په بیلاروس کې جمهوري ریاست ته د اپوزیسیون کاندیدې سویتلانا څیخانوسکایا ویلي چې هېواد يې په ژور سیاسي بحران کې ښکېل دی او د الکساندر لوکاشینکا حکومت د خپلو خلکو غږ نه اوري.

هغې پرون وویل چې بیلاروس بدل شوی او خلک یې بیدار شوي دي.

هغې ویلي چې دالکساندر لوکاشینکا رژیم باید په دې وپوهېږي چې د بیلاروس خلک نور له خپله دریځه نه شاته کېږي.

هغې تردې مخکې، د ملګرو ملتونو له سازمانه غوښتنه کړې چې د بیلاروس د لانجې د پای ته رسولو لپاره مرسته وکړي.

کاناډا وايي د امریکا له لوري د دې هېواد پر وارداتو د تعرفې د لوړولو پر وړاندې به ځوابي اقدام وکړي.

د کاناډا د انرژۍ وزیر جاناتان ویلکینسن پرون له CNN ټلویزیون سره په مرکه کې وویل، اوتاوا به د امریکا له لوري د تعرفو د لوړولو په ځواب کې سمدستي پر امریکايي وارداتو تعرفه لوړه کړي، خو هغه په عین حال کې زیاته کړه چې کاناډا نه غواړي له امریکا سوداګریزه جګړه پراخه شي.

سپينې ماڼۍ پرون وویل امریکا ته د کاناډا او نورو هېوادونو د فولادو او المونیمو پر وارداتو د ۲۵ سلنه تعرفې عملي کول به نن- چارشنبې پیل شي خو ولسمشر ډونالډټرمپ پرون ماسپښین ژمنه وکړه چې د کاناډا د فولادو او المونیم پر وارداتو تعرفه به ۵۰ سلنې ته لوړه کړي.

متحدوایالتونو په سوریه کې د حکومت او کرد جنګیالیو ترمنځ د هغې موافقې هرکلی کړی چې له مخې یې دا جنګیالي په ملي حکومت ورګډېږي.

د امریکا د بهرنیوچارو وزیر مارکو روبیو پرون په یوه بیان کې وویل، متحدایالات د دمشق د موقتې ادارې او د سوریې د ډیموکراتیکو ځواکونو ترمنځ د موافقې چې په متحده سوریه کې د کرد وسله والو ګډون ته لاره اواروي، هرکلی کوي.

د موقت ولسمشر احمدالشرع په مشرۍ د سوریې نوې ادارې له وسله والو ډلو غوښټي دي چې خپلې وسلې کېږدي او داسې یو حکومت رامنځ ته کړي چې له ۱۴ کلنې کورنۍ جګړې وروسته د دې هېواد ټول قلمرو اداره کړي.

د سوریې جمهوري ریاست د دوشنبې په ورځ له کرد ځواکونو د جوړې د سوریې د ډیموکراتیکو ځواکونو له مشر سره موافقه اعلان کړه. دې ځواکونو چې د اسلامي دولت ډلې یا داعش پرضد د مبارزې په برخه کې یې امریکا ملاتړ کوي په تېره یوه لسیزه کې د سوریې د شمال ختیځ پراخې سیمې اداره کولې.

بلوڅ بیلتونپالو د پاکستان د پوځي چارواکو هغه ادعاوې رد کړې دي چې وايي ۱۵۵ کسان یې د دې ډلې له خوا له ولجه شوي اورګاډي څخه ژغورلي دي.

د بلوڅ د آزادي بښونکي پوځ په نوم ډلې چې د بلوچستان آزادي غواړي، پر دې اورګاډي د پروني برید پړه منلې ده. د پاکستان پوځ نن وویل چې د نورو سپرلیو د آزادولو لپاره پوځي عملیات روان دي او ادعا یې کړې چې ۱۶ بریدګر یې وژلي دي خو بلوڅ بیلتونپالو دا ادعا رد کړې او وايي تراوسه د دوی هېڅ جنګیالي نه دي وژل شوي.

بلوڅ بیلتونپال همداراز وايي، لسګونه سپرلۍ چې ښځې، ماشومان او سپین ږیرې پکې وو، پوځ نه دي ژغورلي بلکې دوی خوشې کړي دي.

بېلتونپالو خبرداری ورکړی چې که پاکستاني ځواکونه خپلو عملیاتو ته دوام ورکړي نو د اورګاډي د سپرلۍ چې د دې ډلې په وینا د پاکستان د پوځ، پولیسو، د تروریزم پرضد د مبارزې د ځواکونو او ISI افسران دي او رخصتیو ته روان وو، یو په یو وژنه به پیل کړي.

د فلیپین پخوانی ولسمشر رودریګو دوترتې Rodrigo Duterte د جرمونو د نړیوالې محکمې د حکم په اساس ونیول شو.

دوترتې د مخدرو موادو پرضد د عملیاتو پرمهال چې د ده د واکمنۍ پرمهال پیل شول او په ترڅ کې یې زرګونه کسان مړه او ټپیان شول، نیول شوی دی. نوموړی د بشريت پرضد په جنایت تورن شوی دی.

دوترتې نن (د مارچ ۱۱مه) له هانګ کانګ څخه تر راستنېدو وروسته د فلیپین په پلازمېنه مانیلا کې ونیول شو.

دی له ۲۰۱۶ کال څخه تر ۲۰۲۲ پورې د فلیپین ولسمشر و.

په دې موافقه کې اوربند او د سوریې په پوځ کې د دې ډلې- چې امریکا یې ملاتړ کوي، ګډون شامل دي.

د دې موافقې له مخې چې تطبیق به یې د روان میلادي کال په پای کې پیل شي له عراق او ترکیې سره د سوریې پر ټولو سرحدي لارو د حکومت ولکه ټینګېږي.

همداراز د دې هېواد زندانونه چې د اسلامي دولت ډلې یا داعش نژدې ۹۰۰۰ مشکوک غړي پکې بندیان دي، د حکومت تر ادارې لاندې راځي.

د سوریې کردان به هم د دې موافقې له مخې په خپله ژبه د تعلیم په ګډون چې د اسد د واکمنۍ پرمهال ممنوع و، د اساسي قانون په اساس خپل تثبیت شوي حقونه ترلاسه کړي او سلګونه زره کردان به چې د څوارلس کلنې کورنۍ جګړې پرمهال له خپلو مېنو وتلي وو، خپلو کورونو ته ستانه شي.

دا موافقه د سوریې لپاره یوه لویه بریا بلل کېږي او دې ته به امکان برابر کړي چې د سوریې ټول ځواکونه د هیات تحریر شام ډلې د مشر احمدشرع په مشرۍ د یو حکومت تر ادارې لاندې راولي.

د بشار الاسد په مشرۍ حکومت همدې ډلې په تېره ډسمبر میاشت کې نسکور کړ.

پاکستاني رسنیو راپور ورکړی چې امنیتي ځواکونو په بلوچستان ایالت کې له سلو ډېر کسان له هغه اورګاډي څخه ژغورلي دي چې بلوڅ بېلتون پالو پرون د دې ایالت په بولان ولسوالۍ کې ولجه کړ.

د امنیتي چارواکو د معلوماتو له مخې په ژغورل شویو کې ۳۱ ښځې او ۱۵ ماشومان هم شامل دي. امنیتي چارواکي وايي، د پاتې یرغملو د خلاصون لپاره عملیات روان دي.

وسله والو جنګیالیو پرون وویل، پر دې اورګاډي د برید پرمهال یې ۲۱۴ کسان یرغمل کړي دي.

د برید پړه د بلوڅ ازادي بښونکي پوځ په نوم ډلې منلې ده او ویلي یې دي چې پر اورګاډي له چاودنې وروسته یې ۳۰ امنیتي سرتېري وژلي دي. دې ډلې د پاکستان له زندانونو د خپلو بندیانو د خوشې کېدو غوښتنه کړې ده.

نوموړې ډلې دا هم ویلي دي چې د دولتي ځواکونو د عملیاتو پرمهال یې د پوځ یو ډرون هم ویشتلی دی. پاکستاني چارواکو ویلي چې د پوځي عملیاتو پرمهال ۱۶ تنه ترهګر وژل شوي دي.

د امریکا د بهرنیوچارو وزیر مارکو روبیو وايي، د امریکا او اوکراین ترمنځ د خبرو نتایجو ته هیله من دی. د سعودي عربستان په کوربه توب دا خبرې نن په جده کې په پام کې دي.

روبیو پرون دوشنبې هغو خبریالانو ته چې د سعودي عربستان په سفر کې د ده ملګرتیا کوي وویل، که دا مذاکرات په سم ډول پرمخ ولاړ شي، اوکراین کولای شي بیاهم د امریکا پر نورو مرستو تکیه وکړي.

د امریکا د بهرنیوچارو وزیر سعودي عربستان ته له رسېدو وروسته د سعودي له ولیعهد محمدبن سلمان سره وکتل.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي هم سعودي عربستان ته رسېدلی او ده هم پرون له بن سلمان سره وکتل خو په نننیو خبرو کې به ګډون ونه کړي.

په اوکراینې پلاوي کې د ولسمشر زیلینسکي د دفتر رییس اندرې یرماک د بهرنیو چارو وزیر اندرې سیبیها او دفاع وزیر رستم عمروف شامل دي او په پام کې ده چې نن به له امریکايي چارواکو سره خبرې وکړي.

په دې خبرو کې به په اوکراین کې د اوربند او سولې د موافقې د څرنګوالي په اړه بحثونه وشي.

په ملګروملتونو کې د امریکا دایمي استازې وايي، واشنګټن له طالبانو سره د اعتماد فضا نه شي جوړولای.

دوروتي شي دا څرګندونې بېګا شپه د افغانستان په اړه د ملګروملتونو د امنیت شورا غونډې ته د وینا پرمهال وکړې.

د شي په ټکو، "موږ نه شو کولای له هغې ډلې سره چې امریکایان په ناحقه نیسي، تروریستي ډلو ته د پناه ورکولو اوږد تاریخ لري او د افغانستان د خلکو حقونه او اساسي اړتیاوې له پامه غورځوي، د اعتماد فضا جوړه کړو. موږ غواړو د امنیت شورا له غړو سره د دې ټولیزې غوښتنې په برخه کې چې طالبان باید مسوولانه چلند وکړي ګډ کار ته دوام ورکړو ".

دې جګپوړې امریکایي چارواکې همداراز وویل چې متحدایالات د داعش ډلې د خراسان څانګې له پلوه اندېښنه لري او له طالبانو غواړي چې د تروریزم پرضد د مبارزې په برخه کې پر خپلو ژمن عمل وکړي.

مېرمن شي پر طالبانو هم غږ وکړ چې اجازه دې نه ورکوي چې افغانستان یوځل بیا د امریکا، د امریکا د متحدانو او نورو هېوادونو د امنیت د ګواښلو لپاره د تروریستي ډلو په خوندي ځای بدل شي. طالبانو له دې مخکې ویلي و، چې هېچا ته به اجازه ورنه کړي چې د افغانستان له خاورې د نورو هېوادونو پرضد کار واخلي. په ملګروملتونو کې د امریکا استازې پر افغان ښځو او نجونو د طالبانو ځپونکو اقداماتو ته هم اشاره وکړه، ویې ویل چې د افغانستان د روغتیايي زده کړو په انستیتیوتونو کې د ښځو پر تعلیم بندیز به ناوړه پایلې ولري.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو سرپرست وزیر امیرخان متفي عمان ته د سفر پرمهال پرون له خپل سیال بدر بن حمد البوسعیدي سره د دواړو هېوادو ترمنځ په سیاسي، اقتصادي او ټولنیزو برخو کې د دوه اړخیزو اړیکو د پیاوړتیا په اړه خبرې کړي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت بېګا په یوه بیان کې خبر ورکړ چې دې دوو چارواکو ویلي، د طالبانو حکومت او عمان د دوه اړخیزو اړیکو نوی پړاو پیلوي. په بیان کې د دې خبرو نور جزییات نه دي ورکړل شوي.

ښاغلی متقي د یکشنبې په ورځ د یوه پلاوي په مشرۍ عمان ته ولاړ.

د طالبانو حکومت تراوسه د هېڅ هېواد له خوا په رسمیت نه دی پېژندل شوی خو عمان له څو د ګوتو په شمار هېوادونو څخه دی چې د طالبانو له حکومت سره تعامل لري.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت د روان کال په وږي میاشت کې ویلي و، چې د عمان په پلازمېنه مسقط کې د افغانستان سفارت بیا پرانیستل شوی دی او چارې یې د طالبانو د حکومت استازی سمبالوي.

یو تازه راپور ښيي چې د نړۍ ډېری خلک ناولې هوا تنفس کوي او یوازې په سلو کې ۱۷ ښارونه د هوا د ککړتیا د مخنیوي اړوندې تګلارې په پام کې نیسي.

په سویس کې د دېره د هوا د کیفیت د څار نړیوال مرکز په یوه څېړنه کې چې نن (د مارچ ۱۱مه) خپره شوه د نړۍ په ۱۳۸ ښارونو کې د هوا د کیفیت د ارزونې له ۴۰ زره سټیشنونو څخه د ترلاسه شویو معلوماتو پربنسټ وايي د چاد، کانګو، بنګلدېش، پاکستان او هند هوا تر ټولو ډېره ناولې ده.

د راپور له مخې په هغو نهو ښارونو کې چې د هوا کیفیت یې تر ټولو خراب دی شپږ یې په هند کې دي او په سر کې یې شمال ختیځ بُرنیهات Byrnihat ښار دی.

څارونکي په دې باور دي چې د نړۍ د ښارونو د هوا د ککړتیا اصلي کچه ښايي تردې ډېره خرابه وي ځکه په ډېری ښارونو کې د هوا د کیفیت د معلومولو سټېشنونه نه شته.