ولسمشر محمد اشرف غني په افغانستان کې د ناټو د غړو هېوادونو له سفیرانو سره په کتنه کې د انتخاباتو او د سولې د پروسې په اړه خبرې وکړې.

د ارګ له خبرپاڼې سره سم، په دې کتنه کې چې پرون شنبه ماښام په ارګ کې وشوه، ښاغلي غني د ناټو سفیرانو ته د افغانستان د میزان د شپږمې نېټې د ولسمشرۍ د انتخاباتو په تیاریو او د سولې په پروسه کې د پرمختګونو په اړه څرګندونې وکړې.

ده د سولې د پروسې په اړه له امریکا سره د شویو بحثونو جزیات د ناټو له سفیرانو سره شریک کړل.

د ارګ له خبرپاڼې سره سم، په افغانستان کې د ناټو د غړو هېوادونو سفیرانو د افغانستان د سولې د پروسې ملاتړ وکړ.

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد له طالبانو سره په اووم پړاو کې د خپلو خبرو جزیات تېره اوونۍ په کابل کې له ولسمشر غني او نورو افغان خواوو سره شریک کړل او اوس په قطر کې له طالبانو سره په اتم پړاو خبرو بوخت دی.

راتلونکې اوونۍ د افغانستان د ختیځ په کونړ، نورستان او لغمان ولایتونو کې د پولیو پر ضد د واکسیناسیون کمپاین پیلېږي.

«له پولیو څخه ازاد افغانستان» د سې شنبې په ورځ اعلان وکړ چې د پولیو پر ضد د واکسین نوی پړاو به راتلونکې اوونۍ د یادو ولایتونو —په بېلابېلو ولسوالیو کې پیل شي.

له پولیو څخه ازاد افغانستان په یوه خبرپاڼه کې ویلي، د دې کمپاین په ترڅ کې به تر پنځه کلونو کشر لسګونه زره ماشومان واکسین شي.

د واکسین دا لړۍ به هم د ستنې له لارې (تزریقي) او هم د خولې له لارې (خوراکي) دواړه ډولونه ولري، تر څو د ماشومانو معافیت د پولیو ویروس پر وړاندې پیاوړی شي

په افغانستان او پاکستان کې لا هم د پولیو ویروس له منځه نه دي تللي.

چارواکو ویلي چې د روغتیا ټیمونه به کور په کور وګرځي تر څو ډاډ ترلاسه کړي چې هېڅ ماشوم بې واکسینه پاتې نه شي، په ځانګړې توګه په هغو سیمو کې چې لرې دي او ورتګ ورته ستونزمن دی.

یاد بنسټ ټینګار کړی چې دا هڅه د افغانستان د عامې روغتیا د پیاوړتیا او د پولیو د بشپړې له‌منځه وړنې د دوامدارو هڅو یوه برخه ده.

د پاکستان دفاع وزیر خواجه آصف د دوشنبې په ورځ د طالبانو د حکومت چلند متضاد وباله، ويې ويل چې له يوې خوا هغوی ګواښونه کوي او له بلې خوا د خبرو غوښتنه کوي.

آصف دا انتقاد وروسته له هغه وکړ چې د دواړو هېوادونو ترمنځ د ډیورند کرښې په اوږدو کې نښتې وشوې.

نوموړي له جیو نیوز تلویزیون سره په خبرو کې د پاکستان او افغانستان د وروستیو ترینګلتیاوو په تړاو په هند کې د طالبانو د باندنیو چارو وزیر امیرخان متقي څرګندونو ته اشاره وکړه.

متقي ویلي و چې پاکستان د افغانستان پر ملکي سیمو بریدونه کړي دي.

خواجه آصف ټینګار وکړ چې هر دولت حق لري چې برید ته ځواب ورکړي، او زیاته یې کړه چې پاکستان هیڅکله ملکي سیمې نه دي په نښه کړې، بلکې یوازې یې د «ترهګرو پټنځایونه او پناه ځایونه» له منځه وړي دي.

هغه خبرداری ورکړ چې د افغانستان خاوره د بېلابېلو ترهګرو ډلو لپاره په امن پټنځای بدله شوې ده.

دا هغه ادعا ده چې د طالبانو حکومت یې تل ردوي.

طالبانو د شنبې په ماخوستن په ځایي وخت لس بجې پر پاکستان غچ اخیستونکي بریدونه پيل کړل چې لږ تر لږه دوه ساعته یې دوام وکړ او له ځوابي بریدونو سره مل وو.

د طالبانو حکومت خپل لوري ته د ۹ امنیتي سرتیرو د وژلو پخلی وکړ، خو پاکستان بیا وویل چې جګړه کې د دوی ۲۳ سرتیري وژل شوي او ۲۹ ټپیان شوي دي.

د طالبانو حکومت وروسته تر هغه پر پاکستان بریدونه وکړل چې د پاکستان جیټ الوتکو د تیرې اونۍ د پنجشنبې په ماخوستن د کابل په زړه او پکتیکا ولایت کې بریدونه وکړل.

د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت له طالبانو وغوښتل چې د پاکستان د کورنيو چارو په اړه له څرګندونو ډډه وکړي.

دا خبرداری وروسته له هغه ورکړل شو چې د حکومت ویاند ذبیح‌الله مجاهد د تحریک لبیک پاکستان (TLP) د لاریونونو په اړه څرګندونې وکړې.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاند وویل:

«موږ د طالبانو د رژيم د ویاند وروستۍ څرګندونې چې د پاکستان د کورنيو چارو په اړه شوې، په دقت څارلې دي.»

هغه زیاته کړه: «موږ په کلکه سپارښتنه کوو چې د افغانستان ویاند دې د خپل هېواد اړوند مسایلو ته لومړيتوب ورکړي او له هغو موضوعاتو څخه دې ډډه وکړي چې د ده له صلاحیته بهر دي.»

په بیان کې ټینګار شوی: «د نورو هېوادونو په چارو کې د نه‌مداخلې اصل باید د نړیوالو دیپلوماتیکو اصولو له مخې رعایت شي. پاکستان ته د خپلو کورنيو چارو په اړه د بهرنيانو د مشورې اړتیا نشته.»

په اعلامیه کې دا هم ویل شوي چې تمه ده د طالبانو رژیم د دوحې د هوکړې پر مهال خپلې ژمنې او نړيوال تعهدات عملي کړي.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ټینګار کړی چې طالبان باید اجازه ورنه کړي چې د افغانستان خاوره د نورو هېوادونو پر ضد د ترهګرۍ لپاره وکارول شي.

پرون په لاهو رکې د پنجاب د پولیسو په وینا د تحریک لبیک پاکستان (ټي اېل پي) له پلویانو سره د دوی په نښتو کې يو سرتیری او د یاد تحریک درې غړي وژل شوي دي.

د طالبانو حکومت په دې پېښه خواشیني ښکاره کړې او ویلي یې دي " د پاکستان د پوځ له خوا په یادو مظاهره چیانو مخامخ ډزې او بریدونه شوي."

د چین او روسیې د بهرنیو چارو وزارتونو د افغانستان او پاکستان ترمنځ وروستۍ جګړه باندې اندیښنه ښودلې او له دواړو لورو یې د زغم غوښتنه کړې ده.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، د روسیې د بهرنیو چارو وزارت پرون دوشنبه ( د تلې ۲۱مه) په یوه خبرپاڼه کې ویلي " د معلوماتو له مخې اوس مهال وضعیت ارام دی او مونږ د دغه بهیر هرکلی کوو."

د چین د بهرنیو چارو وزارت ویاند لین جیان هم پرون په خپل اونیز خبري کانفرانس کې ویلي، چین د افغانستان او پاکستان د تازه جګړې په اړه اندیښنه لري.

طالبانو د شنبې په ماخوستن په ځایي وخت لس بجې پر پاکستان غچ اخیستونکي بریدونه پيل کړل چې لږ تر لږه دوه ساعته یې دوام وکړ او له ځوابي بریدونو سره مل وو.

د طالبانو حکومت خپل لوري ته د ۹ امنیتي سرتیرو د وژلو پخلی وکړ، خو پاکستان بیا وویل چې جګړه کې د دوی ۲۳ سرتیري وژل شوي او ۲۹ ټپیان شوي دي.

د طالبانو حکومت وروسته تر هغه پر پاکستان بریدونه وکړل چې د پاکستان جیټ الوتکو د تیرې اونۍ د پنجشنبې په ماخوستن د کابل په زړه او پکتیکا ولایت کې بریدونه وکړل.

د پنجاب پوليس وايي چې د تحریک لبیک پاکستان (ټي اېل پي) له پلویانو سره يې په نښتو کې يو سرتیری او د یاد تحریک درې غړي وژل شوي دي.

پولیس او د تحریک لبیک پاکستان غړي هغه مهال په شخړه واوښتل چې پولیسو په مرید سیمه کې د اعتراض کوونکو پرلت پای ته رساوه.

تر نښتو وروسته حکومت لاهور او اسلام اباد ته تلونکې لويې لارې تړلې وې، خو لږ شېبه وروسته يې بېرته خلاصې کړې.

تحریک لبیک پاکستان چې یوه مذهبي ډله ده، د تیرې جمعې په ورځ له لاهوره د اسلام اباد پر لور لاريون پيل کړی و او د پلان له مخې یې غوښتل چې په اسلام اباد کې د امريکا د سفارت مخې ته لاریون ورسوي.

دوی د غزې او فلسطینیانو په ملاتړ راوتلي وو.

په افغانستان کې د طالبانو حکومت له اعتراض کوونکو سره پر شوي تاوتریخوالي خواشیني ښودلې او یوه خبرپاڼه کې یې ویلي " د پاکستان د پوځ له خوا په یادو مظاهره چیانو مخامخ ډزې او بریدونه شوي."

د امریکا د متحدو ایالتونو ولسمشرډونالډ ټرمپ وایي، دی کولای شي چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ شخړه باندې کاروکړي ځکه «دی د جګړو په پای ته رسولو کې ماهردی.»

ټرمپ دغه څرګندونې د یکشنبې په ورځ په واشنګټن کې اسراییل او مصرته له سفرمخکې په آیرفورس ون الوتکه کې د سپریدو په مهال خبریالانو ته وکړه او زیاته یې کړه چې له دې سفره له ستنیدو وروسته کولای شي دې چارې ته مخه کړي. ټرمپ وویل، دا به اتمه جګړه وي چې دی یې حل کوي او زیاته یې کړه چې اوریدلي یې دي چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ اوس جګړه روانه ده. ټرمپ وویل، «ترهغه باید انتظاروکړم چې بیرته راشم. یوه بله سرته رسوم ځکه زه د جګړو په هواري کې ښه یم. »

د امریکا ولسمشرډونالډ ټرمپ د هند او پاکستان ترمنځ د جګړې په ګډون د اوږدو شخړو د پای ته رسولو په اړه خپله ادعا بیا تکرار کړه او ویې ویل، دا د ځان لپاره ویاړبولي چې د سوله ییزو هڅو له لارې یې د جګړو د پای ته رسولو او د انسانانو له ژوند ژغورلو سره مرسته کړې ده.

ولسمشرټرمپ به د غزې لپاره د خپلې وړاندیز شوې طرحې د عملي کیدو لپاره نن له اسراییل او مصرڅخه کتنې ترسره کړي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنر فیلیپو ګرانډي د یکشنبې په ورځ د پاکستان او افغانستان پرپوله د نښتو په اړه راپورونو ته په اشاره د تاوتریخوالي د سمدستي کمیدو غوښتنه وکړه.

هغه په ایکس پاڼه کې په یوه بیان کې وویل چې "د افغانستان ـ پاکستان په پوله کې د تازه تاوتریخوالي او نښتو څخه هیڅ ښه شی نه شي لاس ته راتلای - یوه نازکه پوله، د شخړو صحنه، په جبري توګه بې ځایه کیدل او د لسیزو راهیسې بشري بحرانونه."

نوموړي هیله څرګنده چې د اغیزمنو شویو کسانو او د سیمه ایز ثبات لپاره، تاوتریخوالی سمدستي کم شي.

د ملګروملتونو د کډوالو عالي کمیشنیر د افغانستان او پاکستان د پولې په اوږدو کې وروستیو شخړو ته اندیښنه داسې مهال څرګندوي چې پاکستان له خپلې خاورې د افغان کډوالو ایستلو ته زور ورکړی او د چارو د کتونکو په باور د کابل او اسلام آباد ترمنځ د اړیکو له خړپړتیا سره تل لیدل شوي چې پاکستان پرافغان کډوالو فشارونه لا زیات کړي دي.

د افغانستان او بنګلدېش د کرکټ ملي لوبډلې به سبا سه شنبې په دریمه یو ورځنۍ لوبه کې سره مخامخ شي.

دا لوبه د کابل په وخت د مازیګر په ۴ نیمو بجو د ابوظبي په لوبغالي کې پیلېږي.

افغانستان خپلې تېرې یو ورځنۍ دوه لوبې له بنګلدیش څخه ګټلي حال داچې د شل اووریزو لوبو درې سیالۍ مخکې بنګله دیش ګټلې وې.

سعودي عربستان چې په دې وروستیو کې یې له پاکستان سره یوه ګډه دفاعي موافقه لاسلیک کړې، وروستیو شخړو ته اندیښنه ښودلي او په یوه بیان کې یې د شخړو د مخنیوي او زغم غوښتنه کړې ده.

ایران هم وروستیو شخړو ته په اشاره له افغانستان او پاکستان څخه غوښتي چې له زغم نه کار واخلي.

د قطر د بهرنیو چارو وزارت هم له دواړو هیوادونو غوښتي چې خبرو اترو، ډیپلوماسۍ او زغم ته لومړیتوب ورکړي.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر چې په یو اوونیز سفر په هند کې دی تایید کړه چې طالب ځواکونو بېګا د قطر او سعودي عربستان په غوښتنه عملیات ودرول.
هغه پر پاکستاني اهدافو د طالب پوځیانو د بریدونو ننګه وکړه او ویې ویل چې د ځان دفاع یې کړې ده.

هندي رسنیو له هغې ډلې ټایمز اف انډیا راپور ورکړی چې تمه وه متقي نن یکشنبه په اګره ښار کې تاج محل ته سفر وکړي.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر په یو اوونیز سفر په هند کې دی.

د هغه سفر تاج محل ته له مخکې پلان شوی وو او ګڼ هندي ځواکونه په سیمه کې د امنیت د لا ټینګښت لپاره ځای پر ځای شوي وو.

هندي چارواکو له هغې ډلې د اګرې ادارې د متقي د سفر د لغوه کېدو په تړاو زیات جزییات نه دي ورکړي.

امیرخان متقي په هند کې نن خبري کنفرانس هم درلود او د افغانستان او پاکستان په سرحد کې یې د وروستۍ سختې نښتې په تړاو غبرګون وښود.

متقي وویل چې په پاکستان کې ځینې کړۍ د اړیکو د خرابولو په لټه کې دي. د هغه په خبره چې طالب ځواکونو د ځان دفاع وکړه، خپل اهداف یې ترلاسه کړل او عملیات یې د قطر او سعودي عربستان په غوښتنه ودرول.