د غزني ولایت په مرکز او ولسوالیو کې د تېرو څه کم دوو میاشتو په جریان کې څلور موټربم بمي بریدونه شوي چې درانه ځاني او مالي زیانونه یې اړولي دي.

دولتي چارواکي په دغو بریدونو کې د افغان امنیتي ځواکونو ترڅنګ د ډېری ولسي وګړو چې ښځې او ماشومان هم په کې برخه لري، د ور اوښتې مرګ ژوبلې خبر ورکوي.

خو د ولایتي شورا غړي یې په مخنیوي کې دولت پړ، ناتوانه او بې غوره ګڼي.

دوی وايي، دولت او د دولت کشفي او استخباراتي ادارې یې مخنیوی د ځان مسؤلیت نه ګني او غواړي چې د دا ډول بریدونو مخه دې ونیول شوي.

دا په داسې حال کې ده چې د شنبې په ورځ هم د دغه ولایت په اب بند ولسوالۍ کې موټربم بمي چاودنې تر شلو امنیتي سرتېرو ته مرګ ژوبله واړوله.

دوی په غزني کې د امنیتي اورګانونو ترمنځ نه همغږي د دغو چاودنو او بریدونو سبب ګڼي.

اخوا د غزني والي وحیدالله کلیمزي بیا ازادي راډیو ته وویل چې امنیتي او کشفي ادارو خپل فعالیتونه زیات کړي او مخنیوی به یې وشي.

دا په داسې حال کې ده چې د غزني محلي ادارې د تېرې پنجشنبې په ورځ د غزني قره باغ ولسوالۍ په لیلیزو سیمه کې د هاموی ټانک او تر دې دوه ورځې وړاندې د غزني ګیرو ولسوالۍ په مزار سیمه کې د مازدا موټر چې دواړه له چاودېدونکو توکو ډک وو، په هوايي بریدونو کې د له منځه وړلو خبر ورکړی و.

په غزني کې د «خوشحال» رادیو مسؤول مدیر سلیمان راحل د دې ولایت ابتدائیه محکمې په درې میاشتې بند محکوم کړ.

د افغانستان د خبریالانو مرکز په یوه اعلامیه کې د چارشنبې په ورځ دغه پرېکړه غیرعادلانه بللې او غندلې یې ده.

یوې ځایي سرچینې د افغانستان د خبریالانو مرکز ته ویلي چې د غزني ښار ابتدائیه محکمې په یوه غیرعلني غونډه کې چې د غبرګولي په لومړۍ نېټه ترسره شوه، سلیمان راحل د طالبانو د حکومت پر ضد د تبلیغاتو په تور په درې میاشتې بند محکوم کړ. د سرچینې په وینا، په دې حکم کې د هغه د تېر شوي بند موده هم شامله ده.

د افغانستان د خبریالانو مرکز د سرچینې په حواله لیکلي چې د طالبانو استخباراتو راحل د روان کال د غویي میاشتې په ۱۵مه نېټه پر فیسبوک پاڼه د ځینو پوستونو له امله نیولی و، چې پکې یې د خلکو د اقتصادي ستونزو او فقر په اړه څرګندونې کړې وې.

د‌ هغه په وینا، د غزني ولایت استخبارات د خلکو د ستونزو انعکاس د عامه ذهنیتونو د پارونې هڅه او د طالبانو د حکومت پر ضد تبلیغات بولي.

د طالبانو حکومت په دې اړه تر اوسه څه نه دي ویلي.

د روسیې دفاع وزیر اندری بیلوسوف د ډله ییز امنیت تړون سازمان د غړو هیوادونو د دفاع وزیرانو شورا په غونډه کې خبرداری ورکړی چې د منځنۍ اسیا لپاره لومړنی تهدید په افغانستان کې له میشتو افراطي ډلو څخه راځي.

ده زیاته کړه چې "د دې ډلو د فعالیتونو د پراختیا خطر ګاونډیو هیوادونو ته مخ پر زیاتیدو دی."

تر دې وروسته د طالبانو حکومت هغه اندېښنه بې بنسټه وبلله چې ګواکي له افغانستانه نورو ګاونډیو هیوادونو ته خطر متوجه دی.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت د کوم چا مشخص نوم نه دی یاد کړی خو پر ایکس پاڼه یې لیکلي چې په افغانستان کې هيڅ خپل سرې ډلې نشته.

د ملګرو ملتونو د راپورونو له مخې، په افغانستان کې تر ۲۰ زیاتې افراطي ډلې فعالیت کوي.

د ۲۰۲۱ کال په اګست کې د طالبانو د واک ته د رسیدو راهیسې، د طالبانو تر کنترول لاندي افغانستان د افراطي ډلو د ساتلو له پراخو تورونو سره مخامخ شوی دی.

د یادونې وړ ده چې روسیه یو له هغو هیوادونو ده چې له طالبانو سره نژدې اړیکې لري.

ټاکل شوې ده چې د افغانستان د ۱۶ کلنو فوټبال ملي لوبډله نن چهارشنبه ماښام (د می ۲۸مه) د تاجکستان سره مخامخ شي.

دا لوبه، چې د مرکزي اسیا د اتلولۍ یوه برخه ده، د افغانستان پر وخت د مازدیګر پر ۵:۰۰ بجو پیليږي.

د افغانستان د ۱۶ کلنو فوټبال ملي لوبډلې د سیالیو په لومړۍ لوبه کې د ترکمنستان پر وړاندې ماتې وخوړه.

د افغانستان، ازبکستان، ایران، تاجکستان، ترکمنستان او قرغزستان ترمنځ د مرکزي آسیا اتلولي په تاشکند کې دوام لري.

په خوست ولایت کې د اوبو یو بند، چې تېره اونۍ د طالبانو چارواکو له خوا پرانیستل شو، د باران له امله ویجاړ شو.

د ليژه د اوبو زېرمه کولو بند د هغو شپږو پروژو څخه یوه ده چې تېره اونۍ د طالبانو د اوبو او انرژۍ وزیر لخوا پرانستل شوه. د طالب چارواکو د معلوماتو له مخې دا پروژې په خوست ولایت کې د شا او خوا شل ملیونه افغانیو په لګښت جوړې شوې دي.

په همدې حال کې د خوست ولایت د رسنیو دفتر په یوه خبرپاڼه کې ویلي، د ګربزو ولسوالۍ اړوند د لېژې بند د ماتېدو په اړه هر اړخیزې څېړنې روانې دي.

د طالبانو تر کنترول لاندي د خوست ولایت ویاند، مستغفر ګربز، پر خپله ایکس شبکه لیکلي چې بند د مې په ۲۷مه، د سې شنبې په ورځ د ناببره سیلابونو له امله ویجاړ شو.

د دې بند نړېدو د خلکو سخت انتقادونه راپارولي چې ګواکي بندونه باید داسي جوړ شي چې د اوبو د زیاتوالي، بارونونو او سېلاب زور یووړای شي.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق (یونېسف) وايي، چې روانه اونۍ افغانستان ته له ۱۰۰ ټنو ډېر درمل وارد شوي دي.

یونېسف د سې‌شنبې په ورځ ناوخته ، په خپله ایکس پاڼه (پخوانۍ ټویټر) کې لیکلي چې دغه درمل افغانستان ته د ځانګړې الوتنې له لارې انتقال شوي دي.

د یونېسف په وینا، دا درمل به د افغانستان په ۳۴ ولایتونو کې د ۲۴۰۰ روغتیايي مرکزونو د عاجلو اړتیاوو د پوره کولو سره مرسته وکړي.

دا درمل د نړیوال بانک او یو شمېر نورو مؤسسو په مرسته برابر شوي دي.

افغانستان ته درملو دا مرستې په داسې حال کې رسیږي چې د روغتیا نړیوال سازمان (WHO) په خپلو وروستیو راپورونو کې د بېلابېلو ناروغیو د خپرېدو او د مالي ملاتړ د نشتوالي له امله د لسګونو روغتیايي مرکزونو د تړل کېدو خبرداری ورکړی و.

د متحده عربي اماراتو د بهرنیو چارو وزارت ویلي، چې د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزارت د دفتر مسوول په دوبۍ کې د طالبانو د سرقونسل عبدالرحمان فدا باورلیک منلی دی.

یاد وزارت دا خبره د مې په ۲۷مه، سې‌شنبه کړې ده او ویلي یې دي چې عبدالرحمان فدا د افغانستان لپاره د طالبانو د قونسلګرۍ د سرقونسل په توګه د دوبۍ او شمالي اماراتو لپاره د اعتبارنامه سپارلې ده.

شاوخوا څلور کاله کېږي چې طالبان په افغانستان واک ته رسېدلي، خو تر اوسه هېڅ هېواد د دوی حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی. سره له دې، یو شمېر ګاونډي او سیمه‌ییز هېوادونه له طالبانو سره نږدې اړیکې لري او د دوی ډیپلوماتان یې منلي دي.

د طالبانو د کورنیو چارو سرپرست وزیر سراج‌الدین حقاني، چې په وروستیو کې په عامه غونډو کې ډېر نه ښکاره کېده، د سې‌شنبې په ورځ په کابل کې په یوې غونډه کې راڅرګند شو او د طالبانو د مشر هبت‌الله اخونزاده ویناګانې یې د دوی لپاره د روزنې او لارښوونې سرچینه وبلله.

یادې څرګندونې هغه په کابل کې د طالبانو د وزارتونو د ریسانو لپاره د "اصلاحاتو او ظرفیت‌ جوړونې" تر سرلیک لاندې په جوړه شوې غونډه کې وکړې.

حقاني تر دې وړاندې په خپلو څو ویناګانو کې د طالبانو پر مشر نېوکې کړې وې او په غیری مستقیمه توګه یې نوموړی د واک پر انحصار تورن کړی و.

حقاني د تېر کال د قوس میاشتې په وروستیو کې د یوې مدرسې د فراغت غونډې پر مهال وویل: "دا فکر مه کوه چې زه نن او وروسته ځواکمن یم، که څوک زما خبرې ومني ښه، که نه، نو ګواکې اسمان ځمکې ته راځي؛ نه، ته د خدای پر وړاندې مسوول یې، خدای به درڅخه پوښتنه کوي."

تر دې مخکې په څو عامه غونډو کې د طالبانو پر مشرتابه د حقاني غیرې مستقیمو انتقادونو دا باور رامنځ ته کړی و چې ګوندې حقاني او ملاتړي یې په کندهار کې د طالبانو له رهبر او د هغه د شا او خوا راټولو شوې ډلې سره په یو شمېر مسالو اختلافات لري.

په افغانستان کې د طالبانو حکومت د کډوالو چارو وزارت وايي په يوه ورځ له پاکستان او ايرانه د افغان کډوالو ۷۵۲ کورنۍ خپل هېواد ته ستنې شوې دي.

هغه وزارت د مې پر ۲۷مه په يوه خبرپاڼه کې وويل چې يوه ورځ مخکې ستنو شويو کډوالو کې ۱۰۳ له پاکستانه او پاتې له ايرانه ورغلې دي. د خبرپاڼې ترمخه، هغو کورنيوو سره ابتدايي مرستې شوې، ځینې يې خپلو سیمو او ځينې یې جوړو لنډمهاله کمپونو ته لېږدول شوې دي.

ملګرو ملتونو په هرات، کندهار، نيمروز او ننګرهار کې د تازه ورستنو شويو کډوالو لپاره مرکزونه جوړ کړي چې پکې دوايانې او خوراکي مواد ویشي. خو هغې ادارې ويلي چې نورو نړيوالو مالي مرستو ته ضرورت لري.

پاکستان او ايران له تېرو دوو کلونو راهیسې له خپلو ملکونو د افغان کډوالو اېستلو ته زور ورکړی دی. دوی په لومړي قدم کې بې اسناده کډوال وویستل خو وروسته یې وويل چې ټول افغانان وباسي.

د نورستان د واما ولسوالۍ په ځنګلونو کې اور لګېدلی دی.

د راپورونو له مخې، اور درې ورځې مخکې د واما ولسوالۍ د "کوردار" سیمې په ځنګلونو کې پیل شو او لا هم نه دی کنټرول شوی.

راپورونه وايي چې ځایي اوسیدونکي او طالبان هڅه کوي چې اور کنټرول کړي خو د تجهیزاتو د نشتوالي له امله یې توان نه لري چې دا کار وکړي.

دا څرګنده نه ده چې تر اوسه څومره ځنګل سوځلی دی یا د اور لامل څه و.

څو ورځې مخکې د کنړ ولایت په چوکي ولسوالۍ کې په یوه بله پېښه کې هم اور لګېدلی و چې تر درو ورځو زیات دوام یې وکړ او ۳۰ هکتاره ځنګل یې وسوځی.

د بدخشان د جرم ولسوالۍ په فرغامنج کلي کې د کوکنارو د کروندو د ویجاړولو پر سر د طالبانو او بزګرانو ترمنځ نښتې د دریمه ورځ هم دوام لري.

د ځايي رسنیو د راپورونو له مخې، کلیوالو په اعتراض لاس پوري کړی او هڅه یې وکړه چې په دغه لاریون کې د طالبانو له خوا د وژل شوي مړی د لاریون پر مهال له ځان سره وګرځوي.

راپورونه وايي چې د طالبانو پوځي چارواکو د دوشنبې په سهار وختي سیمې ته اضافي ځواکونه هم ولېږل.

راپور وايي چې د کوکنارو یو شمېر کروندګر او ځایي اوسیدونکي، چې سیمه ایز طالبان یې ملاتړ کوي، غرونو ته ختلي او د طالبانو د ځواکونو پر وړاندې یې دفاعي دریځ نیولی دی.

سرچینو ځينو ځايي رسنیو ته ویلي چې د طالبانو یوې ډلې د بدخشان د جرم ولسوالۍ په فرغامنج کلي کې د کوکنارو د کروندو ویجاړولو په هڅه کې له بزګرانو سره نښته وکړه.

د طالبانو مشر ملاهبت‌الله اخندزاده په افغانستان کې د طالبانو تر بیا واکمنېدو وروسته، د کوکنارو پر کښت او قاچاق د بندیز فرمان صادر کړ او د کوکنارو له کښت سره پر مبارزه یې ټینګار وکړ.

د بدخشان په ځینو ولسوالیو کې مخکې هم د کوکنارو د کر د له منځه وړلو پر سره ورته نښتې او لاریونونه شوي دي.