د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړی استازی وايي، د هند ملاتړ د افغانستان د سولې لپاره نړیوال اجماع پیاوړې کوي.

زلمی خلیل‌زاد چې نوې ډېلي ته له دوه ورځني سفر وروسته پرون بېرته له طالب استازو سره د خبرو د دوام لپاره دوحې ته ستون شو، پر خپل ټویټر لیکلي:

"له هندي چارواکو سره په‌دې سلا شوی چې د افغانستان سیاسي راتلونکی د دې هېواد د وګړو په لاس کې دی، څو د یوې مشروع او ټول‌منلې پروسې له لارې یې په اړه پرېکړه وکړي."

ښاغلي خلیل‌زاد همدارنګه ویلي چې په نوې ډېلي کې یې په تېرو دوو ورځو کې د هند د بهرنیو چارو له وزیرې سوشما سواراج، د دې هېواد د ملي امنیت له سلاکار اجیت دووال او په بهرنیو چارو کې د هند د دولت له وزیر ویجې ګوخالي سره د افغانستان د سولې پر بهير او د سولې په سیمه‌ییزو اغېزو خبرې کړي.

زلمي خلیل‌زاد زیاته کړې هندي چارواکو ورسره منلې چې په افغانستان کې سوله او د ترهګرۍ د ګواښ ختمېدل به سیمه‌ییز اتصال او سوداګري پیاوړې کړي.

ښاغلی خلیل‌زاد به چې له هند بېرته قطر ته رسېدلی، نن په دوحه کې له طالب استازو سره د خپلو خبرو اترو لړۍ روانه وساتي.

د جرمني د کورنیو چارو وزیر الکساندر دوبرینت وایي، پاکستان کې د جرمني د تګ په تمه بندو افغانانو ته یې وړاندیز کړی چې که د جرمني د تګ له هڅې لاس په سر شي، نقدې پیسې به ورکړي.

رویټرز اژانس پرون چهارشنبه ( د لړم ۱۴مه) لیکلي، د جرمني دغه اقدام د صدر اعظم فریدریش مرتس د محافظه کاره دولت د کډوالۍ ضد هڅو یوه برخه ده.

شاوخوا دوه زره افغانان چې جرمني ته د تګ مستحق بلل شوي، له کلونو راهیسې پاکستان کې بند پاته دي او د راپورونو له مخې ناوړه اقتصادي او ټولنیزو شرایطو کې ژوند کوي.

که څه هم معلومه نه ده چې جرمني دغو افغانانو ته له جرمني د لاس په سر کېدو په صورت کې د څومره پیسو ژمنه ورکړې، خو ځینو جرمني رسنیو "څو زره ایرو" یادې کړې دي.

د جرمني د کورنیو چارو وزیر ویلي " دا منطقي ده که څوک جرمني ته د تګ امکان ونه لري، هغوی ته مالي امکانات برابر شي چې په خپله خوښه افغانستان ته ستانه یا دریم هېواد ته ولاړ شي".

د ګډ امنیتي تړون سازمان سرمنشي وایي، افغانستان د دغه سازمان د غړو هېوادونو امنیت ته " د یوه جدي ګواښ" په توګه پاته دی.

ایمانقلی تاسماګامبېتوف دغه څرګندونې پرون چهارشنبه په مسکو کې د ګډو ګټو هېوادونو د امنیت شورا په ۱۳مه غونډه کې وکړې.

انټرفاکس خبري اژانس د هغه په حواله ویلي، تراوسه په افغانستان کې د ثبات او سیاسي ارامۍ لپاره اوږده لاره مخکې ده.

روسیه، تاجکستان، قرغېزستان، قزاقستان، بلاروس او ارمنستان د ګډ امنیتي تړون سازمان غړي هېوادونه دي.

افغانستان د دې سازمان څارونکی غړی دی، خو معلومه نه ده چې پرونۍ غونډه کې یې د اوسني حکومت کوم استازی و او که نه؟

د طالبانو حکومت وړاندې تر دې د ګاونډیو او منځنۍ اسیا د هېوادونو ورته اندیښنې بې ځایه بللې دي.

افغانستان کې د طالبانو حکومت د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار وروستۍ څرګندونې چې ګواکې بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي له نوموړي سره په یوه ورځ کې شپږځلې ټیلیفونی تماس نیولی ، له واقعیت لیری او نا سمې وبللې.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیاء احمد تکل په ایکس ټولنیزه شبکه کې ولیکل ددواړو لوریو ترمینځ لومړۍ اړیکه د تفاهم او همغږۍ په چوکاټ کې شوې چې په ترځ کې یې اسحاق ډار له وضعیت څخه نا خبري څرګنده کړې وه او ویلي وو چې د بشپړو معلوماتو ترلاسه کولو وروسته به تماس نیسي.

د طالبانو بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند زیاتوي چې د همدې لړۍ په دوام کې دوهم ځل هم اړیکه وشوه خو د دریم ځل لپاره یوه ورځ وروسته اسحاق ډار بیا داړیکې هڅه وکړه خو د حافظ ضیاء احمد تکل په وینا د بیلابیلو دلایلو وجوهاتو له کبله عملي نه شوه.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت وايي د هیوادونو اړیکي باید د متقابل احترام او پر واقعیتونو ولاړ تعامل پر بنسټ وي.

دغه ناندرۍ په داسې حال کې رامینځ ته کیږي چی ټاکل شوې د طالبانو حکومت او پاکستان استازي د شوي اوربند د خبرو په ادامه کې د ترکیې او قطر د منځګړو په حضور کې سبا استانبول کی بیا خبرو ته سره کیني.

د تیرې اکتوبر میاشتې په ۱۱ مه د دواړو لوریو ترمینځ له نښتو وروسته په دوحه کې د قطر او ترکیې په منځګړیتوب اور بند وشو. لدې وروسته د اکتوبر په ۲۵ په استانبول کې د ۶ ورځنیو خبرو په نتیجه کې د اوربند په تمدید موافقه وشوه او د چی دواړه لوري به د نومبر په ۶ مه بیا خبرو ته سره کیني.

په افغانستان کې د طالبانو حکومت د هوا له لارې د سوداګريزو توکو په انتقال کې د اسانتیا خبر ورکوي.

د ریاست الوزرا اقتصادي معاونیت اعلامیه وايي چې د دوی پرونۍ غونډه کې افغان اریانا هوايي شرکت ته لارښوونه وشوه چې وروسته لدې به فی کیلو صادراتي سوداګریز توکي په یوه ډالر او فی کیلو وارداتي سوداګریز توکي په اتیا سینټه انتقالوي.

دغه راز د ترانسپورت او هوايي چلند وزارتونو ته لارښوونه شوې چې د اریانا شرکت لپاره خپلو فیسونو کې ۹۰ سلنه تخفیف ومني.

اریانا شرکت ته دا لارښوونه هم شوې چې یوه کارګو یا بار وړونکې الوتکه وپیري.

د طالبانو حکومت دغه اقدام په داسې مهال کوي چې د پاکستان له لارې سوداګري چې له مودو راهیسې ستونزمنه وه د دواړو خواوو ترمینځ له وروستیو نښتو وروسته یو مخ دریدلې ده.

افغان سوداګرو د بدیلو لارو په لټه کې منځني اسیا او د ایران د چابهار بندر لور ته مخه کړې.

د افغانستان د فوټسال ملي لوبډله به د اسلامي هیوادونو د یووالي د لوبو د لړۍ په ترڅ کې سبا پنجشنبې له مراکش سره مخامخ شي. افغان لوبډلې پرون سې شنبې خپله لومړۍ لوبه له تاجکستان څخه ۹ د ۵ په مقابل کې وګټله. د سعودي عربستان پلازمینه ریاض د دغو لوبو کوربه دی. افغانستان په بې ګروپ کې له تاجکستان، مراکش او ایران سره دی. د افغانستان د فوټسال ملي لوبډلې داسې مهال په دې لوبو کې ګډون کړی چې تراولس کلونو کشرې لوبډلې یې تیره اونۍ د آسیایي جام لوبو اتلولي خپله کړه.

د انګلستان په کانال کې د کډوالو د یوې کښتۍ د ډوبیدو له پیښې وروسته چې اووه کسان پکې مړه شول، د افغانانو په ګډون د نهو مشکوکو قاچاق وړونکو محاکمه د سې شنبې په ورځ په پاریس کې پیل شوه.

څارنوالانو د افغانستان، عراق او سوډان نهه اتباع د غیرعمدي وژنې، له خطر سره د مخ کولو او بریتانیا ته د غیرقانوني ننوتلو لپاره د اسانتیا برابرولو پرمواردو رسماً تورن کړي دي.

دا کښتۍ چې ۶۵ کډوال پکې سپاره و، د ۲۰۲۳ کال په اګست کې د فرانسې له بندري ښارکالې څخه انګلستان ته پر لاره وه چې د انجن د خرابوالي له امله ډوبه شوه. د ژغورنې کارکوونکو د شپږو غیرقانوني کډوالو جسدونه له اوبو څخه را وویستل اود یوه بل تن مړی وروسته د هالنډ په سواحلو کې وموندل شو.

د راپورونو له مخې د څو اروپایي هیوادونو لخوا ترسره شویو پلټنو وموندله چې په فرانسه او جرمني کې د قاچاق وړونکو یوې منظمې شبکې هغه کډوال چې د استوګنې قانوني اسناد یې نه درلودل، انګلستان ته بیول. ویل شوي دغه شبکه د عراقي کردانو له خوا اداره کیده. د دې شبکې یوې څانګې په جرمني کې د کډوالو لوژیستیکي چارې سمبالولې او ظاهراً افغان ډلې هم ورته خلک پیدا کول چې انګلستان ته یې ولیږي.

ویل کیږي چې قاچاق وړونکو انګلستان ته د تګ لپاره له هر کس څخه څه کم یونیم زر ډالر اخیستل.

له کلونو راهیسې، غیرقانوني کډوال د انګلستان کانال له لارې په کوچنیو ربړي کښتیو کې بریتانیا ته د تیریدو هڅې کوي چې ډیری وختونه له خطرناکو پیښو سره مخ کیږي او خپل ژوند له لاسه ورکوي.

د کډوالو د کښتۍ د ډوبیدو ترټولو بده پیښه څلور کاله مخکې رامنځته شوه چې ۲۷ غیرقانوني کډوالو پکې خپل ژوند له لاسه ورکړ.

د افغانانو هغه ډله د جرمني هانوور ښارته ورسیده چې له مخکې په جرمني کې منل شوي او پرون سې شنبې یې په یوې مسافروړونکې الوتکه کې له اسلام آباد څخه جرمني ته سفرکاوه.

د جرمني د ډي پي اې خبري آژانس د راپورله مخې د افغانانو دغه ۳۱ کسیزه ډله لومړی د ترکیې استانبول او له هغه ځایه پرون ماښام د جرمني هانوور ښار ته ورسیده. د جرمني د کورنیو چارو وزارت ویاند ویلي دغه افغانان به د جرمني په مختلفو ښارونوکې ځای پرځای شي. دا هغه افغانان دي چې په جرمني کې د میشتیدو لپاره په محکمو کې یې دعواوې وړي دي. دا د جرمني د هغو پروګرامونو یوه برخه ده چې په ځانګړي ډول له خطرسره مخ افغانانو، لکه د پخوانیو سیمه ایزو کارکونکو، د بشري حقونو د مدافعینو او نورو د خوندیتوب او ملاتړلپاره ځانګړې شوي دي. ډیری افغان کورنۍ په اسلام آباد کې له میاشتو او کلونو راهیسې جرمني ته د تلو انتظارباسي.

د جرمني د حکومت په وینا، شاوخوا ۱۹۰۰ افغانان چې جرمني ته د تلو مستحق پیژندل شوي یا ورته د منلو ژمنې ورکړل شوي، تراوسه په پاکستان کې پاتې دي.n

هند وایي، په افغانستان کې د وروستۍ زلزلې له زیانمنو شویو سره د مرستې لپاره یې پنځلس ټنه خوراکي مواد هغه هیواد ته واستول. د رویترز په وینا د هند د بهرنیو چارو وزیر ایس جي شنکر له خپل سیال د طالبانو د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره پرون دوشنبې په ټیلفوني خبرو کې همدارنګه ژمنه وکړه چې نورې روغتیایي مرستې به هم له افغانستان سره وشي. د راپورله مخې هند په سیمه کې لومړنی هیواد دی چې د زلزله ځپلو لپاره افغانستان ته مرستې لیږي. چین هم نن سې شنبې اعلان وکړچې چمتو دی د زلزلې له زیانمنوشویو سره مرسته وکړي. د چین د بهرنیو چارو وزارت ویاند د کیدونکو مرستو د څرنګوالي یادونه ونکړه خو یوازې دومره یې وویل چې چین چمتو دی چې له افغانستان سره د اړتیاوو په پوره کولو مرسته وکړي. د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر په وینا د افغانستان په شمال کې د زلزلې له امله لږ تر لږه ۲۰ کسان مړه او نژدې زر نور ټپیان دي. دغې زلزلې چې قدرت یې د ریښتر په کچه ۶،۳ ثبت شوی، د افغانستان شمالي ولایتونه په تېره بلخ او سمنګان ولړزول او ټکانونه یې ان په کابل او نورو ولایتونو کې هم حس شول.

د طالبانو د حکومت چارواکي وایي چې د دوشنبې په ورځ له پاکستان څخه نژدې شپاړس زره افغان کډوال چې له هغه هیواده ایستل شوي و، بیرته خپل هیواد ته ستانه شول. د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت پرخپل ایکس پاڼه د کډوالو ستونزو ته د رسیدنې د عالي کمیسیون د دارالانشاء شمیرې خپرې کړي چې له مخې یې د دغو نویو ستنوشویو ډیره برخه یعنې نژدې ۹ زره پر تورخم را اوښتي. نورڅه کم ۶ زره د کندهارد سپین بولدک او نژدې زرتنه د هلمند د بهرامچې له لارو افغانستان ته ستانه شوي دي. له پاکستان څخه د افغان کډوالو د ایستلو دغه لړۍ وروسته له هغې تیزه شوي چې د دواړو هیوادونو ترمنځ د ډیورنډ د کرښې په اوږدو کې خونړۍ نښتې وشوې. پاکستاني چارواکو ویلي چې له افغانستان سره لویې لارې یې یوازې د هغو افغان کډوالو پرمخ پرانیستي چې پاکستان یې له خپلې خاورې باسي او افغانستان ته یې لیږي.

د افغانستان د فوټسال ملي لوبډلې د اسلامي هیوادونو د یووالي د لوبو د لړۍ لومړۍ لوبه له تاجکستان څخه ۹ د ۵ په مقابل کې وګټله. د سعودي عربستان پلازمینه ریاض د دغو لوبو کوربه دی. افغانستان په بې ګروپ کې له تاجکستان، مراکش او ایران سره دی. افغان لوبډله به د پنجشنبې په ورځ له ایران سره لوبه کوي. د افغانستان د فوټسال ملي لوبډلې داسې مهال په دې لوبو کې ګډون کړی چې تراولس کلونو کشرې لوبډلې یې تیره اونۍ د آسیایي جام لوبو اتلولي خپله کړه.