په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر په افغانستان کې د کورنیو بې ځایه شویو د وضعیت په اړه خبرداری ورکړی دی.

په افغانستان کې د جنګ جګړو له امله د بې ځایه شویو کورنیو په اړه د ملګرو ملتونو جدي اندېښنه.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر "اوچا" دغه کورنیو ته د جدي مرستو د رسولو غوښتنه کوي.

د افغانستان د بشر حقونو خپلواک کمیسیون هم د هوا په سړېدو سره د بې ځایه شویو کورنیو د میرمنو او ماشومانو وضعیت اندېښمن کړی دی.

د دغه کمیسیون د رسنیو د برخې مسول ذبیح الله فرهنګ ازادي راډيو ته وویل: " موږ د بې ځایه شویو کورنیو د وضعیت په اړه اندېښمن یو، دغه کورنۍ له زیاتو فرصتونو نه بې برخې کیږي، د ژوند د تېرولو لپاره ځای نه لري، د دغه کورنیو د ماشومانو د زده کړې، خوراکي مواد، چاپیریالي ستونزې او د دوی مصونیت اندېښمونکې دي، له حکومته مو په دې برخه کې د جدې مرستو غوښتنه ده."

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر د راپور پربسټ په روان 2019 میلادي کال کې په دې هيواد کې د جنګ جګړو له امله له 375800 کسانو نه ډېر د خپلو مېنو پرېښودو ته اړ شوي چې په روان ژمي کې د ژوند تېرولو په هدف لومړنیو مرستو ته اړتیا لري.

د جګړې ترڅنګ وچکالي بل هغه عامل دی چې له دې شمېر بې ځایه شویو نږدې 245000 کسانو یې له امله خپلې اصلي مېنې پرېښې دي.

د دغه راپور پر بنسټ له دې شمېر څخه 75000 کسان یوازې د هيواد د لوېدیځې څنډې په کمپونو کې ژوند کوي چې بېرته لا خپلو سیمو ته نه دي ستانه شوي.

د دې ترڅنګ له ګاونډیو هيوادونو ایران او پاکستان نه د نږدې 500 زره افغانانو بېرته ستندېدل هغه څه دي چې د بشر حقونو د کمیسیون او د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر يې اندېښمن کړی دی.

په دغه راپور کې دغه شان راغلي، چې افغانستان ته د بهرنیو هيوادونو نه د راستنېدونکو کسانو او هغه پناه غوښتونکو شمېر چې د روان میلادي کال په ترڅ کې له ترکیې نه راویستل شوي هم د زیاتېدو په حال کې دي.

په ورته وخت کې د افغانستان د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت ویاند عبدالباسط انصاري وايي، د کورنیو بې ځایه شویو او د بېرته راستنېدونکو لپاره د ژوند لومړنۍ اړتیاوې په نظر کې نیول شوي دي.

هغه زیاته کړه: "د کورنیو بې ځایه شویو او بېرته راستنېدونکو لپاره چې شمېر يې ۹۵۰۰۰ کسانو ته رسیږي، د خوراکي موادو، د سونګ توکو، او د نورو ژمنیو اړتیاوو مرستې کیږي، دا زموږ د تیاریو له جملې نه دي، له دې شمېر کسانو نه دولس زره او سل کورنیو سره د دې وزارت مرستې شوي دي، او له نورو سره د مرستو په هدف اروپايي ټولنه او نور نړیوال مرسته کوونکي بنسټونه له موږ سره همکاري کوي."

د ژمي د موسم په رارسېدو سره د کورنیو بې ځایه شویو او بېرته راستنو شویو بې سرپنا کډوالو ژوند سخت شوی او بېلابېلې ناروغۍ د دغه کورنیو ماشومان او میرمنې ګواښي.

له زده کړو نه د دغه کورنیو د ماشومانو پاتې کېدل بله هغه ستونزه ده چې د افغانستان د بشر د حقونو کمیسیون ورته اشاره کوي او په دې برخه کې د حوکمت دعاجلې پاملرنې غوښتونکی دی.

د افغانستان د اسلامي جمعیت ګوند د یوې څانګې مشر او د بلخ پخوانی والي عطا محمد نور ادعا کوي چې طالبانو یې د ګوند یو پخوانی قومندان وژلی دی.

ښاغلي نور د یکشنبې په ورځ پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر وژل شوی کس محب الله میرزاد بندري یاد کړی دی.

بندري څه باندې درې کاله مخکې د طالبانو د ځانګړي کمیسیون په بلنه له ایرانه وطن ته ستون شوی و.

ځینو نورو رسنیو هم د هغه د وژنې راپورونه ورکړي او ویلې یې دي چې بندري د عبدالرشید دوستم په مشرۍ د جنبش ګوند یو قومندان و.

طالبانو لا تر اوسه د دغې ادعا په اړه تبصره نه ده کړې.

ازادي راډيو هم په خپلواک ډول دغه ډول خبرونه نه شي تاییدولی.

د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزیر سراج الدین حقاني له خپل پاکستاني سیال سید محسن نقوي څخه غوښتي چې افغان کډوالو او بندیانو سره ښه چلند وکړي.

حقاني او نقوي پرون یکشنبه کابل کې سره کتلي دي او د اړیکو، باور او اعتما فضا په رامنځته کولو یې ټینګار کړی.

که څه هم پاکستان تل د طالبانو حکومت تورنوي چې د تحریک طالبان پاکستان ملاتړ کوي، خو دا چې دغه خبره هم ملاقات کې یاده شوې او که نه، د طالبانو خبرپاڼه کې ورته اشاره نه ده شوې.

نقوي وروسته تر هغه کابل ته سفر کوي چې ویلې یې دي، پاکستان کې د ( پي.او.ار) کارت لرونکو افغانانو د اقامې موده نه تمدیدوي.

پاکستان له ۲۰۲۳ کال راهیسې هلته پر افغان کډوالو شرایط سخت کړي او لسګونه زره یې اخراج کړي دي.

که څه هم د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ ویلي چې متحده عربي امارتو ته تخلیه شويو افغانانو سره به مرسته کوي، خو یوشمېر دغه افغانان بیرته افغانستان ته لیږل شوي دي.

ټرمپ پرون پر خپله ټولنیزه پاڼه سوشل تروټ دا خبره وکړه.

رویټرز نن دوشنبه ( د چنګاښ ۳۰مه) د متحده عربي اماراتو د بهرنیو چارو وزارت د یوه اطلاعاتي سیستم په حواله ویلي، یوشمېر افغانان د ابوظبۍ له کمپه بیرته افغانستان ته لیږل شوي او ځینو نورو ته هم دا ژمنه له وخته تېره ده.

پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنۍ را وروسته شاوخوا ۱۷ زره افغانان متحده عربي اماراتو او بیا له هغه ځایه امریکا ته لیږدول شوي، خو شاوخوا ۳۰ تنه د اماراتو په یوه کمپ کې بې برخه لیکه پراته وو.

د رویټرز معلومات ښيي چې د دغو دیرش تنو له ډلې دوه کورنۍ د جولای په سر کې بیرته افغانستان ته لېږدول شوي او متحده عربي اماراتو یې معلومات امریکایي لوري ته ورکړي دي.

د همدې پلان له مخې ټاکل شوې وه پرون یکشنبه ۲۵ تنه نور افغانان هم له اماراتو افغانستان ته ولېږدول شي، خو رویټرز وایي، دا چې دا کار به شوي وي که نه، معلومات نه دي ورکړل شوي.

د کرکټ نړیواله شورا ICC وايي د افغانستان د کرکټ د ښځینه لوبډلې غړې به چې اوس مهال په بهر کې اوسي، په راروانو دوو مهمو لوبلړیو کې ګډون وکړي.

د ICC د بېګانۍ اعلامیې له مخې په پام کې ده چې دا لوبغاړې په هند او سریلانکا کې د ۲۰۲۵ کال د ښځو د کرکټ په نړیوال جام او همداراز په برتانیا کې د راتلونکي کال د ښځو په شل اووریز نړیوال جام کې برخه ولري.

د کرکټ نړیوالې شورا په سنګاپور کې په خپل کلني کنفرانس کې دا پرېکړه کړې او د دې اقدام هدف یې د افغان ښځو ملاتړ بللی دی.

طالبانو په ۲۰۲۱ کال کې پر افغانستان له واکمنېدو وروسته د ښځو او نجونو پر زده کړو او کار او همداراز ورزشي لوبو او لوبغالو ته د هغوی پر ورتګ هم محدودیتونه ولګول.

طالبانو پرون د پکتیا ولایت په زرمت ولسوالۍ کې یوه ښځه او یو نارینه په درو ووهل.

د طالبانو د حکومت سترې محکمې پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې ویلي دي چې دا کسان د هغه څه په خاطر چې نامشروع اړیکي بلل شوي، په عام محضر کې په ۳۵ درو وهل شوي دي.

په بیان کې دا یادونه هم شوې چې دواړه تورن په ۱۸ میاشتې حبس هم محکوم شوي دي.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتو ځانګړي استازي ریچارډ بینیټ تېره میاشت وویل چې په روان کال کې د طالبانو له خوا د علني سزاګانو د تطبیق په مواردو کې د پام وړ زیاتوالی راغلی دی.

د هوا پېژندنې ادارې نن او سبا د هېواد په ځینو سیمو کې د اوبو د کچې د لوړېدو او سېلابونو د راوتلو اټکل کوي.

د طالبانو د حکومت د اوبو او انرژۍ وزارت پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې د هواپېژندنې ادارې په حواله خبر ورکوي چې وايي نن دوشنبې او سبا سه شنبې د کاپیسا، ننګرهار، لغمان، کونړ او نورستان او ولایتونو په ځینو سیمو کې د بارانونو او واورو د ورېدو امکان شته.

نوموړی وزارت د کوزنیو سیمو له اوسېدونکو غواړي چې د سېلابونو او اوبو د کچې د لوړېدو پرمهال دې د سیندونو غاړو ته له نژدې کېدو ډډه وکړي.

پر ټولنیزو رسنیو په ځانګړې توګه پر انسټاګرام د Woman Post په نوم د ښځو له خوا "ولې باید چادري په سر کړو، موږ قوي ښځې یو" کمپاین پیل شوی چې په زرهاوو ښځې ورسره یو ځای شوي دي.

له دغه اعتراضي کمپاین سره په تیرو ۲۴ساعتونو کې څه باندې ۳۰ زره ښځې له هغې ډلې د افغانستان نوموتې سندغاړې، لوبغاړې او هنرمندانې یو ځای شوي دي.

د دغې کمپاین یوې غړې او د ښځو د حقونو فعالې وږمې توخي ازادي راډیو ته وویل، "طالبانو افغانې ښځې مجبوره کړې چې چادري واغوندي او تر شا يې پټې شي، خو موږ داسې نه یو، موږ ازاده او پرمختللې ښځې یو".

په دغه کمپاین کې افغانې ښځې او نجونې د چادري له عکس سره خپلې اصلي انځورونه یو ځای کوي.

دغه کمپاین وړمه ورځ پیل شوی دی.

د شپږیزې د لیګ د لسم پړاو د دوهمې ورځې په دوهمه لوبه کې د بست ساتونکو له سپین غر پړانګانو لوبډلې څخه لوبه وګټله.

په دې لوبه کې لومړی د بست ساتونکو توپوهنه وکړه او په شلو اوورونو کې یې د شپږو لوبغاړو په زیان سره سیالې لوبډلې ته د ۲۰۳ منډو هدف وټاکه.

د لوبې په دوهمه پاڼۍ کې د سپین غر پړانګانو په شلم اوور کې د ټولو لوبغاړو په زیان سره یوازې ۱۳۷ منډې جوړې کړې او لوبه یې وبایلله.

د نن ورځې په لومړۍ لوبه کې د بند امیر ښامارانو د مس عینک اتلانو ته ماتې ورکړه. لوبه مس عینک پیل کړه او په لومړۍ پاڼۍ کې یې د پنځو لوبغاړو په زیان سره سیالې لوبډلې ته د ۱۸۸ منډو هدف وټاکه.

بندامیر لوبډلې په شلم اوور کې د څلورو لوبغاړو په زیان سره ۱۸۸ منډې جوړې کړې او لوبه یې وګټله.

د پلازمېنې کابل د پامیر نوین د خصوصي ښوونځي د دولسم ټولګي فارغ سید موسی د سږني کانکو لومړی مقام وګاټه.

د طالبانو د حکومت د لوړو زده کړو وزارت د سږني کانکور نتایج نن اعلان کړل. د نتایجو د اعلان له مخې موسی ۳۵۶،۵۷۴۱۴ نمرې ګټلې دي.

همداراز د سږني کانکور دوهم مقام هم د پامیر نوین د خصوصي ښوونځي د دولسم تولګي یوه بل فارغ محمدنذیر ګټلی دی.

د هوا پېژندنې ادارې، په راروانو دوو ورځو کې د هېواد په ځینو سیمو کې د اوبو د کچې د لوړېدو او سېلابونو د راوتلو اټکل کوي.

د اوبو او انرژۍ وزارت پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې د هواپېژندنې ادارې په حواله خبر ورکوي چې وايي د راروانې دوشنبې او سه شنبې په ورځو د کاپیسا، ننګرهار، لغمان، کونړ او نورستان او ولایتونو په ځینو سیمو کې د بارانونو او واورو د ورېدو امکان شته.

نوموړی وزارت د کوزنیو سیمو له اوسېدونکو غواړي چې د سېلابونو او اوبو د کچې د لوړېدو پرمهال دې د سیندونو غاړو ته له نژدې کېدو ډډه وکړي.