اشرف غني چې پرون د جمعې په ورځ هرات تللی و، له هغه ځایه نن د شنبې په ورځ ایران ته ولاړ.

د افغان ولسمشر سرپرست ویاند شاه حسین مرتضوي پرون په هرات کې خبریالانو ته وویل چې اشرف غني به له ایراني چارواکو سره پر یو لړ مهمو مسایلو وغږېږي.

ښاغلي مرتضوي زیاته کړه:

"د ایران له ولسمشر سره په کتنه کې به پر دوه اړخیزو مسایلو خبرې وشي، ګمرکونه، د مخدره موادو پر ضد مبارزه، فرهنګي او امنیتي مسایل او هغه ټولې خبرې چې د دواړو هېوادونو لپاره مهمې دي، بحث پرې کېږي. خو اصلي هدف د دې سفر، د ایران د اسلامي جمهوریت د ولسمشر د لوړې په مراسمو کې ګډون دی."

په ایران کې د روان میلادي کال د مې میاشتې په ۱۹ مه د جمهوري ریاست انتخابات تر سره شول.

په دېټاکنو کې حسن روحاني ولسمشر انتخاب شو چې نن یې د لوړې مراسم تر سره کېږي.

د فوټبال نړیوال فدراسیون، فیفا تایید کړې چې راتلونکې میاشت به په دوبی کې د ښځینه څلورو ټیمونو ترمنځ سیالۍ ترسره شي چې

په جلا وطنۍ کې د افغان ښځو د فوټبال ملي لوبډله به هم پکې برخه ولري.

متحده عربي امارات، چاد او لیبیا نورې لوبډلې دي چې په دې سیالیو کې به چې د اکتوبر له ۲۳ څخه د اکتوبر تر ۲۹ پورې دوام کوي، لوبیږي.

د فیفا یونایټس د لوبو په دې لړۍ کې به هره ښځینه لوبډله درې لوبې ترسره کوي. د یادونې ده چې د فوټبال نړیوال فدراسیون (فیفا) په می میاشت کې په جلا وطنۍ کې د افغان ښځو د فوټبال ملي لوبډلې جوړولوته اجازه ورکړه.

د فیفا مشر جیاني اینفانتینو د دغه اعلان په مهال ویلي و چې هڅه کوي په جلا وطنۍ کې د افغان ښځینه لوبډلې ته د دې زمینه برابره کړي چې د فیفا تر څارنې لاندې خپل ورزش او دوستانه سیالیو ته دوام ورکړي.

فیفا دغه اقدام د دې لپاره کړی چې طالبانو په ۲۰۲۱ کال کې پرافغانستان له بیا واکمنیدو راهیسې پر ښځو د کار، زده کړو او ورزش په ګډون پراخ محدودیتونه لګولي دي.

طالبانو په کابل کې د مخدره توکو د خرڅلاو په جرم ۱۷ کسان په دُرو وهلي دي.

د طالبانو سترې محکمې د چهارشنبې په ورځ، د سپتمبر په ۲۳مه، په خپل ایکس پاڼه (پخوانی ټویټر) کې اعلان وکړ چې دا کسان د (ذیکپ) او (کا ټابلیټونو)، الکولي مشروباتو او چرسو په ګډون د مخدره توکو د قاچاق او پلور په جرم په دُرو وهل شوي دي.

د طالبانو د سترې محکمې په وینا، دا کسان له ۱۵ څخه تر ۳۵ دُرو او له شپږو میاشتو څخه تر دریو کلونو پورې په بند محکوم شوي دي.

طالبانود خپلې دې څه باندې څلورکلنې واکمنۍ په موده کې په سلګونو نارینه او ښځینه په عام محضرکې په دُرو وهلي دي.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي، ریچارډ بینټ، د اګست په میاشت کې وویل چې طالبانو سږکال د اعدامونو او بدني سزاګانو کارول دوه چنده کړي دي او د هغوی د سمدستي بندولو غوښتنه یې کړې ده.

د افغانانو یوه اته ویشت کسیزه ډله چې په جرمني کې یې د پناه غوښتنلیکونه منل شوي و، د چهارشنبې په ورځ د سپټمبر په ۲۴ له پاکستان څخه جرمني ته ورسیده.

د جرمني ډي پي اې خبري آژانس د راپورله مخې په دې ډله کې هغه پنځه تنه هم شامل دي چې څو میاشتې یې په پاکستان کې تیرې کړې او د ویزې انتظار یې ایست چې بالاخره د جرمني یوې اداري محکمې د هغوی د شکایت غوښتنلیک ته مثبت ځواب ورکړاو جرمني ته د تلو اجازه یې ورکړه. د جرمني د کورنیو چارو وزارت په وینا دوی د خپلو کورنیو غړي چې ۱۶ تنه یې د کم عمرلرونکي دي هم له ځان سره جرمني ته بیولي دي. له اسلام آباد څخه د ډي پي آې خبري آژانس د خبریال د راپورله مخې دغه افغانان په یوه مسافر وړونکې الوتکه کې لومړی استانبول او له هغه ځایه د جرمني هانوور ښار ته رسیدلي دي.

تردې مخکې د روانې سپټمبرمیاشتې په پيل کې ۴۷ افغانان چې په جرمني کې یې د پناه اخیستو پړاوونه په محکمه کې بشپړشوي و، هغه هیواد ته رسیدلي و. د راپورله مخې په اوس وخت کې له دوه زره زیات افغانان په پاکستان کې جرمني ته د تلو په تمه دي. دوه نیم سوه نورچې جرمني ته د تلو لپاره یې انتظارایست، له پاکستانه بیرته افغانستان ته استول شوي دي.

افغانستان د ۲۰۲۶ کال د اسیا د فوټسال جام لپاره د غوراوي سیالیو په ترڅ کې میانمار ته ۸ د صفر په وړاندې ماتې ورکړه.

افغانستان د دې لوبې په ګټلوسره د دې سیالیو وروستي پړاو ته ووت.

ننۍ لوبه د میانمار په یانګون لوبغالي کې ترسره شوه. تردې مخکې د افغانستان د فوټسال لوبډلې په خپله لومړۍ لوبه کې مالډیو ته ۱۰ د یوه په وړاندې ماتې ورکړې وه.

د طالبانو ځایي چارواکي وايي، په نورستان ولایت کې د ځمکې ښویېدو په یوه پیښه کې لږتر لږه دوه کسان مړه شوي او دوه نور ټپیان شوي دي. د نورستان د والي ویاند فریدون صمیم رسنیو ته وویل، دا پیښه د چهارشنبې په ورځ، د مرکزي نورستان په چتران سیمه کې رامنځته شوې.

هغه وویل چې قربانیان د نورستان او کونړ ترمنځ د سړک جوړولو د پروژې کارګران وو. په دې اړه چې د پیښې په مهال څومره کارګران په سیمه کې وو، څه ندي ویل شوي.

د نړیوالې اټومي انرژۍ ادارې مشر رافایل ګروسي خبرداری ورکړی چې ایران د اټومي وسلو ترکچې د یورانیموغني کولو ته یوازې څو اونۍ وخت لري.

ګروسي د سې شنبې په ورځ ټایمز ورځپاڼې ته وویل، سره له دې چې په جون میاشت کې د اسراییلو او امریکا هوايي بریدونو د فردو په ګډون د ایران مهم اټومي تاسیسات په نښه کړل، خو د سانتریفیوژونو یوه برخه یې روغه پاتې شوې او تهران لاهم د یورانیمو د غني کولو د پروګرام د رغولو وړتیا لري.

هغه وویل، ایران تر اوسه د نړیوالې اټومي انرژۍ ادارې ته د خپلو شپیته سلنه غني شویو یورانیمو زیرمو ته د لاسرسي اجازه نده ورکړې، هغه چې د ده په خبره په چټکۍ تر نوي سلنه پورې غني کیدای شي.

ایران په کراتو کراتو ټینګار کړی چې د اټومي وسلو د پراختیا پلان نلري او اټومي پروګرام یې"سوله ایز" دی.

د ازبکستان ولسمشرشوکت میرضیاییف وایي، د نړیوال او سیمه ییز امنیت د ټینګښټ لپاره باید د افغانستان وضعیت له پامه ونه غورځول شي.

هغه دغه څرګندونې د سې شنبې په ورځ د سپټمبرپه ۲۳ د ملګروملتونو عمومي اسامبلې ته په وینا کې وکړې.

د میرضیاییف په وینا یوه سوله ییز او باثباته ژوند ته د افغانانانو د رسیدو هیلې د نړیوالې ټولنې ډله ییزې همکارۍ ته اړتیالري.

هغه ټینګاروکړچې د افغانستان د منزوي کیدو باید مخه ونیول شي.

په عین حال کې د تاجکستان ولسمشر امام علي رحمان د ملګروملتونو عمومي اسامبلې ته په وینا کې وویل چې هیواد یې تل د افغانستان د سولې او ثبات، بشپړ امنيت او ټولنيز او اقتصادي پرمختګ ملاتړ کړی دی. ازبکستان او تاجکستان تل له افغانستانه د اسلامي دولت ډلې یا داعش په ګډون د سختدریځو ډلو د فعالیت پراخیدو ته اندیښنې څرګندې کړې دي.

له روسیې پرته لکه د نورې نړۍ په څیر د منځنۍ آسیا هیڅ یوه هیواد تراوسه د طالبانو حکومت په رسمیت پیژندلی.

د افغانانو دوهمه ډله چې په جرمني کې یې د پناه غوښتنې غوښتنلیکونه منل شوي وو، په یوه الوتکه کې له پاکستان څخه جرمني ته ولاړل.

له پاکستانه د جرمني ډي پي اې خبري اژانس د خبریال د راپور له مخې د دغو کورنیو لیږدونکې الوتکه له اسلام آباد څخه استانبول او بیا جرمني ته الوتنه کوي. د دې میاشتې په پیل کې، ۴۷ افغانان له پاکستان څخه هانوور او له هغې وروسته د جرمني مختلفو ایالتونو ته لیږدول شوي وو.

د پاکستان له خوا پرافغان کډوالو د زیاتو فشارونو په ترڅ کې یوشمیردغه افغانان هم له هغه هیواده د اخراج له ګواښ سره مخامخ و.

د راپورله مخې یوشمیر دغه افغانان چې جرمني ته د لیږدولو په تمه وو، د پاکستاني پولیسو لخوا نیول شوي او توقیف شوي و.

اروپایي ټولنې په افغانستان کې د هوا له لارې د بشري مرستو د رسولو لپاره د څه باندې څلور نیم میلیونه ډالرو مرستې اعلان وکړ.

د افغانستان لپاره د خوړو د نړیوال پروګرام مشر جان ایلیف د سې شنبې په ورځ وویل چې د اروپایي ټولنې په څلور میلیونه او شپږ لکه ډالرو مرستې به د افغانستان لرې پرتو سیمو ته خوراکي مواد ورسیږي.

د راپورونو له مخې د روان میلادي کال له پیله تر اوسه د افغانستان دننه تر یوزر شپږ سوه ډیرې الوتنې شوې دي چې نړیوالې مرستې یې اړمنو کسانو ته په لرې پرتو سیمو کې رسولې دي.

د هه نګاو په نوم د بشري حقونو موسسې د سې شنبې په ورځ په ایران کې د یوه افغان د اعدام خبر ورکړ.

د دې افغان نوم نه دی یاد شوی خو تخلص یې احمدي دی چې د خراسان رضوي ښار د تایباد په مرکزي زندان کې د یکشنبې په ورځ په دار ورځړول شو.

دا کس د مخدر موادو په تور اعدام شوی دی.

سږکال په ایران کې په لسګونو افغانان اعدام شوې دي. په ناروې کې میشته د ایران د بشري حقونو د موسسې مشر محمود امیري په اوړي کې ازادي راډیو ته ویلي و چې د دوه زره پنځه ویشتم کال له پيله د جون میاشتې تر نیمایي پورې د ایران په زندانونو کې څلویښت افغانان اعدام شوي دي. د همدې موسسې د راپورونو له مخې پروسږکال ایران اتیا افغانان اعدام کړي وو.