د حزب اسلامي ډلې مشر وايي، د جمهوري رياست په راروانو انتخاباتو کې بايد افغان کډوالو ته هم د رأيې ورکولو زمينه برابره شي.

ګلبدين حکمتيار نن په کابل کې يوه کنفرانس ته وويل، د ولسمشرۍ په ټاکنو کې د درغليو د مخنيوي لپاره بايد له بايومټريک سېستمه کار واخيستل شي.

ده وویل: په دغو ټاکنو کې د ولسي جرګې د ټاکنو په څېر بايد درغلي ونه شي، د انتخاباتو خپلواک کمېسيون دې د دغه بهير تضمين وکړي، له بايومټريک سېستمه دې استفاده وشي، هېڅ افغان دې د رأيې له حقه نه محرومېږي، دوى نه غواړي چې کډوال د خپلې خوښې شخصيت وټاکي، دا يو سياسي کار دى چې کډوال د رأيې له حقه بې برخې پاتې شي.

دا څرګندونې په داسې حال کې کېږي چې د جمهوري رياست ټاکنو ته تر ٩٠ لږې ورځې پاتې دي.

ځيني سياسي ګوندونه او سياستوال ټينګار کوي چې دغه انتخابات بايد په شفاف ډول ترسره شي.

په عين حال کې د انتخاباتو خپلواک کمېسيون ويلي چې د جمهوري رياست په ټاکنو کې د بايومټريک سېستم د کارونې لپاره چمتووالى روان دى.

خو کمېسيون وايي چې په ټاکنو کې د افغان کډوالو د ګډون په اړه لا پرېکړه نه ده شوې.

د کونړ او ننګرهار په ځینو سیمو کې د پرون شپې او نن سهار وختي زلزلو لسګونه کسان ټپیان کړي دي.

د ننګرهار د رسنیو دفتر په یوه بیان کې تایید کړې چې د دره نور او کوز کونړ په ولسوالیو کې بېګانیو زلزلو لږ تر لږه ۲۲ تنه ټپيان کړي.

د بیان په اساس لس کسان تر فوري درملنې وروسته رخصت شوي.

اخوا په کونړ کې هم چارواکو رسنیو ته ویلي چې لږ تر لږه ۲۰ کسان د پرون شپې او نن سهار وختي په زلزلو کې ټپیان دي.

لږ تر لږه ۱۴ تنه ټپيان د سیدجمال الدین پوهنتون محصلین او شپږ نور د نورګل او څوکۍ اوسیدونکي دي.

د امریکا د جیولوژیکۍ سروې د افغانستان په ختیځ کې له پرون شپې تر نن سهاره څو زلزلې ثبت کړي چې تر ټولو زوروره یې د رېښتر په کچه ۵ اعشاریه ۶ بلل شوي.

دې تازه زلزلو داسې وخت د افغانستان ختیځ لړزولی چې د اګست د ۳۱مې زورورې زلزلې له امله لا هم زیانمنو خلکو ته مرستې نه دي ورسېدلي او د راپورونو په اساس په ځینو سیمو کې مړي تر ورانو کورونو لاندې پاتې دي.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت ویلي هغې زلزله کې د مړو شویو کسانو شمېر ۲۲۰۵ تنه او د ټپيانو شمېر ۳۶۴۰ کسانو ته رسېدلی.

د افغانستان او متحده عربي اماراتو د کریکټ ملي لوبډلې نن جمعه ( د سنبلې ۱۴مه) د درې اړخیزې لوبلړۍ په یوه بله لوبه کې سره مخامخ کیږي.

دا لوبه د کابل په وخت ماښام ۷ نیمې بجې د شارجې په لوبغالي کې پيلیږي.

د افغانستان، متحده عربي اماراتو او پاکستان د کریکټ لوبډلو ترمنځ دغه سیالۍ د اګست په وروستیو کې پيل او د سپټمبر تر ۷مې پورې دوام کوي.

افغان لوبډلې تراوسه دې تورنمنټ کې درې لوبې کړي چې لومړۍ هغه یې پاکستان ته بایللې، خو دویمه او دریمه هغه یې له اماراتو او پاکستان څخه ګټلې ده.

پاکستان او افغانستان د جدول په سر کې دي او اټکل کیږي چې د یکشنبې په ورځ ( د سنبلې ۱۶مه) به پایلوبه ترسره کړي.

د افغانستان ختیځې سیمې په تیرو نژدې ۲۴ ساعتونو کې څلور ځله د زلزلو ټکانونو لزړولې دي.

د امریکا د جیولوجیکي سروې اداره وایي، په دغو ټکانونو کې تر ټولو پياوړی هغه د تېر ماخوستن و چې شدت یې د ریښتر په کچه ۵ اعشاریه شپږ درجې و.

دا په داسې حال کې ده چې د ژغورنې ډلې او خلک لا هم په کونړ کې د اګست د ۳۱مې نیټې د زلزلې د پلټنو په عملیاتو بوخت دي.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت ویلي هغې زلزله کې د مړو شویو کسانو شمیر له ۲۲ سوو څخه اوښتی او په خبره یې ۳۶۴۰ نور ټپيان شوي دي.

زلزلې د کونړ د نورګل ولسوالۍ مزار دره او دغه راز د څوکۍ،چپې درې او ماڼوګۍ ولسوالۍ کلي ځپلي دي.

ښاغلی فطرت وایي، زیانمنو شویو سیمو ته لومړنۍ مرستې رسېدلې دي.

د طالبانو مرستیال ویاند حمد الله فطرت پر ایکسپاڼه لیکلي دي چې د یکشنبې د شپې د زلزلې د قربانیانو شمیر ۲۲۰۵ ته رسیدلی دی.

د دې زلزلې له امله په زرګونو کسان ټپيان شوې هم دی.

اکثر تلفات په کونړ کې اوښتې دي، خو دې زلزلې په ننګرهار او لغمان کې هم یوشمیر کورونه زیانمن کړې دي.

نن هم یوې بلې ۴،۷ درجې زلزلې ختیځ ولایتونه ولړزول.

د امریکا د ځمکې پیژندنې ادارې وویل چې دا زلزله د ورځې په ۱۰:۵۲ د جلال آباد ښار په ۱۳ کیلومترۍ واټن کې د ځمکې په لس کیلومتره ژور تل کې شوې.

ویل کیږي چې دغې نوې زلزلې د کنړ په چپه دره کې یو کور بشپړ ویجاړکړی دی خو له اوسیدونکو خالي وو نو مرګ ژوبله نه ده رامینځ ته شوې .

د تېرې یکشنبې په شپه یوې سختې زلزلې چې شدت یې د ریښتر په مقیاس ۶،۱ درجې و، یوازې په کونړ ولایت کې له ۱۴۵۰ ډېر کسان ووژل او شاوخوا ۳۴۰۰ نور یې ټپیان کړل.

له دې یوه ورځ وروسته یوې بلې ۵،۵ درجې زلزلې بیاهم د هېواد ختیځ ولړزاوه، خو د دې زلزلې د زیانونو په اړه دقیق معلومات نه دي ورکړل شوي.

د امریکا د جیولوژیکي سروې ادارې نن- د وږي ۱۳مه وویل چې دا زلزله د ورځې په ۱۰:۵۲ د جلال آباد ښار په ۱۳ کیلومترۍ واټن کې د ځمکې په لس کیلومتره ژور تل کې شوې ده او شدت یې د ریښتر په مقیاس ۴،۷ درجې و.

د دې تازه زلزلې د احتمالي زیانونو په اړه تراوسه دقیق معلومات نه شته.

دا په تېرو څلورو ورځو کې دریمه زلزله ده چې د افغانستان ختیځ لړزوي. د تېرې یکشنبې په شپه یوې سختې زلزلې چې شدت یې د ریښتر په مقیاس ۶،۱ درجې و، یوازې په کونړ ولایت کې له ۱۴۵۰ ډېر کسان ووژل او شاوخوا ۳۴۰۰ نور یې ټپیان کړل.

له دې یوه ورځ وروسته یوې بلې ۵،۵ درجې زلزلې بیاهم د هېواد ختیځ ولړزاوه، خو د دې زلزلې د زیانونو په اړه دقیق معلومات نه دي ورکړل شوي.

برتانیا د تېر پرځېدلي جمهوري نظام د عامې روغتیا د وزیر فیروزالدین فیروز د سیاسي پناه غوښتنه رد کړې ده.

ډېلي مېل ورځپاڼې پرون (د وږي ۱۲مه) د ښاغلي فیروز له قوله خبر ورکړی چې دی وايي، د برتانیا د مهاجرت د ادارې د دې حکم پر وړاندې یې اعتراض کړی او په دې اړه د بیا کتنې غوښتنه یې کړې ده.

فیروز ډېلې مېل ته ویلي چې که په برتانیا کې د استوګنې ویزه ترلاسه کړي، نو له خپلې تجربې څخه به د برتانیا د صحي نظام په ګټه کار واخلي.

ښاغلی فیروز چې د ۲۰۱۵ او ۲۰۲۰ کلونو ترمنځ د جمهوري نظام د روغتیا وزیر و، اوس مهال د برتانیا د مهاجرت د ادارې په مرسته د بورن موت ښار په یوه هوټل کې دېره دی.

تراوسه روښانه نه ده چې د فیروز د سیاسي پناه غوښتنه ولې رد شوې ده خو د برتانیا حکومت د هغو رای ورکوونکو تر فشار لاندې دی چې برتانیا ته د کډوالو له ورتلو سره مخالفت کوي.

د مقاومت جبهې په نوم د طالبانو د مخالفې ډلې مشر احمدمسعود تایید کړې چې طالبانو د بغلان ولایت په نهرین ولسوالۍ کې د دې ډلې یو قوماندان وژلی دی.

ښاغلي مسعود بېګا ناوخته پر خپله ایکس پاڼه په یو بیان کې ولیکل چې د شهید د اونۍ په درشل کې د دې ډلې یو قوماندان قیوم کهګدای د طالبانو پرضد د جګړې په سنګر کې وژل شوی دی.

مسعود نه دي ویلي چې دا جګړه څه وخت او په کوم ځای کې شوې، خو د ځینو رسنیو د راپورونو له مخې کهګدای د سه شنبې ورځې په ماښام ناوخته په نهرین ولسوالۍ کې له طالبانو سره په جګړه کې ووژل شو.

د طالبانو امنیتي چارواکو د کهګدای د وژل کېدو یا په نهرین کې د کومې جګړې په اړه څه نه دي ویلي.

د نړیوالو همکاریو په چارو کې د قطر د دولت وزیره ډاکټره مریم بنت علي بن ناصر المسند پرون (د وږي ۱۲مه) د یوه پلاوي په مشرۍ کابل ته ورسېده څو د وروستۍ زلزلې قربانیانو ته د دې هېواد مرستې ورسوي.

په یوه بیان کې چې د قطر د بهرنیوچارو وزارت پر خپله ایکس پاڼه خپور کړی، ویل شوي دي چې د دې هېواد له خوا د دوو خوځنده روغتونونو، دارو درملو، خیمو او خوړو مرستې په څلور پوځي الوتکو کې کابل ته ورسېدلې او په پام کې ده چې شاوخوا یوولس زره زلزله ځپلو ته ووېشل شي.

د قطر د بهرنیوچارو وزارت له خوا په خپرو شویو تصویرونو کې ښکاري چې په دوحه کې د طالبانو د حکومت سفیر محمدنعیم او نور طالب چارواکي د کابل په نړیوال هوايي ډګر کې د دریو ښځو په ګډون د قطري پلاوي هرکلی کوي.

د افغانستان په ختیځ کې د یکشنبې ورځې په زلزله کې چې تر ډېره یې کونړ ولایت زیانمن کړ د طالبانو د حکومت د چارواکو په وینا له ۱۴۵۰ ډېر کسان وژل شوي، ۳۴۰۰ نور ټپیان دي او شاوخوا ۶۸۰۰ کورونه ویجاړ شوي دي.

د ملګروملتونو د سرمنشي ویاند ستیفان دوجاریک پرون خبریالانو ته وویل چې د زلزله ځپلو سیمو او له هغو سره د مرستو د ارزونې پر وړاندې ننګونې د لارو د بندېدو له کبله ډېرې دي خو نوموړي زیاته کړه چې د خوړو، خیمو او د صحي مرستو د رسولو چارې پیل شوې دي.

د ملګروملتونو ویاند دا هم وویل چې د مرستندویانو لپاره د سرپناه، روغتیايي خدماتو، د څښاک د پاکو اوبو او خوړو د رسولو چارې لومړیتوب لري.

په عین حال کې خیریه ټولنو پر نړیوالې ټولنې غږ کړی چې د افغانستان د ختیځ له زلزلې وروسته له دې هېواد سره مرستې زیاتې کړي.

د نړیوال لید د خیریه ټولنې د افغانستان د څانګې مشرې ټامیندري دی سیلوا پرون وویل چې افغانان له پرله پسې بحرانونو څخه پوزې ته رسېدلي دي او په داسې حال کې له دې بحرانونو سره مقابله کوي چې نړیوالې مرستې کمې شوي او په کور دننه هم د مرستو امکانات لږ دي.

مېرمن دي سېلوا وايي چې دې ټولنې له خپلې خوا هم له افغانستان سره د بسپنې د جلبولو کمپاین پیل کړی دی.

د طالبانو چارواکو هم له نړیوالو غوښتي دي چې د وروستۍ زلزلې له مصیبت ځپلو سره مرستې وکړي.

د خوړو نړیوال پروګرام WFP خبرداری ورکړی چې که بېړنۍ مالي مرسته ترلاسه نه کړي نو د افغانستان په ختیځو ولایتونو کې د وروستۍ زلزلې له مصیبت ځپلو سره د مرستې لپاره به یې سرچینې ژر پای ته ورسېږي.

په افغانستان کې د WFP مشر جان علییف نن (د وږي په ۱۲مه) رویټرز خبري آژانس ته وویل چې یوازې د ۴ اونیو لپاره بودیجه او د خوړو زېرمې لري.

د افغانستان لپاره د خوړو د نړیوال پروګرام بودیجه د طالبانو له بیاواکمنېدو یوکال وروسته په ۲۰۲۲ کال کې ۱،۷ میلیارد ډالره وه خو د ملګروملتونو د دې اړوندې ادارې بودیجه سږکال یوازې ۳۰۰ میلیون ډالره ده.