درې تنه افغانان چې له افغانستانه اروپا ته د زرګونه افغانانو په قاچاق تورن دي، په برتانیا کې نیول شوي دي.

د جرمني خبري آژانس د راپور له مخې دا کسان چې د یوه بانډ غړي دي د ځوانو هلکانو په ځورونه هم تورن دي.

د برتانیا د کورنیوچارو وزیرې ایویت کوپر نن وویل چې درې واړه تورن بېرحمه کسان دي او مخکې د بلجیم د یوې محکمې له خوا هم په غیاب کې محاکمه شوي دي. د مېرمن کوپر په وینا په دوی کې یوتن په لس کاله او دوه نور هر یو په درې کاله حبس محکوم شوي دي.

د برتانوي چارواکو په وینا د دې بانډ غړو زرګونه انسانان له افغانستان، ایران، ترکیې او د بالکان له هېوادونو څخه لویدیځې اروپا، عمدتا فرانسې ته قاچاق کړي دي.

ویل شوي چې دې قاچاقبرانو به ځوان هلکان د لارې په اوږدو کې له جنسي پلوه ځورول او فلمونه به یې ترې اخیستل کېدل چې غږ ونه باسي. د خبر له مخې بلجیم ته د دې تورنو د سپارلو لپاره قانوني پړاوونه پیل شوي دي څو دا کسان خپله سزا هلته تېره کړي.

د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر اژانس نن دوشنبه خبر ورکړی، چې مړه او ټپیان د یوې کورنۍ غړي وو.

بلخوا په لغمان ولایت کې پرون په یوه ټرافیکي پېښه کې لږ تر لږه ۵ تنه مړه او ۱۷ تنه نور ژوبل شول.

د کورنیو رسنیو د راپورونو له مخې، په لغمان کې د دې ډلې د امنیې قوماندانۍ ویاند یونس یوسفزي ویلي، چې ۲۲ کسانو ته وروسته له هغې مرګ ژوبله واوښته چې د لغمان د مرکز مهترلام په قلعه کوټ ساحه کې یوه مرسډیز ډوله موټر له دوو رکشاوو سره ټکر وکړ.

د دغه ټکر د علت په اړه څه نه دي ویل شوي. د ټرافیکي اصولو نه رعایتول، د چلوونکو بې احتیاطي او د سړکونو خرابوالی په افغانستان کې د اکثرو ټرافیکي پېښو اصلي علت ګڼل کېږي.

بوریل ویلي، هغې د افغان ښځو کرامت او حقونو ته فوق العاده ژمنتیا درلوده او یوه الهام بخښونکې نمونه وه.

ښاغلي بوریل پر خپله ایکس پاڼه پرون ناوخته لیکلي، چې د مېرمن آیودیس پر مړینه سخت خپه دی. هغه زیاته کړې، چې د رافایلا آیودیس نه ستړې کېدونکو هڅو په افغانستان کې د بېشمېره خلکو ژوند بدل کړ او د هغو کسانو په ږغ بدله شوه، چې چا ورته غوږ نه نیوه.

بل لوري ته پخواني ولسمشر حامد کرزي هم پر خپله ایکسپاڼه د مېرمن آیودیس پر مړینه خپګان ښوولی او لیکلي یې دي، چې د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې دې پخوانۍ چارواکې د خپل ماموریت پر مهال له افغانانو سره زیاته مرسته او همکاري کړې وه.

د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې استازولۍ پرون د رافایلا آیودیس د مړینې خبر ورکړ. په افغانستان کې د اروپايي ټولنې د شارژدافېرې په توګه د هغې دنده د سږ میلادي کال د اګست میاشتې په وروستیو کې پای ته رسېدلې وه.

د یکشنبې په ورځ دغې ادارې په ایکس پاڼه یوه ویډیو خپره کړې او ویلي یې دي چې د ټولنیزو سرچینو د مرکز له لارې چې د جنوبي کوریا د بهرنیو چارو وزارت او د دغه صندوق له خوا یې ملاتړ کیږي د راستنیدونکو او بې ځایه شویو لپاره د روغتیا زده کړې، کارموندنې او عامه پوهاوي پروګرامونه وړاندې کړي.
دغې ادارې ویلي دي چې د ټولنیزو سرچینو د مرکز له جوړیدو راهیسې یې له ۱۷۸۰۰ کسانو سره د ژوند په بیا پيل کې مرسته کړې ده.

په همدې حال کې د طالبانو د حکومت د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت د معلوماتو له مخې هره اوونۍ له پاکستان او ایران څخه زرګونه کسان په زوره او یا په خپله خوښه هېواد ته راستنېږي.

تر دې مخکې یو شمېر راستنېدونکو ازادي راډيو ته ویلي و چې د ژمي په رارسېدو سره له بدو اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي.

په دغه افغان باندې د اعدام حکم د لُرستان په الیګودرز زندان کې اجرا شوی.

ایراني رسنیو په دې اړه څه نه دي ویلي.

تر دې مخکې د ایران د بشري حقونو څارونکو سازمانونو ویلي چې سږ کال په دغه هېواد کې د اعدام شویو افغانانو شمېر ۷۱ ته رسېدلی دی.

د بشري حقونو سازمانونه او مدافعین وايي، په ایران کې د قضیو د اورېدلو بهیر عادلانه نه دی او ډېری تورن کسان مدافع وکیلانو ته لاسرسی نه لري.

نیول شوي کډوال بېرته د کډوالۍ مرکزونو ته استول شوي.

افغان کډوال اکثر په قاچاقي توګه د ترکیې له ځینو ساحلي سیمو د اژه سمندرګي له لارې په وړو او غیرمعیاري بېړیو کې د یونان ټاپوګانو ته د رسېدو په هدف ځانونه په خطر کې اچوي.

هر کال د سلګونو هغو کډوالو د مړینې او ډوبېدو خبرونه خپریږي چې غواړي له ترکیې د اوبو یا ځمکې له لارې اروپا ته ولاړ شي.

د افغانستان او زیمبابوې ټیسټلوبه نن په څلورمه ورځ د باران د اوریدو له کبله ځنډېدلې ده.

تر باران مخکې د افغانستان لوبډلې په داسي حال کې چې ۳ لوبغاړي یې له لاسه ورکړي وو، ۵۱۵ منډې کړي او لا هم تر زیمبابوې ۷۱ منډې شا ته دی.

نن د څلورمې ورځې په پیل کې رحمت شاه وسوځېد. نوموړي په تېرو دوو ورځو کې ۲۳۴ منډې وکړې چې دا په یوه ټیستلوپه کې د یوه افغان لوبغاړي تر ټولو ډېرې منډې دي.

همداراز کیپتان حشمت الله شهیدي ۱۷۹ منډي کړي او لا هم نه دی سوځېدلی.

له ده سره افسر ځاځی لوبیږي چې تر دې دمه یې ۴۶ منډې کړي دي.

سبا به د دې ټیستلوبې وروستۍ ورځ وي.

د افغانستان لپاره د اروپایي اتحادیې پخوانۍ شارژدافیره رافایلا یودیس په حق ورسیده.

د افغانستان لپاره د اروپایي اتحادیې استازولۍ نن (یکشنبه، د جدي نهمه) په خپلې ایکسپاڼه (پخواني ټویټر) کې د هغې د مړینې خبر ورکړ خو د هغې د مړینې علت ته یې اشاره نه ده کړې.

دغه استازولۍ لیکلي چې رافایلا د افغانستان ریښتینې ملګرې او د ښځو او نجونو اتله وه.

رافایلا یودیس د افغانستان لپاره د اروپایي اتحادیې د شارژدافیرې په توګه خپل ماموریت د اګست په وروستیو کې پای ته ورساوه.

هغې د خپل ماموریت په پای کې د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت له مرستیال عباس ستانکزي سره په یوه کتنه کې ویلي و چې په بروکسل کې به د افغانستان په اړه د اروپایي اتحادیې له چارواکو سره خبرې وکړي.

د خوړو نړیوال پروګرام اعلان کړی چې د تخمونو او مشورې په ورکولو سره په افغانستان کې د زعفرانو د کروندګرو ملاتړ کوي څو هغوی دا ارزښتناکه بوټی وکري او پروسس کړي.

د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام وایي چې دا د کورنیو لپاره د تغذیې د برابرولو یوه لاره ده.

دې پروګرام نن (د یکشنبې ورځ، د جدي میاشتې په نهمه) په یوه بیان کې ویلي چې زعفران د نړۍ سره زر بلل کېږي، او د دې کښت د دوامداره فرصتونو د رامنځته کولو یوه لاره ده.

راپورونه وايي، وروسته له هغه چې په افغانستان کې د کوکنارو پر کښت بندیز لګول شوی، افغان کروندګرو په بیلابیلو ولایتونو کې زعفرانو ته د یوه بدیل په توګه پام زیات کړی دی.

د افغانستان زعفران د کیفیت له نظره د نړۍ تر ټولو ښه زعفران ګڼل کېږي.

په فاریاب ولایت کې د طالبانو سیمه ایزو چارواکو (د مرغومي اتمه) یوه ښځه په عام محضر کې په درو ووهله.

د طالبانو سترې محکمې پرون په یوه بیان کې وویل، د تعزیری سزا دا حکم پر هغه ښځه چې په غلا تورنه وه، تطبیق شو.

د بیان له مخې دا ښځه د فاریاب ولایت د اندخوی ولسوالۍ د لومړنۍ محکمې له خوا په ۳۹ درو محکومه شوې وه او د سترې محکمې له تایید وروسته حکم پرې تطبیق شو.

د طالبانو د حکومت ستره محکمه وايي چې په تېرو دریو اونیو کې پر شاوخوا ۵۰ کسانو تعزیري سزاګانې تطبیق شوې دي.

د بشري حقونو ډلې پر طالبانو انتقاد کوي چې د بشري حقونو اصولو ته درناوی نه کوي او دا هم وايي چې د تورنو د محاکمې بهیر شفاف نه دی.