په ټوله نړۍ کې هېوادونه د کرونا وایروس د خپرېدو د مخنیوي لپاره اقداماتو ته دوام ورکوي.

بل خوا چین له کومه ځایه چې د کویډ ۱۹ وایروس خپرېدل پیل شول، په دې وایرس د اخته کېدو په نویو پېښو کې د کمي راپور ورکړی دی.

د نیوزیلانډ حکومت د شنبې په ورځ اعلان وکړ چې له څو استثناوو پرته، دې هېواد ته له بهره ټول ورتلونکي کسان به د ۱۴ ورځو په مخه له نورو خلکو ځانونه لرې ساتي.

په دې کې خپله نیوزیلانډي وګړي هم شامل دي.

د امریکا په متحدو ایالتونو کې، ولسمشر ډونالډ ټرمپ د کرونا وایروس له کبله د جمعې په ورځ بیړنی حالت اعلان کړ.

په دې هېواد کې پر دې وایروس د مړو شویو کسانو شمېر دا مهال ۵۰ تنو ته رسېدلی دی.

ولسمشر ټرمپ یوې خبري غونډې ته وویل: "موږ به دې ګواښ ته ماتې ورکړو."

په چین کې د دې هیواد د روغتیا کمېسیون ویلي چې د کویډ ۱۹ وایروس خپرېدل په ډراماتیکه توګه راکم شوي دي.

ایټالیا چې په اروپا کې کرونا وایروس تر ټولو زیات ځپلی دی، د جمعې په ورځ په کې په نویو پېښو کې تر دوه نیم زرو اخوا زیاتوالی راغی او همدارنګه په یوې ورځ کې د مړینو شمېر هم پورته شو.

دغلته پرون د دې وایروس له کبله د ۲۵۰ کسانو د مړینې راپور ورکړل شوی دی.

په اوکراین کې د اینټرفاکس خبري اژانس د دې هېواد د پارلمان د رئیس په حواله ویلي چې دا هېواد به د راتلونکې دوشنبې له ورځې مسافر وړونکې الوتنې وځنډوي.

د روغتیا د نړیوال سازمان مشر د جمعې په ورځ خبرداری ورکړ چې اروپا دا مهال د دې نړیوالې ناروغۍ په مرکز بدله شوې.

د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر وایي، ښایي د غزې په جګړه کې اسراییل بریالی وي خو د عمومي افکارو له اړخه دا جګړه بایلي.

ډونالډ ټرمپ په غزه کې د جګړې د ژر تر ژره پای ته رسیدو غوښتنه وکړه.

ولسمشر ټرمپ ډیلي کالر ویپپاڼې ته په مرکه کې چې نن اسراییلي رسنیو خپره کړې ده دا هم وویل چې اسراییل باید د غزې جګړه ختمه کړي، دا جګړه د اسراییل حیثیت ته زیان اړوي.

په ورته وخت کې د بریتاینا د بهرنیو چارو وزیر ډیویډ لامي په غزه کې په رامنځته شوي بشري بحران انتقاد وکړ او د سمدستي اوربند غوښتنه یې وکړه. ده وویل چې فلسطین باید د یوه هیواد به توګه په رسمیت وپيژندل شي.

د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي د پنجشنبې په ورځ په پاریس کې له اروپایي مشرانو سره ګوري.

په دې غونډه کې د روسیې د بریدونو د مخنیوي لپاره د امنیتي تضمینونو مساله څیړل کیږي. البته د امنیتي تضمینونو موضوع هغه وخت مطرح کیږي چې د کییف او مسکو ترمنځ سوله وشي.

د ولسمشر زیلینسکي د دفتر د مشر سلاکار میخایلو پودولیاک په ایکسپاڼه کې ولیکل چې ښاغلي زیلینسکي به د اروپایي ټولنې له مشرې اروزلا وان دیر لاین، د ناټو له مشر مارک روټه، د جرمني له صدارعظم فریدریښ میرڅ او د بریتانیا له صدراعظم کایر سټارمر سره د دې تضمینونو په تړاو خبرې وکړي.

د دې غونډې مشري به د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون او د بریتانیا صدراعظم سټارمر وکړي.

کییف د اوکراین د امنیت لپاره د اروپا د سوله ساتو ځواکونو یا د ناټو په څیر د دفاعي تضمینونو غوښتنه کوي، بل لور ته مسکو له اوږدې مودې راهیسې ټینګار کوي چې په هیڅ حال کې به په اوکراین کې د لویدیځوالو د ځواکونو موجودیت ونه زغمي.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي وویل چې د هیواد د پارلمان د پخواني رئیس اندري پاروبي د وژنې په تور یو مشکوک کس نیول شوی دی.

اندري پاروبي د تیرې شنبې په ورځ د لویف ښار په یوه سړک کې په ډزو ووژل شو.

زیلنسکي تیره شپه پرته له نورو جزئیاتو خپله ایکسپانه کې ولیکل چې د کورنیو چارو وزیر ایهور کلیمینکو او د اوکراین د امنیتي خدماتو ادارې مشر واسیل مالیوک د اندري پاروبي د وژنې په تور د یو شکمن کس د نیولو راپور ورکړی دی.

زیلینسکي ددغه نړیوال شهرت لرونکي سیاستوال قتل "وحشتناکه وژنه" بللی وه او ویلي وو چې "ټول اړین ځواکونه او وسیلې" به د مجرم د نیولو لپاره وکارول شي.

۵۴ کلن اندری پاروبي یو مشهور سیاستوال وو ، او د اوکراین د ۲۰۱۳-۱۴ کالونو ترمینځ موده کې یې د مسکو پلوي حکومت خلاف پاڅون کې چې د میدان انقلاب په نوم پیژندل کیږي مهم رول درلوده.

اوکرایني چارواکو د هغه بریدګر لټون پیل کړی چې د اګست په ۳۰مه یې په لویف ښار کې د پارلمان پخوانی رئیس اندري پاروبي وواژه.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي ددغه نړیوال شهرت لرونکي سیاستوال قتل "وحشتناکه وژنه" وبلله او ویې ویل چې "ټول اړین ځواکونه او وسیلې" به د مجرم د نیولو لپاره وکارول شي.

زیلینسکي په خپله ویډیو وینا کې وویل: "جرم، له بده مرغه، په زیرکۍ پلان شوی وو. خو د قضیې د حل لپاره ټوله وسه کیږي."

هغه وویل چې د امنیتی خدماتو ادارې ته چې په قضیه کې تحقیقات کوي لارښوونه شوې چې دقیق او تایید شوي معلومات په چټکۍ سره خلکو سره شریک شي.

بلخوا د لویف لوی څارنوال میکولا میرټ، وویل چې د روسیې د هرډول احتمالي لاس لرلو په شمول د قتل ټولې محتملې انګیزې څېړل کیږي.

۵۴ کلن اندری پاروبي یو مشهور سیاستوال وو ، او د اوکراین د ۲۰۱۳-۱۴ کالونو ترمینځ موده کې یې د روس پلوي حکومت خلاف پاڅون کې چې د میدان انقلاب په نوم پیژندل کیږي مهم رول درلوده .

نوموړی په ۲۰۱۶ – ۲۰۱۹ کلونو کې د اوکراین د پارلمان رئیس وو.

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین نن یکشنبه د چین تیانجین ښار ته ورسېد.

پوتین د چین د ولسمشر شي جین پېنګ په کوربه توب د شانګهای همکارۍ سازمان په سرمشریزه کې ګډون کوي.

دا سرمشریزه تر دوشنبې پورې دوام لري او د ایران او ترکیې په ګډون د یوشمېر نورو هیوادونو مشران هم برخه په کې اخلي.

د سرمشریزې په څنډه کې به پوتین د اوکراین د جګړې او د ایران د اټومي پروګرام په اړه د ترکیې له ولسمشر رجب طیب اردوغان او د ایران له ولسمشر مسعود پزشکیان سره خبرې وکړي.

د شانګهای همکارۍ سازمان، چې چین او روسیه یې د ناټو د بدیل په توګه وړاندې کوي، اوس د غیر لویدیځو هیوادونو ترمنځ د همکارۍ لپاره یو له مهمو پلټ فارمونو څخه ګرځیدلی دی.

چین، هند، روسیه، پاکستان، ایران، قزاقستان، قرغزستان، تاجکستان، ازبکستان او بیلاروس د شانګهاي غړي هېوادونه دي، دا سازمان ۱۶ څارونکي غړي هم لري.

سرمشریزه په داسې حال کې پیل کیږي چې بیجینګ به د چهارشنبې په ورځ د دوهمې نړیوالې جګړې د پای ته رسیدو د ۸۰ کلیزې د لمانځلو لپاره د یوې لویې پوځي نندارې شاهد وي.

هغو مانورو کې هم د روسیې، شمالي کوریا او ګن شمیر سیمه ییزو هیوادونو مشران ګډون کوي.

د یمن حوثي وسله والو تایید کړې چې صدر اعظم یې احمد غالب ناصر الرهوي د اسراییل په هوایي برید کې وژل شوی دی.

لویدیځو اژانسونو لیکلي چې د ایران له ملاتړه برخمنو وسله والو ډلو باندې د اسراییل او متحده ایالتونو د بریدونو په ترڅ کې دا د حوثیانو تر ټولو لوړپوړی غړی دی چې وژل کیږي.

د راپورونو له مخې پر الرهوي باندې د تیرې پنجشنبې په ورځ هوایي برید شوی، خو وژنه یې پرون شنبه د حوثیانو له خوا تایید شوه او سملاسي دغې ډلې د غچ اخیستو خبرداری ورکړی دی.

حوثیانو ویلي چې دغه برید کې یوشمیر وزیران هم وژل او ټپیان شوي دي.

الرهوي له تیر کال راهیسې د حوثیانو د صدر اعظم په توګه فعالیت کاوه.

د غزې د جګړې له پيله حوثي وسله وال د فلسطینیانو په دفاع کې پر اسراییل او لویدیځو اهدافو بریدونه کوي.

حوثي وسله واله ډله چې د ایران له خوا یې ملاتړ کیږي، د امریکا د ترهګریزو ډلو په نوملړ کې ده.

دغه ډله د یمن پر پلازمینې صنعا او یوشمېر نورو سیمو واک چلوي، خو حکومت یې د نړیوالو له خوا په رسمیت نه پيژندل کیږي.

د اسراییل پوځ د تیرې پنجشنبې په ورځ وویل، ځواکونو یې په صنعا کې د حوثي وسله والو پر یوه پټن ځای هدفي برید کړی دی.

هغه مهال د اسرایل یوه تلویزیوني چینل وویل چې برید کې د حوثیانو لوړپوړي سیاسي مشران وژل شوي دي.

د اوکرایین د پارلمان پخوانی مشر اندري پاروبي د اوکرایین په لویدیز لویف ښار کې په ډزو وژل شوی.

د اوکرایین ولسمشر ولادیمیر زلنسکي نن شنبې د اندري وژل کیدل تایید او دغه پېښه يې "وحشتناکه وژنه"بللې ده.

ناپیژنده وسله والو پر غرمه مهال پر اندري ډزې وکړي او له سیمې وتښیدل.

اندري پاروبي چې ۱۵کاله مخکې د اوکرایین د پارلمان مشر و، د اوکرایین یو له مهمو سیاستوالو شمیرل کیږي.

ولسمشر زلنسکي ژمنه کړې چې د هغه د وژنې په اړه به څیړنې کوي.

د اوکراین ولسمشر وایي، هڅه کوي چې په درې څلورو ورځو کې د امریکا له ولسمشر ډونالډ ټرمپ او اروپایي متحدینو سره غونډه وکړي.

ولادیمیر زیلینسکي پرون په کییف کې خبریالانو ته وویل چې د دې غونډې د جوړیدو تکل یې وروسته تر دې کړی چې روسیه د اوکراین په ختیځ کې نوي برید ته چمتو شوې ده.

زیلینسکي زیاته کړه چې ستراتیژیک ښار پوکروسک ته څیرمه له لومړۍ کرښې سره شاوخوا یولک روسیي پوځیان راغونډ شوي.

ټرمپ د اګست په پنځلسمه په الاسکا کې د روسیې له ولسمشر ولادیمیر پوتین سره د لیدو پرمهال هغه وهڅاوه چې د اوکراین له ولسمشر سره خبرو ته کښیني، خو تر دې دمه دا غونډه نه ده شوې. نژدې اونۍ مخکې ټرمپ وویل، که دا خبرې ونه شي نو په دوو اونیو کې به د خپلو راتلونکو ګامونو په اړه پریکړه وکړي.

د اګست په ۲۶مه، ولسمشر ټرمپ په مسکو باندې د نویو بندیزونو د لګولو د امکاناتو خبره هم وکړه، خو ویې ویل چې دا به نړیواله جګړه نه وي، اقتصادي جګړه به وي. ښاغلي ټرمپ په ورته وخت کې وویل چې زیلینسکي هم په بشپړ ډول بې ګناه نه دی.

ملګري ملتونه وایي، د سږکال له پيله تر اوسه په ایران کې لږ تر لږه اته سوه یو څلویښت تنه اعدام شوې دي.

د ملګرو ملتو د بشري حقونو دفتر نن( د اګست ۲۹ مه) څرګنده کړه چې د ایران حکومت تر ډيره خلک د دې لپاره اعداموي چې په ټولنه کې ویره خپره کړي او خلک د دوی غوښتنو ته سر ټیټ کړي.

په جینوا کې د ملګرو ملتو د بشري حقونو د دفتر ویاندې روینا سمداساني خبریالانو ته وویل چې یوازې د جولای په میاشت کې په ایران کې یو سل او لس تنه اعدام شوې دي.

د بخښني د نړیوال سازمان په وینا، په ټول دوه زره څلرویشتم کال کې په ایران کې نهه سوه دوه اویا تنه اعدام شوي وو چې دا د ټولې نړۍ د یوه کال د اعدامونو څلور شپیته سلنه وه.

د هند صدراعظم نریندرا مودي نن په توکیو کې د جاپان له صدراعظم شګیرو ایشیبا سره ګوري.

د اسوشیتد پریس اژانس د راپور له مخې تمه ده چې په دې غونډه کې موافقه وشي چې د راتلونکې یوې لسیزې په مخه د جاپان او هند ترمنځ د شخصي پانګونې کچه تر اته شپیته میلیارډه ډالرو پورې زیاته شي، همداراز د بشري منابعو د تبادلې کچه تر راتلونکو پنځو کلونو پورې نیم میلیون کسانو ته ورسیږي.

هند او جاپان د هغو هیوادونو په ډله کې دي چې د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ تعرفې پرې زیاتې کړې دي.