هیلري کلېنټن چې د امریکا د ولسمشرۍ په انتخاباتو کې ناکامه شوه، وایي، ډونالډ ټرمپ ته باید اوس د هېواد د مشرۍ فرصت ورکړل شي.

مېرمن کلېنټن چې پرون نیویارک کې د خپلو ملاتړیو یوې غونډې ته خبرې کولې، په انتخاباتو کې خپله ماتې ومنله او د دې لپاره چې بریالۍ نه شوه، له خپلو ملاتړیو بخښنه وغوښته:

"دا هغه نتیجه نه‎ده چې موږ غوښته او د هغې لپاره مو سختې هلې ځلې کړې وې. زه بخښنه غواړم چې موږ دا انتخابات، د هغو ګډو ارزښتونو او ګډ نظر لپاره چې دې هېواد ته یې لرو، ونه ګټل."

تر هیلري کلېنټن وروسته د امریکا ولسمشر بارک اوباما هم لنډې خبرې وکړې او ډونالډ ټرمپ ته یې مبارکي وویله.

اوباما بیا وویل چې یوې ډلې ته یې واک سپارلی دی څو د ۲۰۱۷ کال د جنوري په شلمه د ولسمشر په توګه د ټرمپ د لوړې د مراسمو لپاره چمتوالی ونیسي.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت (یوناما) د دوشنبې په ورځ د قطر په دوحې کې د خصوصي سیکتور د ملاتړ او له مخدره موادو سره د مبارزې په اړه د کاري ډلو غونډه پیل کړه.

دا دوه ورځنۍ تخنیکي غونډه د تیر کال د جولای د غونډې د تعقیبي اقداماتو او د ملګرو ملتونو امنیت شورا ته د وړاندې شويو سپارښتنو په رڼا کې ترسره کېږي. په غونډه کې د افغانستان واکمنو طالب چارواکو، غړو هېوادونو، نړیوالو سازمانونو او متخصصانو ګډون کړی او د دې برخو د پرمختګونو او راتلونکو لومړیتوبونو ارزونه کېږي.

د فرانسې یوې محکمې د دوشنبې په ورځ اووه افغانان او دوه عراقي کوردان د بیړۍ د چپه کېدو د هغې پېښې په تور په ۷ او ۸ کاله بند محکوم کړل چې له کبله یې څو تنه پناه غوښتونکي مړه شول.

یاده کوچنۍ کښتۍ د ۲۰۲۲ کال د دسمبر د څوارلسمې نېټې په سهار له فرانسې څخه خوځېدلې وه، چې پکې د افغانستان، البانیا، هند او سینیګال وګړي سپاره ول.

په دې پېښه کې، چې د بریتانیا له ساحله څو کیلومتره لیرې وشوه، څلور کسان مړه او څلور نور ورک شول. له بې درکه شویو څخه یوازې د یوه تن جسد وموندل شو چې یو افغان نارینه وو.

ژغورونکو ۳۹ کسان له ډوبېدو وژغورل.

د فرانسې د لیل ښار محکمې درې کسانو ته د اتو کلونو بند سزا واوروله. په دوی کې یو افغان هم شامل و، چې محاکمه ‌یې په غیابي ډول ترسره شوه او نوموړی د قاچاق د عملیاتو اصلي طراح بلل شوی دی.

پاتې کسانو ته، چې پکې دوه افغان وروڼه هم شامل دي او د دې شبکې د تمویل په تور تورن دي، په اووه کاله بند محکوم شول.

یو بل کس به، چې دا مهال په بلجیم کې بندي دی، په یوه بله نېټه محاکمه شي.

فرانسوي څارنوالانو ویلي، د بریتانیا یوې محکمې لا دمخه یو سنګالی تنکی‌ځوان، چې کښتۍ ‌یې چلوله، په نهه کاله بند محکوم کړی دی.

د پلټنو له مخې، څو کسانو ویلي چې د کښتۍ له تګ مخکې ‌یې یو لوړ درز اورېدلی و، لکه کښتۍ چې سورۍ شوې وي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د "عدالت لپاره انعام" (Rewards for Justice – RFJ) په نوم د امریکايي سوداګر محمود شاه حبیبي، د ځای، ژغورنې او خوندي بېرته ستنېدو په اړه د معلوماتو لپاره تر ۵ میلیون ډالرو پورې انعام اعلان کړی دی.

ښاغلی حبیبي د ۲۰۲۲ کال د اګست په ۱۰مه په افغانستان کې تښتول شوی و.

محمود شاه حبیبي د کابل ښار په مربوطاتو کې له خپل موټر څخه له موټر چلوونکي سره یو ځای تښتول شوی او د طالبانو د استخباراتو عمومي ریاست له خوا نیول شوی دی.

د تښتولو په مهال، نوموړي په کابل کې د یوې مخابراتي کمپنۍ د سلاکار په توګه کار کاوه. له نیول کېدو وروسته تر اوسه پورې د هغه په اړه هېڅ معلومات نه دي ورکړل شوي، او طالبانو هم تر دې دمه د هغه د ځای یا وضعیت په اړه هېڅ وضاحت نه دی ورکړی.

د امریکا د باندنیو چارو وزارت په یوه خبرپاڼه کې د ټېلفون شمېره او همداراز د وټس اپ او ټیلګرام شمېرې اعلان کړي او ویلي، هر څوک چې د محمود شاه حبیبي په اړه معلومات لري، له دوی سره دې شریک کړي.

تر دې وړاندې په ځینو راپورونو کې ویل شوي وو چې طالبانو محمود شاه حبیبي له نیولو وروسته القاعده شبکې ته سپارلی دی.

د ملګرو ملتونو د مهاجرت نړیوال سازمان (IOM) د دوشنبې په ورځ وویل چې یوازې د جون په میاشت کې له ایران څخه تر ۲۳۰ زره ډېر افغانان افغانستان ته ستانه شوي، چې زیاتره یې په زور له ایران څخه ایستل شوي دي.

د راپورونو له مخې، په وروستیو اوونیو کې له ایرانه د افغانانو د ایستلو بهیر خورا چټک شوی، ځکه چې ایران ټولو بې اسناده افغان کډوالو ته د جولای تر شپږمې نیټې د وتلو ضرب‌الاجل ټاکلی دی.

خو د مهاجرت نړیوال سازمان وايي چې په جون کې د ایستل شویو افغانانو شمېر د ایران د حکومت د ضرب الاجل تر ټاکلې نېټې زیات دی.

د دې ادارې ویاند، عزیز آغا، پرون (دوشنبې) فرانس پریس خبري اژانس ته وویل: د جون له لومړۍ تر ۲۸ نېټې پورې، ۲ لکه ۳۳ زره۹۴۱ تنه له ایرانه افغانستان ته ستانه شوي، چې د هغو په منځ کې یولکو ۳۱ زره,۹۱۲ کسان یوازې د جون د ۲۱ او ۲۸ ترمنځ په اوونۍ کې ثبت شوي دي.

نوموړي زیاته کړه: «له جنورۍ را په دې خوا، ۶ لکه ۹۱ زره کسان افغانستان ته ستانه شوي، چې ۷۰ سلنه یې په زوره شړل شوي دي.»

د مهاجرت د نړیوال سازمان په وینا، د تېرې اوونۍ په ځینو ورځو کې دا شمېر تر ۳۰ زره کسانو پورې رسېدلی و.

د جنوبي اروپا په پراخه سیمه کې سوځنده او شدیده ګرمي خپره شوې او د روغتیا او چاپېریال ادارو خلکو ته خبرداری ورکړی دی.

دا خبرداری په داسې حال کې ورکړل شوی چې وړاندوینې ښيي هوا به په راتلونکو ورځو کې نوره هم توده شي او ګرمي به دوام وکړي.

د فرانسې، ایټالیا، پرتګال او هسپانیا په ګډون یو شمېر هېوادونو خپل امکانات هم چمتو کړي دي.

د دوشنبې په ورځ، د هسپانیا په ډېری سیمو کې د تودوخې درجه له ۴۲ سانتي‌ګراده لوړه وه، او تمه ده چې د ګرمۍ دا څپه به لږ تر لږه تر پنجشنبې دوام ومومي.

په ۲۰۲۲ کال کې هم هسپانیا تر معمول فصل له ۲۰ تر ۴۰ ورځې وړاندې د تودې هوا له څپې سره مخامخ شوې وه، چې علت یې د اقلیمي بدلون شدت بلل شوی و.

تمه کېږي چې د پاکستان حکومت د افغان کډوالو د هستوګنې موده وغځوي.

پاکستان د پي او ار یا ثبت شویو افغان کډوالو ته مهلت ورکړی وو چې د جون تر دېرشمې له دې هېواد ووځي.

یوه پاکستاني چارواکو د نوم د نه یادولو په شرط اسوشیتید پرېس ته ویلي چې د افغان کډوالو د مودې د غځولو طرحه کابینې ته وړاندې شوې او تمه کېږي چې په دې اړه د سه شنبې په ورځ پرېکړه وشي.

په دې سره به د یو میلیون او څلورو لکو هغو افغانانو برخلیک معلوم شي چې له پي او ار کارتونو سره په پاکستان کې اوسیږي.

د پاکستان حکومت ویلي د هستوګنې د مودې د غځولو هدف دا دی چې دا افغان کډوال په با عزته خپل هېواد ته ستانه شي او له تګ مخکې وتوانیږي چې خپل کاروبارونه ټول او جایدادونه وپلورلی شي.

په پاکستان کې یو میلیون او څلور لکه افغانان د پي او ار او اته لکه کسان هم د اې سي سي کارتونه لري او پاتې نور شاوخوا یو میلیون افغانان د پاکستاني چارواکو په خبره په ناقانونه توګه هلته مېشت دي.

د ۲۰۲۳ له نومبر راهیسې څه باندې یو میلیون افغان کډوال له پاکستان ایستل شوي.

د هند په مرسته لسګونو افغان معلولینو ته مصنوعي پښې ولګول شوې.

د هند د بهرنیو چارو وزارت ویاند راندیر جیسوال پرون په خپله ایکس پاڼه دا خبر ورکړی.
هغه لیکلي د هند د یوې خیریه موسسې جیپور فوټ له خوا ۷۵ افغان معلولینو ته په بریالۍ توګه مصنوعي پښې نصب شوې.

جیسوال دا کار له افغانستان سره د هند د بشري مرستو یوه برخه وبلله او زیاته یې کړه چې د مصنوعي پښو د لګولو دا پنځه ورځنی کمپ له تود هرکلي سره مخ شو.

په افغانستان کې لسیزو جګړو لکونه کسان ټپيان او له ډلې یې ګڼ تلپاتې معلوله کړل. اکثر د دغو معلولین غبرګې پښې، لاسونه یا یو لاس یا پښه پرې شوې ده.

سره صلیب نړیوالې کمېټې ویلي دوی سره لږ تر لږه ۲۱۰ زره فزیکي معلولیت لرونکي کسان ثبت دي چې له ډلې یې تېرو څو کلونو کې له شاوخوا یو نیم لکو دغو معلولینو سره مرستې شوي.

د کډوالۍ نړیوال سازمان آی او ام ویلي جون میاشت کې څه باندې ۲۳۰ زره افغانان له ایرانه څخه راوتلي دي.

دې ادارې نن په یوه اعلامیه کې لیکلي چې ډېری دا افغان کډوال له ایران څخه په زور ایستل شوي.

ملګرو ملتونو خبرداری ورکړی چې د افغان کډوالو ډله ییز اخراج به په افغانستان کې بې ثباته وضعیت لا پسې کړکېچن کړي.

ایران د جولای تر شپږمې هلته مېشتو بې اسنادو افغان کډوالو ته د وتلو مهلت ټاکلی وو.

د راپورونو له مخې تر دې نېټې دمخه ایراني پولیس لاس په کار شوي او د ورځې زرګونه افغانان له ایرانه باسي.

تېر څو ورځې لږ تر لږه ۳۰ زره کسان د ورځې له ایرانه افغانستان ته ستنیږي.

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمشنرۍ یو چارواکی وایي، د اسراییل او ایران جګړه درېدلې، خو بشري اغیزې یې لا هم دوام لري.

په افغانستان کې د دغه سازمان استازي عرفات جمال دا خبره له ایرانه افغانستان ته د لسګونه زره افغان کډوالو ستنېدو ته په اشارې کړې ده.

هغه پرون یکشنبه ( د چنګاش ۸مه) پر خپله ایکس پاڼه لیکلي " راځی په ګډه دا ډاډ ترلاسه کړو چې د کډوالو راستنېدنه د ثبات یو لامل وي، نه د بې نظمۍ.

دغه کډوال تر ډیره د اسلام قلعه بندر له لارې افغانستان ته راستانه شوي چې د ملګرو ملتونو د موندنو له مخې ناوړه شرایطو کې ژوند کوي.

یو.ان.ایچ.سي.ار د شنبې په ورځ وویل، په وروستیو کې په ورځني ډول لسګونه زره کسان له ایرانه راستنول کیږي.
دوی ویلي، د جون په ۲۶مه یې په یوه ورځ ۳۶ زره کډوال افغانستان ته ستانه شوي.

په پاکستان کې د وروستیو سیلابونو له کبله د مړو شویو کسانو شمېر ۴۵ ته پورته شوی دی.

په پاکستان کې له پيښو سره د مبارزې ادارې پرون یکشنبه ( د چنګاښ ۸مه) ویلي، د سر ډیر زیان له افغانستان سره په پوله خیبرپښتونخوا ایالت کې اوښتی دی.

دغه ایالت کې سیلابونو ۲۱ تنه مړه کړي چې ۱۱ یې ماشومان دي.

یوازې ۱۴ تنه په سوات کې د تیرې جمعې په ورځ هغه مهال مړه شول چې د سیلاب اوبو په یوه وړه غونډۍ ایسار کړل او ژغورنې ته یې څوک ور و نه رسېدل.

په سند، پنجاب او بلوچستان ایالتونو کې هم له تیرې چهارشنبې راهیسې موسمي بارانونو او سیلابونو خلکو ته د سر او مال زیان اړولی دی.