د افغانستان په جنوب او جنوب لوېدیځو ولایتونو کې د تریاکو ټولولو وخت رارسېدلی او د نېښ وهلو لپاره هره ورځ سلګونه ځوانان له نورو ولایتونو او پاکستان څخه دې ولایتونو ته راځي.
د کندهار-هرات پر لویه لاره په هر یوه ساعت کې یو ټونس موټر تېرېږي چې نږدې ۲۰ ځوانان پهکې سپاره وي چې هلمند او نورو لوېدیځو ولایتونو ته د نېښ لپاره روان دي.
په موټر کې ټول سپاره کسان د سپینبولدک، غزني او زابل اوسېدونکي او ځينې يې د پاکستان د دیني مدرسو طالبان دي چې نېښ وهلو ته ځي.
نېښ وهونکي که څه هم دا سفر له خطره ډک ګڼي، خو وايي چې له بېکارۍ تنګ شوي له دې امله هر ډول خطر پر ځان مني.
دوی وايي:
- "له کندهاره ګرشک ته ځم، ډېره سخته مجبوري ده، موږ په کور کې هېڅ شی نهلرو. یو کال کېږي چې بېکاره یو، دا یوه ګوله ډوډۍ هم خلک مرسته راسره راکوي چې سخته مجبوري نهوي، نېښ ته نهځو."
- "نېښ ته روان یو، د لارې کرايې مو پور کړي، کوچنیان او کلیوال هم راسره دي، دلته هم نهپوهېږو چې کار به پيدا شي که نه؟"
- "له پرون راهيسې ناست یو، که خټې پیدا شي، خو خټې هم نهشته. غواړو بل ځای ولاړ شو که خټې شوې که نېښ شو او که بله مزدوري راته پيدا شوه."
په دې ځوانانو کې یو شمېر د ښوونځيو او دیني مدرسو زدهکوونکي هم شامل دي چې درسونهیې پرېښي او وايي چې له نېستۍ او مجبوریته نېښ وهي.
دوی وايي:
- "زما نوم موسی کلیم دی، د سپینبولدک اوسېدونکی یم. د مکتب په څلورم ټولګي کې یم، له مجبوريته له پلار سره نېښ ته ځم."
- "نوم مې ګلمرجان دی، مکتب مې وایه، خو اوس نېښ ته ځم، بس نو څه وکړو، بېکاري ده."
- "په ښار کې مو سبقونه ويل، خو اوس ګرشک ته د نېښ وهلو لپاره ځو، هلته چې پیسې وګټو، کتابونه ورباندې پېرو. کار نهشته، مجبوره یو چې نېښ ته ولاړ شو."
په ورته وخت کې د کندهار د کار او ټولنیزو چارو ریاست مسؤلين وايي چې په کندهار کې د بېکارۍ ستونزه په هغه کچه نهده چې ځوانان دې ناامنه سيمو ته ولاړ شي او پر ځان دومره لوی خطر ومني.
د کندهار د کار، ټولنیزو چارو، شهیدانو او معلولینو رئیس حميدالله مبارز وايي:
"زموږ د کارګرانو ورځنۍ مزدوري مخکې ۳۰۰ افغانۍ وه، خو اوس ۴۰۰ افغانيو ته لوړه شوې ده، موږ اوس بېکاره کسان نهشو پیدا کولای. موږ دا دی د حرفوي زدهکړو د جذب لپاره کوښښ کوو، خوشبختانه چې د بېکارۍ کچه ډېره ټیټه شوې ده."
چارواکي وايي چې په افغانستان کې هر کال د نېښ وهلو پر مهال د پاکستان دیني مدرسې رخصتېږي او طالبانيې د نېښ وهلو لپاره افغانستان ته راځي.
چارواکي زیاتوي چې دوی تریاک اړوي، خو دولت دا امر نهدی ورته کړی چې نېښګر ونیسي.
