سپینې ماڼۍ پریکړه کړې ده چې ولسمشر ډونالد ټرمپ به پر روسیې د نویو بندیزونو مصوبه لاسلیک کړي.

د امریکا کانګرس په تقریباً ټول اکثریت پر روسیې، ایران او شمالي کوریا د نویو بندیزونو د لګولو دغې مصوبې ته رأیې ورکړي. که ولسمشر هغه لاسلیک کړي نو په قانون بدلېږي.

دغه قانون پر روسیې د بندیزونو د کمولو په برخه کې د ولسمشر صلاحیت کموي.

په همدې حال کې د امریکا د بهرنیو چارو وزیر رېکس ټېلرسن وایي، د کانګرس تقریباً ټولې موافقې رأیې د دې څرګندویې کوي چې د امریکا خلک په کلکه غواړي دا وویني چې روسیه له امریکا سره د اړیکو د ښه کولو په برخه کې ګام اخلي.

ټېلرسن د شنبې په ورځ د یوې اعلامیې په خپرولو سره هیله ښودلې چې له روسیې سره په همکارۍ وکولی شي دا بندیزونه غیر ضروري کړي.

روسیې بیا د دغه قانون په غبرګون کې داسې اقدامات اعلان کړل چې له مخې به یې په روسیې کې د امریکایې ډیپلوماټانو شمېر د پام وړکمېږي او په مسکو کې به د ځینو ډیپلوماټانو شتمني اخېستل کېږي.

د فرانسپرس خبري آژانس د راپور له مخې د فرانسې د تروریزم ضد څارنوالانو ادارې نن وویل، دې شل کلن ځوان چې تېره اونۍ په لېون ښار کې نیول شوی، د یوې تروریستي جنایي ډلې په چوکاټ کې فعالیت کاوه او د تروریستانو له یوې ادارې سره یې مالي مرسته کوله، د محاکمې تروخته به په توقیف کې وي.

پر دې افغان تور دی چې داعش ډلې ته یې مالي مرسته ورکوله او د ټولنیزو شبکو له هغې ډلې ټیک ټاک او سنپ چټ له لارې یې تبلیغات ورته کول.

د داعش خراسان څانګه په بېلابېلو حملو کې په لاس لرلو تورنه ده چې په دې ډله کې په افغانستان کې ګڼ بریدونه او همداراز د روسیې په پلازمېنه مسکو کې د ۲۰۲۴ کال د مارچ میاشتې برید شامل دي.

د امریکا د یال Yale پوهنتون څېړونکي دا اعلان څو ورځې وروسته له هغه کوي چې دا ښار د چټک ملاتړ د ځواکونو لاس ته ولوېد.

په یوه راپور کې چې یال پوهنتون د جمعې په ورځ خپور کړ ویل شوي دي چې له سیمې څخه نوي ترلاسه شوي تصویرونه دوی باوري کوي چې د دې ښار ډېری اوسېدونکي ښايي، مړه، اسیران او یا پټ شوي وي.

راپور زیاتوي چې هلته د ډله ایزو وژنو د دوام نښې له ورایه لیدل کېږي.

د چټک ملاتړ ځواکونو، چې د ۲۰۲۳ کال له اپریل میاشتې راهیسې د سودان له پوځ سره په جګړو کې ښکېل دي د یکشنبې په ورځ الفاشر ښار له ۱۸ میاشتنۍ کلابندۍ وروسته ونیو او پوځ یې د ډارفور له لویدیځ څخه په شا وتمباوه.

د دې ښار له سقوط وروسته د غیرقانوني اعدامونو، جنسي تاوتریخوالي، پر مرستندویو ټولنو د حملو، لوټ تالان او نورو سرغړونو راپورونه خپاره شول او له دې سیمې سره ټول اړیکي تقریبا پرې شوې دي.

ملګروملتونو ویلي دي چې له ۶۵ زرو ډېر کسان له الفاشر ښار څخه تښتېدلي خو لسګونه زره نور لاهم په ښار کې ګیر پاتې دي.

د فرانسپرس خبري آژانس د راپور له مخې پوځي ویلي، د عدلي طب معاینې ښيي چې دا د هغو یوولسو یرغملو مړي نه دي چې د سره صلیب نړیوالې ټولنې یې بېګا اسراییلو ته د سپارلو خبر ورکړ.

حماس ډلې د پخوا برعکس دا ځل د دې مړو سپارل اعلان نه کړل.

د اکتوبر په لسمه په غزه کې د اوربند له نافذيدو وروسته حماس ډلې تراوسه شل یرغمل خوشې کړي او د اولسو نورو د مړو ټوټې یې اسراییلو ته سپارلې دي خو د دوو بهرنیو وګړو په ګډون د یوولسو اسراییلي یرغملو مړي تراوسه هم په غزه کې پاتې دي.

د اوکراین د بهرنیوچارو وزارت پرون په یوه بیان کې وویل چې د انرژۍ پر ملکي سکتور د روسیې عمدي حملې د دې هېواد د اټومي انرژۍ د خوندي فعالیتونو پر بهیر په مستقیم ډول ناوړه اغېز کوي. د بیان له مخې دا له اټومي تروریزم سره انډول او له نړیوالو قوانینو څخه سرغړونه ده.

په بیان کې د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې هغې اعلامیې ته اشاره شوې چې پکې د ملګروملتونو دې اړوندې ادارې ویلي، د روسیې برید هغه سبسټېشن په نښه کړی دی چې د اوکراین د اټومي خوندیتوب او امنیت لپاره مهم دی.

م. م ویلي دي چې د اوکراین د جنوبي خمیلنیڅکي اټومي بټۍ ته نژدې د برید په نتیجه کې د دې بټۍ د بریښنا بهرني لینونه قطع شوي دي.

د نړۍ اوو لویو صنعتي هېوادونو جي اوه هم پرون په یوه بیان کې پر اوکراین د روسیې یرغل او د اوکراین د انرژۍ پر سکټور د هغه ناوړه اغیز وغانده.

د متحدو ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د جمعې په ورځ تایید کړه چې متحده ایالات به اټومي ازموینې بیا پیل کړي.

کله چې له هغه څخه وپوښتل شول چې ایا پدې کې به هغه پخوانۍ د ځمکې لاندې اټومي ازموینې شاملې وي چې د سړې جګړې پرمهال عامې وې، ټرمپ زغرد ځواب ورنکړ.

خو ټرمپ چې د فلوریډا پام بیچ ته د جمهوري ریاست الوتکه کې سفر کاوه خبریالانو ته وویل:"تاسو به ډیر ژر ومومئ، موږ به ځینې ازموینې وکړو،"

هغه زیاته کړه:"نور هیوادونه هم دا کوي. که دوی دا کار کوي، موږ به یې هم وکړو."

ټرمپ په ځانګړې توګه دا ونه ویل چې څه ډول ازموینې به ترسره شي.

د متحده ایالاتو وروستۍ اټومي ازموینه په ۱۹۹۲ کې شوې وه.

د پنجشنبې په ورځ، د اکتوبر په ۲۸، د متحده ایالاتو ولسمشر د هیواد د دفاع وزارت ته امر وکړ چې سمدلاسه د اټومي وسلو ازموینې بیا پیل کړي.

دا څرګندونې د نړیوالو غبرګونونو سره مخ شوې، د نړۍ یو شمیر مشرانو په ټوله نړۍ کې د اټومي ازموینو د دوامدار ځنډ غوښتنه وکړه.

د پاکستان دفاع وزیر وايي چې افغانستان (د طالبانو حکومت) باید په پاکستان کې سوله تضمین کړي

خواجه اصف ویلي چې پاکستان به د تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) او بلوچستان لبریشن آرمی یا (بي ایل ای) په ګډون د هیڅ ډلې ترهګري ونه زغمي، او ددوی بریدونه به د سخت غبرګون سره مخ شي.

خواجه آصف د سما تلویزیون په نوم د یوې پاکستانۍ رسنۍ سره په مرکه کې، ادعا وکړه چې د طالبانو حکومت له پولو لیرې سیمو ته د تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) د غړو د لیږد لپاره د ۱۰ ملیارد پاکستاني روپیو غوښتنه کړې ده.

د خواجه اصف په وینا، پاکستان چمتو دی چې دا اندازه پیسې ورکړي، مګر د طالبانو حکومت چمتو نه دی چې کوم تضمین ورکړي.

د طالبانو حکومت تر اوسه د پاکستان د دفاع وزیر د دې نویو څرګندونو په اړه غبرګون نه دی ښودلی، خو مخکې یې په ټینګار ویلي چې هیڅ کومې ډلې ته اجازه نه ورکوي چې دافغانستان خاوره دنورو هیوادونو خلاف وکاروي.

خواجه اصف زیاته کړه چې د دوی د پلاوي اوسني غړي به د طالبانو له حکومت سره د خبرو اترو په راتلونکي پړاو کې برخه واخلي، او که پرمختګ وشي، نو لوړ پوړي چارواکي به په پلاوي کې شامل شي، او د نومبر په شپږمه به د سرحدي ستونزو د حل لپاره یو نوی میکانیزم جوړ شي.

د اسراییل تازه پوځي عملیاتو یو ځل بیا د لبنان جنوب کړکېچن کړی دی.

د فرانس پریس اژانس د راپور له مخې، د اسراییل ځواکونو د پنجشنبې په شپه د بلیدا ښاروالۍ پر ودانۍ برید وکړ چې په پایله کې یې د ښاروالۍ یو کارکوونکی ابراهیم سلامه ووژل شو.

د بلیدا ښاروال وویل، سلامه د خپل ماموریت پر مهال وژل شوی او د اسراییل پوځیان څو ساعته وروسته د جمعې په سهار له سیمې ووتل.

په عین وخت کې، په بل سرحدي کلي عدیسه کې یو مذهبي تالار (حسینیه) د اسراییل په برید کې ویجاړ شو، چې دې پېښې د لبناني چارواکو سخت غبرګون راپارولی دی.

د اسراییل پوځ د برید پخلی کړی او ویلي یې دي چې دا عملیات د حزب‌الله ډلې د زېربناوو پر ضد ترسره شوي، او د برید پر مهال یې پر یوه "مشکوک هدف" ډزې کړې دي.

سره له دې چې د حزب‌الله او اسراییل تر منځ د ۲۰۲۴ کال د نوومبر د اوربند تړون لا هم نافذ ګڼل کېږي، خو اسراییل لا هم د لبنان د جنوب په پنځو سیمو کې خپل ځواکونه ځای پر ځای کړي دي او هوايي بریدونو ته یې دوام ورکړی دی.

د راپورونو له مخې، د اوربند له ټینګېدو وروسته دا لومړی ځل دی چې ځمکني برید کېږي.

هندي چارواکو اعلان کړی چې د امریکا متحده ایالتونو نوې ډیلي ته د چابهار بندر د چلولو لپاره د بندیزونو څخه د شپږو میاشتو معافیت ورکړی دی.

دا به هند په دې برلاسی کړی چې له خپل اصلي سیال پاکستان تاو شي او د افغانستان له لارې منځنۍ اسیا سره وصله او سوداګري لا پراخه کړي.

د هند د بهرنیو چارو وزارت ویاند، رندهیر جیسوال، په اونیزه خبري غونډه کې دا خبر تایید کړ.

هغه دا هم وویل چې د ټرمپ ادارې سره د دوه اړخیزې سوداګرۍ تړون په اړه د هند خبرې روانې دي.

یوه هندي چارواکي، چې د نوم نه ښودلو په شرط یې خبرې کولې، وویل چې د متحده ایالاتو معافیت د چهارشنبې په ورځ نافذ شو.

هند تېر کال د چابهار بندر د پراختیا او چلولو لپاره له ایران سره د لسو کلونو لپاره یو تړون لاسلیک کړ. همدا میاشت یې په کابل کې د خپل سفارت په بیا پرانیستلو سره له افغانستان سره خپلې اړیکې پراخې کړې، کوم چې په ۲۰۲۱ کال کې د طالبانو د واکمنۍ راهیسې سړې وې.

چابهار بندر د ایران په جنوب ختیځ کې موقعیت لري او په پیل کې پلان شوی و چې افغانستان ته د اورګاډي اتصال چمتو کړي ترڅو د دغه هیواد اقتصاد پیاوړی کړي او د پاکستان د کراچۍ بندر باندې اتکا کمه کړي.

ولسمشر ډونالډټرمپ له خپل چینايي سیال شي جین پینګ سره د کتنې پرمهال وویل، چین په پام کې لري چې له متحدوایالتونو څخه تېل او ګاز وپېري.

ټرمپ پر خپله ټولنیزه شبکه ټروت سوشل لیکليدي چې چین له امریکا څخه د انرژۍ د پېرلو بهیر پیل کړی دی.

نوموړی زیاتوي چې له الاسکا ایالت څخه چین ته د انرژۍ د پېرلو له درکه به امریکا خورا ډېرې پیسې ترلاسه کړي.

چینايي لوري تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي، خو د چین حکومت مخکې په یوه بیان کې ویلي و، چې ټرمپ او شي د جنوبي کوریا په بوسان ښار کې په خپله کتنه کې د سوداګرۍ او انرژۍ په برخو کې پر پراخو همکاریو موافقه کړې ده.

د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د چین د ولسمشر شي جین پینګ ترمنځ په جنوبي کوریا کې خبرې پیل شوې.

دغه خبرې چې په جنوبي ساحي ښار بوسان کې پيل شوي، هدف یې د دغو دوو سترو اقتصاد لرونکو ترمنځ د سوداګریزې جګړې د لاپراخیدو مخنیوی دی.

ټرمپ په کراتو کراتو خوشبیني څرګنده کړې چې له شي سره په دې خبرو کې به یوه موافقه ترلاسه شي.

د دواړو ولسمشرانو ترمنځ دا غونډه د آسیا- پسیفک اقتصادي همکارۍ د سرمشریزې په څنډه کې ترسره کیږي.

د سوداګرۍ جګړه روانه میاشت وروسته له هغه راپورته شوه چې پیکنګ اعلان وکړ چې دوی به د لوړې ټیکنالوژۍ په صنعت کې د کارول کیدونکو نادره طبیعي منرالونو پرصادراتو د پام وړ محدودیتونه ولګوي.

ټرمپ ژمنه کړې چې د پیکنګ په ځواب کې به د چین پر صادراتو ۱۰۰ سلنه نوي تعرفې وضع کړي.