ايران اوکراييني تحقيق کوونکو ته اجازه ورکړه، چې د اوکراين د هوايي شرکت د نسکورې شوې الوتکې ټوټې وګوري.

دغه الوتکه تېره چهارشنبه تهران ته نږدې تر الوتنې وروسته نسکوره شوه، چې په نتيجه کې يې د لسو افغانانو په شمول يوسل او شپږ اويا کسان مړه شول.

ايران دغه راز بوينګ شرکت او د امريکا د حوادثو د څېړلو ادارې ته بلنه ورکړه، چې د دې الوتکې د نسکورېدو د قضيې په څېړنه کې همکاري وکړي.

ایراني چارواکو، دا خبره په شدت رد کړې، چې ګوندې د دوی ځواکونو دې دا بوینګ 737 ډوله الوتکه نسکوره کړې وي.

دوى له غربي هیوادونو غوښتنه کړې، چې په دې اړه دې ورسره ټول معلومات شریک کړي.

بلخوا د ایران د هوايي چلن د ادارې مشر علي عابدزاده ویلي، دوی به د امریکا د ترانسپورټي خونديتوب د ملي بورډ او د بوینګ شرکت په ګډون د اوکراین، فرانسې او کاناډا متخصصانو ته اجازه ورکړې، چې د دې الوتکې د نسکورېد په اړه څېړنو کې برخه واخلي.

تر دې مخکې پرون د کاناډا صدراعظم جستن ترودو ويلي وو، داسې شواهد شته چې ښيي په ایران کې نسکوره شوې اوکراینۍ الوتکه د ایران په توغندي لګېدلې ده.

بنګله دیش له اسلام اباده وغوښتل چې د پاکستان پوځ باید د ۱۹۷۱ کال د ظلمونو او تیریدو له امله بخښنه وغواړي او د بنګله دیش تر خپلواکۍ مخکې چې د پاکستان په بهرنیو زیرمو کې د بنګله دیش څلوراعشاریه دوه پنځوس میلیارډه ډالر پیسې وې، بیرته ورکړي.

د بنګله دیش د بهرنیو چارو د وزارت مرستیال جاسم الدین له خپلې پاکستانۍ سیالې امنه بلوچ سره د پنجشنبې( اپریل ۱۷ مه) په ورځ په ډاکه کې تر غونډې وروسته خبریالانو ته وویل، له پاکستان سره مو تاریخي ناحل شوي مسایل وڅیړل چې په هغو کې د ۱۹۷۱ کال د خپلواکۍ د جګړې په ترڅ کې د ترسره شویو تیریو رسمي بخښنه او په پاکستان کې د بنګله دیش د پاتې پیسو د ورسپارلو مسایل شامل دي.

جاسم الدین زیاته کړه چې پاکستاني پلاوي دوی ته ډاډ ورکړی خو نوموړي څرګنده کړه چې د دوه اړخیزو اړیکو لپاره د دغو موضوعاتو هواریدل ضروري دي.

بنګله دیش همداراز پاکستان ته د هغو درې لکه څلرویشت زره پاکستانیانو د بیرته ستنولو موضوع یاده کړه چې د بیهاریانو په نوم مشهوره دي او د بنګله دیش تر خپلواکۍ وروسته د کډوالو په کمپونو کې ژوند کوي.

د بنګله دیش د اټکل له مخې له پاکستان څخه د خپلواکۍ د اخیستو په نهه میاشتنۍ جګړې کې نژدې درې میلیونه کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو وايي، د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ به په څو ورځو کې د روسیې او اوکراین ترمنځ د سولې د منځګړیتوب له هڅې لاس واخلي، که چیرې داسې څرګندې نښې ونه لیدل شي چې یوې موافقې ته رسیږي.

د رویټرز اژانس په وینا، ښاغلي روبیو د جمعې په ورځ، د اپریل په ۱۸مه، په پاریس کې له اروپایي او اوکرایني مشرانو سره له لیدنې وروسته وویل، زموږ دا هڅې به د اونیو او میاشتو په مخه نه وي، ډېر ژر باید معلومه شي، که داسې وشي موږ به پکې یوو که نه موږ نور لومړیتوبه لرو چې تمرکز باندې وکړو.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر زیاته کړه چې ټرمپ لا هم یوې موافقې ته د رسیدو لیوالتیا لري، خو د ښاغلي روبیو په وینا، ټرمپ چمتو دی چې له دې موضوع څخه ووځي که چیرې د پرمختګ سمدستي نښې نښانې ونه لیدل شي.

ټرمپ د خپل ټاکنیز کمپاین پر مهال ژمنه کړې وه چې په سپینه ماڼۍ کې به په لومړیو ۲۴ ساعتونو کې په اوکراین کې جګړه پای ته رسوي.

خو سپینې ماڼۍ ته له ننوتلو او د خنډونو له زیاتېدو سره، هغه وړاندیز وکړ چې په دې برخه کې به په اپریل یا می کې یوه موافقه ممکنه وي.

د امریکا پوځ ویلي دي چې د دوی هوایي بریدونو په یمن کې د تیلو یو مهم بندر چې د حوثي یاغیانو په واک کې و، ویجاړ کړی دی.

د ازادې اروپا / ازادي راډیو د خبر د مرکزي څانګې د راپور له مخې، حوثیانو ویلي چې د امریکا په هوايي بریدونو کې ۲۰ کسان وژل شوي او ۵۰ نور ټپیان شوي دي.

د امریکا د پوځ مرکزي قوماندانۍ، سینټکام، ویلي دي چې امریکایي ځواکونو د راس عیسی بندر په نښه کړ ترڅو د ایران ملاتړیو حوثي یاغیانو لپاره د تیلو اکمالات بند کړي او دوی له عاید څخه محروم کړي.

سینټکام په یوه بیان کې وویل، د دې بریدونو هدف د حوثیانو د ځواک اقتصادي سرچینې کمزورې کول وو.

په خبرپاڼه کې زیاته شوې ده چې د دې برید هدف د یمن خلکو ته زیان رسول نه وو، هغو غواړي چې د حوثیانو له واکمنۍ خلاص شي او په سوله کې ژوند وکړي.

د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د مارچ په ۱۵مه د حوثیانو پر ضد کمپاین پیل کړ.

د دې کمپاین په تعقیب، د حوثیانو پر وړاندې د امریکا هوايي بریدونه زیات شوي دي ترڅو په سره سمندر او د عدن په خلیج کې پر ملکي او پوځي کښتیو د حوثیانو بریدونه پای ته ورسوي.

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي محمد صادق وویل چې په افغانستان کې د طالبانو له حکومت سره د لوړې کچې دوه اړخیزې اړیکې له اوږدې وقفې وروسته بیا پیل شوې دي.

هغه د پنجشنبې په ورځ ناوخته په یوه بیان کې وویل چې پاکستان به د طالبانو له چارواکو سره کار وکړي ترڅو د افغانستان په ګډون درې اړخیز او څو اړخیز ډیپلوماتیک میکانیزمونه بیا فعال کړي.

په دې میکانیزمونو کې د روسیې په ګډون یوشمیر ګاونډیان، د پاکستان افغانستان او چین درې اړخیز لورې، ازبکستان او ایران سره مذاکرات شامل دي.

په ورته وخت کې، محمد صادق د پنجشنبې په ورځ د افغانستان لپاره د چین له ځانګړي استازي یو شیاویونګ سره د افغانستان په شمول د درې اړخیزې پروسې د بیا پیلولو او د پخوانیو تړونونو د تعقیب لپاره انلاین خبرې وکړې.

نوموړي وویل، دا وړاندیز به ډېر ژر له افغان حکومت سره شریک شي.

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړی استازی د چهارشنبې په ورځ کابل ته تللی و او د طالبانو د بهرنیو چارو د وزیر امیر خان متقي په ګډون یې له یوشمیر چارواکو سره لیدلي و.

هغه د کابل له سفر وروسته خپله غونډه رغنده وبلله، او زیاته یې کړه چې د دوی خبرې له حساسو او ستراتیژیکو موضوعاتو راڅرخیدې، خو هغه نور وضاحت ورنه کړ.

له هغه وخته چې طالبانو بیاځلي کابل نیولی دی، د پاکستاني سرحدي ځواکونو او طالبانو ترمنځ څو ځله نښتې شوي دي، او د دواړو خواوو ترمنځ اړیکې په بې ساري ډول سړې شوې دي.

پاکستان پر افغان طالبانو تور لګولی چې د تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) غړیو ته پناه ورکوي؛ دا هغه تور دی چې د افغانستان اوسني واکمنانو تل رد کړی دی.

د افغانستان لپاره د یونیسف رییس تاج الدین اویوال، د پنجشنبې په ورځ، په خپله ایکس پاڼه لیکلي چې له ۱.۵ ملیون څخه ډیر ماشومان د خوارځواکۍ له جدي خطر سره مخ دي.

یونیسف زیاته کړه چې د نړیوالو مالي مرستو د کمېدو په سبب د ژوند ژغورونکو معالجوي خوړو (RUTF) له سخت کمښت سره مخ دی؛ هغه مهم مواد چې د شدیدې خوارځواکۍ لرونکو ماشومانو د درملنې لپاره اړین دي.

د ملګرو ملتونو دې ادارې په دې برخه کې د بیړنۍ مرستې غوښتنه کړې ده.

مخکې له دې، د خوړو نړیوال پروګرام هم ویلي وو چې د تمویل د نشتوالي له امله، په افغانستان کې د ماشومانو د خوارځواکۍ د مخنیوي او مبارزې پروګرامونه به د مې تر میاشتې پورې وځنډول شي.

دې ادارې وویل چې په راتلونکو شپږو میاشتو کې په هیواد کې د خوراکي توکو د حیاتي مرستو د ساتلو لپاره په بیړني ډول ۵۵۵ ملیون ډالرو ته اړتیا لري.

یو افغان ځوان چې د امریکا په اوکلاهوما ښار کې د ټاکنو په ورځ د برید د پلان په تور نیول شوی وو په خپل جرم اعتراف کړی.

د څارنوالانو په خبره اتلس کلن عبدالله حاجي زاده چې د اوکلاهوما په مور Moore کې اوسېده، د ترهګرۍ برید لپاره د وسلو او مهماتو د ترلاسه کولو او دسیسې جرم منلی.

عبدالله، چې د نیول کېدو پر مهال ۱۷ کلن و، د سزا په تمه دی او تر ۱۵ کلونو پورې په بند او دوه نیم لکو ډالرو جریمې سره مخ دی.

د محکمې اسناد ښيي حاجي زاده د زندان د دورې له تېرولو وروسته له امریکا څخه د ایستل کېدو له پرېکړې سره موافقه ښوولې.

د پنجشنبې په ورځ د عبدالله حاجي زاده وکیل، جیف بایرز سره پاتې شوي ټیلیفوني او بریښنالیک پیغامونه سمدلاسه هغه ته بېرته نه دي سپارل شوي.

د حاجي زاده ملګری – تورن، ۲۷ کلن، ناصر احمد توحیدي، چې پخوا یې په افغانستان کې د امریکا د پوځي تاسیساتو لپاره د امنیتي ساتونکي په توګه کار کاوه، اوس مهال د اسلامي دولت ډلې ته د مادي ملاتړ چمتو کولو او د توطیې جوړولو په تور د محاکمې په تمه دی.

څارنوالان ادعا کوي چې حاجي زاده او توحیدي د AK-47 ټوپکونو او مهماتو ترلاسه کولو لپاره اقدام کړی وو او پلان یې درلود چې تېر کال د ټاکنو په ورځ د خلکو ګڼه ګوڼه هدف وګرځوي او برید ترسره کړي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وايي ایران خبرو ته لېواله دی نو ځکه دی د پوځي اقدام لپاره کومه بېړه نه لري.

هغه دا خبره پرون په سپینه ماڼۍ کې د ایټالیا له صدراعظمې جورجا میلوني سره په لیدنه کې رسنیو ته وکړه.

ټرمپ د نیویارک ټایمز یوه راپور ته په اشارې چې ګواکې د ایران په اټومي تاسیساتو د اسراییل له برید سره مخالفه دی وویل: نه وایم چې دا برید مې رد کړ خو د ترسراوي لپاره یې کومه بېړه نه لرم ځکه فکر کوم ایران د دې چانس لري چې یو ستر هېواد وي.

ټرمپ د عمان په پلازمینه مسقط کې د ایران او امریکا تر منځ وروستیو خبرو ته په اشارې ټینګار وکړ چې غوره ګڼي د خبرو له لارې حل پیدا شي.

ټرمپ وايي نه غواړي ایران اټومي وسلې ترلاسه کړي.

د ملګرو ملتونو کارپوهانو په طالبانو غږ کړی چې سمدستي اعدام او نورې ټولې بدني سزاوې بندې کړي.

دغو کارپوهانو په یوه اعلامیه کې چې پرون د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا خپره کړې د طالبانو له خوا د اعدام وروستۍ پېښې په کلکه غندلي دي.

د ملګرو ملتونو دغو کارپوهانو اعدام او نورې سزاوې غیر انساني او د نړیوالو قوانینو په خلاف بللي.

د طالبانو حکومت تېره اوونۍ څلور کسان په بادغیس، فراه او نیمروز کې د خلکو مخته اعدام کړل.

د ملګرو ملتونو د کارپوهانو ډلې د اعدام دغو پېښو ته په شارې ویلي چې په عام محضر کې د اعدام تطبیق هېڅکله ان له دیني پلوه د دوی په خبره د توجیه وړ نه دی.

ملګرو ملتونو ویلي چې اعدامونه وحشت زیاتوي او ټولنه د تاوتریخوالي په وړاندې بې حسه کوي.

د ملګرو ملتونو په دغه اعلامیه کې یاده شوې چې طالبانو له بیا واکمنېدو راهیسې لس کسان اعدام کړي دي.

که څه هم د ملګرو ملتونو په شمول ګڼو نړیوالو بنسټونو او بشرپالانو له طالبانو مخکې هم غوښتي چې اعدام او نورې سزاوې بندې کړي خو د طالبانو حکومت وايي شریعت تطبیقوي.

د روسیې سترې محکمې نن پنجشنبه طالبان د ترهګریزو ډلو له نوملړه لرې کړل.

اسوشیتید پریس خبري اژانس دا کار د طالبانو لپاره " دیپلوماتیکه بریا" بللې.

روسیې په ۲۰۰۳ کال کې طالبان د ترهګرو ډلو په نوملړ کې شامل کړي وو.

تر دې وړاندې د روسي د کابینې یوشمېر غړو له ولسمشر پوتین نه غوښتي وو چې طالبان له دې نوملړه وباسي.

هغه مهال روسي چارواکو ویلي و چې دوی د طالبانو د حکومت رسمیت پيژندنې ته ګامونه جدي کړي دي.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ سرپرست وزیر نورالدین عزیزي په اسلام اباد کې له خپل پاکستاني سیال جام کمال خان سره د دواړو هیوادونو ترمنځ د شته ترانزیتي ستونزو په اړه خبرې وکړې.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت نن ( پنجشنبه د حمل ۲۸مه) په یوه بیان کې څرګنده کړه چې په دې غونډه کې د څلرویشت ساعتونو په مخ د تورخم بندر د فعالیت، د غلام خان بندر له لارې دوه اړخیزه سوداګري، د دواړو هیوادونو له لارې د بار وړونکو موټرو تګ راتګ، بانکي تضمین او د بندرونو د تنظیم لپاره د جامع میکانیزم د رامنځته کیدو په اړه بحثونه او خبرې شوې دي.

په اسلام اباد کې د طالبانو سفارت ویلي دي چې دواړو لوریو ترمنځ به بیلابیلې تخینکې غونډې ترسره شي چې پکې داسې پریکړې وشي چې دوه اړخیزه سوداګري وده وکړي.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ د سرپرست وزیر په مشرۍ پلاوی پرون په درې ورځني سفر اسلام اباد ته ورسید.