د روسيې د بهرنيو چارو وزير پر واشنګټن د وروستي تور لګولو له کبله انتقاد وکړ.

سرګي لاوروف واشنګټن تورن کړ چې نه دى توانېدلى داسې شواهد وړاندې کړي، څو ثابته شي چې مسکو د منځ واټنه اټومي وسلو د کنټرول له تړون يا (INF) څخه په سرغړونې په خپله خاوره کې ميزاييل ځاى پر ځاى کړى دى.

واشنګټن له دغه تړون څخه وروسته له هغې ووت، چې پر مسکو يې تور ولګاوه، د دغه تړون له محدوديتونو په سرغړونې يې له ځمکې څخه هوا ته يو توغول کېدونکى ميزاييل ځاى پرځاى کړى دى.

دغه اقدام او په بدل کې د مسکو عمل د نړۍ د دغو دوو پياوړو اټومي قدرونو ترمنځ د وسلوالو شخړې په اړه اندېښنې پارولي دي.

د روسيې د بهرنيو چارو وزير سرګي لاوروف نن پر اټومي موضوع يوه کنفرانس ته وويل: ”موږ له کلونو راهيسې له امريکايانو غواړو چې کره شواهد وړاندې کړي چې ثابتوي روسيې دې سرغړونه کړې وي، خو له دغه کاره ډډه کړې ده.“

خو سرګي لاوروف ويلي روسيه به په هغه صورت کې په اروپا کې منځ واټنه ميزاييل ځاى پر ځاى کړي، که لومړى دا کار د امريکا د متحدو ايالتونو له خوا وشي.

غربي چارواکو ويلي چې روسيې له وړاندې د روسيې په هغه قلمرو کې چې له اروپا سره څېرمه پرته ده، 9M729 ډوله ميزاييل ځاى پر ځاى کړى دى.

د دې برید پړه د بلوڅ ازادي بښونکي پوځ په نوم ډلې منلې ده. دې ډلې په یوه تازه بیان کې ویلي دي چې د اورګاډي له الوزولو وروسته یې شل تنه امنیتي سرتېري وژلي دي. دې ډلې ویلي چې د دولتي ځواکونو د عملیاتو پرمهال یې د پوځ یوه بې پیلوټه الوتکه هم ویشتلې ده.

بلوڅ وسله والو حکومت ته خبرداری ورکړی چې که عملیاتو ته دوام ورکړي نو یرغمل شوي کسان به ووژني. په بیان کې دا یادونه هم شوې چې په اورګاډي کې د پوځ، پولیسو، ISI او د تروریزم پرضد د مبارزې د ځواکونو برحال پوځیان چې رخصتۍ ته تلل شامل دي.

بیان زیاتوي چې ښځې، ماشومان، سپین ږیري کسان او بلوڅان په خوندي ډول خوشې شوې دي.

د بلوچستان د اعلی وزیر ویاند شاهد رند په یوه بیان کې چې نن ( د کب ۲۰مه) یې د آزادۍ راډیو مشال څانګې ته واستاوه، ویلي دي چې د برید سیمې ته اضافي امنیتي ځواکونه او وسایط استول شوي دي.

رویټرز خبري آژانس د بلوچستان د اورګاډي د ادارې د چارواکو له قوله راپور ورکړی چې د جعفر اکسپرس اورګاډی چې ۴۰۰ تنه سپرلۍ پکې وې له کوټې څخه پېښور ته روان و، چې په لاره کې ډزې پرې شوې دي.

د امریکا د بهرنیوچارو وزیر مارکو روبیو وايي، د امریکا او اوکراین ترمنځ د خبرو نتایجو ته هیله من دی. د سعودي عربستان په کوربه توب دا خبرې نن په جده کې په پام کې دي.

روبیو پرون دوشنبې هغو خبریالانو ته چې د سعودي عربستان په سفر کې د ده ملګرتیا کوي وویل، که دا مذاکرات په سم ډول پرمخ ولاړ شي، اوکراین کولای شي بیاهم د امریکا پر نورو مرستو تکیه وکړي.

د امریکا د بهرنیوچارو وزیر سعودي عربستان ته له رسېدو وروسته د سعودي له ولیعهد محمدبن سلمان سره وکتل.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي هم سعودي عربستان ته رسېدلی او ده هم پرون له بن سلمان سره وکتل خو په نننیو خبرو کې به ګډون ونه کړي.

په اوکراینې پلاوي کې د ولسمشر زیلینسکي د دفتر رییس اندرې یرماک د بهرنیو چارو وزیر اندرې سیبیها او دفاع وزیر رستم عمروف شامل دي او په پام کې ده چې نن به له امریکايي چارواکو سره خبرې وکړي.

په دې خبرو کې به په اوکراین کې د اوربند او سولې د موافقې د څرنګوالي په اړه بحثونه وشي.

په ملګروملتونو کې د امریکا دایمي استازې وايي، واشنګټن له طالبانو سره د اعتماد فضا نه شي جوړولای.

دوروتي شي دا څرګندونې بېګا شپه د افغانستان په اړه د ملګروملتونو د امنیت شورا غونډې ته د وینا پرمهال وکړې.

د شي په ټکو، "موږ نه شو کولای له هغې ډلې سره چې امریکایان په ناحقه نیسي، تروریستي ډلو ته د پناه ورکولو اوږد تاریخ لري او د افغانستان د خلکو حقونه او اساسي اړتیاوې له پامه غورځوي، د اعتماد فضا جوړه کړو. موږ غواړو د امنیت شورا له غړو سره د دې ټولیزې غوښتنې په برخه کې چې طالبان باید مسوولانه چلند وکړي ګډ کار ته دوام ورکړو ".

دې جګپوړې امریکایي چارواکې همداراز وویل چې متحدایالات د داعش ډلې د خراسان څانګې له پلوه اندېښنه لري او له طالبانو غواړي چې د تروریزم پرضد د مبارزې په برخه کې پر خپلو ژمن عمل وکړي.

مېرمن شي پر طالبانو هم غږ وکړ چې اجازه دې نه ورکوي چې افغانستان یوځل بیا د امریکا، د امریکا د متحدانو او نورو هېوادونو د امنیت د ګواښلو لپاره د تروریستي ډلو په خوندي ځای بدل شي. طالبانو له دې مخکې ویلي و، چې هېچا ته به اجازه ورنه کړي چې د افغانستان له خاورې د نورو هېوادونو پرضد کار واخلي. په ملګروملتونو کې د امریکا استازې پر افغان ښځو او نجونو د طالبانو ځپونکو اقداماتو ته هم اشاره وکړه، ویې ویل چې د افغانستان د روغتیايي زده کړو په انستیتیوتونو کې د ښځو پر تعلیم بندیز به ناوړه پایلې ولري.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو سرپرست وزیر امیرخان متفي عمان ته د سفر پرمهال پرون له خپل سیال بدر بن حمد البوسعیدي سره د دواړو هېوادو ترمنځ په سیاسي، اقتصادي او ټولنیزو برخو کې د دوه اړخیزو اړیکو د پیاوړتیا په اړه خبرې کړي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت بېګا په یوه بیان کې خبر ورکړ چې دې دوو چارواکو ویلي، د طالبانو حکومت او عمان د دوه اړخیزو اړیکو نوی پړاو پیلوي. په بیان کې د دې خبرو نور جزییات نه دي ورکړل شوي.

ښاغلی متقي د یکشنبې په ورځ د یوه پلاوي په مشرۍ عمان ته ولاړ.

د طالبانو حکومت تراوسه د هېڅ هېواد له خوا په رسمیت نه دی پېژندل شوی خو عمان له څو د ګوتو په شمار هېوادونو څخه دی چې د طالبانو له حکومت سره تعامل لري.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت د روان کال په وږي میاشت کې ویلي و، چې د عمان په پلازمېنه مسقط کې د افغانستان سفارت بیا پرانیستل شوی دی او چارې یې د طالبانو د حکومت استازی سمبالوي.

یو تازه راپور ښيي چې د نړۍ ډېری خلک ناولې هوا تنفس کوي او یوازې په سلو کې ۱۷ ښارونه د هوا د ککړتیا د مخنیوي اړوندې تګلارې په پام کې نیسي.

په سویس کې د دېره د هوا د کیفیت د څار نړیوال مرکز په یوه څېړنه کې چې نن (د مارچ ۱۱مه) خپره شوه د نړۍ په ۱۳۸ ښارونو کې د هوا د کیفیت د ارزونې له ۴۰ زره سټیشنونو څخه د ترلاسه شویو معلوماتو پربنسټ وايي د چاد، کانګو، بنګلدېش، پاکستان او هند هوا تر ټولو ډېره ناولې ده.

د راپور له مخې په هغو نهو ښارونو کې چې د هوا کیفیت یې تر ټولو خراب دی شپږ یې په هند کې دي او په سر کې یې شمال ختیځ بُرنیهات Byrnihat ښار دی.

څارونکي په دې باور دي چې د نړۍ د ښارونو د هوا د ککړتیا اصلي کچه ښايي تردې ډېره خرابه وي ځکه په ډېری ښارونو کې د هوا د کیفیت د معلومولو سټېشنونه نه شته.

په ملګروملتونو کې د هند دایمي سفیر وايي، هېواد به یې د روانو بشري مرستو پر بهیر سربیره په نژدې راتلونکي کې د افغانستان په پراختیایي پروګرامونو کې هم برخه واخلي.

پارواتانیني هریش د افغانستان په اړه د امنیت شورا بېګانۍ غونډې ته د وینا پرمهال د روان کال په پیل کې، په دوبی کې د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره د هند د بهرنیو چارو د وزیر ویکرم میسري لیدنې ته د اشارې په ترڅ کې وویل، هند طالبانو ته دا روښانه کړې ده چې ځینې مسایل په دوه اړخیزو اړیکي پورې تړلي دي او په افغانستان کې د نوې ډیلي د اوسنۍ ښکېلتیا بنسټ له خلکو سره اړیکي دي.

د ۲۰۲۱ کال له اګست میاشتې راهیسې چې طالبان بیا ځلې پر افغانستان واکمن شوي هند افغانستان ته ۲۵ ټنه بشري مرستې، ۵۰۰۰۰ ټنه غنم، ۴۰۰۰۰ لیتره کیمیاوي سره او څه باندې ۳۰۰ ټنه درمل او طبي تجهیزات لیږلي دي.

د خوړو نړیوال پروګرام WFP وايي، د تورخم د لارې د بندېدو له کبله د افغانستان لپاره د دې سازمان د مرستو لارۍ چې ۱۲۰۰مټریک ټن مواد پکې بار دي په تورخم او پېښور کې ایسار پاتې دي.

WFP په یوه بیان کې چې د ملګروملتو د بشري مرستو د همغږۍ پر ویبپاڼه خپور شوی ویلي، دا په داسې حال کې ده چې د افغانستان په ډېری ولایتونو، په تېره په لویدیځو او جنوبي سیمو کې د درنو بارانونونو او سېلابونو له کبله د ښځو او ماشومانو په ګډون د شاوخوا دېرش کسانو د مرګ ژوبلې راپورونه ورکړل شوي دي. د ملګروملتونو دا اړونده اداره زیاتوي چې د دوی څېړنې روانې دي څو د هغو خلکو شمېر معلوم کړي چې بشري مرستو ته اړتیا لري.

په هغه بیان کې چې د افغانستان په اړه د ملګروملتونو د امنیت شورا له بیګانۍ غونډې وروسته خپور شو فرانسې، ډنمارک، یونان، ګیانا، پاناما، جنوبي کوریا، سیرالیون، سلوونیا او برتانیا وویل چې په افغانستان کې ښځې او نجونې له ټولنیز ژوند څخه څنډې ته شوې دي او غږ یې خاموش شوی دی.

دې هېوادونو همداراز د جرمونو د نړیوالې محکمې هغه اقدام هم ستایلی دی چې د طالبانو د لوی مشر ملاهبت الله آخوندزاده د نیولو د حکم غوښتنه یې کړې.

دې او یوشمېر نورو هېوادونو له دې مخکې هم د افغان ښځو او نجونو په ملاتړ غږ اوچت کړی دی.

د امریکا د بهرنیوچارو وزیر مارکو روبیو نن اعلان وکړ چې د امریکا حکومت له شپږو اونیو څېړنو وروسته د متحدوایالتونو د نړیوال پرمختګ د ادارې USAID ۸۳ سلنه پروګرامونه لغو کوي. ښاغلي روبیو پر خپله ایکس پاڼه لیکلي هغه ۵۲۰۰ قراردادونه چې د لغو کېدو پرېکړه یې شوې، لسګونه میلیارد ډالر پر هغو چارو لګوي چې امریکا ته یې ګټه نه رسېږي او حتی په ځینو مواردو کې زیان وراړوي.

روبیو زیاتوي چې پاتې نور نژدې زر پروګرامونه به له کانګرس سره تر سلامشورو وروسته په اغېزمن ډول د بهرنیوچارو وزارت له خوا تطبیق شي.

ولسمشر ډونالډټرمپ د جنوري په شلمه د لوړې له مراسمو وروسته په یوه اجرايي فرمان کې د نوي ورځو لپاره د امریکا بهرنۍ مرستې وځنډولې. د امریکا د بهرنیوچارو وزارت د ایلان مسک په مشرۍ د حکومتولۍ د اغېزمنتوب له ادارې څخه مننه کړې ده. دې ادارې ته د دولتي لګښتونو د کمولو دنده ورسپارل شوې ده.

ایران وايي چې د خپل اټومي پروګرام د لانجې په اړه به د واشنګټن تر فشار او ګواښ لاندې خبرې ونه کړي. تهران دا څرګندونې وروسته له هغه کوي چې د امریکا ولسمشر ډونالډټرمپ د عراق له لوري له ایران څخه د بریښنا پر پېرلو د معافیت په لغو کولو سره پر تهران فشار زیات کړی دی.

د ایران د بهرنیوچارو وزیر عباس عراقچي نن پر خپله ایکس پاڼه ولیکل، موږ تر فشار او ګواښ لاندې مذاکرات نه کوو.

له دې یوه ورځ مخکې په ملګروملتونو کې د ایران دایمي استازولۍ په یوه بیان کې پخلاینه ترې احساسېده، وویل، تهران د خپل اټومي پروګرام له پلوه د اندېښنو د لیرې کولو لپاره ښايي مذاکراتو ته مخه کړي. ولسمشر ټرمپ د کب یا حوت په ۱۶مه له فاکس نیوز سره په مرکه کې وویل، له ایران سره د دې لپاره چې ایران اټومي وسله ترلاسه نه کړي دوه لارې شته یا توافق او یا پوځي لاره.