سپينه ماڼۍ وایي، هغه بشري مرستې چې د طالبانو له واکمنۍ وروسته افغانستان ته لېږل کیږي، عام خلک ترې ګټه اخلي، نه طالبان.

دغه خبره د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت شورا ویاند جان کربي د چهارشنبې په ورځ ناوخته امریکا غږ ته د منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ د خبرو په غبرګون کې وکړه.

ټرمپ د سه شنبې په ورځ په فلوریدا کې یوه خبري کانفرانس ته د خبرو پر مهال ادعا وکړه چې د جوبایډن ادارې طالبانو ته میلیاردونه ډالره لیږلي چې په خبره یې د نه منلو وړ کار دی.

جان کربي بیا امریکا غږ ته ویلي " افغانستان ته چې بشري مرستې رسیدلي، د افغانستان خلکو ته رسیږي، نه طالبانو ته. دا همداسې په میخانیکي ډول تنظیم شوې دي."

د طالبانو حکومت هم د ټرمپ دغه څرګندونې رد کړي دي.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت پرون ادعا وکړه چې امریکا افغانستان ته لېږل شوې ټولې پیسې پر خپلو اهدافو لګولي او د دوی حکومت ته یې نه دي ورکړي.

په افغانستان کې د امریکا پر مرستو د څار ادارې سیګار ویلي، امریکا د طالبانو له واکمنۍ راهیسې تراوسه څه باندې درې میلیارده ډالر افغانستان ته لیږلي دي.

د ایټالیا چارواکي‌ وایي، د دوی د هېواد خبریاله چچیلیا سالا د ایران له زندانه خوشې او روم ته روانه شوې ده.

د ایټالیا د صدراعظمې جورجا ملوني دفتر نن چهارشنبه ( د مرغومي ۱۹مه) په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې میرمن سالا د ډيپلوماتیکو او استخباراتي هڅو په پایله کې خوشې شوې.

د ایټالیا صدر اعظمې جورجا ملوني پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر له هغو ټولو کسانو مننه کړې چې د دغې خبریالې په خوشې کېدو کې یې مرسته کړې.

ایټالیوۍ خبریاله چیچیلیا سالا چې نهه ویشت کاله عمر لري، د لیندۍ یا قوس میاشتې په ۱۹مه ایران کې ونیول شوه.

ایراني چارواکو د دغې خبریالې د نیولو لامل د خپل هېواد د قوانینو نقض بللی دی.

د دغې خبریالې نیولو د ایټالیا سخت غبرګون پارولی و او د دې لامل شو چې ایټالیا په روم کې د ایران سفیر احضار کړي.

اوکراین وایي، د روسیې په جنوبي سیمه سرتوف کې یې د تيلو یوه ډيپو په نښه کړې ده.

برید نن چهارشنبه ( د مرغومي ۱۹مه) په یوه ستراتیژیکه هوایي اډه کې د تيلو پر زیرمې شوی چې د اوکراین د لوی درستیز په خبره " روسي اشغالګرو" ته یې د لوجستیک په برخه کې ستونزې پیښې کړي دي.

خبر کې راغلي چې دغه برید د یوې اوکراینۍ وسلې په مټ شوی دی، نه د هغو وسلو په مټ چې لویدیځو هېوادونو اوکراین ته ورکړي دي.

روسي چارواکو تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي، خو د اوکرایني چاروکو په خبره دغې اډه کې د چاودنو غږ اوریدل شوی او اور بل شوی دی.

چینايي چارواکو ویلي، د همالیه غرونو په لمن کې د زلزلې له کبله د ودانیو تر لاندې د ورکو کسانو د پلټنې عملیات لا هم دوام لري.

د دغو چارواکو په خبره، تراوسه څه باندې څلورسوه کسان ژوغورل شوي دي.

د چین دولتي سي سي ټي وي تلویزیون د راپور له مخې، یوازې په تبت کې ۱۲۶ کسان وژل شوي او ۱۸۸ نور ټپیان دی.

د چین په تبت کې پرون سه شنبې د ایورست غرونو په ۸۰ کیلومټرۍ کې د ریښتر په کچه ۶،۸ درجې زلزله وشوه، چې په وروستیو څو کلونو کې په سیمه کې تر ټولو قوي زلزله وه.

دغې زلزلې په ګاونډیو هیوادونو له هغې ډلې نیپال، هند او بوتان کې هم یو شمیر ودانۍ لړزولي دي.

د دې زلزلې له کبله څه باندې ۳۰ زره کسان د کورونو پریښودو ته اړ شوي.

د چین د زلزلو مرکز نن چهار شنبې اعلان کړی چې له زلزلې وروسته د څه باندې ۵۰۰ د ځمکې ټکانونه احساس شوي چې د ریښتر په کچه شدت يې ۴،۴ درجې و.

د برازیل د هوايي ځواکونو څیړنیز مرکز، قزاقستاني چارواکو د الوتکو د پروازونو هغه معلومات سپارلي چې د الوتکو له پروازونو يې ضبط کړي.

دا معلومات د هغه اذربایجاني هوايي شرکت په اړه دي چې تیره میاشت یې یوې الوتکې سقوط وکړ.

دغې څیړنیز مرکز په یو بیان کې ویلي، معلومات يې د امبرایر الوتکې له کابینونو چې په برازیل کې جوړه شوې وه، تکمیل کړي او څیړنیز ټیم ته يې سپارلي دي.

د قزاقستان چارواکو د تیرکال د ډسمبر په ۲۹مه اعلان کړی و چې د دې الوتکې ضبط شوي معلومات د اذربایجان د ولسمشر الهام علي اف د هغوو تورونو له کبله چې ویل یې روسیه هڅه کوي د دې لوې فاجعې دلایل "پټ" کړي او برازیل ته يې واستوي.

کرمیلین ویلي و، د روسیې ولسمشر له اذربایجاني سیاله بښنه غوښتي د الوتکې په سقوط کې يې لاس لرل رد کړي و.

د "اذربایجان ایرلاینز" الوتکې د تیرکال د ډیسمبر په ۲۵مه هغه مهال سقوط وکړ چې له خپلې کرښې ووته.

دغه الوتکه د اذربایجان له پلازمینې باکو د چچنیاي د ګروزني پر لور روانه وه او ۶۷ مسافر په کې سپاره وو.

د دغو مسافرو له ډلې ۳۸ تنه يې ووژل شول.

پر اشغال شوې لودیزې غاړې د اسراییلو په بریدونو کې درې فلسطینیان چې د اسراییلو پوځ يې "شبه نظامیان" بولي وژل شوي دی.

د اسوشیټدپرس خبري اژانس د راپور پر بنسټ، دا بریدونه د سه شنبې په ورځ د جنوري په ۷مه وروسته له هغه شوې چې په لودیزه غاړه کې پرون دوشنبې پر یوه موټر په برید کې درې اسراییلي وګړي ووژل شول.

حماس ډلې په یو بیان کې پر اسراییلي وګړو د برید ستاینه کړې وه، خو د برید مسولیت يې نه و منلی.

حماس وسله واله ډله د امریکا او اروپايي ټولنې له خوا د یو ترهګریز سازمان په توګه پیژندل کیږي.

حماس پرون په یو بیان کې ویلي و، د اسراییلو په بریدونه کې يې یو مهم قومندان د جعفر دبابسه په نوم وژل شوی دی.

که څه هم په غزه کې له څه باندې یو کال راهیسې د اسراییلو او حماس وسله والې ډلې ترمنځ جګړه په شدت روانه ده، خو د اسراییلي یرغمل شویو د خوشي کیدو او په غزه کې د اوربند لپاره خبرې اترې هم روانې دي.

له نيپال سره نژدې د چين په لويديځه غرنۍ سيمه کې کې نن سهار د یوې زورورې زلزلې له امله لږ تر لږه ۵۳ تنه مړه شوي دي.

د راپورونو له مخې په داسې حال کې چې له زلزلې وروسته په سیمه کې په لسګونه ټکانونه محسوس شوي، ډیرکسان تراوسه د نړیدلو ودانیو لاندې بند پاتې دي

د اسوشیتید پرس خبري آژانس د راپورله مخې د دغې زلزله له امله ۶۲ کسان ټپیان شوي دي.

د دولتي رسنیو د راپور ونو له مخې شاوخوا زر کورونه ویجاړ شوي دي.

د امريکا د جيولوجيکي سروې ادارې ويلي، د دغې زلزلې چې مرکز يې د تبت په سيمه کې لس کيلومتره ژور و، شدت یې د ريختر په کچه اووه اعشاريه یوه درجې و.

چین وايي چې د ریختر درجه یې شپږ اعشاریه اته درجې ثبت کړې ده.

له زلزلې وروسته په دریو ساعتونو کې شاوخوا پنځوس ټکانونه ثبت شوي او د چین په خوا کې د همالیا د غرونو، ماونټ ایوریست منظره لرونکې سیمه تړل شوې ده.

د پوليسو يوه چارواکي د دوشنبې په ورځ ناوخته د ازادي راډیو مشال څانګې ته ویلي د دغه جرمن ډپلوماټ مړی داسې حال کې موندل شوی چې هغه له دوو ورځو خپلې دندې ته نه وو ورغلی.

پولیسو ویلي د دغه جرمن ډپلوماټ د مړي د عدلي معایناتو لپاره سفارت د هغه له کورنۍ سره په تماس کې دي.

راپورونو کې ویل شوي چې په یاد ډپلوماټ مخکې هم سکته راغلې وه.

د دې خبر تر لیکلو پورې جرمن چارواکو یا په اسلام اباد کې د جرمني سفارت په دې تړاو څه نه دي ویلي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر، انتوني بلینکن، پرون (دوشنبې) اعلان وکړ چې د روسیې په کورسک سیمه کې د اوکراین موقعیت په هر ډول راتلونکو خبرو کې ډېر اهمیت لري.

بلینکن ټینګار وکړ، د جو بایډن حکومت، چې د ۲۰۲۲ کال په فبرورۍ کې پر اوکراین د روسیې له پراخ برید وروسته کییف ته میلیاردونه ډالره امنیتي مرسته ورکړې، غواړي ډاډ ترلاسه کړي چې «اوکراین په خبرواترو کې برلاسی دی.»

نوموړي د جنوبي کوریا په پلازمېنه سیول کې خبریالانو ته وویل: «د اوکراین دریځ په کورسک کې ډېر اهمیت لري ځکه چې دا به په راتلونکي کال کې د هر ډول احتمالي مذاکراتو لپاره اغېزناک وي.»

امریکايي چارواکي وړاندوینه نه کوي چې د اوکراین په ختیځ کې به د جګړې په کرښو کې لوی بدلون راشي. سره له دې.

د جو بایډن حکومت په یوه اقدام کې، چې د دمشق د نویو واکمنانو په وړاندې د "ښه نیت" څرګندونه ګڼل کېږي، د سوریې پر وړاندې د بندیزونو د ساتلو ترڅنګ، د بشري مرستو او اساسي خدماتو د انتقال په برخو کې محدودیتونه کموي.

رویټرز خبري اژانس د جو بایډن د حکومت له دې پرېکړې د خبرو سرچینو په قول وویل چې د دې اقدام هدف دا دی چې د جګړه ځپلې سوریې د خلکو د ژوند شرایط په داسې حال کې ښه شي چې د متحده ایالاتو د بندیزونو د فشار وسیله هم پر ځای پاته شي.

د رویټرز د راپور له مخې، د بشار اسد د حکومت له پرزېدو او د "هیئت تحریر الشام" د لنډمهاله حکومت له واک ته رسېدو وروسته، د واشنګټن د حکومت چارواکو تر اوسه څو ځله د دې نوي حکومت له غړو سره لیدنې کړې دي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت یوه پلاوي، چې مشري یې باربرا لیف کوله، د نوي حکومت په لومړیو ورځو کې د هیئت تحریر الشام له مشر احمد الشرع سره په دمشق کې ولیدل. له دې وروسته اعلان وشو چې د هیئت تحریر الشام د قومندان په اړه هغه لس میلیون ډالري جایزه، چې واشنګټن د تېرو کلونو په ترڅ کې ټاکلې وه، لغوه شوې ده.

خو د رویټرز پر اساس، متحده ایالات لا هم دا ډله، چې له القاعدې سره یې خپلې پخوانۍ اړیکې پرې کړې او د هغې پر وړاندې یې جګړه کړې، یوه ترهګره ډله بولي. واشنګټن له "هیئت تحریر الشام" سره د ترهګرۍ پر ضد د مبارزې او د ټولې سوریې د خلکو د استازي حکومت د جوړېدو په شان برخو کې د همکارۍ غوښتونکی دی.

وال سټریټ ژورنال راپور ورکړی چې د بایډن حکومت د تېرې اوونۍ په پای کې له سوریې سره د مرستو اړوند محدودیتونه کم کړل او اعلان یې وکړ چې دا اقدام به د خزانې وزارت ته اجازه ورکړي چې هغو ډلو او شرکتونو ته معافیت ورکړي چې د خلکو اساسي اړتیاوې لکه اوبه، بریښنا، او نورې بشري مرستې برابروي.

د امریکا د خزانې وزارت ویاند، چې د سوریې بندیزونه څاري او تطبیقوي، د دې راپور په اړه له څه ویلو ډډه وکړه؛ نه یې رد کړ او نه یې تایید.

وال سټریټ ژورنال زیاته کړې چې د بایډن د حکومت پرېکړه د سوریې پر وړاندې د بندیزونو د پاتې کېدو په اړه دا ښیي چې سپینه ماڼۍ لا هم د سوریې د نویو مشرانو په اړه اندېښنې لري.

د دمشق د موقت حکومت چارواکو ویلي چې بندیزونه د بشار اسد پر حکومت پورې اړه لري او له نړیوالې ټولنې یې د بندیزونو د لرې کولو غوښتنه کړې ده. د موقت حکومت د بهرنیو چارو وزیر د یکشنبې په ورځ قطر ته د سفر پر مهال د امریکا د بندیزونو د ختمېدو غوښتنه وکړه.

د امریکا او اروپايي اتحادیې بندیزونه د سوریې د کورنۍ جګړې په تعقیب ولګول شول، چې په زرګونو کسان په کې وژل شوي، په ځانګړې توګه په هغو بمبارونو کې چې د کیمیاوي وسلو د کارونې شک پرې موجود و.

د سوریې د بشري حقونو د څار ډلې تېره اوونۍ د کورنۍ جګړې په اړه وویل چې په دې جګړه کې د ۵۲۸ زره کسانو د وژل کېدو اسناد موجود دي.

د فرانسې او جرمني د بهرنیو چارو وزیرانو، چې په تېرو ورځو کې یې په دمشق کې له احمد الشرع سره لیدلي، ویلي چې د اروپايي اتحادیې د بندیزونو لرې کول به په دې پورې اړه ولري چې د سوریې نوي واکمنان په سیاسي برخه کې کوم لوري ته روان دي.