د امریکا د بهرنیو چارو وزارت یوه ویاند امریکا غږ ته ویلي، دوی په دغه هېواد کې د افغانانو د بیا میشتیدنې راتلونکی پلان ارزوي.

دغه ویاند چې امریکا غږ یې نوم نه دی خپور کړی زیاته کړې چې دوی د هغه همغږي کوونکي دفتر پر راتلونکې هم فکر کوي چې امریکا ته د افغانانو د لېږلو چارې مخته وړي.

دغه چارواکي زیاته کړې چې د یاد د فتر د تړلو پریکړه تراوسه نه ده شوې.

د بهرنیو چارو وزارت دغه چارواکي د جزیاتو له ورکولو پرته ویلي، د افغانانو د بیا میشتیدنې لپاره د دوی " دوامداره ملاتړ" پر ځای دی او په خبره یې د هغو افغانانو د میشتیدو چارو ته دوام ورکوي چې له وړاندې یې بهرنیو هېوادونو کې غوښتنلیکونه مخته تللي.

دغه څرګندونې داسې مهال کیږي چې تېره اونۍ رویټرز راپور ورکړ چې امریکایي چارواکو د افغانانو د بیا میشتیدو دفتر ته ویلي چې د سږکال د اپریل تر پای پورې خپلې چارې په امریکا او نورو هېوادونو کې بندې کړي.

هغه مهال اندیښنه داوه چې دا پریکړه به د شاوخوا دوه لکه هغو افغانانو ژوند متاثره کړي چې امریکا ته د تللو قضیې یې تر کار لاندې دي.

د امریکا بهرنیو چارو وزارت په یوه برښنالیک کې امریکا غږ ته ویلي، دا مهال د یوشمېر پنا غوښتونکو د قبلولو بهیر د امنیتي اندیښنو له کبله ځنډول شوی دی.

په افغانستان کې د طالبانو له خوا د یوې توقیف شوې بریتانوۍ جوړې کورنۍ وایي، طالبان باید سملاسي دغه ښځه او خاوند چې د عمر په اویایمه لسیزه کې دي، خوشې کړي.

اسوشیتید پریس خبري اژانس د دغې جوړې د اولادونو په حواله ویلي چې مور او پلار یې د بریتانیا له حکومته غوښتي چې موضوع کې دخالت ونه کړي.

د اژانس په ټکو، د بریتانیا د بهرنیو چارو وزارت هم په دې اړه له څه ویلو ډډه کړې.

د پیټر او باربي رینولډز په نوم دغه جوړه چې ویل کیږي له تیرو اتلسو کلونو راهیسې یې افغانستان کې فعالیت کاوه، طالبانو په بامیان ولایت کې نیولې ده.

دغې جوړه افغانستان کې د ( Rebuild ) په نوم بنسټ اداره کاوه چې هدف یې د تعلیمي او روزنیزو پروګرامونو ملاتړ وو.

طالبانو تراوسه په رسمي ډول د دغې بریتانوۍ جوړې د نیولو په اړه څه نه دي ویلي.

د سنډې ټایمز ورځپاڼې د راپور له مخې، ۷۹ کلن پیټر رینولډز، او د هغه مېرمن باربي، چې ۷۵ کلنه ده، د فبرورۍ په لومړۍ نېټه هغه مهال ونیول شول چې دوی په بامیان کې خپل کور ته روان ول.

ښاغلي برادر وویل د ازبکستان یو تخنیکي پلاوی د دې رېل پټلۍ د تخنیکي مطالعاتو لپاره چې لګښت یې هم ازبکستان ورکوي ژر افغانستان ته سفر کوي او د ارزونو تر بشپړېدو لس ورځې وروسته به عملي چارې پیل شي.

د حیرتان – مزارشریف ۷۵ کیلومتره رېل پټلۍ په ۲۰۱۰ کال کې د اسیايي بانک په تمویل بشپړه شوې او تجارتي اموال له منځنۍ اسیا او ازبکستانه افغانستان ته انتقالوي.

ازبکستان په ۲۰۱۸ کال کې هم لېوالتیا ښوولې وه چې د دې ۶۵۷ کیلومتره رېل پټلۍ د رغولو یوه برخه مصارف پرې کړي.

دا رېل پټلۍ به له څو ولایتونو تیریږي چې ورسره د سیمه ییز اتصال او رېلي انتقالاتو د زیاتېدو تمې کېږي.

بریتانیايي رسنیو نن راپور ورکړ چې په افغانستان کې واکمنو طالبانو یوه بریتانوي جوړه نیولې ده.

د سنډې ټایمز ورځپاڼې د راپور له مخې، ۷۹ کلن پیټر رینولډز، او د هغه مېرمن باربي، چې ۷۵ کلنه ده، د فبرورۍ په لومړۍ نېټه هغه مهال ونیول شول چې دوی په بامیان کې خپل کور ته روان ول.

دې جوړې له ۱۸ کلونو راهیسي په افغانستان کې د زده کړو او د ماشومانو او میندو د ملاتړ په برخه کې کار کاوه.

سنډې ټایمز ورځپاڼه وايي، د دې جوړې لور سارا انټویسل ورته ویلي:« هغوی یوازې غوښتل دې هېواد ته خدمت وکړي ځکه چې مینه ورسره لری. »

تر اوسه څرګنده نه ده چې دا جوړه ولې نیول شوې.

د دوی کورنۍ دا پېښه تراوسه پورې نه وه څرګنده کړې.

د کندهار د سوداګرۍ او پانګونې خونه وایي، سږ کال له دې ولایت څخه د ۲۴۴ میلیون ډالرو په ارزښت وچه میوه بهر ته صادره شوې ده.

د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر دولتي خبري آژانس د راپور له مخې، د دې خونې مرستیال انجنیر عبدالباقي بینا ویلي، چې سږ کال ۶۲ زره او ۳۱۰ ټنه وچه میوه له کندهار څخه بهر ته صادره شوې ده.

د هغه په وینا، انځر، شکرپاره او میمز هغه وچه مېوه ده چې هند، پاکستان، متحده عربي اماراتو او امریکا ته صادره شوې ده.

وچه میوه د افغانستان له مهمو صادراتي توکو څخه شمېرل کېږي، چې په بهرنیو بازارونو کې ښه ارزښت لري.

پاکستان خبرداری ورکړی چې هغه په زرګونو افغان کډوال به چې په متحدو ایالاتونو کې د ځای پر ځای کیدو او بیا میشتیدنې په تمه په پاکستان کې انتظار باسي، بیرته افغانستان ته واستوي که چیرې د دوی قضیې رد شي یا په وخت ونه څیړل شي.

د بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار دا خبرداری د ترکیې له TRT ټلویزني شبکې سره په مرکه کې چې پرون شنبې خپره شوه، ورکړ.

د دې مرکې په ځینو برخو کې چې په اسلام آباد کې د بهرنیو چارو وزارت خپرې کړې، ښاغلي ډار یادونه کړې چې متحده ایالاتو ژمنه کړې چې دغه افغانان به د روان کال تر سپتمبر میاشتې له پاکستان څخه وباسي.

هغه زیاته کړه که چیرې د هغو کډوالو پروسه چې دریم هیواد ورسره د منلو ژمنې کړي، بشپړه نه شي، یا یې قضیې رد شي، نو هغوی به د دوی لپاره په پاکستان کې غیرقانوني کډوال وي او دوی به مجبور شي چې دا ډول کډوال بیرته خپل اصلي هیواد ته چې افغانستان دی، واستوي.

خو د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر له دې سره سره لیوالتیا ښکاره کړه چې دا مسله به له واشنګټن سره د خبرو له لارې هواره کړي او زیاته یې کړه چې حکومت یې وضعیت اروزي او خبرې به وکړي.

د طالبانو حکومت وايي چې د بیګم او ځوانانو راډیو سټیشنونه، چې څه وخت مخکې له جوازونو د ناوړه ګټې اخیستنې او د طالبانو د حکومت له خوا له تحریم شویو بهرنیو رسنیو سره د همکارۍ په تور تړل شوې وې، بیرته یې خپل فعالیت پیل کړی دی.

باختر اژانس چې د طالبان یې اداره کوي راپور ورکړی چې طالبان د سلواغې/دلوې په ۱۶مه په کابل کې د بیګم راډیو دفتر ته ننوتل، له کارکوونکو یې پوښتنې وکړې، د ښځینه خبریالانو کمپیوټرونه، هارډ ډیسکونه او ګرځنده ټلفونونه یې ضبط کړل او دوه نارینه کارکوونکي یې له ځانه سره بوتلل، چې احتمالا تراوسه د طالبانو په توقیف کې دي.

د باختر اژانس په خبر کې د بيګم راډيو د دوو کارکوونکو د خوشې کېدو په اړه څه نه دي ويل شوي.

د بېګم راډیو د تړلو په اړه بېلابیلو سازمانونو غبرګونونه وښودل. دې راډیو د افغان ښځو او نجونو لپاره تعلیمي پروګرامونه خپرول.

د ۲۰۲۱ کال په اګست کې د طالبانو له واک ته رسېدو راهیسې، په افغانستان کې د رسنیو ازادي ډېره محدوده شوې څه باندې نیمايي چاپي او غږیزې رسنۍ تړل شوې دي.

د طالبانو د حکومت د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر د کابل او تاشکند ترمنځ د سوداګریزو اړیکو د پراختیا خبره کړې ده.

ښاغلي برادر نن (د کب ۴مه) ازبکستان ته د خپل سفر په ترڅ کې له دې هېواد سره د سوداګرۍ، ټرانزیټ او بانکي همکاریو د پراختیا پر اهمیت ټینګار وکړ.

د طالبانو د حکومت په اعلامیه کې د ازبکستان د صدراعظم د مرستیال جمشید خواجه ییف له قوله راغلي چې تاشکند به د کانونو د استخراج او په سمنګان ولایت کې د سمنټو د فابریکې د جوړولو په برخو کې له کابل سره همکاري وکړي.

د طالبانو د ریاست الوزرا د اقتصادي چارو د مرستیال دفتر دا هم یادونه کړې چې د دواړو خواوو تخنیکي کمیټې به د سوداګرۍ، ټرانزیټ، کانونو او صنعت، په افغانستان کې د اورګاډي د شبکو د جوړولو او پراختیا او بانکي همکاریو د پراخېدو په برخه کې ګډ کار ته دوام ورکړي.

که څه هم د طالبانو حکومت تر اوسه د کوم هیواد له خوا په رسمیت نه دی پیژندل شوی، خو ازبکستان له هغو څو محدودو هېوادونو څخه دی چې له طالبانو سره یې اړیکې ټینګې کړي او د دې ډلې ډیپلوماتان یې منلي دي.

د طالبانو د حکومت سترې محکمې خبر ورکړی چې په غزني ولایت کې یې دوه تنه په دُرو وهلي دي. دې محکمې په یوه خبرپاڼه کې اعلان کړی چې نن (د کب ۴مه) د اخلاقي فساد په تور یوې ښځې او یوه نارینه ته د دوو کلونو بند او په عام محضر کې د ۳۵ دورو سزا ورکړل شوه.

د طالبانو سترې محکمې په یوه بله اعلامیه کې خبر ورکړی چې په هرات ولایت کې یوه ښځه د نامشروع اړیکو لرلو په تور په درو وهل شوې ده؛ خو په اعلامیه کې د هغه سړي یادونه نه ده شوې چې طالبانو ویلي وو له دې ښځې سره یې نامشروع اړیکي لرل.

په اعلامیه کې ویل شوي چې دې ښځې ته د ۱۵ درو پر وهلو سربیره د شپږ میاشتې بند سزا هم اورول شوې ده.

طالبانو په افغانستان کې د واک له ترلاسه کولو راهیسې په وار وار خلک په عام محضر کې په درو وهلي دي.

نړیوالو بشري سازمانونو، په ځانګړې توګه ملګرو ملتونو د دې ډول سزاګانو له کبله پر طالبانو سختې نیوکې کړې دي. د بشري حقونو ډلو په وار وار پر طالبانو غږ کړی چې سمدلاسه دا ډول سزاګانې ودروي او د بشري حقونو اصولو ته درناوی وکړي.

خو طالب چارواکو ویلي دي چې دا سزاګانې د شریعت په رڼا کې تطبیق شوي دي.

د راپورونو له مخې د تورخم دروازه له تیرې شپې راهیسې د ټولو موټرو پرمخ تړل شوې ده.

د ننګرهارچارواکو د دې دروازې د تړل کیدو پخلی کړی او ویلي یې دي چې پاکستان دغه اقدام په پوله کې د نویو پوستو او تاسیساتو د جوړولو په غبرګون کې بنده کړې ده.

د تورخم کمیسار ملا عبدالجبار حکمت باختر آژانس ته ویلي، چې تیره شپه له لسو بجو راهیسې دغه دراوزه بنده شوې او زیاته کړې یې ده هرکله چې افغان لوری د خپلې خاورې دننه د امنیتي پوستو پرجوړولو کارپیل کړي، پاکستاني لوری له خبرداري پرته لارتړي او خلک له ستونزو سره مخامخ کوي.

د راپورونو له مخې د تورخم دروازې دواړو غاړو ته په سلګونو مسافر او باروړونکي موټر بند پاتې دي. چارواکو ویلي چې هڅه کوي د خبرو له لارې دغه ستونزه حل کړي.