دافغانستان د اوږد مهاله جګړې د ختمېدو په هدف په دوحې کې د افغان دولت او طالب مشرانو ترمنځ نننۍ مقدماتي خبرې د سولې د راوستلو په هیلو ختمې شوې.

دواړو لورو په افغانستان کې د سولي پر اهمیت او اړتیا خبري وکړې.

د افغانستان د ملي مصالحې د عالي شورا مشر عبدالله عبدالله په دې خبرو کې د یوه بشر دوستانه اوربند غوښتنه وکړه.

په دې مراسمو کې چې د قطر د بهرنیو چارو وزیر لخوا شیخ تمیم بن حمد لخوا پرانبستل شول، پر ښاغلي عبدالله سربېره د امریکا متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزیر مایک پومپیو او ورپسې د نورو هېوادونو استازو هم خبري وکړې.

وینا والو په ټوله کې په دې خبرو کې د دواړو لورو د مرکچیانو تر منځ په ښه نیت د سولې خبرو د پرمخ وړلو او ښو پایلو هیله وښوده .

ټاکل شوې ده چې سبا به د سولې د خبرو پر اجنډا خبرې وشي او د دوشنبې په ورځ به د طالبانو د سولې پلاوی د افغان حکومت د سولې له پلاوي سره په رسمي ډول د سولې مخامخ خبرې پيل کړي.

د افغانستان د سوکوهنې د فدراسیون یوه اوه کسیزه ډله د آسیا د سوکوهنې په جام کې د ګډون لپاره پرون (د غويي ۲۱مه) سریلانکا ته ولاړه.

د افغانستان د سوکوهنې فدراسیون پر خپله فیسبوکپاڼه په یوه بیان کې لیکلي دي چې په دې پلاوي کې پنځه بوکسران او دوه روزونکي شامل دي.

افغان بوکسران، فردوس نجیبي، مجتبی شریفي، عبدالله قیومي، عمان هوتک او مبصر قاطع به په دریو وزني کټګوریو کې سیالۍ وکړي.

د آسیا د سوکوهنې سیالۍ د ۲۵ هېوادو د سلګونه ورزشکارانو په ګډون د شنبې په ورځ د سریلانکا په پلازمېنه کولمبو کې پیل شوې او د روانې مې میاشتې تر ۲۴ نېټې پورې به دوام وکړي.

ولسمشر ډونالډټرمپ وايي، ډېرژر به په امریکا کې د هغو درملو د بیو د کمېدو فرمان لاسلیک کړي چې د نسخې په اساس ورکول کېږي.

ټرمپ پرون (د غويي ۲۱مه) پر ټروت ټولنیزې شبکې په یوه بیان کې وویل چې د دې درملو په بیو کې به له ۳۰ تر ۸۰ سلنې پورې کموالی راشي. دی زیاتوي چې په دې اړه اجرایي فرمان به نن د واشنګټن په وخت د سهار په نهو بجو نافذ شي.

د امریکا ولسمشر وايي، د دې پالیسۍ هدف دا دی چې په امریکا کې د درملو بیې له نورو هېوادونو سره یو شان شي.

اسراییلو یوځل بیا د یمن پر حُدیده بندر برید کړی دی. دا خبر پرون د حوثیانو د کورنیوچارو وزارت ورکړ.

د اسراییلو پوځ پرون له دې مخکې د حوثیانو تر ولکې لاندې د دریو سیمو خلکو ته خبرداری ورکړی و، چې له خپلو سیمو ووځي.

اسراییل د راس عیسا، حدیده او صالیف سیمو اوسېدونکو ته وویل چې ایران پلوه حوثي ډله له دې بندرونو کار اخلي، خو د سبا په نوم د حوثیانو تر ادارې لاندې د دولتي خبري آژانس مشر نصرالدین امر د یمن پر بندرونو د اسراییل د حملې په اړه راپورونه رد کړل.

اسراییلو تراوسه د دې برید په اړه څه نه دي ویلي.

د اسراییلو د تازه حملې خبر څو ورځې وروسته له هغه ورکول کېږي چې د حوثي ډلې له خوا د اسراییلو پر لور یو ویشتل شوی توغندی شنډ شو.

دا په داسې حال کې ده چې په پام کې ده د امریکا ولسمشر ډونالډټرمپ په روانه اونۍ کې منځني ختیځ ته سفر وکړي.

په خیبرپښتونخوا ایالت کې د پاکستاني پولیسو موټر ته نژدې د یوې چاودنې په نتیجه کې دوه پولیس وژل شوي او درې نور ټپیان دي.

اسوشیتیدپریس خبري آژانس د یوه سیمه ایز امنیتي چارواکي مسعودخان له قوله خبر ورکړی چې دا چاودنه د پېښور ښار یوه بازار ته نژدې شوې ده.

د دې برید پړه تراوسه کومې ډلې نه ده منلې خو دې ته د ورته پخوانیو حملو پړه د پاکستاني طالبانو تحریک یا ټي ټي پي منلې ده.

د هېواد د هواپېژندنې ادارې د اټکل له مخې نن (د غويي ۲۲مه) د هېواد په ۱۷ ولایتونو کې د بارانونو د ورېدو او سېلابونو د راوتلو امکان شته.

د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چند وزارت پرون په یوه بیان کې وویل چې په بدخشان، تخار، نورستان، کونړ، لغمان، ننګرهار، کابل، پکتیا، خوست، لوګر، پنجشېر، کاپیسا، پروان، بغلان، بامیان، غزني او میدان وردګو ولایتو کې د سختو بارانونو، تالندې او بریښنا او ناڅاپي سېلابونو اټکل کېږي.

خبرپاڼه زیاتوي چې په بېلابېلو سیمو کې د بارانونو کچه به د ۱۰ او ۳۰ میلیمترو ترمنځ وي. د وړاندوینې له مخې په لویدیځو، جنوبي، جنوب ختیځو، ختیځو او مرکزي ولایتونو کې د سخت بادونو امکان هم شته چې سرعت به یې په ساعت کې د ۵۰ او ۸۰ کیلومترو ترمنځ وي.

د هېواد په ځینو ولایتونو، له هغې ډلې په ننګرهار ولایت کې تېره اونۍ هم سخت بادونه ولګېدل چې زیانونه یې هم واړول. د دې بادونو په نتیجه کې په ننګرهار کې یو تن مړ او ۳۲ تنه نور ټپیان شول.

په ننګرهار کې د طالبانو د سیمه ایزو چارواکو په وینا د دې توپانونو له کبله د مخابراتي شبکو دوه ستنې او لسګونه ونې ونړېدې او د سولري بریښنا هندارو ته هم زیان واوښت.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي نن یکشنبه (د غویي ۱۹مه) د عمان پلازمینې مسقط ته سفر وکړ ترڅو د ایران او امریکا ترمنځ د اټومي خبرو اترو په څلورم پړاو کې ګډون وکړي.

د ایران د بهرنیو چارو وزارت ویاند اسماعیل بقايي وویل ، چې خبرې به د یکشنبې په ورځ په ځايي وخت د غرمې په ۱۲ بجو پیل شي.

د منځني ختیځ لپاره د امریکا استازی او د امریکا لوړ پوړی مذاکره کوونکی استیف ویټکاف په یوه مرکه کې وویل، چې د واشنګټن دریځ د ایران د « د یورانیموغني کولو » بشپړ درول دي. د هغه په وینا، ایران باید خپل اټومي پروګرام، چې پکې د نطنز، فردو او اصفهان کلیدي تاسیسات شامل دي، له منځه یوسي.

ښاغلي ویټکاف زیاته کړه، که د یکشنبې ورځې بحثونه مثبتې پایلې ونه لري، نو دوی باید بدیل لارې ولټوي.

هغه خبرداری ورکړ چې په عمان کې د پرمختګ نشتوالی کولی شي د خبرو اترو اوسنی بهیر پای ته ورسوي.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر انسو د خپل هیواد د یورانیمو غني کولو څخه د لاس اخیستلو او د ایران د اټومي پروګرام د له منځه وړلو امکان رد کړ.

عباس عراقچي عمان ته له سفر وروسته وویل چې که د واشنګټن هدف دا وي چې ډاډ ترلاسه شي چې تهران اټومي وسلې ترلاسه کوي نه ، نو له متحده ایالاتو سره به یوه موافقه وشي.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زلنسکي وايي، د روسیې له ولسمشر ولادیمیر پوتین سره د اوربند په خاطر د لیدو لپاره چمتو دی.

زلنسکي زیاته کړې چې د جګړې پای ته رسولو په خاطر د مستقیمو خبرو اترو لپاره د مسکو غوښتنه "مثبته" بولي.

زلنسکي د می په ۱۱مه وویل چې دا "یوه مثبته نښه ده چې روسانو بالاخره د جګړې د پای ته رسولو په اړه غور پیل کړی دی او په وینا یې دې لور ته لومړی ګام اوربند و.

پوتین څو ساعته مخکې په مسکو کې په یوه مطبوعاتي کنفرانس کې د اروپایي مشرانو او اوکراین دا غوښتنه له پامه وغورځوله چې د اوکراین په جګړه کې دې ۳۰ ورځنی چټک اوربند وکړي او پرځای یې وړاندیز وکړ چې له کیېف سره"پرته له قید او شرطه" د سولې مستقیمې خبرې اترې غواړي چې احتمالاً د می په ۱۵مه به په استانبول کې وي.

د اوربند غوښتنې ته په مستقیم ډول پرته له غبرګونه، پوتین د سولې خبرو اترو د "بیا پیلولو" وړاندیز وکړ چې د ۲۰۲۲ کال په اپریل کې د روسیې او اوکراین تر منځ ترسره شوې وې. دا یو څو اوونۍ وروسته له هغه و چې روسیې په فبرورۍ میاشت کې پر خپل ګاونډي - اوکران -بشپړه یرغل وکړ.

د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي او د افغانستان لپاره د چین ځانګړي استازي یو شیاوینګ په کابل کې د سیاسي اړیکو او اقتصادي همکاریو د پراختیا په اړه خبرې کړې دي.

دا خبره د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د عامه اړیکو مشر حافظ ضیا احمد تکل د یکشنبې په ورځ (د مې په ۱۱مه) پر ایکس شبکه لیکلې ده.

د معلوماتو له مخې، طالب چارواکي وايي، چین د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي ته دې هیواد ته د ورتګ بلنه ورکړې ده.

چین یو له هغو څو هېوادونو دی چې له طالبانو سره نژدې اړیکې او تعاملات لري.

د۱۴۰۲ کال په سلواغه میاشت کې چین، بلال کریمي په پيکنګ کې د طالبانو د سفیر په توګه ومانه؛ خو د طالبانو حکومت تر اوسه هیڅ هیواد په رسمیت نه دی پیژندلی.

د ښځو او نجونو د حقونو په ګډون بشري حقونو ته درناوی او په افغانستان کې د یو ټول شموله حکومت رامنځته کول، نړیوالې ټولنې ته د طالبانو د حکومت په رسمیت پېژندلو لپاره اصلي شرایط ګڼل کیږي.

د طالبانو حکومت په افغانستان کې د شطرنج لوبه تر نامعلومې مودې وځنډوله.

د طالبانو د سپورت څانګې ویاند اتل مشواڼي د دې لامل د شطرنج فدراسیون د مشرتابه پر کچه ستونزې او د دې برخې په اړه مذهبي ملاحظات وبلل.

ښاغلي مشواڼي د یکشنبې په ورځ (د می ۱۱مه) یوې ځايي رسنۍ ته وویل چې د شطرنج لوبې په اړه د دیني مطالعاتو ترسره کولو او د شطرنج فدراسیون د مشرتابه پر کچه د بې نظمیو له پای ته رسولو وروسته به د سپورت ادارې تر چتر لاندې د شطرنج لوبې د بیا پیلولو په اړه پریکړه وشي.

طالبانو نژدې څلور کاله مخکې په افغانستان کې د واک ترلاسه کولو راهیسې پر سپورت باندې ګڼ شمیر محدودیتونه لګولي دي.

په افغانستان کې ښځې او نجونې له سپورت څخه منع دي، او د بدن جوړونې لوبغاړي حق نلري چې د قضاوت کولو لپاره د سیالیو په جریان کې داورانو او لیدونکو ته خپلې پښې وښيي.

طالبانو د تېر کال په سپتمبر میاشت کې پر فري سټایل ورزشونو هم بندیز ولګاوه.

ټاکل شوې چې د ایران د اټومي پروګرام په اړه د تهران او واشنګټن ترمنځ د خبرو څلورم پړاو نن په عمان کې پیل شي.

د عمان په پلازمېنه مسقط کې په دې غیرمستقیمو خبرو کې به د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي او د منځني ختیځ په چارو کې د ولسمشر ډونالډټرمپ ځانګړی استازی ستیف ویټکاف برخه واخلي.

که څه هم دواړو لور ویلي چې غواړي اختلافونه د ډيپلوماسۍ له لارې حل کړي، خو د مهمو غوښتنو په اړه د دوی اختلاف پرځای پاتې دی او مرکچیان باید یوه نوي اټومي توافق ته ورسېږي څو د پوځي اقداماتو مخه ونیسي.

د ایران د بهرنیوچارو وزیر په دې مذاکراتو کې د پرمختګ خبره کړې او ویلي یې دي چې ښکېل لوري په تدریجې ډول جزییاتو ته ننوځي.

دا په داسې حال کې ده چې ولسمشر ټرمپ ویلي، که د تهران د اټومي پروګرام په اړه ډیپلوماسي ناکامه شي نو پوځي اقدام به وکړي.

ټاکل شوې وه چې د خبرو دا پړاو د مې په دریمه پیل شي خو د لوژستیکي ستونزو له کبله تر نننۍ ورځې پورې وځنډېدلې.