روسیې وروسته له دې چې متحده ایالاتو نوي بندیزونه پرې ولګول هڅې چټکې کړي چې پر امریکايي ډالر او د کرېډېټ کارټ پر سیسټم خپله اتکا کمه کړي.

دا ټکی د روسیې د بهرنیو چارو مرستیال وزیر سیرګي ریابکوف نن له میژدوناردونایا ژیزن "نړیوال ژوند" خپرونې سره په مرکه کې څرګند کړ.

په نړۍ کې د تېل، ګاز او نورو موادو پلور او پېر تر ډېره په امریکايي ډالرو کېږي.

هغه بندیزونه چې واشنګټن د امریکا د ولسمشرۍ په انتخاباتو کې د لاسوهنو د اعاوو او د اوکراین په ختیځ کې د مداخلې له کبله څو ورځې مخکې پر مسکو ولګول د روسیې د انرژۍ سکټور ته سخته ضربه ورکوي.

ریابکوف وویل، روسیه به هڅې زیاتې کړي څو د پلور او پېر د لومړۍ پیسې په توګه د امریکايي ډالر پر سیسټم خپله اتکا کمه کړي او زیاته‌یې کړه چې دا اوس یوه حیاتي اړتیا ده.

د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي د پنجشنبې په ورځ په پاریس کې له اروپایي مشرانو سره ګوري.

په دې غونډه کې د روسیې د بریدونو د مخنیوي لپاره د امنیتي تضمینونو مساله څیړل کیږي. البته د امنیتي تضمینونو موضوع هغه وخت مطرح کیږي چې د کییف او مسکو ترمنځ سوله وشي.

د ولسمشر زیلینسکي د دفتر د مشر سلاکار میخایلو پودولیاک په ایکسپاڼه کې ولیکل چې ښاغلي زیلینسکي به د اروپایي ټولنې له مشرې اروزلا وان دیر لاین، د ناټو له مشر مارک روټه، د جرمني له صدارعظم فریدریښ میرڅ او د بریتانیا له صدراعظم کایر سټارمر سره د دې تضمینونو په تړاو خبرې وکړي.

د دې غونډې مشري به د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون او د بریتانیا صدراعظم سټارمر وکړي.

کییف د اوکراین د امنیت لپاره د اروپا د سوله ساتو ځواکونو یا د ناټو په څیر د دفاعي تضمینونو غوښتنه کوي، بل لور ته مسکو له اوږدې مودې راهیسې ټینګار کوي چې په هیڅ حال کې به په اوکراین کې د لویدیځوالو د ځواکونو موجودیت ونه زغمي.

د شانګهای همکارۍ سازمان د خپلې سرمشریزې په ګډه اعلامیه کې ټینګار کړی چې په افغانستان کې د تلپاتې سولې او ثبات د ترلاسه کولو یوازینۍ لاره د یو ټول شموله حکومت جوړول دي.

د شانګهای همکارۍ سازمان دوه ورځنۍ غونډه د دوشنبې په ورځ د چین په تیانجین بندر کې د نړۍ له ۲۰ څخه د زیاتو مشرانو په ګډون پای ته ورسیده.

دې غونډې ته د طالبانو استازي نه و بلل شوي.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد نن سې شنبې وویل چې په کونړ کې د وړمې شپې د زلزلې د قربانیانو شمېر ۱۴۱۱ ته ورسېد.

مجاهد پر خپله ایکسپاڼه لیکلي چې د ټپيانو شمیر ۳۱۲۴ ته رسیدلی او په دغه ولایت کې زلزلې نژدې پنځه نیم زره کورونه ویجاړ کړي دي.

د مجاهد په وینا مرګ ژوبله د کونړ په نورګل، چپه دره، څوکۍ، پیچ درې، وټه پور ولسوالیو او اسعد اباد کې اوښتې ده.

د راپورونو له مخې د ژغورنې چارې لا هم روانې دي.

د طالبانو ویاند زیاته کړه چې د بهرنیو مرستو یوه برخه د بیړنیو حالاتو کمیټې ته رسېدلې ده.

بل لور ته په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږه کوونکي اندریکا راتواټ نن وویل، موږ فکر کوو چې په احتمالي توګه اغیزمن شوي کسان به نژدې سلګونو زرو ته ورسیږي ، نوموړي زیاته کړه، هیڅ شک نشته چې د تلفاتو کچه به لوړه شي.

د طالبانو دفاع وزارت ویلي چې د دوشنبې په ورځ یې د هیلیکوپترو په ۸۳ پروازونو کې ۱۰۰۰ تنه ټپيان له زیانمنو شویو سیمو انتقال کړي.

په کونړ کې چې د دوشنبې په شپه زورورې زلزلې ولړزاوه ځینو زیانمنو سیمو ته ځمکنۍ لارې ډېرې پېچلې دي او یواځې د هوا له لارې ورتګ ممکنه دی.

د طالبانو حکومت ویلي چې دوی هڅه کوي د ډېرو پروازونو په ترسراوي سره په سیمه کې ایسار ټپیان او مړي صحي مراکزو ته انتقال کړي.

د لارو خرابولي په سیمه کې د مرستو د رسولو بهیر هم ټکنی کړی او د دوشنبې تر ناوخته هم په زلزله کې د مړو شویو خلکو جسدونه تر خاورو لاندې پاتې وو.

راشدخان په شل اووریزو نړیوالو سیالیو کې د ډېرو ویکټو د ترلاسه کولو ریکارډ جوړ کړ.

د افغانستان د کرکټ لوبډلمشر او د نړۍ مشهوره کرکټر راشدخان په نړیوالو شل اورویزو سیالیو کې ۱۶۵ ویکټې بشپړې کړې.

هغه په دې کار سره پخوانی ریکارډ چې د نیوزیلندي باولر ټېم ساوتي د ۱۶۴ ویکټو وو مات کړ.

راشدخان بېګا د متحده عرب اماراتو په وړاندې لوبه کې درې وېکټې ترلاسه کړې.

خان په تجارتي او غیرنړیوالو شلو اووریزو لوبو کې هم د تر ټولو زیاتو ۶۶۴ وېکټو ریکارډ لري.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي وویل چې د هیواد د پارلمان د پخواني رئیس اندري پاروبي د وژنې په تور یو مشکوک کس نیول شوی دی.

اندري پاروبي د تیرې شنبې په ورځ د لویف ښار په یوه سړک کې په ډزو ووژل شو.

زیلنسکي تیره شپه پرته له نورو جزئیاتو خپله ایکسپانه کې ولیکل چې د کورنیو چارو وزیر ایهور کلیمینکو او د اوکراین د امنیتي خدماتو ادارې مشر واسیل مالیوک د اندري پاروبي د وژنې په تور د یو شکمن کس د نیولو راپور ورکړی دی.

زیلینسکي ددغه نړیوال شهرت لرونکي سیاستوال قتل "وحشتناکه وژنه" بللی وه او ویلي وو چې "ټول اړین ځواکونه او وسیلې" به د مجرم د نیولو لپاره وکارول شي.

۵۴ کلن اندری پاروبي یو مشهور سیاستوال وو ، او د اوکراین د ۲۰۱۳-۱۴ کالونو ترمینځ موده کې یې د مسکو پلوي حکومت خلاف پاڅون کې چې د میدان انقلاب په نوم پیژندل کیږي مهم رول درلوده.

پاکستان کې د میشتو POR کارت لرونکوافغان کډوالو د پاته کیدو مهلت پرون پای ته ورسیده او اسلام اباد ویلي چې سر له نن به دوی افغانستان ته ستنوي.

ملګري ملتونه وايي شاوخوا یو اعشاریه ۴ میلیونه افغان کډوال پاکستان کې د POR کارتونه لري.

د دې کډوالو د کارتونو موده دوه میاشتې وړاندې، د جون په ۳۰مه پای ته رسیدلې، خو پاکستان یې له تمدید ډډه کړې .

بلخوا د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمشنرۍ UNHCR افغانستان ته د ستنوشویو کډوالو اړتیاوو ته د رسیدو لپاره په نړیوالو د مرستې غږ کړی.

د ملګرو ملتونو دغه اداره وايی سږ کال شاوخوا دوه ملیونه او درې لکه افغانان اکثریت د فشار لاندې له ایران او پاکستان خپل هیواد ته ستانه شوي دي.

د UNHCR اداره وايی دغه کډوال داسې یوهیواد ته ستانه شوي چې د استقبال لپاره یې امادګی نلري.

اوکرایني چارواکو د هغه بریدګر لټون پیل کړی چې د اګست په ۳۰مه یې په لویف ښار کې د پارلمان پخوانی رئیس اندري پاروبي وواژه.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي ددغه نړیوال شهرت لرونکي سیاستوال قتل "وحشتناکه وژنه" وبلله او ویې ویل چې "ټول اړین ځواکونه او وسیلې" به د مجرم د نیولو لپاره وکارول شي.

زیلینسکي په خپله ویډیو وینا کې وویل: "جرم، له بده مرغه، په زیرکۍ پلان شوی وو. خو د قضیې د حل لپاره ټوله وسه کیږي."

هغه وویل چې د امنیتی خدماتو ادارې ته چې په قضیه کې تحقیقات کوي لارښوونه شوې چې دقیق او تایید شوي معلومات په چټکۍ سره خلکو سره شریک شي.

بلخوا د لویف لوی څارنوال میکولا میرټ، وویل چې د روسیې د هرډول احتمالي لاس لرلو په شمول د قتل ټولې محتملې انګیزې څېړل کیږي.

۵۴ کلن اندری پاروبي یو مشهور سیاستوال وو ، او د اوکراین د ۲۰۱۳-۱۴ کالونو ترمینځ موده کې یې د روس پلوي حکومت خلاف پاڅون کې چې د میدان انقلاب په نوم پیژندل کیږي مهم رول درلوده .

نوموړی په ۲۰۱۶ – ۲۰۱۹ کلونو کې د اوکراین د پارلمان رئیس وو.

ملګري ملتونه وايي له هرو لسو بالغو افغانانو څخه نهه تنه یې د نجونو د زده کړو د حق ملاتړ کوي.

ملګرو ملتونو په اکس ټولنیزه شبکه کې خپل یو پوست کې لیکلي دي چې له کومې ورځې چې طالبان د ۲۰۲۱ کال په اګست میاشت کې واک ستانه شوي په تیرو څلورو کلونو کې د ښځو د حقوقو د بحران کچه او شدت مخ په زیاتیدو دي.

تردې مخکې ، د ملګرو ملتونو د ښځو څانګې مشرې سوفیا کالتورپ د جمعې په ورځ په جینیوا کې یوې خبرې غونډې ته وویل چې دیوې نظرپوښتنې له مخې دافغانستان نوي په سلو کې خلک په ښارونو او کلیو کې د نجونو د زده کړو ملاتړ کوي.

طالبانو له شپږم ټولګي پورته د نجونو او ښځو پر زده کړو بندیز لګولی دی.

په داسې حال کې چې پاکستان کې د پی او آر کارټ لرونکو افغان کډوالو د پاته کیدو مهلت سبا دوشنبې پای ته رسیږي، تیره ورځ شاوخوا ۱۴۸۰ کورنۍ له پاکستان افغانستان ته ستنې شوي دي.

د طالبانو ترکنټرول لاندې د باختر دولتي خبري آژانس رپوټ ورکوي چې لدې جملې ۱۳۰۸ کورنۍ د تورخم له لارې ، ۱۴۵ کورنۍ د سپین بولدک ، ۱۵ کورنۍ د پکتیا د انګورو اډې ، او ۹ کورنۍ د هلمند د بهرامچې دبندر له لارې افغانستان ته ستنې شوي دي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمشنرۍ ( یو.ان.ایچ.سي.ار) وایي، شاوخوا یو اعشاریه ۴ میلیونه افغان کډوال پاکستان کې د POR کارتونه لري.

د پاکستان د کورنیو چارو وزارت ویلي، د سپتمبر له لومړۍ نیټې وروسته به دغه ډله افغانان په زور افغانستان ته ستنوي.

د دې کډوالو د کارتونو موده دوه میاشتې وړاندې، د ۲۰۲۵ کال د جون په ۳۰مه پای ته رسیدلې، خو پاکستان یې له تمدیدېدو ډډه کړې ده.