د افغانستان د خبریالانو مرکز ویلي چې د نورستان په مرکز پارون کې د امرباالمعروف او نهي عن المنکر ریاست سیمه ییزو چارواکو ته امرکړی چې د ژوندیو موجوداتو د عکسونو اخیستل او خپرول په رسمي ډول منع کړي.

دې مرکز چې له افغانستان څخه بهرفعالیت کوي نن سې شنبې په یوه اعلامیه کې په افغانستان کې د دغه محدودیت د پراخیدو په اړه ژوره اندیښنه څرګنده کړې او خبرداری یې ورکړی چې هغه به د رسنیو د کاري بهیر او اطلاعاتو ته د خلکو د لاسرسي په برخه کې منفي اغیزې ولري.

د اعلامیې له مخې نورستان د افغانستان شپږم ولایت دی چې په تصویري رسنیو کې د ژوندیو موجوداتو د تصویرونو پرخپریدو په کې بندیز لګول کیږي.

د افغانستان د خبریالانو مرکز د روانې مرغومې میاشتې په لومړیو کې په یوه راپورکې افغانستان تیر ۲۰۲۴ کال د رسنیو لپاره ترټولو سخت کال بللی او ویلي ووچې په دې کال رسنۍ سختې ځپل شوې دي.

د دې بنسټ په خبره دې کال کې د رسنیو او خبریالانو له حقونو د سرغړونو ۱۸۱ پېښې ثبت شوې دي.

همدارنګه ویل شوي چې طالبانو په ۲۰۲۴م کال کې رسنیو ته اووه نوي دستورالعملونه صادرکړي چې له مخې یې د افغانستان په یوشمیرولایتونو کې د ژوندیو موجوداتو د تصویرونو پرخپریدو بندیز هم شامل دی.

د پاکستان په پلازمینه اسلام آباد کې د افغانستان سفارت چې د طالبانو ترکنټرول لاندې فعالیت کوي، په اسلام آباد کې د نیول شویو شاوخوا اته سوه افغان کډوالو په غبرګون کې ویلي چې دغه کډوال، معتبرې ویزې، د پي او آرکارټونه اود افغانستان د تابعت کارټونه، ACC لري.

دې سفارت پرون دوشنبې پر خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې په یوه بیان کې ویلي، د دې لپاره چې په پاکستان کې افغان کډوال ونه نیول شي، د (NOC) یا د اعتراض نه کولو په نوم سند ته اړتیا لري چې ترلاسه کول یې ډیرسخت دي.

دې سفارت همدارنګه ویلي چې د دغو نیونو په جریان کې اکثره ښځې او ماشومان له خپلو کورنیو جلا شوي او دوی د پاکستان له حکومت څخه غوښتنه کوي چې په دې هیواد کې د میشتو افغان کډوالو حقونه او امنیت تامین کړي. سفارت همدارنګه له ملګروملتونو او د بشري حقونو له نړیوالو بنسټونو غوښتي دي چې د افغان کډوالو په وړاندې د پاکستان د سیاستونو په وړاندې اقدام وکړي.

د راپورونو له مخې په دې وروستیو اونیو کې په پاکستان کې د افغان کډوالو د کورونو تلاشي زیاته شوې ده.

له نيپال سره نژدې د چين په لويديځه غرنۍ سيمه کې کې نن سهار د یوې زورورې زلزلې له امله لږ تر لږه ۵۳ تنه مړه شوي دي.

د راپورونو له مخې په داسې حال کې چې له زلزلې وروسته په سیمه کې په لسګونه ټکانونه محسوس شوي، ډیرکسان تراوسه د نړیدلو ودانیو لاندې بند پاتې دي

د اسوشیتید پرس خبري آژانس د راپورله مخې د دغې زلزله له امله ۶۲ کسان ټپیان شوي دي.

د دولتي رسنیو د راپور ونو له مخې شاوخوا زر کورونه ویجاړ شوي دي.

د امريکا د جيولوجيکي سروې ادارې ويلي، د دغې زلزلې چې مرکز يې د تبت په سيمه کې لس کيلومتره ژور و، شدت یې د ريختر په کچه اووه اعشاريه یوه درجې و.

چین وايي چې د ریختر درجه یې شپږ اعشاریه اته درجې ثبت کړې ده.

له زلزلې وروسته په دریو ساعتونو کې شاوخوا پنځوس ټکانونه ثبت شوي او د چین په خوا کې د همالیا د غرونو، ماونټ ایوریست منظره لرونکې سیمه تړل شوې ده.

د بریتانیا د پارلمان یوشمیرغړیو له انګلستان څخه غوښتي چې راتلونکې میاشت د افغانستان په وړاندې د کرکټ د چمپینز ټرافي لوبه بایکاټ کړي او ویلي یې دي چې د انګلستان کرکټ بورډ (ECB) باید د طالبانو له لوري د ښځو د ځپنې په وړاندې دریځ ونیسي.

ټاکل شوې ده چې انګلستان د فبرورۍ میاشتې په ۲۶مه د پاکستان په لاهور کې په یوه ګروپ کې له افغانستان سره لومړنۍ لوبه وکړي.

د رویترز خبري آژانس د راپورله مځې د دوشنبې په ورځ له ۱۶۰ څخه زیاتو سیاستوالو په یوه لاسلیک شوي لیک کې د انګلستان له لوبغاړو او چارواکو څخه غوښتي چې په افغانستان کې له ښځو او نجونو سره د چلند په وړاندې غږ پورته کړي. په لیک کې زیاته شوې" موږ له ECB څخه هم غوښتنه کوو چې د فبروري په ۲۶مه د کرکټ د نړیوالې شورا ICCچیمپینز ټرافي ګروپ پړاو کې د افغانستان په وړاندې د راتلونکې لوبې بایکاټ په پام کې ونیسي ترڅو یو واضح پیغام ورکړي چې دا ډول ناوړه چلند به ونه زغمل شي."

د ECB اجرایوي رییس ریچارډ ګولډ په ځواب کې د کرکټ د نړیوالې شورا له ټولو غړو هیوادونو څخه غوښتي چې د کرکټ په نړیوالو لوبو کې د افغانستان په اړه یو شان چلند غوره کړي.

انګلستان مخکې له افغانستان سره د ۲۰۲۳ کال د پنځوس اوریزو کرکټ نړیوال جام او همدارنګه په ۲۰۲۲ کال کې د شل اوریزو نړیوال جام کې مخامخ شوی و.

تیر کال، آسټرالیا په افغانستان کې د ښځو لپاره د بشري حقونو د خرابېدونکي وضعیت له امله د افغانستان پر وړاندې د شل اوریزو لوبو لړۍ لغوه کړې وه.

د ملګروملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (OCHA) راپور ورکړی چې په ۲۰۲۵ کال کې به په افغانستان کې ۲۲.۹ میلیونه خلک، چې د نفوس تقریباً نیمه برخه جوړوي، د ژوندي پاتې کېدو لپاره بشري مرستو اړتیا ولري.

اوچا ویلي چې په افغانستان کې د خوراکي موادو بحران لا هم جدي دی، او اټکل کېږي چې په ۲۰۲۵ کال کې به ۱۴.۸ میلیونه خلک، چې د نفوس نژدې درېیمه برخه جوړوي، خوراکي موادو او کرنیزو مرستو ته اړتیا ولري.

د ملګرو ملتونو دا اداره زیاتوي چې د اوبو، او روغتیایي خدماتو له نشتوالي سره یوځای د خوراکي توکو سخت کمښت د خوارځواکۍ کچه لوړه کړې ده.

د اوچا د معلوماتو له مخې، په دې کال کې به ۳.۵ میلیونه ماشومان چې عمرونه یې تر پنځو کلونو کم وي او ۱.۱ میلیونه ښځې د عاجلې تغذیې درملنې ته اړتیا ولري.

اوچا همداراز ویلي چې د افغانستان نازک اقتصاد، چې د ۲۰۲۱ کال کې د طالبانو له واک ته رسیدو وروسته لا ډېر کمزوری شوی، بحران زیات کړی دی. د پرمختیایي بودجې محدودیت، بېکاري، د کورنیو پورونه، او پراخې بېوزلۍ د نفوس نژدې ۴۸ سلنه اغېزمن کړی، چې کورنۍ یې د اساسي توکو او خدماتو د پېرلو توان نه لري.

طالبانو د هېواد ټولو خصوصي پوهنتونونو ته ویلي چې له خپلو استادانو د هغوی د سویې او تخصص د معلومولو لپاره لیکلې او شفاهي ازموینې واخلي.

د طالبانو د لوړو زده کړو وزارت په وینا، دا ازموینې د لوړو زده‌کړو په موسسو کې د استادانو د وړتیاوو د ارزولو لپاره ترسره کېږي.

د طالبانو د لوړو زده‌کړو وزارت له رسمي لیک سره سم، چې پرون (دوشنبې) رسنیو ترلاسه کړ، دا ازموینې به د ځانګړې کمېټې له‌خوا څارل کېږي چې مشري به یې د طالبانو د "اسلامي تخصصاتو ریاست" ريیس کوي. په دې کمېټه کې به د پوهنتونونو د شرعیاتو پوهنځیو ريیسان او د هر ولایت یو استاد هم شامل وي.

د طالبانو د لوړو زده کړو وزارت په دې لارښوونه کې روښانه شوې چې ازموینې به په اسلامي مضامینو تمرکز ولري، او د زده‌کړې مواد به د اسلامي تخصصاتو ریاست له‌خوا چمتو کېږي. د ازموینو پایلې به د استادانو د علمي سویې د ارزولو او د طالبانو له منظور شوو علمي معیارونو سره د مطابقت لپاره وکارول شي.

د پوليسو يوه چارواکي د دوشنبې په ورځ ناوخته د ازادي راډیو مشال څانګې ته ویلي د دغه جرمن ډپلوماټ مړی داسې حال کې موندل شوی چې هغه له دوو ورځو خپلې دندې ته نه وو ورغلی.

پولیسو ویلي د دغه جرمن ډپلوماټ د مړي د عدلي معایناتو لپاره سفارت د هغه له کورنۍ سره په تماس کې دي.

راپورونو کې ویل شوي چې په یاد ډپلوماټ مخکې هم سکته راغلې وه.

د دې خبر تر لیکلو پورې جرمن چارواکو یا په اسلام اباد کې د جرمني سفارت په دې تړاو څه نه دي ویلي.

د ایران د بهرنیو چارو وزارت ویاند اسماعیل بقایي وايي چې تهران به له افغانستان سره له ګډو او سرحدي سیندونو څخه د خپلو اوبو د حق د ترلاسه کولو لپاره ټولې موجودې وسیلې وکاروي.

د ایران د دولتي خبري اژانس ایرنا د راپور له مخې، بقايي ټینګار وکړ چې دا موضوع له هغه وخته د ایران لپاره په لومړیتوب بدله شوې، چې افغانستان د بندونو جوړول پیل کړل.

بقایي پرون (دوشنبې) د افغانستان د بندونو د پروژو په اړه د پوښتنو په ځواب کې وویل: «د بهرنیو چارو وزارت، د ملي ډیپلوماسۍ د مسوول په توګه، په پر له پسې ډول له ګډو او سرحدي سیندونو څخه د ایران د اوبو د حق موضوع د یوې ټاکلې اجنډا په توګه تعقیب کړې ده.»

ده دا څرګندونې وروسته له دې وکړې چې د طالبانو حکومت اعلان وکړ چې په هرات کې د پاشدان بند کار بشپړېدو ته نژدې شوی دی. دا بند پر هریرود سین جوړیږي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر، انتوني بلینکن، پرون (دوشنبې) اعلان وکړ چې د روسیې په کورسک سیمه کې د اوکراین موقعیت په هر ډول راتلونکو خبرو کې ډېر اهمیت لري.

بلینکن ټینګار وکړ، د جو بایډن حکومت، چې د ۲۰۲۲ کال په فبرورۍ کې پر اوکراین د روسیې له پراخ برید وروسته کییف ته میلیاردونه ډالره امنیتي مرسته ورکړې، غواړي ډاډ ترلاسه کړي چې «اوکراین په خبرواترو کې برلاسی دی.»

نوموړي د جنوبي کوریا په پلازمېنه سیول کې خبریالانو ته وویل: «د اوکراین دریځ په کورسک کې ډېر اهمیت لري ځکه چې دا به په راتلونکي کال کې د هر ډول احتمالي مذاکراتو لپاره اغېزناک وي.»

امریکايي چارواکي وړاندوینه نه کوي چې د اوکراین په ختیځ کې به د جګړې په کرښو کې لوی بدلون راشي. سره له دې.

د جو بایډن حکومت په یوه اقدام کې، چې د دمشق د نویو واکمنانو په وړاندې د "ښه نیت" څرګندونه ګڼل کېږي، د سوریې پر وړاندې د بندیزونو د ساتلو ترڅنګ، د بشري مرستو او اساسي خدماتو د انتقال په برخو کې محدودیتونه کموي.

رویټرز خبري اژانس د جو بایډن د حکومت له دې پرېکړې د خبرو سرچینو په قول وویل چې د دې اقدام هدف دا دی چې د جګړه ځپلې سوریې د خلکو د ژوند شرایط په داسې حال کې ښه شي چې د متحده ایالاتو د بندیزونو د فشار وسیله هم پر ځای پاته شي.

د رویټرز د راپور له مخې، د بشار اسد د حکومت له پرزېدو او د "هیئت تحریر الشام" د لنډمهاله حکومت له واک ته رسېدو وروسته، د واشنګټن د حکومت چارواکو تر اوسه څو ځله د دې نوي حکومت له غړو سره لیدنې کړې دي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت یوه پلاوي، چې مشري یې باربرا لیف کوله، د نوي حکومت په لومړیو ورځو کې د هیئت تحریر الشام له مشر احمد الشرع سره په دمشق کې ولیدل. له دې وروسته اعلان وشو چې د هیئت تحریر الشام د قومندان په اړه هغه لس میلیون ډالري جایزه، چې واشنګټن د تېرو کلونو په ترڅ کې ټاکلې وه، لغوه شوې ده.

خو د رویټرز پر اساس، متحده ایالات لا هم دا ډله، چې له القاعدې سره یې خپلې پخوانۍ اړیکې پرې کړې او د هغې پر وړاندې یې جګړه کړې، یوه ترهګره ډله بولي. واشنګټن له "هیئت تحریر الشام" سره د ترهګرۍ پر ضد د مبارزې او د ټولې سوریې د خلکو د استازي حکومت د جوړېدو په شان برخو کې د همکارۍ غوښتونکی دی.

وال سټریټ ژورنال راپور ورکړی چې د بایډن حکومت د تېرې اوونۍ په پای کې له سوریې سره د مرستو اړوند محدودیتونه کم کړل او اعلان یې وکړ چې دا اقدام به د خزانې وزارت ته اجازه ورکړي چې هغو ډلو او شرکتونو ته معافیت ورکړي چې د خلکو اساسي اړتیاوې لکه اوبه، بریښنا، او نورې بشري مرستې برابروي.

د امریکا د خزانې وزارت ویاند، چې د سوریې بندیزونه څاري او تطبیقوي، د دې راپور په اړه له څه ویلو ډډه وکړه؛ نه یې رد کړ او نه یې تایید.

وال سټریټ ژورنال زیاته کړې چې د بایډن د حکومت پرېکړه د سوریې پر وړاندې د بندیزونو د پاتې کېدو په اړه دا ښیي چې سپینه ماڼۍ لا هم د سوریې د نویو مشرانو په اړه اندېښنې لري.

د دمشق د موقت حکومت چارواکو ویلي چې بندیزونه د بشار اسد پر حکومت پورې اړه لري او له نړیوالې ټولنې یې د بندیزونو د لرې کولو غوښتنه کړې ده. د موقت حکومت د بهرنیو چارو وزیر د یکشنبې په ورځ قطر ته د سفر پر مهال د امریکا د بندیزونو د ختمېدو غوښتنه وکړه.

د امریکا او اروپايي اتحادیې بندیزونه د سوریې د کورنۍ جګړې په تعقیب ولګول شول، چې په زرګونو کسان په کې وژل شوي، په ځانګړې توګه په هغو بمبارونو کې چې د کیمیاوي وسلو د کارونې شک پرې موجود و.

د سوریې د بشري حقونو د څار ډلې تېره اوونۍ د کورنۍ جګړې په اړه وویل چې په دې جګړه کې د ۵۲۸ زره کسانو د وژل کېدو اسناد موجود دي.

د فرانسې او جرمني د بهرنیو چارو وزیرانو، چې په تېرو ورځو کې یې په دمشق کې له احمد الشرع سره لیدلي، ویلي چې د اروپايي اتحادیې د بندیزونو لرې کول به په دې پورې اړه ولري چې د سوریې نوي واکمنان په سیاسي برخه کې کوم لوري ته روان دي.