د خوست د شمل-دوه منده ولسوالۍ اوسیدونکو قومي پرېکړه وکړه، چې نوي ښوونیز کال کې به خپل ټول ماشومان او تنکي زلمیان ښوونځیو کې شاملوي.

په پرېکړه کې راغلي، که چا له دې تړونه سرغړونه وکړه، نو قوم به ورسره ټولې اړیکې پرې کوي او سل زره افغانۍ به ناغه ورڅخه اخلي.

په دې ناسته کې قومي مخورو وویل، د دې سیمې د وروسته پاتې والي او ستونزو یوازینۍ لامل دادی، چې دوی له زده کړو لرې پاتې شوې دي.

په دې قومي پرېکړه کې د دې ولسوالۍ ټول خلک مکلف شوي، چې خپل له پنځو تر شلو کلونو پورې ماشومان او تنکي زلمیان به دوه میاشتې وروسته د نوي ښوونیز کال په پیلیدو ښوونځیو او یا ددیني زده کړو په مرکزونو کې شاملوي.

یاده ناسته کې ګڼو قومي مخورو، ځايي مسوولینو، علماوو او ځوانانو برخه اخیستې وه.

د ځوانانو د سمون ټولنې مشر احمدالله افتاب د لیکلي تړون یوه برخه مشال راډیو ته ولوسته: "د شمل-دوه منده ولسوالۍ قومي مشران، ځوانان او علماء کرام د سمون ټولنې د فعالانو د هڅو په پایله کې پi دې وتوانیدل چې د خپلو ماشومانو د ژوند د ښه کېدو په خاطر د زده کړو لپاره دا پرېکړه لیک رامنځته کړي، ټولې کورنۍ په دې مکلفې دي، چې خپل هغه ماشومان چې د مدرسو او ښوونځیو د شمولیت عمر يې پوره کړی وي په راتلونکې نوي ښوونیز کال کې به يې ښوونځيو کې شاملوي او د نه تطبیق په صورت کې سرغړونکي به د قوم د ښو او بدو وتلي او سل زره افغانۍ ناغه به هم ورڅخه اخیستل کېږي."

د خوست ځینو قومونو پخوا هم په ټولنیزو مسایلو کې ځینې تړونونه کړي، چې په پوره ډول نه دي عملي شوي.

دا په داسې حال کې ده، چې تېر کال کې د خوست د موسی خېلو منګل میشتې ولسوالۍ قومي مخورو، سپین ږیرو او مدني فعالانو هم پرېکړه کړې وه، چې د ښوونځي د عمر برابر نجونې او ماشومانې به ښوونځیو کې شاملوي او که کوم کور یاده پرېکړه ونه منله، کورنۍ به يې پنځه زره افغانۍ ناغه کیږي.

د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پشتين وايي د بنو پولیسو د هغه تحريک د يو وژل شوي مخکښ، ګيله من وزير ورور عرفات او د تره زوی حاضر خان نیولي دي. پښتين د نومبر په ۱۹مه پر خپله فیسبوک پاڼه د غندنې په ترڅ کې ليکلي چې پولیسو هغه کسان له عدالته له ځان سره وړي دي.

د عرفات پښتين د کورنۍ يو غړي چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شی، د نومبر په ۲۰مه مشال راډيو ته وويل چې پر هغو دواړو تور وو چې د ګيله من وزير په وژنه تورن کس، ازاد داوړ باندې یې حمله کړې ده. خو د هغه په وينا دا بې بنیاده دعوه ده او کورنۍ یې پر ازاد داوړ هېڅ برید نه دی کړی. تر اوسه پولیسو او د ازاد داوړ کورنۍ په دې اړه څه نه دي ويلي.

منظور پشتين په خپله ليکنه کې د پاکستان پر ریاست تور پورې کړی چې د ګيله من وزير د قاتلينو د نيولو پر ځای د هغه د کورنۍ غړي نيول کېږي او "د پښتنو خيرخوا لادرکه" کوي. د پاکستان حکومت په دې هلکه څه نه دي ويلي خو پر پښتو ژغورنې غورځنګ یې د ریاست پر ضد د خلکو د پاڅولو په تور کې بندیز لګولی. پي ټي اېم او د بشري حقونو نړیوالو ادارو دا بندیز غندلی دی.

شاعر او د پښتون ژغورنې غورځنګ د مرکزي کمېټې غړی، ګيله من وزير د ۲۰۲۴ کال د جولای په ۱۱مه په اسلام اباد کې ووژل شول. د هغه کورنۍ د نوموړي د وژنې تور د جایدادونو پر يو کاروباري ازاد داوړ او د هغه په ملګرو پورې کړ. تر اوسه پولیسو نوموړی یا بل څوک د ګيله من وزير د وژنې په تور نه دي نيولي.

د پاکستان پنجاب حکومت چارواکو منلې ده چې په دغه ایالت کې د بې اسناده افغانانو د شتون په اړه د "کره معلوماتو" او خبر ورکولو پر سر د جایزې په توګه نغدې پیسې ورکوي.

د پنجاب ایالت د اطلاعاتي چارو وزیرې عظما بخارۍ د نومبر پر ۱۹مه رسنیو ته په استولي بیان کې ویلي دي چې حکومت غواړي یې اسناده بهرنيان وباسي نو ځکه یې هغه اعلان کړی دی. د هغې په وينا به د پنجاب حکومت په تېرو درو اونیو کې ۶۲۲۰ افغانان، افغانستان ته لېږلي دي.

تر دې مخکې په ټولنيزو رسنيوو خپرو شويو عکسونو کې ښکارېدل چې خبر او معلوماتو ورکوونکو ته ۱۰ زره روپۍ د جايزې په ډول اعلان شوي دي خو بخاري د انعامي پیسو د څومره والي په اړه څه نه دي ويلي.

د امریکا متحد ایالتونو موافقه وکړه چې پر هند د درې نوي میلیونه ډالرو په ارزښت وسلې وپلوري.

په دې وسلو کې د ټانک ضد توغندیو سیستم او د یو ډول لارښود توپخانې مهمات شامل دي.

وروسته تر دې چې د اګست په میاشت کې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ له هند څخه پر وارداتو پنځوس فیصده تعرفه لوړه کړه دا لومړی ځل دی چې په پوځي برخه کې د واشنګتن او نوي ډيلي ترمنځ دا موافقه کیږي.

د امریکا د دفاعي امنیتي همکارۍ ادارې د چهارشنبې په ورځ په یوه بیان کې وویل چې پر هند د وسلو د پلورلو دا تړون د واشنګتن د بهرني سیاست او ملي امنیت د اهدافو ملاتړ کوي چې دا به د متحد ایالتونو او هند ستراتیژیک اړیکي نور هم پياوړي کړي او د یو لوی دفاعي ملګري د امنیت په تامین کې به مرسته وکړي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت خبر ورکړ چې له پاکستانه یې افغانستان ته د وسلو د قاچاق مخه نیولې ده.

دغه وزارت په یوه بیان کې نن وویل چې څلور دیرش تفنګچې، څلور ایم فور، څلور کلاشینکوف، یو کرینموف او څه نورې وسلې یې د پکتیا په ډنډ پټان ولسوالي کې نیولې دي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت دا نه دې ویلي چې کله یې دا وسلې نیولې دي، خو په بیان کې یې څرګنده کړې ده چې قاچاق کوونکي تښتیدلې دي او د هغوی د نیولو هڅې روانې دي.

د افغانانو یوه ډله له پاکستان څخه جرمني ته په الوتکه کې روانه شوه. دا خبر د اسلام اباد په هوایي ډګر کې د جرمني اژانس( ډي پي اې) یو خبریال ورکړی دی.

په راپور کې د دې الوتنې دقیق وخت نه دی یاد شوی، خو دا یادونه شوې ده چې دوه پنځوس افغانان هانوور او برلین ته لیږدي.

په پاکستان کې افغان کډوالو ازادي راډيو ته ویلي دي چې دوی په سخت وضعیت کې ژوند کوي او تمه لري چې جرمني او نور هغه هیوادونه چې د دوی د بیا میشتیدنې ژمنه یې کړې ده، دا بهیر ګړندی کړي.

د پاکستان امنیتي ځواکونه د درویشت مخالفو وسله والو د وژلو خبر ورکوي.

پوځ وایي چې دا کسان یې د افغانستان پولي ته څیرمه په کرم ولسوالي کې د دوو هدفي عملیاتو په ترڅ کې وژلي دي.

د پاکستان پوځ نن په یوه بیان کې وویل چې دا کسان د تحریک طالبان پاکستان او د هغوی د مربوطو ډلو دي چې هند یې ملاتړ کوي، خو په دې اړه یې اسناد او شواهد نه دې وړاندې کړي او هند هم د اسلام اباد د دې تازه ادعا په اړه څه نه دې ویلي.

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي نن د ماشومانو په نړیواله ورځ د ماشومانو د زده کړې پر حق ټینګار وکړ.

ښاغلي کرزي په ایکسپاڼه کې لیکلي دي چې هرڅومره ژر چې کیږي د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې دې د نجونو پر مخ پرانیستل شي.

له څه باندې څلورو کلونو راهیسې تر شپږم ټولګي ورپورته د نجونو مکتبونه په افغانستان کې بند دي او نژدې درې کاله کیږي چې طالبانو د پوهنتونونو دروازې هم د دوی پرمخ تړلي دي.

د ماشومانو د نړیوالې ورځې په مناسبت د ملګرو ملتو په ویبپاڼه کې د سرمنشي انتونیو ګوتیرش په وینا راغلې دي چې:« ماشومانو ته غوږ شئ او چې کله دوی خپل حقونه غواړي، غږ یې راغبرګ کړئ».

یو افغان وګړی د امریکا د تېر کال د ټاکنو په ورځ د اسلامي دولت ډلې یا داعش په استازیتوب د برید د طرحې په جرم په ۱۵ کاله حبس محکوم شو.

۱۹ کلن عبدالله حاجي زاده په اپریل میاشته کې اعتراف وکړ چې د برید په هدف یې د وسلې او ځینېو مهماتو د اخیستو هڅه کړې وه.

حاجي زاده او یو ملګری یې ۲۸ کلن نصیر احمد توحیدي د ۲۰۲۴ کال په اکتوبر میاشته کې په اوکلاهما ایالت کې د نومبر د پنځمې له ټاکنو څو اونۍ مخکې ونیول شول.

توحیدي هم خپل جرم باندې اعتراف کړی، خو تراوسه محکمې د هغه سزا نه ده اورولې.

د محکمې د اسنادو له مخې دغو کسانو هڅه کوله چې دوه میله ( AK-47) یا کلاشینکوفونه او پنځه سوه مرمۍ واخلي او د ټاکنو په ورځ برید په وکړي.

د امریکا د عدلیې وزارت ویلي، نیول شویو کسانو هوکړه کړې چې تر حبس وروسته به افغانستان ته لېږدول کیږي.

د افغانستان د کریکټ الف لوبډلې د اسیا د ۲۰۲۵ کال د ځوانانو اسیایي جام په دریمه لوبه کې هانګ کانګ ته په ۲۴ منډو ماتې ورکړه.

دغه لوبه پرون چهارشنبه ( د لړم ۲۸مه) د قطر د پلازمېنې دوحې په ورزشي ستډیوم کې ترسره شوه.

افغان لوبډلې په ټولو شلو اورونو کې سیالې لوبډلې ته ۱۴۱ منډې هدف ورکړ، خو د هانګ کانګ لوبډلې په شلو اورونو کې یوازې ۱۱۶ منډې وکړې.

افغان لوبډلې د دې جام په دویمه لوبه کې بنګله دیش ته لوبه بایللې ده، خو لومړۍ هغه یې بیا له سریلانکا ګټلې وه.

د ایران د بشري حقونو سازمان وایي، د روان میلادي کال له پېله په ایران کې له ۷۰ زیات افغانان اعدام شوي دي.

په ناروې کې د مېشت دغه سازمان مشر محمود امیري مقدم ازادي راډیو ته وویل چې دغه اعدامونه د کال له پيله د اکتوبر تر نیمایي پورې موده کې اجرا شوي." سږ کال په لس نیمو میاشتو کې ۷۲ افغانان اعدام شوي، داسې ښکاري چې سږکال د اعدام شویو افغانانو شمېر به د تېر کال پرتله ډېر وي."

د هغه په خبره، تېر کال په ایران کې د اعدام شویو افغانانو شمېر ۸۰ تنه وو.

مقدم وایي، افغانان تر ډېره د نشه یي توکو د قاچاق اړوند جرمونو او قتل په خاطر اعدام شوي، خو ټینګار کوي چې د محکمو جریان عادلانه نه و.

د هغه په خبره، تورن کسان په لومړیو پړاونو کې مدافع وکیل ته لاسرسی نه لري او تر ډیره د هغو اعترافاتو له کبله اعدام شوي چې په زور او ربړونه ترې اخیستل شوي دي.

که څه هم په ایران کې د زنداني افغانانو شمېر معلوم نه دی، خو د ایران د بهرنیو چارو وزارت تېر کال ویلي و چې د پام وړ شمېر افغانان هلته بندیان دي.