د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونه وايي، په بازارونو کې دې په لومړنیو خوراکي توکو په ځانګړې توګه په سبزو ګمرکي تعرفه کمه یا لمنځه ولاړه شي.

د دغې خونې د عامه اړیکو مرستیال جان اقا نوید ازادي راډیو ته وویل، چې نن په دې اړه د خوراکي توکو د وارېدونکو او مالیې وزارت مسوولینو ترمنځ ناسته کېږي.

هغه زیاته کړه: "سوداګر په ټوله کې وارېدونکي په دې هڅه کې دي، چې باید د حل یوه لاره پيدا کړي او نن ورځ د مالیې وزارت له مسوولینو سره ناسته لري، دا مسئله به وړاندې کړي، چې د خلکو د اړتیا وړ لومړنیو موادو باندې ټکس او تعرفه باید کمه شي."

ښاغلي نوید همدا شان زیاته کړه، پاکستان هم باید د اړتیاوړ لومړنیو خوراکي توکو لپاره پولې پرانېزي، څو په افغانستان کې د دغو موادو په بیو کې کموالی راشي.

په ورته وخت کې د مالیې وزارت وايي، که چېرې د سوداګرو له لوري دا ډول وړاندیز وشي، د مالیې وزارت په ګډون به نورو وزارتونه ورباندې غور وکړي.

په افغانستان کې د کرونا ویروس د خپرېدو د لا مخنیوي په هدف په ګرځبندیز سره د هېواد په یو شمېر ولایتونو کې د لومړنیو خوراکي توکو په بیو لوړ د پام وړ زیاتوالی راغی.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت د جمعې په ورځ هغه راپورونه رد کړل چې ګواکې اسلام‌آباد او کابل په سعودي عربستان کې خبرې کړې دي، او ویې ویل چې د داسې هر ډول ناستې په اړه «هیڅ ډول معلومات نه لري.»

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاند همداراز د پولې پر وضعیت، د بشري مرستو پر پلانونو، او په میانمار کې د بند پاتې ۳۸ پاکستانیانو د ژغورنې پر هڅو هم خبرې وکړې.

د رسنیو د پراخو ادعاوو په ځواب کې، ویاند وویل چې اسلام‌آباد د پاکستان او افغانستان ترمنځ د سعودي په کوربه‌توب د خبرو په اړه «رسنیز راپورونه لیدلي»، خو تر دې دمه داسې هېڅ رسمي معلومات نشته چې دا ډول ناسته دې شوې وي.

د پاکستان او افغانستان ترمنځ د ډیورند کرښې په اوږدو کې د روان وضعیت په اړه، ویاند وویل چې له افغانستان سره لارې د پاکستان د خلکو د وینو په بیه نه شي پرانیستل کېدای.

دا په داسي حال کې ده چې تر دې یوه ورځ وړاندې، د پنجشنبې په ورځ د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد وویل چې که پاکستان وهم غواړي چې له افغانستان سره لارې پرانیزي، دوی یې تر هغو نه پرانیزي چې پاکستان پوره ډاډ نه وي ورکړی چې بیا به لارې نه بندوي.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتو ځانګړی استازی وايي چې له قطري چارواکو سره یې د افغانستان د بشري حقونو د وضعیت په اړه هخبرې کړي دي.

ریچارډ بینیټ تېره شپه پر خپله ایکسپاڼه لیکلي چې قطر ته یې خپل پنځه ورځنی سفر پای ته رسولی او د افغانستان د بشري حقونو د وضعیت په باب یې له یو شمېر نفوذلرونکو سره د نظرتبادله کړې ده.

پرون قطري رسنیو راپور ورکړ چې د دغه هیواد د بهرنیو چارو وزارت ځانګړي استازي د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتو له ځانګړي راپور ورکوونکي سره د پنجشنبې په ورځ په دوحه کې وکتل.

د قطر د بهرنیو چارو وزارت په یوه خبرپاڼه کې چې پرون یې خپره کړې، ویلي چې د افغانستان لپاره د دغه هیواد ځانګړي استازي، فیصل بن عبدالله الحنزاب، له ریچارډ بینیټ سره په کتنه کې د قطر دولت او ملګرو ملتونو ترمنځ د ګډو همکاریو په اړه خبرې وکړې. په دې خبرو کې په ځانګړي ډول د افغانستان د بشري وضعیت په تړاو د دواړو لوریو پر همغږۍ او هڅو ټینګار وشو.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتو ځانګړی راپورتر ریچارد پینیټ د افغانستان د بشري حقونو د وضعیت د څارنې لپاره حاضردمه قطر ته په سفر تللی دی.

راپورونه وايي چې د کندهار ولایت په سپین بولدک کې تېره شپه د افغانستان د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ نښتې شوي دي.

د افغانستان د طالبانو د حکومت او پاکستاني سرچینو تېره شپه ناوخته رسنیو ته وویل چې تېره شپه د دواړو خواوو ترمنځ د درنو وسلو تبادله پیل شوه.

تراوسه څرګنده نه ده چې جګړه کومې خوا او ولې پیل کړې ده خو پاکستاني رسنۍ پاکستان ابزرور د خپل هیواد د باندنیو چارو وزارت په قول ویلي، چې له افغانستان سره د اوربند معنا دا وه چې افغانستان له خپلې خاورې څخه د ټي ټي پي د وسله والو د حملو مخه ونیسي خو تراوسه دا کار نه دی شوی.

پاکستان تل د افغانستان د طالبانو رژیم د ټي ټي پي او نورو پاکستان مخالفو ډلو په ملاتړ تورنوي خو د افغانستان د طالبانو حکومت د پاکستان تورونه ردوي او وايي چې پاکستان باید خپلې کورنۍ ستونزې په خپله په خپله خاوره کې حل کړي.

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین وايي، د طالبانو تر کنټرول لاندې افغانستان یو لړ ستونزې لري ځکه چې دا هیواد څو لسیزې په جګړه کې ښکېل و.

پوتین پرون (پنجشنبه) هند ته تر سفر مخکې له هندي خبریالانو سره په مرکه کې وویل، هر هیواد ستونزې لري او افغانستان هم له دې قاعدې استثنا نه دی.

ده په عین حال کې وویل چې طالبان د افغانستان حالات په کنټرول کې لري او هغوی د داعش په شمول د تروریستي ډلو خلاف اقدامات کړي دي.

روسیې د نړۍ یوازینی هیواد دی چې د طالبانو حکومت یې په رسمیت پېژندلی دی.

تر دې وړاندې د روسیې یو شمېر چارواکو له افغانستان څخه منځنۍ اسیا ته د داعش او نورو ترهګرو ډلو د ګواښ په اړه اندېښنې څرګندې کړې وې.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت وايي، د افغانستان او پاکستان ترمنځ د اختلافاتو په اړه اسلام اباد ته د ترکیې د یوه جګپوړي پلاوي تګ ممکن د طالبانو د نه همکارۍ له کبله ځنډېدلی وي.

ټاکل شوې وه چې د ترکیې د درو جګپوړو چارواکو په ګډون پلاوی تېره (نوومبر) میاشت اسلام اباد ته تللی وای.

د دې پلاوي د سفر خبره د تېرې میاشتې په لومړیو کې د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان په باکو کې د پاکستان له صدراعظم شهبازشریف سره په کتنه کې کړې وه.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویندوی طاهرحسین اندرابي نن (جمعه) په اسلام اباد کې یوې خبري غونډې ته وویل چې د ترک پلاوي په سفر کې ځنډ ښايي د هغه په مهالوېش کې د ستونزې له کبله راغلی وي.

ده په عین حال کې وویل چې پرون له افغانستان سره د تورخم او سپین بولدک لارې د بشري مرستو لپاره پرانیستل شوي دي.

اندرابي زیاته کړه چې له افغانستان سره به لارې تر هغو خلاصې نه شي چې له دغه هیواده پاکستان ته د ترهګرۍ د ورپېښ خطر مخه نه وي نیول شوې.

د پاکستان د باندنیو چارو وزارت ویندوی دا هم وویل چې د افغانستان له خاورې پر پاکستان بریدونه یوازې په پاکستاني طالبانو او افغان طالبانو پورې محدود نه دي بلکې افغان اتباع په پاکستان کې په جدي جرمونو کې ښکېل دي.

د طالبانو حکومت په ځلونو د پاکستان ادعاوې رد کړي او له دغه هیواده یې غوښتي چې خپلې ستونزې په خپله خاوره کې په خپله حل کړي.

هند د افغانستان د عامې روغتیا له سکتور سره د مرستې لپاره کابل ته د ضروري واکسینونو نوې جوپه لېږلې ده.

د هند د بهرنیو چارو وزارت ویاند «رندهیر جیسوال» پرون (پنجشنبه) وویل چې نوي ډیلي د خپلې روانې بشري مرستې د پروګرام په چوکاټ کې د انفلونزا او مننژیت ۶۳ زره او ۷۳۴ دوزه واکسینونه د افغانستان روغتیايي ادارو ته سپارلي دي.

نوموړي زیاته کړه، دا مرستې په داسې مهال رسېږي چې د افغانستان روغتیايي امکانات لا هم له سخت فشار سره مخامخ دي.

هند په وروستیو کلونو کې د افغانستان د روغتیا په برخه کې یو مهم همکار پاتې شوی او له دې مخکې یې هم دغه هېواد ته طبي وسایل، ضروري درمل او څو ځلي واکسینونه استولي، څو د افغانستان روغتیايي بنسټونه پیاوړي کړي.

د قطر د «الغرافه» خیریه بنسټ په فراه ولایت د بېوزلو او بې کورو کورنیو لپاره ۱۰۸ کورونه جوړ کړي او د دوو جوماتونو او یوه روغتون پر جوړولو یې کار روان دی.

دا خبره پرون (پنجشنبه) د یاد بنښت مسوولانو د طالبانو د حکومت د اقتصاد له وزیر، قاري دین محمد حنیف سره په کتنه کې وکړه.

د الغرافه بنسټ مسوولانو په فراه ولایت کې د «خوشحال خان مېنې» په نوم د دې پروژې د لومړي فاز د فزیکي پرمختګ او وروستیو چارو په اړه راپور وړاندې کړ او ویې ویل چې د دې پروژې دوهم فاز به ډېر ژر پیل شي.

دوی تایید کړه چې په فراه کې اړو کورنیو ته ۱۰۸ کورونه بشپړ شوي او د دوو جوماتونو او یوه روغتون د ودانولو چارې هم د پای مرحلې ته رسېدلي دي.

د بنسټ مسوولانو دا هم وویل چې په ۲۰۲۶ کال کې به په افغانستان کې خپل فعالیتونه لا پراخ کړي او د افغانستان د اړو خلکو ته به په بېلابېلو برخو کې نورې مرستې هم زیاتې کړي.

په هرات کې د والي ویاند مفتي محمد یوسف سعیدي د پنجشنبې په ورځ وویل، والي ملا اسلام جار د ایران له قونسل جنرال علي رضا مرحمتي سره په لیدنه کې د ایراني سرحدي ساتونکو له لورې د لسو افغانانو د وژلو د پیښې په تړاو دا احتجاج لیک هغه ته وسپاره او له هغه یې وغوښتل چې د دې پېښې عاملان دې محکمه شي.

د چهارشنبې په ورځ د وژل شویو کسانو د کورنیو یوشمیر غړیو په هرات کې د ولایت مخې ته اعتراضي لاریون وکړ او له طالبانو یې وغوښتل چې دا پیښه جدي تعقیب کړي.

په وروستیو کې داسې راپورونه خپاره شول چې لس افغانان ایران ته د اوښتو پرمهال د ایران د سرحدي ځواکونو له لورې وژل شوې دي. ایران د دې پیښې په تړاو رسما څه نه دې ویلي.

د امریکا د متحد ایالتونو د بهرنیو چارو وزیر وایي، امریکا ته د ورغلیو افغانانو بشپړه ارزونه ممکنه نه ده.

مارکو روبیو پرون فاکس نیوز شبکې ته په مرکه کې وویل، دا یو ریښتیني امنیتي ګواښ دی، ځکه چې ډیر شمیر خلک له جنګ ځپلي او افراطي سیمې امریکا ته داخل شوې دي.

روبیو زیاته کړه، که څه هم د ګڼو افغانانو ژوند له خطر سره مخامخ دی ځکه چې د امریکایانو ترڅنګ یې کار کړی، خو بیا هم دا ضروري ده چې د هر کس دوسیه په دقت وڅیړل شي. نوموړي بیا وویل، په هغو سیمو کې چې اسناد کم دي او د طالبانو حضور د څیړنو مخه نیسي دا ارزونه نورهم سخته کیږي.

د نومبر په شپږ ویشتمه په واشنګتن ډي سي کې د امریکا د ملي ګارد پر دوو سرتیرو ډزې وشوې، د دې قاتلانه برید تور پر یوه افغان رحمان اله لکڼوال پورې شو. تر دې وروسته سپینې ماڼۍ پریکړه وکړه چې د پخواني ولسمشر جو بایډن د ادارې پر مهال امریکا ته د ټولو لېږدول شویو افغانانو اسناد وڅیړل شي.

د سپینې ماڼۍ ویاندې کارولین لیویټ په یو خبري کنفرانس کې ویلي چې د بایډن د حکومت پر مهال لږ تر لږه یو لک افغانان له هېڅ یا کم کنټرول سره امریکا ته راوړل شوي او اوس د امریکا امنیت ګواښي.

د امریکا د کورني امنیت وزارت وايي چې یو شمېر جنایتکاره افغانان یې نیولي دي.

دې وزارت تیره شپه ناوخته په یوه بیان کې څرګنده کړه چې دا کسان د پخواني ولسمشر جو بایډن د ادارې پرمهال په دوه زره یو ویشتم کال کې پرته له دې چې اسناد یې وارزول شي، متحد ایالتونو ته لیږدیدلي دي.

د بیان له مخې په شکمنو کسانو کې منصور وليزاده، قسمت الدین، محمد تابش رسولي، جاوید غمګین، محمد تڼی او اسیراله خالد شامل دي.

د امریکا د کورني امنیت وزارت د دغو کسانو جرمونه، له شپاړس کلنې سره جنسي عمل، د میتامفیتایمن نشه اي مواد موجودیت، غلا، پر دولتي مامور برید، اختلاف او جنسي تیری یاد کړي دي.

د بیان له مخې دا کسان سږکال په اګست، اکتوبر، جون، مې او جولای میاشتو کې نیول شوې دي.

تر دې مخکې امریکایي چارواکو د درې نورو افغانانو، رحمان اله لکڼوال، محمد داوود الکوزي او جهان شاه صافي د نیولو خبر ورکړی و.