ټاکل شوې چې د افغانستان او زیمبابوې ملي لوبډلې سبا (د مرغومي ۱۳مه) په دوهمه ټسټ لوبه کې سره مخامخ شي. دا لوبه د کابل په وخت د غرمې په دولس نیمو بجو پیلېږي. دا پنځه ورځنۍ لوبه به د دوشنبې ترورځې دوام وکړي.

د زیمبابوې په کوربه توب د افغانستان او زیمبابوې ترمنځ لومړۍ ټسټ لوبه چې تېره دوشنبې پای ته ورسېده مساوي شوه خو له دې مخکې د دریو یوورځینو او دریو شل اووریزو لوبو لړۍ افغانستان وګټلې.

د زیمبابوې له لوبلړۍ وروسته د افغان لوبډلې راتلونکې سیالۍ به د آسیا د اتلولۍ په جام یا چمپین ټرافي کې وي. په دې لړۍ کې به د افغانستان لومړۍ لوبه د نوي ۲۰۲۵ کال د فبروري په ۲۱مه له جنوبي افریقا، دوهمه لوبه به یې د فبروري په ۲۶مه له انګلینډ او دریمه لوبه به یې د فبروري په ۲۹ له اسټرالیا سره وي.

په جینوا کې د افغانستان سفارت او دایمي استازولۍ د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د کمشنر وولکر تورک د هغه دریځ ستاینه کړې چې ویلې یې دي، طالبان دې په نادولتي موسسو کې د ښځو پر کار لګول شوی بندیز لغو کړي.

په جینوا کې د افغانستان د پخواني جمهوري دولت استازي نصیر احمد اندیشه پرون سه شنبه په یوه بیان کې ویلي، که طالبان د ښځو د استخدام له کبله د نادولتي موسسو جوازونه لغو کړي، دا به د ده په ټکو د شاتګ یو بل ګام وي.

وولکر تورک د سه شنبې په ورځ په یوه وینا کې وویل، د طالبانو هغه اعلان ډېر اندېښمن کړی دی چې وايي که نادولتي موسسې ښځې په کار وګوماري نو د فعالیت جواز به یې لغو کړي.

د راپورونو له مخې په کندهار کې د کابینې له وروستۍ غونډې وروسته د طالبانو د اقتصاد وزارت په یوه مکتوب کې د ملګروملتونو په ګډون کورنیو او بهرنیو نادولتي موسسو ته خبرداری ورکړی چې د ښځو د ګومارلو په صورت کې به یې په افغانستان کې د فعالیت جواز لغو شي.

طالبانو څه باندې دوه کاله مخکې په کورنیو او نړیوالو دولتي ادارو کې د ښځو پر کار بندیز ولګاوه.

په جنوبي کوریا کې یوې محکمې د حکومت د لنډمهاله پوځي کېدو له کبله د استیضاح شوي ولسمشر یون سوک یول د توقیف حکم تایید کړی دی.

د جرمني خبري اژانس د راپور له مخې، له دې اقدام سره به لومړی ځل وي چې د جنوبي کوریا یو ولسمشر د خپلې واکمنۍ پر مهال توقیفیږي.

تر اوسه د یول د توقیفولو کره وخت مشخص شوی نه دی.

تر دې وړاندې د جنوبي کوریا د دفاع وزیر له ولسمشر سره د حکومت په پوځي کېدو کې د همکارۍ له کبله نیول شوی دی.

د جنوبي کوریا ولسمشر په دې وروستیو کې پوځي حکومت اعلان کړ، خو د پارلمان تر اعتراض او د خلکو له اندیښنو وروسته یې بیرته لغو او له خلکو یې بښنه وغوښته.

تر دې اقدام وروسته پارلمان هغه استیضاح کړ او تور یې پرې ولګوه چې له جنایي څیړنو د ځان او کورنۍ د خلاصون په هدف یې پوځي حکومت اعلان کړی و.

د اقتصادي پراختیا په برخه کې د ایران د ولسمشر مسعود پزشکیان استازی وایي، د ایران حکومت له امریکا سره د " مخامخ خبرو" هوکړې ته رسیدلی او باید د امریکا له منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره خبرې وکړي.

د ازادې اروپا/ازادۍ راډیو د ایراني څانګې راډیو فردا د راپور له مخې علي عبدالعلي زاده د سه شنبې په ورځ ( د مرغومي په ۱۱مه) ویلي، ایران یوه نوي بهرني سیاست ته اړتیا لري.

هغه ویلي، نه شي کولای چې د خپل هېواد مسلې معلقې وساتي او په خبره یې باید خبرې وکړي او له خپلو ملي ګټو دفاع وکړي.

له امریکا سره د مخامخ خبرو په اړه د ایران د یوه لوړپوړي چارواکي دا ډول څرګندونې کم سارې دي.

تر دې وړاندې د ایران ستر مشر علي خامنه یي څو ځله له امریکا سره د مخامخ خبرو مخالفت کړی دی.

ایراني چارواکي دغه څرګندونې داسې مهال کوي چې ټاکل شوې درې اونۍ وروسته ډونالډ ټرمپ بیا سپینې ماڼۍ ته ولاړ شي.

ټرمپ د واکمنۍ په لومړۍ دوره کې د ایران او د نړۍ د قدرتونو ترمنځ له اټومي تړونه ووت او پر ایران یې بیرته بندیزونه ولګول.

د افغانستان د خبریالانو د ملاتړ سازمان ( AJSO) وایي، ۲۰۲۴ کال کې ښځینه خبریالانې تر ډېره اطلاعاتو ته د لاسرسي په برخه کې له ستونزو سره مخامخې وې.

دغه سازمان د ۲۰۲۴ کال په راپور کې چې پرون د دسمبر په ۳۱مه یې خپور کړ ویلي، د افغانستان د اوسنیو حاکمانو امنیتي ادارې، په ځانګړې توګه د ریاست الوزرا دفتر نجونو خبریالانو ته اطلاعات نه ورکوي.

دوی ویلي چې برعکس دغه ادارې بیا خپلواکو تحلیل کوونکو او روغتیایي کارکوونکو ته یو څه په اسانه معلومات ورکوي.

د راپور د موندنو له مخې ښځینه خبریالانو جنسیتي تبعیض او د حقایقو له خپریدو ویره دوی ته د اطلاعاتو نه ورکولو عمده دلایل یاد کړي دي.

د دغه سازمان په راپور کې راغلي چې ښځینه خبریالانو ورته ویلي، دوی د قانوني تضمینونو له نشتوالي سره مخامخ دي او د یوه نه ځواب ویونکي حکومت په وړاندې د خوندیتوب ډاډ نه لري.

تر دې وړاندې د افغانستان د خبریالانو مرکز د دسمبر په ۲۶مه ویلي و چې ۲۰۲۴ کال کې وړم کال ته په کتو دغه هېواد کې د رسنیو او خبریالانو د ځپنې پيښې ۸ فیصده زیاتې وې.

د ځپنې په دې پيښو کې د طالبانو د فشارونو له کبله د ۱۸ رسنیو د فعالیت بندېدا او د لسګونه خبریالانو توقیف ته اشاره شوې ده.

په دې وروستیو کې د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال شیر محمد عباس ستانکزي هم تایید کړه چې رسنۍ او د نظر خاوندان کله نا کله د خپلو څرګندونو له کبله تعقیبېږي.

د افغانستان د هواپېژندنې ادارې په ۲۸ ولایتونو کې د واورو د ورېدو اټکل کړی دی.

د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چلن وزارت د هواپېژندنې ادارې پرون سه شنبه په یوه بیان کې وویل، له ننګرهار، لغمان، نورستان، کاپیسا، کونړ او تخار پرته د افغانستان په ټولو ولایتونو کې د درنو واورو او بارانونو د ورېدو او د سېلابونو د راوتلو امکان شته.

بیان زیاتوي چې په بېلابېلو سیمو کې به د واورې کچه د ۱۰ او ۵۰ سانتي مترو او د باران کچه د ۱۵ او ۴۰ میلي مترو ترمنځ وي.

داسې مهال چې په افغانستان کې د ژمي موسم پیل شوی ډېری خلک په بازارونو کې د سونګ د موادو د بیو له لوړوالي، شکایت کوي او وايي چې د بېوزلۍ له کبله یې نه شي پېرلای.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویې کمیشنرۍ د ژمي له پیلېدو مخکې ویلي و، چې سږنی سخت ژمی ښايي د افغانستان د میلیونونه خلکو ژوند وګواښي.

اوکراین نن ادعا وکړه چې په لومړي ځل یې د یوه سمندري ډرون په وسیله د روسیې یو پوځي هدف په هوا کې ویشتلی دی.

د اوکراین د پوځي استخباراتو ادارې GUR نن (د ډسمبر ۳۱مه) پر خپل ټلګرام چینل په یوه بیان کې وویل چې په دافع هوا سمبالې د دې هېواد بې ماڼو کشتۍ یا سمندري ډرون د کریمیا په لویدیځو سواحلو کې د روسیې یو مي اته ډوله هیلیکوټپر راغورځولی دی.

بیان زیاتوي چې د اوکراین سمندري ډرون د روسیې یو بل هیلیکوپټر هم وویشت خو دې هیلیکوپټر ځان د روسیې یوې هوايي اډې ته ورساوه. GUR له دې بیان سره یوه ویډیو هم خپره کړې ده، خو آزادي راډیو په خپلواک ډول د دې ویډیو رښتینولي نه شي تاییدولای.

دا ادعا داسې مهال کېږي چې د اوکراین او روسیې ترمنځ جګړو زور اخیستی دی.

د نیوزیلنډ اوکلنډ، لومړی لوی ښار شو چې نن یې ۲۰۲۵ کال ته هرکلی ووایه.

په دې ښار کې زرګونه کسانو په سیمه ایز وخت د شپې د دولسو بجو له نژدې کېدو سره د ثانیو چپه ګڼل پیل کړل او د کال له بدلون سره سم یې د اورلوبو په بدرګه د خوښۍ نارې پیل کړې.

له نیوزیلند څخه د دوو ساعتونو په توپیر په اسټرالیا کې نوی کال پیلېږي. هرکال له یو میلیون ډېر خلک په سیدني کې راټولېږي او د دودیزې اورلوبې ننداره کوي.

نن د ۲۰۲۴ میلادي کال په وروستۍ ورځ په نیویارک، لندن، پاریس او د نړۍ په ډېرو نورو ښارونو کې هم خلک د نوي کال د رارسېدو په ویاړ جشنونو ته تیاري نیسي خو په ۲۰۲۴ کال کې د منځني ختیځ او اوکراین جګړو سږکال د دې جشن پر مراسمو سیوری غوړولی دی.

د هېواد د هواپېژندنې ادارې په ۲۸ ولایتونو کې د واورو د ورېدو اټکل کړی دی.

د طالبانو د حکومت د ترانسپورت او هوايي چلن وزارت د هواپېژندنې ادارې نن په یوه بیان کې وویل، له ننګرهار، لغمان، نورستان، کاپیسا، کونړ او تخار پرته د افغانستان په ټولو ولایتونو کې نن (د مرغومي ۱۱مه) او سبا چارشنبې د درنو واورو او بارانونو د ورېدو او د سېلابونو د راوتلو امکان شته.

بیان زیاتوي چې په بېلابېلو سیمو کې به د واورې کچه د ۱۰ او ۵۰ سانتي مترو او د باران کچه د ۱۵ او ۴۰ میلي مترو ترمنځ وي.

داسې مهال چې په افغانستان کې د ژمي موسم پیل شوی ډېری خلک په بازارونو کې د سونګ د موادو د بیو له لوړوالي، شکایت کوي او وايي چې د بېوزلۍ له کبله یې نه شي پېرلای.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویې کمیشنرۍ د ژمي له پیلېدو مخکې ویلي و، چې سږنی سخت ژمی ښايي د افغانستان د میلیونونه خلکو ژوند وګواښي.

د ملګروملتونو د بشري حقونو لوی کمیشنر له طالبانو غواړي چې په نادولتي موسسو کې د ښځو پر کار بندیز لغو کړي.

وولکر تورک نن (د مرغومي ۱۱مه) په یوه وینا کې وویل، د طالبانو هغه اعلان ډېر اندېښمن کړی دی چې وايي که نادولتي موسسې ښځې په کار وګوماري نو د فعالیت جواز به یې لغو کړي. ښاغلي ترک دا یو ناسم اقدام وباله.

د طالبانو د حکومت د اقتصاد وزارت په یو رسمي مکتوب کې چې اوس اوس پر ټولنیزو شبکو خپور شوی، د ملګروملتونو په ګډون کورنیو او بهرنیو نادولتي موسسو ته خبرداری ورکړل شوی چې د ښځو د ګومارلو په صورت کې به یې په افغانستان کې د فعالیت جواز لغو شي.

طالبانو څه باندې دوه کاله مخکې په کورنیو او نړیوالو دولتي ادارو کې د ښځو پر کار بندیز ولګاوه.

د ملګروملتونو د بشري حقونو لوی کمیشنر همداراز له طالبانو غوښتي دي چې د ښځو اړوند ټول له تبعیض څخه ډک فرمانونه لغو کړي.

طالبانو له نژدې درې نیم کلونو راهیسې چې پر افغانستان واکمن شوي دي پر ښځو او نجونو خورا ډېر محدودیتونه وضع کړي.

طالبانو همداراز له شپږم د لوړو ټولګیو د زده کوونکو نجونو پرمخ د ښوونځیو او د ښځو پرمخ د پوهنتونونو او د طبي تعلیمي موسسو دروازې تړلې دي.