د افغانستان حکومت له هنده وغوښتل چې د ایران د چاه بهار بندر د پراختیا چارې چټکې کړي.

دا غوښتنه پرون دوشنبه د افغانستان د بهرنیو چارو وزیر صلاح الدین رباني په نوي ډیلي کې له هندي چارواکو سره په کتنه کې وکړه.

د چاه بهار بندر له یوې خوا د پاکستان پر کراچۍ بندر د افغانستان اتکا پای ته رسوي او له بلې خوا هند ته موقع ورکوي چې له افغانستان او منځنۍ اسیا سره د پاکستان له اړتیا پرته سوداګري راکړه ورکړه وکړي.

پاکستان د خپلې خاورې له لارې افغانستان ته د هندي تجارتي مالونو له صادرېدو سره مخالفت کوي.

د اسوشیټېډ پریس خبري اژانس د راپور پر اساس تېر کال هند د چاه بهار بندر د پراختیا او له دې بندره تر افغانستان پورې د رېلارې د جوړېدو لپاره د ۵۰۰ میلیون ډالرو ژمنه وکړه.

د طالبانو د ترانسپورت او هوايي چلند وزارت د هوا پېژندنې څانګې خبرداری ورکړی چې نن، سې شنبه (د غویي ۲۳ مه ) به په بدخشان، نورستان او کونړ کې سخت باران، او سیلابونه راشي.

دې ادارې د دوشنبې په ورځ په یوه خبرپاڼه کې وویل، چې په مختلفو ځایونو کې د باران اندازه د ۱۰ او ۲۰ ملی مترو ترمنځ تمه کیږي.

په راپور کې دا هم ویل شوي، چې په لویدیځو، سویلي او مرکزي ولایتونو کې د نسبتا قوي بادونو احتمال شتون لري، چې سرعت یې په مختلفو ځایونو کې په ساعت کې له ۵۰ څخه تر ۷۰ کیلومترو پورې وي.

مخکې له دې، د دوشنبې په ورځ په ۱۷ ولایتونو کې د باران او سیلابونو د احتمال وړاندوینه شوې وه.

دا په داسې حال کې ده چې د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر ویلي چې په افغانستان کې د باران کچه له اوسط څخه ټیټ دی.

د دې ادارې په وینا، وچکالي په ځینو ولایتونو کې د فاریاب په ګدون ، یوه جدي اندیښنه ګرځیدلې ده.

د امریکا د کورني امنیت وزارت د دوشنبې په ورځ (د غویي ۲۱مه) په متحده ایالاتو کې د زرګونو میشتو افغانانو لپاره د موقتي خوندي وضعیت پای ته رسیدو اعلان وکړ.

د امریکا د کورني امنیت وزیرې، کریستي نوم، په یوه بیان کې وویل چې دوی د افغانستان وضعیت ارزولی او دا افغانان د موقتي خوندي وضعیت د ساتلو لپاره لازم شرایط نه لري.

هغه زیاته کړه ،چې په افغانستان کې امنیتي وضعیت ښه شوی او د هیواد اقتصاد ثبات مومي.

آغلې نوم ویلي ، چې د افغانانو لپاره د موقتي خوندي وضعیت برنامه به د مې په ۲۰مه پای ته ورسېږي، او د هغې لغوه کېدل به د جولای له ۱۲مې څخه عملي شي.

د موقتي خوندي وضعیت برنامه د هغو بهرنیو وګړو لپاره ده چې د جګړې، طبیعي پېښو یا نورو "غیرعادي" شرایطو له امله نه شي کولای خپل هېواد ته ستانه شي.

په بیان کې د امریکا د کورني امنیت د وزیر له قوله ویل شوي چې د موقتي خوندي وضعیت لغوه کول د متحده ایالاتو د ملي ګټو سره سمون لري.

په دوام کې ویل شوي، چې د امریکا د کورني امنیت وزارت اسناد ښيي چې ځینې کسان د درغلۍ، د عامه خوندیتوب او د امریکا د ملي امنیت د ګواښ له امله تر څېړنې لاندې نیول شوي دي.

د «افغان ایوک» په نوم د یوې ادارې د معلوماتو له مخې، دا مهال شاوخوا ۱۱ زره افغان وګړي په امریکا کې د موقتي خوندي وضعیت تر پوښښ لاندې دي.

د دې ادارې مشر، شان ون ډایور، ویلي چې د افغانستان لپاره د موقتي خوندي وضعیت د لغوه کولو پرېکړه پر حقیقت نه، بلکې د هغه په وینا، پر سیاسي اساس شوې ده.

ون دایور په یوه بیان کې زیاته کړې چې افغانستان لا هم د طالبانو تر واک لاندې دی او هلته هېڅ فعال د پناه غوښتنې نظام شتون نه لري.

هغه همداراز ویلي چې په افغانستان کې لا هم هدفي وژنې، خپل‌سري نیونې، او پراخ بشري سرغړونې، په ځانګړي ډول د ښځو او لږکیو پر وړاندې، روانې دي.

د «افغان ایوک» مشر ویلي ، چې د امریکا حکومت هغه څه چې نن ترسره کړي، د هغه په وینا، «له هغو کسانو سره خیانت دی» چې د امریکا لپاره یې خپل ژوند له خطر سره مخ کړ، په امریکا کې یې نوې ژوند پیل کړ، او زموږ پر ژمنو یې باور کړی و.

د برتانیې پخواني سرتیرو ادعا کړې چې د دوی همکارانو په افغانستان او عراق کې ملکي وګړي وژلي دي.

د برتانوي ځانګړو ځواکونو پخوانیو سرتیرو د بي بي سي په پانوراما پروګرام کې ادعا کړې چې د دوی ځینو ملګرو، چې "رواني" چلند یې درلود، په افغانستان او عراق کې یې بې وسلې او بیده ملکي وګړي وژلي.

د نړیوال قانون له مخې، پوځي ځواکونه اجازه نه لري چې د جګړې بندیان یا بې وسلې ملکي وګړي ووژني. دغو تورونو تر یوه لسیزه زیات وخت نیولی دی.

په عین حال کې، په افغانستان کې د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي، ریچارډ بینټ، د دوشنبې په ورځ، د می په ۱۲مه نېټه، په افغانستان کې د جنګي جرمونو د تورونو په اړه د بي بي سي د نوي راپور په غبرګون کې "د قربانیانو او د هغوی د کورنیو لپاره د حساب ورکولو او عدالت" غوښتنه کړې ده.

د راپور په تړاو د برتانیا دفاع وزارت ویلي چې دوی د روان تحقیقاتي کمیسیون سره همکارۍ ته "په بشپړه توګه ژمن" دي.

وزارت دا هم ویلي چې "دا د دفاع وزارت لپاره مناسبه نه ده چې په دې څیړنه کې د څیړل شویو تورونو په اړه تبصره وکړي."

د تحقیقاتو کمیسیون له ټولو هغو کسانو څخه چې اړونده معلومات لري غوښتنه کړې چې د حقیقت د رونټیا لپاره له دې پروسې سره یوځای شي.

"جنرال مبین" ته نژدې سرچینو ازادي راډیو ته تایید کړې چې هغه د طالبانو نظامي محکمې نیولی دی او په یو نیم کال بند یې محکوم کړی دی. جنرال مبین په ټولنیزو رسنیو کې یو جنجالي څېره او د طالبانو څرګند ملاتړی دی.

دا سرچینې، چې د موضوع د حساسیت له امله یې نه غوښتل نوم یې واخیستل شي، وايي چې د "جنرال مبین" د نیولو او محکومیت لامل د طالبانو د حکومت د ځینو پالیسیو پر وړاندې د هغه انتقادي څرګندونې وې.

په دې اړه نور جزئیات لا تر اوسه نشته او د طالبانو حکومت هم تر اوسه په دې اړه تبصره نه ده کړې.

د هغه د نیول کېدو خبر څو واري مخکې هم ورکړل شوی و.

د طالبانو د ترانسپورت او هوايي چلن وزارت ویلي چې د حاجیانو لومړۍ الوتکه تېر ماښام د کندهار ولایت له احمد شاه بابا نړیوال هوايي ډګره والوته.

د وزارت په اعلامیه کې چې په ایکس ټولنیزه شبکه خپره شوې، ویل شوي چې له جنوب لویدیځې سیمې ۳۴۶ حاجیان په دې الوتکه کې د حج د مراسمو ترسره کولو لپاره سعودي عربستان ته لیږل شوي دي.

تر دې مخکې د طالبانو د ارشاد، حج او اوقافو وزارت ویلي و چې د افغانستان د شمالي زون سلګونو حاجیان د مولانا جلال الدین محمد بلخي نړیوال هوايي ډګر څخه سعودي عربستان ته لیږل شوي دي.

ټاکل شوې ده چې د سږ کال د حج په مراسمو کې د ګډون لپاره له بېلابېلو ولایتونو تر ۳۰۰۰۰ پورې افغان حاجیان سعودي عربستان ته واستول شي.

د افغانستان د سوکوهنې د فدراسیون یوه اوه کسیزه ډله د آسیا د سوکوهنې په جام کې د ګډون لپاره پرون (د غويي ۲۱مه) سریلانکا ته ولاړه.

د افغانستان د سوکوهنې فدراسیون پر خپله فیسبوکپاڼه په یوه بیان کې لیکلي دي چې په دې پلاوي کې پنځه بوکسران او دوه روزونکي شامل دي.

افغان بوکسران، فردوس نجیبي، مجتبی شریفي، عبدالله قیومي، عمان هوتک او مبصر قاطع به په دریو وزني کټګوریو کې سیالۍ وکړي.

د آسیا د سوکوهنې سیالۍ د ۲۵ هېوادو د سلګونه ورزشکارانو په ګډون د شنبې په ورځ د سریلانکا په پلازمېنه کولمبو کې پیل شوې او د روانې مې میاشتې تر ۲۴ نېټې پورې به دوام وکړي.

په خیبرپښتونخوا ایالت کې د پاکستاني پولیسو موټر ته نژدې د یوې چاودنې په نتیجه کې دوه پولیس وژل شوي او درې نور ټپیان دي.

اسوشیتیدپریس خبري آژانس د یوه سیمه ایز امنیتي چارواکي مسعودخان له قوله خبر ورکړی چې دا چاودنه د پېښور ښار یوه بازار ته نژدې شوې ده.

د دې برید پړه تراوسه کومې ډلې نه ده منلې خو دې ته د ورته پخوانیو حملو پړه د پاکستاني طالبانو تحریک یا ټي ټي پي منلې ده.

د هېواد د هواپېژندنې ادارې د اټکل له مخې نن (د غويي ۲۲مه) د هېواد په ۱۷ ولایتونو کې د بارانونو د ورېدو او سېلابونو د راوتلو امکان شته.

د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چند وزارت پرون په یوه بیان کې وویل چې په بدخشان، تخار، نورستان، کونړ، لغمان، ننګرهار، کابل، پکتیا، خوست، لوګر، پنجشېر، کاپیسا، پروان، بغلان، بامیان، غزني او میدان وردګو ولایتو کې د سختو بارانونو، تالندې او بریښنا او ناڅاپي سېلابونو اټکل کېږي.

خبرپاڼه زیاتوي چې په بېلابېلو سیمو کې د بارانونو کچه به د ۱۰ او ۳۰ میلیمترو ترمنځ وي. د وړاندوینې له مخې په لویدیځو، جنوبي، جنوب ختیځو، ختیځو او مرکزي ولایتونو کې د سخت بادونو امکان هم شته چې سرعت به یې په ساعت کې د ۵۰ او ۸۰ کیلومترو ترمنځ وي.

د هېواد په ځینو ولایتونو، له هغې ډلې په ننګرهار ولایت کې تېره اونۍ هم سخت بادونه ولګېدل چې زیانونه یې هم واړول. د دې بادونو په نتیجه کې په ننګرهار کې یو تن مړ او ۳۲ تنه نور ټپیان شول.

په ننګرهار کې د طالبانو د سیمه ایزو چارواکو په وینا د دې توپانونو له کبله د مخابراتي شبکو دوه ستنې او لسګونه ونې ونړېدې او د سولري بریښنا هندارو ته هم زیان واوښت.

د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي او د افغانستان لپاره د چین ځانګړي استازي یو شیاوینګ په کابل کې د سیاسي اړیکو او اقتصادي همکاریو د پراختیا په اړه خبرې کړې دي.

دا خبره د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت د عامه اړیکو مشر حافظ ضیا احمد تکل د یکشنبې په ورځ (د مې په ۱۱مه) پر ایکس شبکه لیکلې ده.

د معلوماتو له مخې، طالب چارواکي وايي، چین د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي ته دې هیواد ته د ورتګ بلنه ورکړې ده.

چین یو له هغو څو هېوادونو دی چې له طالبانو سره نژدې اړیکې او تعاملات لري.

د۱۴۰۲ کال په سلواغه میاشت کې چین، بلال کریمي په پيکنګ کې د طالبانو د سفیر په توګه ومانه؛ خو د طالبانو حکومت تر اوسه هیڅ هیواد په رسمیت نه دی پیژندلی.

د ښځو او نجونو د حقونو په ګډون بشري حقونو ته درناوی او په افغانستان کې د یو ټول شموله حکومت رامنځته کول، نړیوالې ټولنې ته د طالبانو د حکومت په رسمیت پېژندلو لپاره اصلي شرایط ګڼل کیږي.

د طالبانو حکومت په افغانستان کې د شطرنج لوبه تر نامعلومې مودې وځنډوله.

د طالبانو د سپورت څانګې ویاند اتل مشواڼي د دې لامل د شطرنج فدراسیون د مشرتابه پر کچه ستونزې او د دې برخې په اړه مذهبي ملاحظات وبلل.

ښاغلي مشواڼي د یکشنبې په ورځ (د می ۱۱مه) یوې ځايي رسنۍ ته وویل چې د شطرنج لوبې په اړه د دیني مطالعاتو ترسره کولو او د شطرنج فدراسیون د مشرتابه پر کچه د بې نظمیو له پای ته رسولو وروسته به د سپورت ادارې تر چتر لاندې د شطرنج لوبې د بیا پیلولو په اړه پریکړه وشي.

طالبانو نژدې څلور کاله مخکې په افغانستان کې د واک ترلاسه کولو راهیسې پر سپورت باندې ګڼ شمیر محدودیتونه لګولي دي.

په افغانستان کې ښځې او نجونې له سپورت څخه منع دي، او د بدن جوړونې لوبغاړي حق نلري چې د قضاوت کولو لپاره د سیالیو په جریان کې داورانو او لیدونکو ته خپلې پښې وښيي.

طالبانو د تېر کال په سپتمبر میاشت کې پر فري سټایل ورزشونو هم بندیز ولګاوه.