امریکا کې میشت افغان مبصرینو په قطر کې د طالبانو سیاسي مشرانو سره د ویډیو کنفرانس له لارې د افغانستان د سولې د اړوند خبرې وکړې.

هاشم وحدتیار چې د دې غونډې نوښت یې کړی وو، ازادي رادیو ته د دې خبرو په هکله داسې وویل:"دا د ټولو افغانانو مسؤلیت دی چې هېواد د کورنیو جګړو څخه وژغوري او تلپاتې سولې لپاره کار وکړي. موږ هم دلته په امریکا کې میشت مبصرینو وغوښتل چي د طالبانو سیاسي مشرانو ته د افغانستان انځور د نړیوال لینز څخه وروښایو او په افغانستان کې د تلپاتې سولې لپاره د دوی مسولیتونه روښانه کړو."‎

وحدتیار زیاته کړه چې د طالبانو له سیاسي مشرانو يې وغوښتل چې اوربند وکړي:"موږ دا وړاندیز هم وکړ چې که طالبان په ټول هېواد کې اوربند نه کوي، حد اقل په ښارونو کې او چیرته چې د خلکو ګڼه ګوڼه وي، هلته دې اوربند وشي تر څو د ملکي تلفاتو مخنیوی وشي.موږ د طالبانو سیاسې مشرتابه باندې غږ وکړ چې په جدیت سره غواړي چې افغانستان کې د تلپاتې سولې لپاره کار وشي، دا فرصت به تل نه وي او راتلونکې کې به دومره آسانه هم نه وي. طالبان دې له دې فرصت څخه ګټه پورته او سوله شونې کړي."

په دې ناسته کې افغان مبصرینو هر یو هاشم وحدتیار، ډاکټر روښان نورزی، ډاکټر ادریس رحماني او حسین مهرمي هېواد کې د تلپاتې سولې لپاره ویناوې او څرګندونې وکړې.

په دې غونډه کې، د طالبانو سیاسي مشرانو ځینو پوښتونو ځوابونه وویل او د دوی په اصطلاح د اشغال ختم، اسلامي نظام حاکمول، بین الافغاني خبرې او تلپاتې سولې اړوند خبرې وکړې.

د طالبانو سیاسي مشرانو دا راز مجالس او له بھرمېشتو افغان مبصرینو سرہ د افغانستان اړوند او تلپاتې سولې اړوند بحثونه ګټور وبلل.

د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پشتين وايي د بنو پولیسو د هغه تحريک د يو وژل شوي مخکښ، ګيله من وزير ورور عرفات او د تره زوی حاضر خان نیولي دي. پښتين د نومبر په ۱۹مه پر خپله فیسبوک پاڼه د غندنې په ترڅ کې ليکلي چې پولیسو هغه کسان له عدالته له ځان سره وړي دي.

د عرفات پښتين د کورنۍ يو غړي چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شی، د نومبر په ۲۰مه مشال راډيو ته وويل چې پر هغو دواړو تور وو چې د ګيله من وزير په وژنه تورن کس، ازاد داوړ باندې یې حمله کړې ده. خو د هغه په وينا دا بې بنیاده دعوه ده او کورنۍ یې پر ازاد داوړ هېڅ برید نه دی کړی. تر اوسه پولیسو او د ازاد داوړ کورنۍ په دې اړه څه نه دي ويلي.

منظور پشتين په خپله ليکنه کې د پاکستان پر ریاست تور پورې کړی چې د ګيله من وزير د قاتلينو د نيولو پر ځای د هغه د کورنۍ غړي نيول کېږي او "د پښتنو خيرخوا لادرکه" کوي. د پاکستان حکومت په دې هلکه څه نه دي ويلي خو پر پښتو ژغورنې غورځنګ یې د ریاست پر ضد د خلکو د پاڅولو په تور کې بندیز لګولی. پي ټي اېم او د بشري حقونو نړیوالو ادارو دا بندیز غندلی دی.

شاعر او د پښتون ژغورنې غورځنګ د مرکزي کمېټې غړی، ګيله من وزير د ۲۰۲۴ کال د جولای په ۱۱مه په اسلام اباد کې ووژل شول. د هغه کورنۍ د نوموړي د وژنې تور د جایدادونو پر يو کاروباري ازاد داوړ او د هغه په ملګرو پورې کړ. تر اوسه پولیسو نوموړی یا بل څوک د ګيله من وزير د وژنې په تور نه دي نيولي.

د پاکستان پنجاب حکومت چارواکو منلې ده چې په دغه ایالت کې د بې اسناده افغانانو د شتون په اړه د "کره معلوماتو" او خبر ورکولو پر سر د جایزې په توګه نغدې پیسې ورکوي.

د پنجاب ایالت د اطلاعاتي چارو وزیرې عظما بخارۍ د نومبر پر ۱۹مه رسنیو ته په استولي بیان کې ویلي دي چې حکومت غواړي یې اسناده بهرنيان وباسي نو ځکه یې هغه اعلان کړی دی. د هغې په وينا به د پنجاب حکومت په تېرو درو اونیو کې ۶۲۲۰ افغانان، افغانستان ته لېږلي دي.

تر دې مخکې په ټولنيزو رسنيوو خپرو شويو عکسونو کې ښکارېدل چې خبر او معلوماتو ورکوونکو ته ۱۰ زره روپۍ د جايزې په ډول اعلان شوي دي خو بخاري د انعامي پیسو د څومره والي په اړه څه نه دي ويلي.

د امریکا متحد ایالتونو موافقه وکړه چې پر هند د درې نوي میلیونه ډالرو په ارزښت وسلې وپلوري.

په دې وسلو کې د ټانک ضد توغندیو سیستم او د یو ډول لارښود توپخانې مهمات شامل دي.

وروسته تر دې چې د اګست په میاشت کې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ له هند څخه پر وارداتو پنځوس فیصده تعرفه لوړه کړه دا لومړی ځل دی چې په پوځي برخه کې د واشنګتن او نوي ډيلي ترمنځ دا موافقه کیږي.

د امریکا د دفاعي امنیتي همکارۍ ادارې د چهارشنبې په ورځ په یوه بیان کې وویل چې پر هند د وسلو د پلورلو دا تړون د واشنګتن د بهرني سیاست او ملي امنیت د اهدافو ملاتړ کوي چې دا به د متحد ایالتونو او هند ستراتیژیک اړیکي نور هم پياوړي کړي او د یو لوی دفاعي ملګري د امنیت په تامین کې به مرسته وکړي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت خبر ورکړ چې له پاکستانه یې افغانستان ته د وسلو د قاچاق مخه نیولې ده.

دغه وزارت په یوه بیان کې نن وویل چې څلور دیرش تفنګچې، څلور ایم فور، څلور کلاشینکوف، یو کرینموف او څه نورې وسلې یې د پکتیا په ډنډ پټان ولسوالي کې نیولې دي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت دا نه دې ویلي چې کله یې دا وسلې نیولې دي، خو په بیان کې یې څرګنده کړې ده چې قاچاق کوونکي تښتیدلې دي او د هغوی د نیولو هڅې روانې دي.

د افغانانو یوه ډله له پاکستان څخه جرمني ته په الوتکه کې روانه شوه. دا خبر د اسلام اباد په هوایي ډګر کې د جرمني اژانس( ډي پي اې) یو خبریال ورکړی دی.

په راپور کې د دې الوتنې دقیق وخت نه دی یاد شوی، خو دا یادونه شوې ده چې دوه پنځوس افغانان هانوور او برلین ته لیږدي.

په پاکستان کې افغان کډوالو ازادي راډيو ته ویلي دي چې دوی په سخت وضعیت کې ژوند کوي او تمه لري چې جرمني او نور هغه هیوادونه چې د دوی د بیا میشتیدنې ژمنه یې کړې ده، دا بهیر ګړندی کړي.

د پاکستان امنیتي ځواکونه د درویشت مخالفو وسله والو د وژلو خبر ورکوي.

پوځ وایي چې دا کسان یې د افغانستان پولي ته څیرمه په کرم ولسوالي کې د دوو هدفي عملیاتو په ترڅ کې وژلي دي.

د پاکستان پوځ نن په یوه بیان کې وویل چې دا کسان د تحریک طالبان پاکستان او د هغوی د مربوطو ډلو دي چې هند یې ملاتړ کوي، خو په دې اړه یې اسناد او شواهد نه دې وړاندې کړي او هند هم د اسلام اباد د دې تازه ادعا په اړه څه نه دې ویلي.

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي نن د ماشومانو په نړیواله ورځ د ماشومانو د زده کړې پر حق ټینګار وکړ.

ښاغلي کرزي په ایکسپاڼه کې لیکلي دي چې هرڅومره ژر چې کیږي د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې دې د نجونو پر مخ پرانیستل شي.

له څه باندې څلورو کلونو راهیسې تر شپږم ټولګي ورپورته د نجونو مکتبونه په افغانستان کې بند دي او نژدې درې کاله کیږي چې طالبانو د پوهنتونونو دروازې هم د دوی پرمخ تړلي دي.

د ماشومانو د نړیوالې ورځې په مناسبت د ملګرو ملتو په ویبپاڼه کې د سرمنشي انتونیو ګوتیرش په وینا راغلې دي چې:« ماشومانو ته غوږ شئ او چې کله دوی خپل حقونه غواړي، غږ یې راغبرګ کړئ».

د چک جمهوریت په جنوب کې د ریلګاډي د ټکر له امله لږ تر لږه اووه پنځوس کسان ټپيان شوې دي.

چک اژانس( چې ټي کې) نن خبر ورکړ چې د پنځو ټپیانو روغتیایي وضعیت ډیر نازک دی.

دوه ریلګاډي د چسکه بودیوویڅه ښار ته څيرمه د سهار د شپږو بجو خواته ټکر شول. دا ښار د جرمني او اتریش له پولو شاوخوا پنځوس کیلومتره لرې دی.

د پيښې د علت معلومولو لپاره تحقیقات روان دي.

یو افغان وګړی د امریکا د تېر کال د ټاکنو په ورځ د اسلامي دولت ډلې یا داعش په استازیتوب د برید د طرحې په جرم په ۱۵ کاله حبس محکوم شو.

۱۹ کلن عبدالله حاجي زاده په اپریل میاشته کې اعتراف وکړ چې د برید په هدف یې د وسلې او ځینېو مهماتو د اخیستو هڅه کړې وه.

حاجي زاده او یو ملګری یې ۲۸ کلن نصیر احمد توحیدي د ۲۰۲۴ کال په اکتوبر میاشته کې په اوکلاهما ایالت کې د نومبر د پنځمې له ټاکنو څو اونۍ مخکې ونیول شول.

توحیدي هم خپل جرم باندې اعتراف کړی، خو تراوسه محکمې د هغه سزا نه ده اورولې.

د محکمې د اسنادو له مخې دغو کسانو هڅه کوله چې دوه میله ( AK-47) یا کلاشینکوفونه او پنځه سوه مرمۍ واخلي او د ټاکنو په ورځ برید په وکړي.

د امریکا د عدلیې وزارت ویلي، نیول شویو کسانو هوکړه کړې چې تر حبس وروسته به افغانستان ته لېږدول کیږي.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان له کیف او مسکو څخه وغوښتل چې د ترکیې په کوربه توب خبرې له سره پېل کړي.

دا غوښتنه پرون چهارشنبه څو ساعته وروسته له هغه وشوه چې روسیې د اوکراین پر لویدیځو سیمو درانه بریدونه وکړل.

د اوکرایني چاروکو په وینا، دغو بریدونو کې لږ تر لږه ۱۹ تنه وژل شوي او لسګونه نور ژوبل دي.

اردوغان په انقره کې د اوکراین له ولسمشر ولودمیر زلنسکي سره په ګډه خبري غونډه کې وویل " د جګړې دواړو لورو ته د ناوړه اغیزو" له کبله خبرې مهمې دي.

زلنسکي د اردوغان له غوښتنې ملاتړ وکړ او وې ویل چې د ترکیې د ډيپلوماسۍ پر ځواک او پر مسکو یې د اغیزو په اړه باور لري.