امریکا کې میشت افغان مبصرینو په قطر کې د طالبانو سیاسي مشرانو سره د ویډیو کنفرانس له لارې د افغانستان د سولې د اړوند خبرې وکړې.

هاشم وحدتیار چې د دې غونډې نوښت یې کړی وو، ازادي رادیو ته د دې خبرو په هکله داسې وویل:"دا د ټولو افغانانو مسؤلیت دی چې هېواد د کورنیو جګړو څخه وژغوري او تلپاتې سولې لپاره کار وکړي. موږ هم دلته په امریکا کې میشت مبصرینو وغوښتل چي د طالبانو سیاسي مشرانو ته د افغانستان انځور د نړیوال لینز څخه وروښایو او په افغانستان کې د تلپاتې سولې لپاره د دوی مسولیتونه روښانه کړو."‎

وحدتیار زیاته کړه چې د طالبانو له سیاسي مشرانو يې وغوښتل چې اوربند وکړي:"موږ دا وړاندیز هم وکړ چې که طالبان په ټول هېواد کې اوربند نه کوي، حد اقل په ښارونو کې او چیرته چې د خلکو ګڼه ګوڼه وي، هلته دې اوربند وشي تر څو د ملکي تلفاتو مخنیوی وشي.موږ د طالبانو سیاسې مشرتابه باندې غږ وکړ چې په جدیت سره غواړي چې افغانستان کې د تلپاتې سولې لپاره کار وشي، دا فرصت به تل نه وي او راتلونکې کې به دومره آسانه هم نه وي. طالبان دې له دې فرصت څخه ګټه پورته او سوله شونې کړي."

په دې ناسته کې افغان مبصرینو هر یو هاشم وحدتیار، ډاکټر روښان نورزی، ډاکټر ادریس رحماني او حسین مهرمي هېواد کې د تلپاتې سولې لپاره ویناوې او څرګندونې وکړې.

په دې غونډه کې، د طالبانو سیاسي مشرانو ځینو پوښتونو ځوابونه وویل او د دوی په اصطلاح د اشغال ختم، اسلامي نظام حاکمول، بین الافغاني خبرې او تلپاتې سولې اړوند خبرې وکړې.

د طالبانو سیاسي مشرانو دا راز مجالس او له بھرمېشتو افغان مبصرینو سرہ د افغانستان اړوند او تلپاتې سولې اړوند بحثونه ګټور وبلل.

د طالبانو د حکومت د دفاع وزارت د پاکستان د پوځ هغه ادعا رد کړه چې ګنې د هند پوځ پر افغانستان توغندویي برید کړی دی.

د طالبانو پلوي رسنۍ حریت راډیو د دفاع وزارت د ویاند عنایت الله خوارزمي له قوله خبر ورکوي چې نوموړی وايي، د افغانستان پر خاوره د هند توغندیر برید په اړه ادعاوې حقیقت نه لري.

د پاکستان د پوځ ویاند جنرال احمدشریف نن ادعا وکړه چې هند پر دې هېواد د راکټي حملو په دوام د افغانستان پر لور هم څو توغندي ویشتلي دي خو هند هم دا اعا رد کړه. د هندي رسنیو د راپورونو له مخې په بهرنیوچارو کې د هند د دولت وزیر ویکرم مسري دا یوه بې مفهومه ادعا بللې، ویلي یې دي د افغانستان خلک ډېر ښه پوهېږي چې په تېر یوه نیم کال کې یې کوم هېواد پر وګړو او تاسیساتو حملې کړې دي. د هند پوځ هم دا ادعا رد کړې ده.

د آزادۍ راډیو مشال څانګې د خیبرپښتونخوا مرکز پېښور ښار ته نژدې د یوې چاودنې خبر ورکړ. د مشال خبریال ویلي چې نن سهار وختي شاوخوا درې بجې د یوې چاودنې په غږ له خوبه راویښ شو او ورپسې د ډزو غږونه واورېدل شول چې نژدې یو ساعت یې دوام وکړ.

د مشال راډیو خبر زیاتوي چې خلک د چاودنې د غږ په اورېدو له خپلو کورونو راووتل. هند او پاکستان په تېرو دریو ورځو کې پر یوبل حملې کړې دي.

د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ وروسته له هغه پیل شو چې د هندي کشمیر په پهلګام سیمه کې د وسله والو په برید کې ۲۶ تنه سیلانیان چې ډېری هندوان وو، ووژل شول. نوې ډيلي پر پاکستان تور لګولی چې د دې وسله والو ملاتړ کوي خو اسلام آباد دا تور رد کړی دی.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په غزني ولایت کې د خوشال راډیو په نوم د یوې سیمه ایزې رسنۍ د مسوول مدیر، سلیمان راحل د نیول کېدو خبر ورکوي.

د خبریالانو دا مدافع ټولنه وايي چې راحل د غویي یا ثور په ۱۵مه په غزني ښار کې د استخباراتو د کارکوونکو له خوا ونیول شو خو علت یې معلوم نه دی.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په غزني کې د طالبانو پر سیمه ایزو چارواکو غږ کړی چې ښاغلی راحل سمدستي او بې له قیدو شرطه خوشې کړي.

په تېره یوه اونۍ کې دا د خبریالانو د نیولو څلورمه پېښه ده. د تېرې دوشنبې او سه شنبې په ورځو د تخار ولایت په مرکز تالقان ښار کې هم درې تنه خبریالان نصرت الله ابراهیمي، منیر هدف او اسدالله تیمور ونیول شول.

د افغانستان د خبریالانو د مرکز د معلوماتو له مخې اوس مهال ۱۳ تنه خبریالان او د رسنیو کارکوونکي یا د طالبانو د حکومت په توقیف ځایونو کې دي او یا په حبس محکوم شوي.

هند د پاکستان هغه ادعا رد کړې ده چې ګنې هندي پوځ پر افغانستان توغندي ویشتلي دي.

د پاکستان د پوځ ویاند جنرال احمدشریف نن ادعا وکړه چې هند پر دې هېواد د راکټي حملو په دوام د افغانستان پر لور هم څو توغندي ویشتلي دي خو د هندي رسنیو د راپورونو له مخې په په بهرنیوچارو کې د هند د دولت وزیر ویکرم مسري دا یوه بې مفهومه ادعا بللې او وايي، د افغانستان خلک ډېر ښه پوهېږي چې په تېر یو نیم کال کې یې کوم هېواد پر وګړو او تاسیساتو حملې کړې دي.

د هند پوځ هم دا ادعا رد کړې ده.

د طالبانو حکومت تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي خو د آزادۍ راډیو د مشال څانګې نن د خیبرپښتونخوا مرکز پېښور ته نژدې د یوې چاودنې خبر ورکړ. د مشال خبریال ویلي چې نن سهار وختي شاوخوا درې بجې د یوې چاودنې په غږ له خوبه راویښ شو او ورپسې د ډزو غږونه واورېدل شول چې نژدې یو ساعت یې دوام وکړ.

د مشال راډیو خبر زیاتوي چې خلک د چاودنې د غږ په اورېدو له خپلو کورونو راووتل. هند او پاکستان په تېرو دریو ورځو کې پر یوبل حملې کړې دي.

د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ وروسته له هغه پیل شو چې د هندي کشمیر په پهلګام سیمه کې د وسله والو په برید کې ۲۶ تنه سیلانیان چې ډېری هندوان وو، ووژل شول. نوې ډيلي پر پاکستان تور لګولی چې د دې وسله والو ملاتړ کوي خو اسلام آباد دا تور رد کړی دی.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت ویلي چې امنیت او ثبات د ټولې سیمې په ګټه بولي، له دواړو خواوو یې غوښتي دي چې له زغم څخه کار واخلي او خپلې ستونزې د ډيپلوماسۍ او خبرو له لارې حل کړي.

د پاکستان د پوځ ویاند جنرال احمدشریف نن ادعا وکړه چې هند پر دې هېواد د راکټي حملو په دوام د افغانستان پر لور هم څو توغندي ویشتلي دي.

د طالبانو حکومت تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي خو د آزادۍ راډیو د مشال څانګې نن پېښور ته نژدې د یوې چاودنې خبر ورکړ. د مشال خبریال ویلي دي چې نن سهار وختي شاوخوا درې بجې د یوې چاودنې په غږ له خوبه راویښ شو او ورپسې د ډزو غږونه واورېدل شول چې نژدې یو ساعت یې دوام وکړ.

د مشال راډیو خبر زیاتوي چې خلک د چاودنې د غږ په اورېدو له خپلو کورونو راووتل. هند او پاکستان په تېرو دریو ورځو کې پر یوبل حملې کړې دي.

د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ وروسته له هغه پیل شو چې د هندي کشمیر په پهلګام سیمه کې د وسله والو په برید کې ۲۶ تنه سیلانیان چې ډېری هندوان وو، ووژل شول. نوې ډيلي پر پاکستان تور لګولی چې د دې وسله والو ملاتړ کوي خو اسلام آباد دا تور رد کړی دی.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت ویلي چې امنیت او ثبات د ټولې سیمې په ګټه بولي، له دواړو خواوو یې غوښتي دي چې له زغم څخه کار واخلي او خپلې ستونزې د ډيپلوماسۍ او خبرو له لارې حل کړي.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر، عباس عراقچي په وینا د تهران او واشنګټن ترمنځ د خبرو څلورم پړاو به سبا (یکشنبې د غوايي ۲۱مه - مې ۱۱مه) په عمان کې ترسره شي.

رویټرز خبري آژانس هم د خپلو سرچینو له قوله راپور ورکړی چې تمه ده د ولسمشر ټرمپ د حکومت لپاره د منځني ختیځ ځانګړی استازی، سټیو ویټکاف، سبا، یکشنبې عمان ته ولاړ شي چې له ایران سره په خبرو کې ګډون وکړي.

د خبرو دا پړاو باید د غوايي/ ثور په ۱۳مه ترسره شوی وای، خو ایراني او عماني چارواکو هغه مهال ویلي وو چې دا خبرې د "تخنیکي او لوژستیکي" دلایلو له امله ځنډېدلي دي.

د ایراني رسنیو د جمعې د ورځې (غوايي ۱۹مه) د راپورونو له مخې، ښاغلي عراقچي د ایران او امریکا ترمنځ د دې "نامخامخ" خبرو د څلورم پړاو په اړه ویلي: «د عماني دوستانو له لوري د یکشنبې د ناستې پوښتنه وشوه، او موږ یې منلو ته چمتووالی وښود.»

نوموړي زیاته کړه: «عماني چارواکو له امریکایي لوري سره هم خبرې کړي، او تر دې دمه پرېکړه شوې چې خبرې به د یکشنبې په ورځ وشي.»

د ایران د بهرنیو چارو وزیر د خبرو لوری "مثبت او پرمخ روان" وباله او ویې ویل: «موږ ورو ورو د جزییاتو پړاو ته داخلېږو. موږ پر یوه اساسي طرحه مخ ته ځو، خو له مقابل لوري متضاد او ګډوډ پیغامونه اورو، او دې کار ستونزمن کړی دی."

عراقچي د دغو ضد و نقیض پیغامونو په اړه وضاحت ورنه کړ، خو داسي ښکاري چې د ده اشاره د ایران د اتومي پروګرام د راتلونکې په اړه د امریکايي چارواکو بېلابېلو څرګندونو ته وه.

د مایکروسافټ بنسټګر بیل ګېټس، غواړي په راتلونکو شلو کلونو کې خپله ۹۹ سلنه شتمني وبخښي.

د بلومبرګ شبکې پر اساس، بیل ګیټس د نړۍ پنځم لوی شتمن دی. که نوموړی خپله ۹۹ سلنه شتمني وبخښي، بیا به هم میلیاردر پاته شي.

هغه اراده لري چې خپله شتمني د خپل خیریه بنسټ له لارې ووېشي، څو دا بنسټ په ۲۰۴۵ کال کې خپل فعالیت پای ته ورسوي.

ګېټس د پنجشنبې په ورځ په یوه ویبلاګ کې ولیکل: «له مرګه وروسته به خلک ډېر څه ووایي، خو زه غواړم داسې څه وکړم چې هیڅوک و نه وايي، هغه شتمن ومړ.»

ښاغلي ګېټس ویلي چې د هغه بنسټ یا فونډېشن تر دې دمه شاوخوا سل میلیارد ډالره پر روغتیا او پراختیایي پروژو لګولي، او ښايي د بازار بدلونونو او انفلاسیون ته په پام، په راتلونکو دوو لسیزو کې لا هم دوه سوه میلیارد ډالر ولګوي.

ګېټس او پل الن په ۱۹۷۵ م کال کې مایکروسافټ شرکت جوړ کړ.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت وايي، ډېر ژر به د افغانستان، ایران او هندوستان ترمنځ د چابهار بندر په اړه درې‌اړخیزه ناسته جوړه شي.

دغه وزارت په یوه خبرپاڼه کې، چې پرون د افغانستان کورنیو رسنیو خپره کړې، ویلي چې د صنعت او سوداګرۍ سرپرست وزیر نورالدین عزیزي په کابل کې د ایران له سرپرست سفیر علیرضا بیکدلي سره کتلي، څو د چابهار بندر په اړه د راتلونکې درې‌اړخیزې ناستې، د فراه – میل ۷۸ سړک د پروژې د پیل، د خواف – هرات په رېللارې کې د پانګونې، او د ماهیرود له لارې د سوداګرۍ د پراخېدو په اړه خبرې وکړي.

په چابهار بندر کې، چې افغان سوداګر یې د پاکستان د بندرونو متبادل بولي، هند پانګونه کړې او امریکا پر ایران له خپلو بندیزونو په دې خاطر معاف کړی و، چې له افغانستان سره مرسته وشي خو د ولسمشر ټرمپ حکومت په وروستیو کې اعلان وکړ چې له بندیزونو څخه د چابهار بندر استثنا پای ته رسوي.

په همدې حال کې ایران وايي چې له چابهار بندر څخه تر زاهدان ښار پورې په یو نیم کال کې ریللار جوړوي.

راتلونکې اوونۍ به د یوروویژن یا د اروپا د سندرو سیالي په سویس کې وشي.

سږکال دا د نړۍ تر ټولو رنګینه او مسته سندریزه سیالي خپله ۶۹مه کلیزه لمانځي – دا ځل دا سیالي په هغه هېواد کې کېږي چې په ۱۹۵۶ کې یې د دې سیالیو د لومړنۍ دورې کوربه‌توب کړی و.

تېر کال د یورو وېژن سیالۍ له ګڼو لانجو ډکې وې – د اسراییل د ګډون پر ضد پراخ اعتراضونه وشول او د هالنډ استازی (یوست کلاین) په ناڅاپي ډول له سیالیو وایستل شو – سږ کال هم داسې ښکاري چې له جنجال، ګډوډۍ او ناندریو خالي نه وي.

سلووینیا، هسپانیا، آیسلنډ او تازه ایرلنډ د اروپا له خپرنیزې اتحادیې (EBU) سره د اسراییل د بیا ګډون په اړه اندېښنه څرګنده کړې، او د غزې په تړاو یې د دې هېواد روانو پوځي عملیاتو او بندیز ته اشاره کړې. همداراز، د یورو ویژن ۷۲ پخوانیو ګډونوالو یو پرانیستې لیک لاسلیک کړی چې پکې یې په سیالۍ کې د اسراییل د نه ګډون غوښتنه کړې ده.

پر ډیورند کرښه د کورمې او پکتیا ترمنځ د خرلاڅۍ لار له اووه میاشتني ځنډ وروسته د سوداګرۍ لپاره پرانیستل شوه.

د خرلاڅۍ د سوداګرو د ټولنې مشر سیدمُبین حسین پرون (جمعه) د ازادي راډیو مشال څانګې ته وویل چې د مې له اتمې نېټې راهیسې د پاکستان له لوري افغانستان ته د سبزیو او نورو موټرو تګ پیل شوی دی.

پاکستان په کورمه کې د ۲۰۲۴ کال په سیپټمبر کې د فرقوي نښتو تر پیلېدو وروسته د خرلاڅۍ - پکتیا لاره تړلې وه.

له دې کبله د دواړو خواوو سوداګرو ته ډېر مالي تاوان اوښتی خو په ځانګړي ډول د کورمې اوسیدونکي، چې ډېره موده یې په محاصره کې تېره کړه، له سختو کړاوونو سره مخامخ شول.

د کورمې ځینو سوداګرو د مې پر نهمه له مشال راډیو سره په خبرو کې د خرلاڅۍ لارې پر بيا پرانیستو خوښي ښکاره کړه او د دواړو خواوو له حکومتونو یې وغوښتل چې لارې دې پرانیستې وساتي ځکه چې له دې سره د ډیورنډ کرښې دواړو غاړو ته د پرتو خلکو روزګار تړلی دی.

پر ډيورنډ کرښه، پکتيا ته تللې د خرلاڅۍ لاره په داسې حال کې پرانیستل شوې ده چې د مې پر څلورمه د کورمې تاجرانو غوښتنه کړې وه چې یاده لاره دې ژر تر ژره پرانیستل شي.

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړی استازی محمد صادق په افغانستان کې د طالبانو د حکومت له چارواکو سره د خبرو لپاره کابل ته رسېدلی دی.
دا خبر د نوموړي پر ایکس/ پخواني ټویټر پاڼه خپور شوی او ویل شوي چې نوموړی به کابل ته د دې سفر په لړ کې له "افغان چارواکو سره مهمې غونډې" وکړي.
دا چې دا غونډې به له چا سره وي او په کومو مسایلو به پکې خبرې کېږي، جزییات نه دي ورکړل شوي.
خپله د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت هم تر اوسه کابل ته د صادق خان د ورتګ په اړه څه نه دي ویلي.
دا پاکستاني استازی داسې مهال کابل ته سفر کوي، چې د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ په زیاتېدو دی. په کابل کې واکمنو طالبانو ظاهراً په دې کړکېچ کې خپل ځان بې‌پرې نیولی او له دواړو خواوو یې د زغم او ډیپلوماسۍ له لارې د مسایلو د هواري غوښتنه کړې.
وروستیو څو اونیو کې د طالبانو د حکومت او پاکستاني لوري ترمنځ تماسونه زیات شوي دي. د اپریل په نولسمه نېټه د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار کابل ته تللی و او هلته یې د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره په یو لړ مسایلو خبرې کړې وې.