نړۍ
چین کې ۴۴۰ تنه د تنفسي ناروغیو په نوي ویروس اخته شوي

د چین د ملي روغتیا کمیسیون وايي چې د دغه هېواد په ۱۳ ولایتونو کې ۴۴۰ کسان د تنفسي ناروغیو په ویروس اخته شوي دي.
تر دې دمه د نهو تنو د وژل کېدو راپور ورکړل شوی دی.
یوه چینایي چارواکي وویل چې د تنفسي ناروغیو د دغه زېږوونکي نوي ویروس د خورېدو مخنیوی ځکه روغتیاپالو ته ستونزمن شوی چې دا ویروس د چاپېریال او بدلونونو په وړاندې مقاومت کولای شي.
لومړی د دې ویروس د خپرېدو راپور په ډسمبر میاشت کې له واهان ولایته ورکړل شو.
دا ویروس «nCoV-۲۰۱۹» نومول شوی او ډاکتران وايي ښايي انسانانو ته په دې ویروس د ککړو سمندري خواړو یا ژوبڼ له لارې ناروغي انتقال شوې وي.
امریکايي چارواکو ویلي دي یو سړی چې د جنورۍ په ۱۵مه د چین له واهان د امریکا واشنګټن ته ستون شوی و د سیاټل ښار ته نږدې په یوه روغتون کې بستري شوی.
د دغه بستري کس وضعیت ښه بلل شوی.
په تایلند، جاپان، تایوان او سوېلي کوریا کې د دغه نوي تنفسي ویروس تازه پېښې راپور شوي.
روغتیا نړیوال سازمان نن یوه بېړنۍ ناسته کوي او دا واضح کوي چې ایا په چین کې د نوي ویروس خپرېدل یو نړیوال روغتیایی بېړنی حالت دی که څنګه.
د ورځې تازه خبرونه دلته ولولئ
طالبانو او نوې ډېلي، د افغانستان پر خاور د هندي توغندیو د برید په اړه د پاکستان ادعاوې رد کړې

د طالبانو د حکومت د دفاع وزارت د پاکستان د پوځ هغه ادعا رد کړه چې ګنې د هند پوځ پر افغانستان توغندویي برید کړی دی.
د طالبانو پلوي رسنۍ حریت راډیو د دفاع وزارت د ویاند عنایت الله خوارزمي له قوله خبر ورکوي چې نوموړی وايي، د افغانستان پر خاوره د هند توغندیر برید په اړه ادعاوې حقیقت نه لري.
د پاکستان د پوځ ویاند جنرال احمدشریف نن ادعا وکړه چې هند پر دې هېواد د راکټي حملو په دوام د افغانستان پر لور هم څو توغندي ویشتلي دي خو هند هم دا اعا رد کړه. د هندي رسنیو د راپورونو له مخې په بهرنیوچارو کې د هند د دولت وزیر ویکرم مسري دا یوه بې مفهومه ادعا بللې، ویلي یې دي د افغانستان خلک ډېر ښه پوهېږي چې په تېر یوه نیم کال کې یې کوم هېواد پر وګړو او تاسیساتو حملې کړې دي. د هند پوځ هم دا ادعا رد کړې ده.
د آزادۍ راډیو مشال څانګې د خیبرپښتونخوا مرکز پېښور ښار ته نژدې د یوې چاودنې خبر ورکړ. د مشال خبریال ویلي چې نن سهار وختي شاوخوا درې بجې د یوې چاودنې په غږ له خوبه راویښ شو او ورپسې د ډزو غږونه واورېدل شول چې نژدې یو ساعت یې دوام وکړ.
د مشال راډیو خبر زیاتوي چې خلک د چاودنې د غږ په اورېدو له خپلو کورونو راووتل. هند او پاکستان په تېرو دریو ورځو کې پر یوبل حملې کړې دي.
د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ وروسته له هغه پیل شو چې د هندي کشمیر په پهلګام سیمه کې د وسله والو په برید کې ۲۶ تنه سیلانیان چې ډېری هندوان وو، ووژل شول. نوې ډيلي پر پاکستان تور لګولی چې د دې وسله والو ملاتړ کوي خو اسلام آباد دا تور رد کړی دی.
د ایران او امریکا د خبرو څلورم پړاو د یکشنبې په ورځ په عمان کې پیلیږي

د ایران د بهرنیو چارو وزیر، عباس عراقچي په وینا د تهران او واشنګټن ترمنځ د خبرو څلورم پړاو به سبا (یکشنبې د غوايي ۲۱مه - مې ۱۱مه) په عمان کې ترسره شي.
رویټرز خبري آژانس هم د خپلو سرچینو له قوله راپور ورکړی چې تمه ده د ولسمشر ټرمپ د حکومت لپاره د منځني ختیځ ځانګړی استازی، سټیو ویټکاف، سبا، یکشنبې عمان ته ولاړ شي چې له ایران سره په خبرو کې ګډون وکړي.
د خبرو دا پړاو باید د غوايي/ ثور په ۱۳مه ترسره شوی وای، خو ایراني او عماني چارواکو هغه مهال ویلي وو چې دا خبرې د "تخنیکي او لوژستیکي" دلایلو له امله ځنډېدلي دي.
د ایراني رسنیو د جمعې د ورځې (غوايي ۱۹مه) د راپورونو له مخې، ښاغلي عراقچي د ایران او امریکا ترمنځ د دې "نامخامخ" خبرو د څلورم پړاو په اړه ویلي: «د عماني دوستانو له لوري د یکشنبې د ناستې پوښتنه وشوه، او موږ یې منلو ته چمتووالی وښود.»
نوموړي زیاته کړه: «عماني چارواکو له امریکایي لوري سره هم خبرې کړي، او تر دې دمه پرېکړه شوې چې خبرې به د یکشنبې په ورځ وشي.»
د ایران د بهرنیو چارو وزیر د خبرو لوری "مثبت او پرمخ روان" وباله او ویې ویل: «موږ ورو ورو د جزییاتو پړاو ته داخلېږو. موږ پر یوه اساسي طرحه مخ ته ځو، خو له مقابل لوري متضاد او ګډوډ پیغامونه اورو، او دې کار ستونزمن کړی دی."
عراقچي د دغو ضد و نقیض پیغامونو په اړه وضاحت ورنه کړ، خو داسي ښکاري چې د ده اشاره د ایران د اتومي پروګرام د راتلونکې په اړه د امریکايي چارواکو بېلابېلو څرګندونو ته وه.
د نړۍ پنځم لوی شتمن بیل ګېټس خپله ۹۹ شتمني بخښي

د مایکروسافټ بنسټګر بیل ګېټس، غواړي په راتلونکو شلو کلونو کې خپله ۹۹ سلنه شتمني وبخښي.
د بلومبرګ شبکې پر اساس، بیل ګیټس د نړۍ پنځم لوی شتمن دی. که نوموړی خپله ۹۹ سلنه شتمني وبخښي، بیا به هم میلیاردر پاته شي.
هغه اراده لري چې خپله شتمني د خپل خیریه بنسټ له لارې ووېشي، څو دا بنسټ په ۲۰۴۵ کال کې خپل فعالیت پای ته ورسوي.
ګېټس د پنجشنبې په ورځ په یوه ویبلاګ کې ولیکل: «له مرګه وروسته به خلک ډېر څه ووایي، خو زه غواړم داسې څه وکړم چې هیڅوک و نه وايي، هغه شتمن ومړ.»
ښاغلي ګېټس ویلي چې د هغه بنسټ یا فونډېشن تر دې دمه شاوخوا سل میلیارد ډالره پر روغتیا او پراختیایي پروژو لګولي، او ښايي د بازار بدلونونو او انفلاسیون ته په پام، په راتلونکو دوو لسیزو کې لا هم دوه سوه میلیارد ډالر ولګوي.
ګېټس او پل الن په ۱۹۷۵ م کال کې مایکروسافټ شرکت جوړ کړ.
د یورو وېژن د سندرو سیالي په سویس کې کېږي

راتلونکې اوونۍ به د یوروویژن یا د اروپا د سندرو سیالي په سویس کې وشي.
سږکال دا د نړۍ تر ټولو رنګینه او مسته سندریزه سیالي خپله ۶۹مه کلیزه لمانځي – دا ځل دا سیالي په هغه هېواد کې کېږي چې په ۱۹۵۶ کې یې د دې سیالیو د لومړنۍ دورې کوربهتوب کړی و.
تېر کال د یورو وېژن سیالۍ له ګڼو لانجو ډکې وې – د اسراییل د ګډون پر ضد پراخ اعتراضونه وشول او د هالنډ استازی (یوست کلاین) په ناڅاپي ډول له سیالیو وایستل شو – سږ کال هم داسې ښکاري چې له جنجال، ګډوډۍ او ناندریو خالي نه وي.
سلووینیا، هسپانیا، آیسلنډ او تازه ایرلنډ د اروپا له خپرنیزې اتحادیې (EBU) سره د اسراییل د بیا ګډون په اړه اندېښنه څرګنده کړې، او د غزې په تړاو یې د دې هېواد روانو پوځي عملیاتو او بندیز ته اشاره کړې. همداراز، د یورو ویژن ۷۲ پخوانیو ګډونوالو یو پرانیستې لیک لاسلیک کړی چې پکې یې په سیالۍ کې د اسراییل د نه ګډون غوښتنه کړې ده.
د ایران د بشري حقونو سازمانایران یو بل افغان د نشه يي موادو د قاچاق په تور اعدام کړی

د ایران د بشري حقونو یو سازمان ویلي، چې په دې هېواد کې یو افغان بندي اعدام شوی دی.
یاد سازمان چې د پنجشنبې په ورځ، د ثور ۱۸مه، په یو راپور کې وویل، چې یو تن افغان د هغو اوو تنو بندیانو په ډله کې دی، چې د نشهيي موادو د قاچاق په جرم د تېرې یکشنبې په ورځ اعدام شوي.
د ایران د بشري حقونو سازمان، چې له هېواده بهر فعالیت کوي، وايي د دې بندیانو د اعدام حکمونه د بیرجند ښار په مرکزي زندان کې په پټه توګه عملي شوي دي.
د اعدام شوي افغان زنداني هویت علیرضا لالوزایی یاد شوی دی.
دغه سازمان تر دې مخکې هم راپور ورکړی و، چې دوه نور افغان بندیان د تېرې اونۍ په جریان کې د کرج ښار په قزل حصار زندان کې اعدام شوي دي.
د ایران د بشري حقونو د سازمان د معلوماتو له مخې، په روان میلادي کال کې د لومړیو څلورو میاشتو پر مهال په ایران کې د اعدام شویو کسانو شمېر د تېر کال د همدې مودې په پرتله ۷۵ سلنه زیات شوی دی.
د امریکا یوې استناف محکمې د ازادې اروپا/ ازادي راډیو د بودجې د ورکړې پرېکړه وکړه

د امریکا په متحدو ایالتونو کې یوې استیناف محکمې د ازادې اروپا/ازادي راډیو ته د بودجې د ورکړې په ګټه پرېکړه وکړه.
دې محکمې حکم وکړ چې دې راډیو ته د کانګرس له خوا منظور شوې بودجه دې ورکړل شي چې په راتلونکو اوونیو کې خپلو فعالیتونو ته دوام ورکړي.
دا پرېکړه د همدې محکمې د درې قاضیانو لهخوا د مخکینۍ پرېکړې پر خلاف ده.
نوې پرېکړه د چهارشنبې په ورځ، د غوایي ۱۷مه، د واشنګټن ډيسي د استیناف محکمې لهخوا چې ۱۱ قاضیان یې غړي دي، صادره شوه. دا پرېکړه هغه پخوانۍ پرېکړه لغوه کوي چې له مخې یې د امریکا د نړیوالو رسنیو د ادارې (USAGM) پر ضد د ابتدایی محکمې حکم ځنډول شوی و.
ازادې اروپا/ازادي راډیو پر USAGM دعوه کړې چې د روان مالي کال د دوهمې نیمایي (له اپرېل څخه تر سپټمبر) لپاره یې بودیجه بند کړې.
د امریکا فدرالي قاضي، رویس لمبرت، د اپرېل په ۲۹مه حکم وکړ چې کانګرس واضح کړې چې باید ازادي راډیو ته بودجه ورکړل شي، او دا چې پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ د بودجې هغه قانون لاسلیک کړی چې پکې د دې راډیو تمویل ذکر شوی دی.
قاضي لمبرت امر وکړ چې شاوخوا ۱۲ میلیون ډالر دې ازادې اروپا/ازادي راډیو ته د اپرېل میاشتې لپاره ورکړل شي.
خو د مې په ۷مه، د درې قاضیانو یوې محکمې د یوې رایې په مقابل کې په دوو رایو د لمبرت حکم موقتاً ځنډولی و، چې له امله یې ازادي راډیو ته د اپرېل میاشتې بودجه تر پوښتنې لاندې راغله او د دې رسنۍ محدود فعالیتونه له جدي خطر سره مخامخ شول.
خو څو ساعته وروسته، د استیناف محکمې پوره ترکیب، چې ۱۱ قاضیان لري، د ازادي راډیو بیړني غوښتنلیک ته مثبت ځواب ورکړ او د درې کسیزې محکمې حکم یې وځنډاوه.
هند وايي، د جېش محمد ډلې یو مشر عبدالروف اظهر یې وژلی

د هند حکومت ادعا کړې چې د پاکستان مېشته ترهګرې ډلې جېش محمد یو لوړپوړی مشر عبدالروف اظهر يې د چهارشنبې په ورځ (د مې میاشتې اوومه) په غچ اخیستونکو هوايي بریدونو کې وژلی دی.
عبدالروف اظهر د جېش محمد ډلې د بنسټایښودونکي، مسعود اظهر، ورور و.
عبدالروف اظهر د امریکا د حکومت د نړیوالو تروریستانو په لیست کې شامل و. جېش محمد ډله په سیمه کې په ګڼو ترهګریزو بریدونو کې ښکېله بلل شوې، چې پکې د وال سټریټ ژورنال د خبریال ډانیل پیرل تښتول، وژل او سر پرې کول هم شامل دي.
ویل کېږي چې عبدالروف په هغه برید کې وژل شوی چې په بهاولپور ښار کې د جېش محمد ډلې پر مدرسه وشو.
لانګ وار ژورنال خپرونې پرون په یوه راپور کې وویل، د دې ترهګرې ډلې مرکز په بهاولپور کې موقعیت لري.
د ډيکن هرالډ د راپور له مخې، د جېش محمد مشر، مسعود اظهر، د مې په اوومه منلې چې «د ده د کورنۍ ۱۰ غړي او څلور نژدې ملګري د هند د توغندويي برید په نتیجه کې وژل شوي»، خو ده د خپل د وژل شویو کسانو په لیست کې د خپل ورور یادونه نه ده کړې.
کاردینال رابرت فرانسیس د کاتولیکانو پاپ وټاکل شو

د پنجشنبې په ماښام بالاخره له سیستین عبادتځای څخه سپین لوګی پورته شو او ورپسې د سینت پیټر کلیسا زنګونه وغږېدل، او دا د دې نښه وه چې کاردینالان له څو پړاوه رای اخیستلو وروسته وتوانېدل چې د نړۍ د کاتولیکانو ۲۶۷م پاپ وټاکي.
کاردینال رابرت فرانسیس، چې لقب یې څوارلسم پاپ لیون دی، په خپله لومړنۍ وینا کې د خبرواترو او سولې غوښتنه وکړه.
څوارلسم پاپ لیون، چې امریکايي دی، د سینټ پیتر کلیسا برنډې ته راووت او خپلو پیروانو یې هرکلی وکړ.
پرون (پنجشنبې) د ماښام په ۶ بجې او ۷ دقیقو، چې سپین لوګی پورته شو، په سینت پیټر میدان کې ګڼ شمېر راټولو شویو خلکو د خوښۍ چغې ووهلې، کشیشانو د صلیب نښه وکښله او راهبو وژړل، په داسې حال کې چې په میدان کې راټول شوي ولس چیغې وهلې: «ژوندی دې وي پاپ!»
د سپین لوګي پورته کېدل دا معنا لري چې ګټونکي لږ تر لږه ۸۹ رایې تر لاسه کړي، چې دا د ۱۳۳ ګډونکوونکو کاردینالانو له جملې څخه د پاپ فرانسیس د ځایناستي د ټاکلو لپاره لازم شمېر و.
د روسیې له خوا د اوربند تر اعلان وروسته د اوکراین په ډېرو سیمو کې نن کراري وه

په داسې حال کې چې روسیې پر نازي جرمني د بریا د کلیزې په مناسبت اوربند اعلان کړی، د اوکراین په ډېری ښارونو کې نن کراري وه.
د تېرې شپې له درنو بمباریو وروسته نن سهار ډېری سیمې چې پخوا به د ورځنیو جګړو راپورونه ترې خپرېدل آرام وو.
خو په عین حال کې د اوکراین هوايي ځواک ویلي چې د روسیې جنګي الوتکو نن سهار د اوربند د نافذیدو په لومړیو ساعتونو کې د اوکراین په شمال ختیځه سومي سیمه کې دوه ځلې هدایت کېدونکي بمونه وغورځول.
همداراز په ختیځه دونېڅک سیمه کې پوځي سرچینو ویلي چې روسي ځواکونو سهار مهال د بې پیلوټه الوتکو او بمونو حملې وکړې.
د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین تېره ورځ له اوکراین سره په جګړه کې د ۷۲ ساعتونو په مخه اوربند اعلان کړ. دا اوربند په دوهمه نړیواله جګړه کې د نازي جرمني پروړاندې د بریا له اتیایمې کلیزې سره چې په روسیه کې د درې ورځني جشن په ترڅ کې لمانځل کېږي سره برابر دی.
ښاغلي پوتین نن د چین له ولسمشر شي جین پېنګ سره چې په دې مراسمو کې د ګډون لپاره د څو نورو هېوادونو له مشرانو سره مسکو ته رسېدلی دی، په کریملین کې وکتل.
د فرانسې ولسمشر وايي چې هېواد یې د سوریې د انتقالي دولت ملاتړ ته چمتو دی

د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون د سوریې د انتقالي دولت له مشر احمد شرع څخه د خپل هېواد ملاتړ ته چمتووالی ښودلی دی.
ښاغلي مکرون فرانسې ته د شرع د سفر پرمهال په خپلو څرګندونو کې همداراز ټینګار وکړ چې د پاریس ملاتړ په سوریه کې د یوه سوله ایز او ټولګډونه سیاسي بهیر په پیل پورې تړلی دی.
مکرون وویل، د سوریې موقت دولت باید قومیت، مذهب او د سیاسي نظریو توپیر ته له پام پرته د سوریې د ټولو خلکو ملاتړ تضمین کړي. هغه زیاته کړه چې که شرع د اصلاحاتو پر لور ګامونو ته دوام ورکړي اروپايي ټولنه کولای شي پر سوریې د لګېدلو تحریمونو د راکمولو بهیر پیل کړي.
په سوریه کې په تېرو څو اونیو کې د تاوتریخوالي پېښې وشوې او د دروز اقلیت وسله وال له سني ملېشو سره ونښتل.
د سوریې انتقالي دولت په مارچ میاشت کې د پرځېدلي ولسمشر بشاراسد رژیم ته د وفادارو وسله والو د حملو په ځواب کې پوځي عملیات وکړل چې په ترڅ کې یې له دواړو خواوو ګڼ کسان ووژل شول.
احمدشرع دا نښتې خواشینوونکې وبللې خو ویې ویل، د ده دولت له هغو کسانو سره حساب کتاب ته ژمن دی چې د سوریې له خلکو سره یې بېعدالتي کړې ده.
شرع چې د هیات تحریر شام د اسلامپالې ډلې مشر دی، په تېره لیندۍ میاشت کې د اسد د رژیم له نسکورېدو وروسته واک ته ورسېد. نوموړی اروپا ته د خپل سفر په لومړي ګام کې پرون فرانسې ته ورسېد. شرع له دې مخکې سعودي عربستان او ترکیې ته هم سفرونه کړي وو.