې دي.

دا چاودنه د چهارشنبې په ورځ وشوه.

د سیمه ییزو پولیسو د مشر په وینا، بم هغه مهال وچاودید کله چې د پولیسو موټر په ګزمې روان و.

په وروستیو اونیو کې، په پاکستان کې د یاغیانو بریدونه زیات شوي، چې لسګونه پاکستاني امنیتي ځواکونه یې وژلي دي.

په عین حال کې، د پاکستان حکومت د باجوړ په سیمه کې د پوځي عملیاتو د پیلولو لپاره چمتووالی نیسي، چیرې چې قومي مشران هڅه کوي د نښتو مخه ونیسي.

که څه هم په واڼه کې د شوې چاودنې مسوولیت تر دې دمه چا نه دی، خو پاکستاني طالبانو (ټي ټي پي) تر دې مخکې د ډیرو دا ډول بریدونو پړه په غاړه اخیستې ده.

د فرانسې په جنوب کې د اور وژنې کارکوونکي د پراخ اور د کنټرول هڅې کوي.

دا اور په چټکۍ سره د ځنګلونو او کلیو له لارې خپور شو، چې اوسیدونکي او سیلانیان یې تېښتې ته اړ کړل.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، د اود ولایت چارواکو ویلي چې په دې اور کې یو کس مړ شوی، لږترلږه ۲۵ کورونه سوځلي دي او په سیمه کې ډیری سړکونه تړل شوي دي.

تر اوسه، ۱۴۰۰۰ هکتاره مځکه سوځلې ده.

د اود ولایت چارواکو ویلي چې اور "ډیر په چټکۍ" مخ په زیاتیدو دی او شا او خوا ۲۰۰۰ اور وژونکي د اور د کنټرول هڅې کوي. د معلوماتو له مخې په سیمه کې شاوخوا ۲۵۰۰ کورنۍ اوس مهال له برېښنا بې برخې دي.

د امریکا د کانګریس غړیو یوې دوه ګوندي ډلې یو وار بیا په امریکا کې د افغانانو د ځای پر ځای کېدو لایحه د استازو او سنا جرګو ته معرفي کړه.

دا د هغو لسګونو زرو افغانانو لپاره د دایمي استوګنې قانوني لاره رامنځته کولو لپاره درېیمه هڅه ده چې په ۲۰۲۱ کال کې د امریکایي پوځیانو تر وتلو وروسته امریکا ته انتقال شوي دي.

دا لایحه به د افغانانو لپاره د ځانګړي مهاجرت ویزې (SIV) پروګرام هم وغځوي او په متحده ایالاتونو کې د بیا مېشتېدو لپاره وړتیا پراخه کړي.

د کانګریس غړي جیسن کرو چې دا لایحه یې وړاندي کړې، په یوه بیان کې ویلي چې ډیری افغانان چې د شل کلنې جګړې په جریان کې یې د متحده ایالاتو د ماموریتونو ملاتړ کړی، لاهم له قانوني خنډ سره مخامخ دي.

د معلوماتو له مخې له دغو افغانانو څخه یو شمېر یې په امریکا کې دي چې هلته په موقتي اسنادو اوسي او نور یې اوس هم په قطر کې د امریکا په السیلیه کمپ کې دي او بیرته افغانستان ته د ستنول کېدو له خطر سره مخامخ دي.