د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونیو ګوترش وايي چې له ایران څخه د افغان کډوالو راستنېدل یوه ډېره ستونزمنه مسئله ده.

ګوترش تېر ماښام له ولسمشر اشرف غني سره په ټیلیفوني خبرو کې دا څرګندونې کړې دي.

ارګ په یوه بیان کې د ګوترش له قوله لیکي چې نوموړی وايي، له ایرانه د زرګونه افغان کډوالو راستنېدل چې د کرونا ویروس د سرایت باعث کېدای شي یوه لویه ستونزه ده او ملګري ملتونه په دې برخه کې لازمه مرسته کوي. په خبرپاڼه کې په دې اړه نور جزئیات نه‌دي ورکړل شوي.

له دې مخکې د افغانستان د روغتیا وزارت چارواکو له ایرانه خپل هېواد ته د افغان کډوالو راستنېدل د کرونا ویروس د خپراوي له پلوه د اندېښنې وړ بللي وو. د روغتیا وزارت د معلوماتو له مخې په افغانستان کې په کرونا ویروس د اخته کسانو ډېره برخه له ایران څخه راستانه شوي او یا دې هېواد ته د سفر سوابق لري.

د ارګ د خبرپاڼې له مخې ښاغلي ګوترش دا هم ویلي چې ملګري ملتونه د کرونا ویروس پر ضد مبارزه کې له افغانستان سره همکار دی.

په خبرپاڼه کې راغلي چې ولسمشر غني په دې ټیلیفوني خبرو کې له ګوترش څخه افغانستان او نورو هغو هېوادو ته چې سمندر ته لاره نه‌لري د لازمو ترانزیټي اسانتیاوو د برابرولو غوښتنه وکړه څو دې هېوادونو ته اکمالات په سم ډول ورسېږي.

سرچینې وايي چې په افغانستان کې له مرګونې زلزلې نژدې یوه اونۍ وروسته هم معلومه نه ده چې امریکا به د دې زلزلې له زیانمنو سره مرسته وکړي که نه.

د امریکا د بهرنیوچارو وزارت یوازې پر ایکس شبکې په یوه بیان کې د افغانستان د ختیځ له زلزله ځپلو سره خواخوږي ښودلې؛ خو سرچینو رویټرز خبري آژانس ته ویلي دي چې پرون جمعه (د وږي ۱۴مه) دې وزارت هغه اعلامیه تایید نه کړه چې له افغانستان سره د بشري مرستو د اړتیا یادونه پکې شوې وه، ځکه که یې دا یادونه کړې وای بیا یې نو باید بشري مرستې هم استولې وای.

د بهرنیوچارو وزارت پخوانیو جګپوړو چارواکو او یوې بلې سرچینې رویټرز ته دا خبره تایید کړې ده.

په کونړ او ننګرهار او شاوخوا سیمو کې د یکشنبې ورځې له درنې زلزلې وروسته یوازې څو هېوادونو له افغانستان سره د بشري مرستو خبر ورکړ؛ برتانیا د یو میلیون پونډو او اسټرالیا او جنوبي کوریا هر یوه یو میلیون ډالر مرستې وکړې خو متحدوایالتونو چې پخوا د افغانستان تر ټولو لوی مرستندوی هېواد و، د هېڅ راز مالي مرستې ژمنه نه ده کړې.

ټاکل شوې چې د افغانستان د کرکټ ملي لوبډله د شل اووریز کرکټ د درې اړخیزې لړۍ په فاینل لوبه کې سبا له پاکستان سره مخامخ شي.

دا لوبه د کابل په وخت د ماښام په اوه نیمو بجو د شارجي د کرکټ په لوبغالي کې ترسره کېږي. ملي لوبډلې له پاکستان او متحده عربي اماراتو سره د دې لوبلړۍ د ګروپي پړاو وروستۍ سیالي پرون له متحده عربي اماراتو څخه وګټله.

افغان لوبډلې په پوره شلو اوورونو کې د ۱۷۱ منډو هدف ټاکلی و. د اماراتو لوبډلې هدف ته د رسېدو په تکل تر پایه هڅه وکړه خو ونه توانېده او بالاخره یې لوبه د څلورو منډو په توپیر وبایلله.

په بیګانۍ لوبه کې ابراهیم ځدراڼ کپټاني وکړه ځکه کپټان راشدخان او محمد نبي، فضل الحق فاروقي، مجیب الرحمن او صدیق الله اتل ونه لوبېدل او پر ځای یې ځینې نوي لوبغاړي اخیستل شوي وو.

د امریکا د جیولوژیکۍ سروې ادارې د دې زلزلې شدت د رېښتر په کچه ۵ اعشاریه دوه بللی دی.

د دې ادارې په اساس د دې زلزلې مرکز د اسعداباد لویدیځ ته څلوېښت کیلومتره لرې وو چې عمق یې لس کیلومتره بلل شوی.

د جرمني خبري اژانس راپور ورکړی چې د زلزلې ټکانونه ان په کابل کې هم حس شوي دي.

لا د احتمالي اوښتو زیانونو او تلفاتو په اړه جزییات نه دي ورکړل شوي.

تر دې مخکې هم د پنجشنبې په شپه او د جمعې سهار وختي په کونړ او ننګرهار کې پرله پسې زلزلې شوي چې لږ تر لږه څلوېښت کسان پکې ټپیان شوي دي.

دا زلزلې د اګست د ۳۱مې زورورې زلزلې څخه وروسته رامنځته شوي.

د طالبانو حکومت تایید کړې چې په هغې زلزله کې لږ تر لږه ۲۲۰۵ کسان وژل شوي او ۳۶۴۰ کسان ټپيان دي.

د راپورونو له مخې د کونړ په ځینو لرو پرتو سیمو کې لا هم خلکو ته مرستې نه دي ورسېدلي او ویره یې شته چې مړي تر خاورو لاندې بند پاتې وي.

وروسته له دې چې ملګروملتونو له پاکستانه د افغان کډوالو د بهیر د درولو غوښتنه وکړه، اسلام آباد وویل، دا پرېکړه پاکستان کوي چې څوک باسي او څوک پرېږدي.

ملګروملتونو په روانه اونۍ کې د هېواد د ختیځ له مرګونې زلزلې وروسته پر پاکستان غږ وکړ چې په ډله ایز ډول د افغان کډوالو د ایستلو بهیر ودروي.

د پاکستان د بهرنیوچارو وزارت ویاندشفقت علي خان نن یوې خبري غونډې ته وویل چې ټول هغه کسان باید ووځي چې په پاکستان کې د استوګنې قانوني اسناد نه لري. هغه وویل دا هغه کار دی چې پاکستان یې کوي او د اروپا په ګډون بل هر هېواد به یې هم وکړي.

شفقت علي خان زیاته کړه چې دا خاوره د پاکستان ده او دا پرېکړه به موږ کوو چې څوک وځي او څوک پاتې کېږي.

د دوشنبې په ورځ په پاکستان کې د POR په نوم د افغان کډوالو د استوګنې د کارتونو اعتبار پای ته ورسېد او له دې سره د پاکستان حکومت د افغان کډوالو د ایستلو بهیر چټک کړ.

د برلین اداري محکمې د کډوالۍ د لسګونو عاجلو قضیو په برخه کې د افغانانو په ګټه پرېکړه کړې ده.

د محکمې یوه ویاند د جرمني خبري اژانس ته ویلي چې د قاضیانو دا پرېکړه د لږ تر لږه ۳۲ قضیو سره تړاو لري.

په دې اساس اکثرو دغو افغان ښځو او سړیو ته د جرمني ویزې ورکول کېږي.

د جرمني د کډوالۍ د منلو فدرال پروګرام په اساس چې دا افغانان ترې ګټه اخلي هغو خلکو ته ویزې ورکول کېږي چې خپل هېواد کې له خطر سره مخ وي.

لږ تر لږه ۲۰۰۰ افغانانو د دغه پروګرام لپاره نوملیکنه کړې او د جرمني د ویزو په تمه دي.

د جرمني لخوا د کډوالو د منلو له ژمنې سره سره، پاکستاني چارواکو پدې وروستیو کې یو شمیر دا افغانان نیولي او ځینې یې افغانستان ته استولي دي.

د کونړ او ننګرهار په ځینو سیمو کې د پرون شپې او نن سهار وختي زلزلو لسګونه کسان ټپیان کړي دي.

د ننګرهار د رسنیو دفتر په یوه بیان کې تایید کړې چې د دره نور او کوز کونړ په ولسوالیو کې بېګانیو زلزلو لږ تر لږه ۲۲ تنه ټپيان کړي.

د بیان په اساس لس کسان تر فوري درملنې وروسته رخصت شوي.

اخوا په کونړ کې هم چارواکو رسنیو ته ویلي چې لږ تر لږه ۲۰ کسان د پرون شپې او نن سهار وختي په زلزلو کې ټپیان دي.

لږ تر لږه ۱۴ تنه ټپيان د سیدجمال الدین پوهنتون محصلین او شپږ نور د نورګل او څوکۍ اوسیدونکي دي.

د امریکا د جیولوژیکۍ سروې د افغانستان په ختیځ کې له پرون شپې تر نن سهاره څو زلزلې ثبت کړي چې تر ټولو زوروره یې د رېښتر په کچه ۵ اعشاریه ۶ بلل شوي.

دې تازه زلزلو داسې وخت د افغانستان ختیځ لړزولی چې د اګست د ۳۱مې زورورې زلزلې له امله لا هم زیانمنو خلکو ته مرستې نه دي ورسېدلي او د راپورونو په اساس په ځینو سیمو کې مړي تر ورانو کورونو لاندې پاتې دي.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت ویلي هغې زلزله کې د مړو شویو کسانو شمېر ۲۲۰۵ تنه او د ټپيانو شمېر ۳۶۴۰ کسانو ته رسېدلی.

د افغانستان او متحده عربي اماراتو د کریکټ ملي لوبډلې نن جمعه ( د سنبلې ۱۴مه) د درې اړخیزې لوبلړۍ په یوه بله لوبه کې سره مخامخ کیږي.

دا لوبه د کابل په وخت ماښام ۷ نیمې بجې د شارجې په لوبغالي کې پيلیږي.

د افغانستان، متحده عربي اماراتو او پاکستان د کریکټ لوبډلو ترمنځ دغه سیالۍ د اګست په وروستیو کې پيل او د سپټمبر تر ۷مې پورې دوام کوي.

افغان لوبډلې تراوسه دې تورنمنټ کې درې لوبې کړي چې لومړۍ هغه یې پاکستان ته بایللې، خو دویمه او دریمه هغه یې له اماراتو او پاکستان څخه ګټلې ده.

پاکستان او افغانستان د جدول په سر کې دي او اټکل کیږي چې د یکشنبې په ورځ ( د سنبلې ۱۶مه) به پایلوبه ترسره کړي.

د افغانستان ختیځې سیمې په تیرو نژدې ۲۴ ساعتونو کې څلور ځله د زلزلو ټکانونو لزړولې دي.

د امریکا د جیولوجیکي سروې اداره وایي، په دغو ټکانونو کې تر ټولو پياوړی هغه د تېر ماخوستن و چې شدت یې د ریښتر په کچه ۵ اعشاریه شپږ درجې و.

دا په داسې حال کې ده چې د ژغورنې ډلې او خلک لا هم په کونړ کې د اګست د ۳۱مې نیټې د زلزلې د پلټنو په عملیاتو بوخت دي.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت ویلي هغې زلزله کې د مړو شویو کسانو شمیر له ۲۲ سوو څخه اوښتی او په خبره یې ۳۶۴۰ نور ټپيان شوي دي.

زلزلې د کونړ د نورګل ولسوالۍ مزار دره او دغه راز د څوکۍ،چپې درې او ماڼوګۍ ولسوالۍ کلي ځپلي دي.

ښاغلی فطرت وایي، زیانمنو شویو سیمو ته لومړنۍ مرستې رسېدلې دي.

د طالبانو مرستیال ویاند حمد الله فطرت پر ایکسپاڼه لیکلي دي چې د یکشنبې د شپې د زلزلې د قربانیانو شمیر ۲۲۰۵ ته رسیدلی دی.

د دې زلزلې له امله په زرګونو کسان ټپيان شوې هم دی.

اکثر تلفات په کونړ کې اوښتې دي، خو دې زلزلې په ننګرهار او لغمان کې هم یوشمیر کورونه زیانمن کړې دي.

نن هم یوې بلې ۴،۷ درجې زلزلې ختیځ ولایتونه ولړزول.

د امریکا د ځمکې پیژندنې ادارې وویل چې دا زلزله د ورځې په ۱۰:۵۲ د جلال آباد ښار په ۱۳ کیلومترۍ واټن کې د ځمکې په لس کیلومتره ژور تل کې شوې.

ویل کیږي چې دغې نوې زلزلې د کنړ په چپه دره کې یو کور بشپړ ویجاړکړی دی خو له اوسیدونکو خالي وو نو مرګ ژوبله نه ده رامینځ ته شوې .

د تېرې یکشنبې په شپه یوې سختې زلزلې چې شدت یې د ریښتر په مقیاس ۶،۱ درجې و، یوازې په کونړ ولایت کې له ۱۴۵۰ ډېر کسان ووژل او شاوخوا ۳۴۰۰ نور یې ټپیان کړل.

له دې یوه ورځ وروسته یوې بلې ۵،۵ درجې زلزلې بیاهم د هېواد ختیځ ولړزاوه، خو د دې زلزلې د زیانونو په اړه دقیق معلومات نه دي ورکړل شوي.

د امریکا د جیولوژیکي سروې ادارې نن- د وږي ۱۳مه وویل چې دا زلزله د ورځې په ۱۰:۵۲ د جلال آباد ښار په ۱۳ کیلومترۍ واټن کې د ځمکې په لس کیلومتره ژور تل کې شوې ده او شدت یې د ریښتر په مقیاس ۴،۷ درجې و.

د دې تازه زلزلې د احتمالي زیانونو په اړه تراوسه دقیق معلومات نه شته.

دا په تېرو څلورو ورځو کې دریمه زلزله ده چې د افغانستان ختیځ لړزوي. د تېرې یکشنبې په شپه یوې سختې زلزلې چې شدت یې د ریښتر په مقیاس ۶،۱ درجې و، یوازې په کونړ ولایت کې له ۱۴۵۰ ډېر کسان ووژل او شاوخوا ۳۴۰۰ نور یې ټپیان کړل.

له دې یوه ورځ وروسته یوې بلې ۵،۵ درجې زلزلې بیاهم د هېواد ختیځ ولړزاوه، خو د دې زلزلې د زیانونو په اړه دقیق معلومات نه دي ورکړل شوي.