د اروپايي شورا د بشري حقونو کمېټې پرون جمعه د سویډن پرحکومت غږ کړی چې د افغانستان مهاجرو ته د پناه غوښتنې پر شرایطو لګېدلي محدودیتونه کم کړي.

د سویډن حکومت په ۲۰۱۵مېلادي کال کې په اروپا کې د مهاجرت د بحران له امله، پرپناه غوښتونکو محدودیتونه ولګول.

د بېلګې په ډول، د سويډن حکومت له پناه غوښتونکو د کورنیو د الحاق یا یوځای کېدو حق اخیستی و.

د سویډن حکومت غوښتل چې په دې ډول هغه هېواد ته د پناه غوښتونکو د ورتګ مخنیوی و کړي، خو د جرمني د خبري اژانس «دي، پي، اې» په حواله، د اروپا د بشري حقونو شورا، د سویډن له حکومته غوښتنه کړې چې د افغانستان د پناه غوښتونکو لپاره هغسې شرایط برابر کړي چې په اروپا کې د مهاجرت تر بحران مخکې موجود وو.

د اروپايي شورا د بشري حقونو کمېسیون د سویډن له حکومته په ځانګړي ډول د هغو افغانانو وضعیت ته د پاملرنې غوښتنه کړې چې عمرونه یې تر 18 کلونو کم دي، د پناه غوښتنې عریضې یې رد شوې او جبراً، باید افغانستان ته واستول شي.

د سویډن د مهاجرت اداره وايي، سږکال به ۲۳زره کسان په هغه هېواد کې د پناه غوښتنه وکړي چې لږترلږه ۱۵۰۰تنه یې تر ۱۸کلونو کم عمر لري او په یوازې سریې مهاجرت کړی دی.

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا پخوانی ځانګړی استازي زلمی خلیلزاد وایي، د بګرام د هوایي اډې په تړاو د متحدو ایالتونو او افغانستان ترمنځ په راتلونکې کې د امنیتي همکارۍ په اړه ډیرغلط او ناسم معلومات خپاره شوي دي. ښاغلي خلیلزاد د یکشنبې په ورځ د سپټمبرپه ۲۱ په خپله ایکس پاڼه کې په یوه لنډ بیان کې ویلي چې په ځانګړې توګه دغه ناسم معلومات د بګرام هوایي اډې اړوند چې ښایي په راتلونکې کې د ترهګرۍ ضد ګډو عملیاتو لپاره ترې کارواخیستل شي، خپاره شوي. په دې وروستیو کې د امریکا ولسمشرډونالډ ټرمپ د دې اډې چې امریکا په افغانستان کې د خپل نژدې شل کلن پوځي حضور په موده کې پرې څه باندې یوملیارډ ډالرلګولي، د بیرته ترلاسه کولو ګواښ کړی. د ښاغلي خلیلزاد په ټکو دی داسې انګیري چې متحده ایالات نیت نه لري چې له افغانانو د بګرام اډه بیرته ترلاسه یا یې له ځان سره ضمیمه کړي. تردې مخکې ښاغلي خلیلزاد د شنبې په ورځ په خپله ایکس پاڼه کې په یوه بیان کې ویلي وچې که چیرته د طالبانو او امریکا ترمنځ د زندانیانو او برمته شویو کسانو په مسله کې جوړجاړی کیږي، احتمال شته چې د نورو هوکړو پړاوونه به هم پيلیږي.

ده ویلي " د وخت په تیرېدو، د زیاتې امنیتي همکارۍ او د ترهګرۍ ضد ګډو عملیاتو لپاره زه د بګرام اډې د کارونې مسله نه ردوم."

خو د طالبانو حکومت د بګرام هوایي اډې په اړه د ولسمشرټرمپ د وروستیو تندو څرګندونو په غبرګون کې ویلي چې د افغانستان خپلواکي د دوی اصلي لومړیتوب دی او متحده ایالات دې د دوحې تړون ژمنو ته وفادارپاتې شي.

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا پخوانی ځانګړی استازی زلمی خلیلزاد وایي، د ترهګرۍ ضد عملیاتو لپاره له بګرام اډې ګټه اخیستنه، له طالبانو سره د دوی د راتلونکو احتمالي خبرو برخه ده.

خلیلزاد چې تازه د بندیانو او برمته شویو د تبادلې په هدف کابل ته سفر کړی نن شنبه پر خپله ایکس پاڼه لیکلي، که چیرته د زندانیانو او برمته شویو کسانو په مسله کې جوړجاړی کیږي، احتمال شته چې د نورو هوکړو پړاوونه به هم پيلیږي.

ده ویلي " د وخت په تیرېدو، د زیاتې امنیتي همکارۍ او د ترهګرۍ ضد ګډو عملیاتو لپاره زه د بګرام اډې د کارونې مسله نه ردوم."

هغه ویلي چې دغه مسله به ننګوونکې وي.

نوموړی دغه څرګندونې داسې مهال کوي چې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ پرون په سپینه ماڼۍ کې وویل، بګرام اډه بیرته نیسي او په دې اړه له افغانستان سره خبرې کوي.

د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر وایي چې دی له افغانستان سره د بګرام د هوایي اډې د بیرته نیولو په تړاو خبرې کوي.

ډونالډ ټرمپ د جمعې په ورځ په سپینه ماڼۍ کې خبریالانو ته وویل چې موږ باید کله هم دا اډه نه وای پرې ایښې.

تر دې یوه ورځ مخکې ولسمشر ټرمپ په لندن کې د سفر پرمهال خبرې غونډې ته ویلي و چې د هغه حکومت هڅې کوي چې امریکایي ځواکونه بیرته بګرام هوایي اډې ته ستانه کړي.

دا اډه امریکایي ځواکونو په دوه زره یو ویشتم کال کې پر افغانستان د طالبانو تر بیا واکمنۍ لږ مخکې پرې ایښې وه.

ټرمپ د لندن په خبرې غونډه کې ویلي و چې د بګرام هوایي اډه خورا ارزښتمه ده، ستراتیژیک اهمیت لري، د چین اټومي تاسیساتو ته نژدې ده.

بل لور ته د دې څرګندونو په غبرګون کې د چین د بهرنیو چارو د وزارت ویاند لین جیان د پنجشنبې په ورځ په پیکنګ کې وویل چې هیواد یې د افغانستان مځکنۍ بشپړتیا او حاکمیت ته درناوی لري او د افغانستان راتلونکې باید د افغانانو په لاس کې وي.

نوموړي زیاته کړه چې د چین هیله دا ده چې ښکېلې خواوې په سیمه ییز ثبات کې رغنده رول ولوبوي.

د ښاغلي سټارمر دفتر په یوه بیان کې د هغه په حواله لیکلي چې: «غواړم د امیر شیخ تمیم بن حمد آل ثاني په شمول د قطر له حیاتي رول څخه مننه وکړم»

د بريټانیا صدراعظم زیاته کړې چې د دغې بریټانوۍ جوړې د خوشې کېدو د خبر لپاره یې اوږد انتظار ایستلی وو.

۸۰ کلن پیټر رینولډز او ۷۵ کلنه باربي رینولډز د روان کال په فبروري میاشت کې د طالبانو له خوا نیول شوي وو.

هغوی پرون د طالبانو د حکومت له خوا د قطر په منځګړیتوب خوشې او دوحې ته انتقال شول.
په دوحه کې د یادې بریټانوۍ جوړې د کورنۍ غړي هوایي ډګر ته ورغلي وو او تمه ده بریټانیا ته ولاړ شي.

بریټانوي رسنیو راپور ورکړی ځینې افغانان چې د طالبانو له ویرې بریټانیا ته راغلي وو په رخصتیو کې خپل وطن ته تللي دي.

ټلګراف او سکای خبر ورکړی دا افغانان په رخصتیو کې له بریټانیا څخه ایران او بیا له هغه ځایه افغانستان ته تللي چې په دې کار سره یې د بریټانیا د پناه غوښتنې پروګرام تر پوښتنې لاندې راوستی.

له دې ټولو سره سره پر بریټانیا لا هم پراخې نیوکې دي چې د هغو ټولو افغانانو په ایستلو کې پاتې راغلې کوم چې له بريټانوي ځواکونو یا موسسو سره یې په افغانستان کې کار کړی.

تېر جولای په بریټانیا کې د اتلسو زرو هغو عسکرو د معلوماتو درز هم غوغا جوړه کړه چې د افغانستان په جګړه کې یې برخه اخیستې وه.

افغانستان ته د افغان پناه غوښتونکو د پټو سفرونو نیوکې یواځې په بریټانیا نه خلاصیږي بلکې په جرمني کې هم حکومتي چارواکو د هغو افغان پناه غوښتونکو په سفرونو کلکې نیوکې کړې وې چې هلته یې د سیاسي او امنیتي ملحوظاتو په خاطر پناه غوښتې.

دوه تنه بريتانوي اتباع چې طالبانو له شاوخوا اوو میاشتو راهیسې په افغانستان کې نیولي وو له بنده خوشي شول.

رویټرز اژانس ته یوه چارواکي نن ویلي دي چې دا جوړه بریتانیایان د قطر په منځګړیتوب ازاد شوي او د پلازمینې دوحې ته رسیدلې دي.

۸۰ کلن پیټر رینولډز او ۷۵ کلنه باربي رینولډز د روان کال په فبروري میاشت کې د طالبانو له خوا ونیول شول.

دا برتانوي جوړه ۱۸ کاله په افغانستان کې اوسېده او د تعلیم او ماشومانو د ساتنې په برخو کې یې کار کاوه.

د پاکستان د دفاع وزیر وايي «د اړتیا په صورت کې» به سعودي عربستان د پاکستان اټومي وړتیاوو ته لاسرسی ولري.

خواجه اصف دا خبره تېره شپه د پاکستان د جیو تلویزیون سره په مرکه کې وکړه.

پاکستان او سعودي عربستان د چهارشنبې په ورځ یو دفاعي تړون لاسلیک کړ چې په اساس یې په یوه هېواد برید به په دواړو هېوادونو برید وګڼل شي.

د پاکستان دفاع وزیر وویل د تړون له مخې، "هر هغه وړتیا چې موږ یې لرو د سعودي عربستان په واک کې به ورکړل شي".

د امریکا متحده ایالتونو پر ایران هغه معافیتونه لغوه کړل چې د افغانستان د پراختیا او بیارغونې د مرستې لپاره یې دغه هېواد سره منلي وو.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په یوه بیان کې ویلي چې د معافیت لغوه کول د ولسمشر ډونالډ ټرمپ له خوا د ایران د رژیم د ګوښه کولو لپاره د اعظمي فشار پالیسۍ یوه برخه ده او د سپتمبر له ۲۹مې نافذیږي.

د بیان له مخې، دا معافیتونه په ۲۰۱۸ کال کې د ایران د ازادۍ او د وسلو د وېش د مخنیوي د قانون په اساس صادر شوي وو ترڅو د افغانستان د بیارغونې او اقتصادي پراختیا کې مرسته وکړي.

په دې کې ویل شوي چې د معافیت لغوه کیدو وروسته، هغه اشخاص چې په چابهار بندر کې فعالیت کوي یا په IFCA کې یاد شویو نورو فعالیتونو ښکیل دي ممکن د قانون له مخې له بندیزونو سره مخ شي.

د امریکا د معافیتونو په اساس ایران ته اجازه ورکړل شوې وه چې د چابهار په څېر پراختیايي پروژو کې چې افغانستان ته یې هم ګټه رسیږي فعالیت وکړي.

د طالبانو د حکومت د کار او ټولنیزو چارو وزارت وایي، قطر ته د ۳ زره افغان مسلکي کارګرو د استولو لپاره یې د نوم لیکنې لړۍ بشپړه کړه.

دغه وزارت پرون پنجشنبه ( د سنبلې ۲۷مه) یوه خبرپاڼه کې ویلي چې شاوخوا څلویښت زره کارګرانو دغو بستونو ته نوم لیکنه کړې چې په وینا یې، د بریالیو کسانو غوره کول به وخت ونیسي.

قطر تر دې وړاندې هم سلګونه مسلکي افغان کارګرو ته د کار زمینه برابره کړې ده.

د طالبانو د کار او ټولنیزو چارو وزارت ویلي، د ځوانانو د قاچاقي سفرونو د مخنیوي لپاره هڅه کوي چې سعودي عربستان، ازبکستان او د سیمې نورو هېوادونو کې افغانانو ته د قانوني کار زمینه برابره کړي.

دا په داسې حال کې ده چې د ملګرو ملتونو د موندنو له مخې بیکاري د افغان ځوانانو یو لوی رنځ دی او لا یې هم اوسنۍ کچه د اندیښنې وړ ده.

د طالبانو حکومت د ملګرو ملتونو د سرمنشي انتونیو ګوتیریش هغه څرګندونې غندلي چې افغانستان کې یې د ښځو په وړاندې اقدامات " احمقانه" بللي و.

ګوتیریش د سه شنبې په ورځ په نیویارک کې خبریالانو ته ویلي" هغه څه چې افغانستان کې روان دي، نه یوازې دا چې د منلو نه دي، بلکه احمقانه دي".

ګوتیریش دغه څرګندونې د مرستې رسونې په چارو کې د دوی د ښځینه کارکوونکو پر کار د طالبانو له خوا تازه لګول شوي بندیز ته په اشارې کړې دي.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد تېرماښام پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر لیکلي چې" د ملګروملتونو مشر باید د خپلو خبرو او الفاظو معنا ته متوجه وي او بې سنجشه توري ونه کاروي".

یوناما تیره اونۍ اعلان وکړ چې د طالبانو حکومت یې افغان ښځینه کارکوونکو ته دفترونو ته د تګ اجازه نه ورکوي او په خبره یې دا کار د طالبانو له پخوانۍ ژمنې سره په ټکر کې دی.