مسعود پزشکیان دا خبره په یوې تلویزیونې مرکه کې کړې ده.

بل پلو، د ایران د انرژۍ وزیر عباس علي ابادي د جمعې په ورځ د (جنورۍ په لسمه) د ایران سیستان بلوچستان ایالت ته د یو سفر په ترڅ کې ویلي، له طالب چارواکو سره د ایران د حق ابې په اړه خبرې کوو.

ایران چارواکي په وروستیو کې تور لګوي چې افغانستان پر هغوو سیندونو چې اوبه یې ایران ته ورځي، د بندونو په جوړولو سره د ایران د اوبو له حقه سرغړونه کوي.

خو طالبانو په ځلونو دغه تورونه رد کړې او ویلي دي، د دواړو هېوادو ترمنځ د ۱۳۵۱کال معاهدې له‌مخې د هلمند له سینده، د ایران د ایران د اوبو حق تامینوي.

د بیلاروس د کورنیو چارو د وزارت مرستیال د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزارت له مرستیال سره د امنیتې مسایلو په اړه خبرې کړي دي.

د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د شنبې په ورځ پر خپلې ایکس پاڼې/پخواني ټویټر لیکلي، د کېنادي کازاکیویچ او عبدالله مختار ترمنځ خبرې اترې د مخدره توکو پر وړاندې د مبارزې، امنیتې مسایلو او د دواړو هیوادونو د اړیکو پر پراختیا وړټولې وې.

بل پلو، د طالبانو په واک د افغانستان ملي راډیو ټلویزیون د راپور پر بنسټ، د بیلاروس د انرژۍ او برېښنا وزیر دینس موروز کابل ته په یو سفر کې د برېښنا له شرکته لیدنه کړې ده.

د طالبانو ملي تلویزیون لیکلي، موروز په افغانستان کې د انرژۍ د تولید او د برېښنا په برخه کې د بیلاروسي پانګوالو له پانګې اچوني طالبانو ته ډاډ ورکړی دی.

پر افغانستان د طالبانو په څه باندې درې کلنې واکمنۍ کې د نړۍ هیڅ هېواد د طالبانو حکومت په رسمیت نه پیژندلی خو بیلاروس د هغوو محدود شمیر هېوادونو په ډله کې دی، چې له طالبانو سره اړیکې پالي.

د طالبانو په واک د ټولګټو چارو وزارت وايي، د هرات خواف ریل پټلۍ د څلورم فاز اتیا سلنه کارونه بشپړ شوي دي.

ددې وزارت ویاند محمد اشرف حق شناس د شنبې په ورځ د (جنوري ۱۱مه) په یو خبرپاڼه کې ویلي، "د هرات خواف ریل پټلۍ څلورم فاز ۲۴ کیلومټره اږودوالی لري او د هرات له غوریانو او زنده جان ولسوالیو تیریږي ".

د هرات خواف د ریل پټلۍ چې د ایران خواف له هرات ولایت سره وصلوي، د رغونې چارې يې په تیر جمهوریت کې پیل شوې وې.

خو کلونه کیږي، د بیلابیلو دلایلو له مخې د دې ریل پټلۍ د رغونې چارې ځنډول شوي دي.

دا ریل پټلۍ د ایران له لارې د افغانستان سوداګریز مالونو د مرکزي اسیا او اروپايي هېوادونو بازارنونو ته رسولی شي.

د دغه وزارت ویاند شرافت زمان په هغه ویډیويي پیغام کې چې نن شنبه رسنیو خپور کړی، ویلي دا د تېر کال پر تله زیاتوالی ښيي:
«نسبت تېر کال ته، سږکال له موږ سره واقعات زیات دي. له بده مرغه زموږ ۲۴ تنه هېوادوال مړه شوي دي. له ټولو هېوادوالو مو غوښتنه ده چې د ګازي بخاریو د کارونې پر مهال احتیاطي تدابیر وکاروي.»
د شرافت زمان په وینا په مړو کې ۱۵ نارینه او ۹ ښځې شاملې دي.

تېره اوونۍ هم د خوست په یوه هوټل کې د یوې کورنۍ ۵ غړي ګازنیونې له کبله مړه شوي وو. درې اوونۍ مخکې هم په خوست کې د ګازو ډبې د چاودنې له کبله د یوې کورنۍ څلور غړي مړه شوي وو، چې درې تنه یې ماشومان وو.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمد اله فطرت په هغه صوتي پیغام کې چې نن رسنیو خپور کړی ویلي، په دې اړه تر اوسه خبرو کومه نتیجه نه ده ورکړې:

«له امریکایانو سره وخت ناوخت د بندیانو د تبادلې پر سر خبرې شوي، خو تر اوسه یې کومه پایله نه ده ورکړې، کلونه کېږي زموږ ځینې بېګناه وګړي امریکایانو په ناقانونه توګه له محاکمې پرته په زندانونو کې ساتلي، اسلامي امارت د هغوی د خلاصون لپاره هڅې پیل کړې دي.»

ښاغلي فطرت ونه ویل چې د امریکا له متحدو ایالتونو سره څو افغانان بندیان دي او ایا دغه کسان د طالبانو غړي دي که څنګه؟

د طالبانو د زندانونو چارو د سمون ادارې په لړم/ عقرب میاشت کې ویلي وو، د افغانستان په زندانونو کې دا مهال د ګاونډیو هېوادونو د وګړو په ګډون ۱۵۰ بهرني زندانیان شته خو په هغوی کې امریکایان نه شته.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د طالبانو تر واک لاندې زندانونو کې د درېیو امریکايي وګړو وضعیت د زیاتې اندېښنې وړ بللی دی. تر دې مخکې ځینو بریتانوي رسنیو راپور ورکړی و، چې طالبانو د بندیانو د تبادلې موضوع د امریکا د نوي ولسمشر ډونالډ ټرمپ د لوړې مراسمو ته ځنډولې. ښاغلی ټرمپ د جنورۍ پر ۲۰مه لوړه کوي.

خالد مقبول صدیقي د فرانسې خبري اژانس ته نن ویلي، دوی افغانستان ته هم بلنه ورلېږلې وه، خو د طالبانو د حکومت کوم غړی په دې غونډه کې برخه نه اخلي.

په اسلام اباد کې به په دې دوه ورځنۍ غونډه کې چې نن پیلېږي او د مسلمانانو نړیوالې ټولنې "رابطة العالم الاسلامي" په نوښت رابلل شوې، د اسلامي همکاریو سازمان د مشرانو تر څنګ د بېلابېلو سازمانونو او هېوادونو استازي برخه اخلي او دوی په اسلامي هېوادونو په ځانګړي ډول افغانستان کې د نجونو پر تعلیم او تحصیل د محدودیتونو په باب خبرې کوي.

د نوبل د سولې د جایزې ګټونکې ملاله یوسفزۍ وایي، د نجونو د زده کړې په اړه به په اسلام آباد کې د اسلامي نړۍ د استازیو په غونډه کې د افغان نجونو او ښځو د زده کړې په ملاتړ خپل اواز اوچت کړي.

افغانستان په نړۍ کې یواځینی هېواد دی چې نجونې او ښځې په کې ښوونځیو او پوهنتونونو ته له تګ څخه راګرځول شوې دي. طالبانو د نجونو او ښځو پر کار، ګرځېدو راګرځېدو او نورو فعالیتونو هم ډول- ډول محدودیتونه لګولي او په وروستي مورد کې یې په طبي انستیتیوتونو کې د نجونو او ښځو زده کړې هم منع اعلان کړې.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انتونیو ګوتیریش پرون د ونزویلا له چارواکو د ټولو هغو کسانو د خوشې کېدو غوښتنه وشوه، چې په دغه هېواد کې په خپلسري ډول نیول شوي دي.

دغه کسان د تېرې جون میاشتې له ټاکنو وروسته د پیل شویو ناکراریو پر مهال نیول شوي دي.

دا په داسې حال کې ده، چې نیکولاس مادورو په نړیواله سطحه له انتقادونو سره- سره د ولسمشر په توګه لوړه وکړه.

د ملګرو ملتونو ویاند سټیفان دوجاریک پرون خبریالانو ته وویل، سرمنشي انتونیو ګوتیریش د جولای د ۲۸مې له ولسمشرۍ ټاکنو وروسته، د سیاسي مخالفانو، خبریالانو د بشري حقونو د مدافعانو په ګډون د خلکو د پراخې ډلې نیول غندي.

د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین پرون مادورو ته د ولسمشر په توګه د لوړې مبارکي ویلې ده.

د ایټالیا د بهرنیو چارو وزیر انتونیو تاجاني وايي، د شپږو میاشتو یا یوه کال لپاره یې پر سوریې د اروپايي ټولنې د بندیزونو د ځنډولو غوښتنه کړې ده.

تاجاني پرون جمعه په لبنان کې یوه کنفرانس ته ویلي، د بندیزونو لیرې کول د ایټالیا کومه ملي پرېکړه نه ده، دا د اروپايي ټولنې پرېکړه ده.

د سوریې اوسنیو واکمنو په وار- وار د هغو بندیزونو د لیرې کېدو غوښتنه کړې، چې پر سوریې لګېدلې دي.

د یوې افراطي ډلې هیئت تحریر الشام په مشرۍ د سوریې نویو واکمنو چې تېره میاشت پر قدرت ولکه ټینګه کړې، هڅه کوي چې د سوریې د بیارغونې لپاره نړیوالې مرستې جلب کړي.

د ترکیې د بهرنیو چارو وزیر هاکان فیدان تېره میاشت دمشق ته د سفر پر مهال له نړیوالو غوښتنه وکړه، چې پر سوریه لګول شوي بندیزونه لیرې کړي، چې دغه جګړه ځپلی هېواد وکړای شي د پرمختګ لار خپله کړي.

د ایران یوه لوړ رتبه چارواکي ویلي، هېواد یې د سیستان و بلوچستان ولایت د اوبو د حق د تامین لپاره له افغانستان سره په مذاکرو بوخت دی.

ایراني رسنیو پرون جمعه د ایران د انرژۍ د وزیر عباس علي‌آبادي څرګندونې رااخیستي چې په سیستان و بلوچستان کې یې د اوبو د یوې پروژې د کتنې پر مهال دا څرګندونې کړې دي.

هغه ویلي، بېلابېلې طرحې لرو، چې د دغه ولایت د اوسېدونکو د اوبو حق د دې سیمې او افغانستان د اوبو له سرچینو تامین شي او دا د ایران په لومړیتوب کې شامله موضوع ده.

ایران په وروستیو کې تور لګولی، چې افغانستان پر هغو سیندونو چې ایران ته ور روان دي د بندونو په جوړولو سره د ایران د اوبو له حق سرغړونه کوي.

د ایران د بهرنیو چارو وزارت ویاند اسماعیل بقايي په تلې/ میزان میاشت کې ویلي وو، د هلمند له سینده د دغه هېواد بشپړه د اوبو حق ابه له طالبانو اخلي.

د طالبانو د حکومت چارواکو ویلي، د دواړو هېوادو ترمنځ د ۱۳۵۱کال معاهدې له‌مخې د هلمند له سینده، د ایران د ایران د اوبو حق تامینوي.

پاکستان پرون د راروانو درېیو کلونو لپاره افغان محصلانو ته د «علامه اقبال» په نوم د تحصیلي بورسونو د پروګرام درېیم پړاو اعلان کړ.

د دغه پروګرام له مخې ټاکل شوې افغان محصلانو ته په دغو درېیو کلونو کې ۴۵۰۰ تحصیلي بورسونه ورکړل شي.

که څه هم په افغانستان کې د پاکستان د تحصیلي بورسونو په اړه شکونه او بدبینۍ شته، خو پاکستان وايي یوازې به روانه میاشت څه باندې ۲۲زره محصلان په انلاین ډول په دغه تحصیلي پروګرم کې ګډون وکړي.

ویل شوي، دغه بورسونه د طب، انجنیرۍ، کرنې او نورو برخو کې دي او ۳۳ فیصده یې نجونو ته ځانګړي شوي دي.

د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي محمد صادق دا افغان محصلانو ته تر ټولو محبوب بورسونه بللي دي.

طالبانو د نجونو پر منځنیو او لوړو زده کړو بندیز لګولی او په وروستي مورد کې یې په طبي انستیتیوتونو کې د نجونو او ښځو تعلیم هم منع کړ.