د تهران والي غیرقانوني افغان کډوالو ته خبرداری ورکړی چې که په پلازمېنه تهران کې واوسېږي، وبه نیول شي او له دې هېواده به وایستل شي.

محمد صادق معتمدیان د ایران له ایلنا خبري آژانس سره په مرکه کې همداراز ویلي، هغه افغانان چې قانوني اسناد لري او په تهران کې د کډوالو لپاره د کار په ممنوع ساحو کې کار کوي هم له ورته اقدام سره مخامخ کېدای شي.

د هغه په وینا سرغړوونکي به د قانوني پړاوونو په ترڅ کې له دې هېواده وایستل شي او افغانستان ته به ولېږل شي. معتمدیان وايي چې دا اقدامات به د ایران د امنیتي ځواکونه په مرسته عملي شي.

د تهران والي دا څرګندونې په داسې حال کې کوي چې ایراني چارواکو له دې هېواده د افغان کډوالو د ایستلو بهیر چټک کړی دی. چارواکو ویلي چې د روان هجري لمریز کال ترپایه به دوه نیم میلیون افغان کډوال له خپلې خاورې وباسي.

د پاکستان له محبسونو څخه ۶۶ تنه آزادي شوي افغان بندیان خپل هېواد ته ستانه شوي دي.

د طالبانو د حکومت د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت پرون (د سلواغې پنځمه) پر خپله ویبپاڼه د دې بندیانو د خلاصېدو خبر ورکړی. په خبر کې د تورخم د سرحدي آمریت د معلوماتو په اساس راغلي چې دا کسان د قانوني اسنادو د نه لرلو له کبله د پاکستان له بېلابېلو سیمو څخه نیول شوي وو او هلته یې له دریو ورځو نیولې تر یوې میاشتې پورې د حبس بېلابېلې دورې تېرې کړې وې.

د طالبانو د حکومت د کډوالو او راستنېدونکو وزارت تېره اونۍ د پاکستان له زندانونو د هغو نژدې ۹۰۰ افغانانو د خلاصېدو خبر ورکړ چې پولیسو د کډوالۍ کارتونو له لرلو سره سره نیولي وو. دې وزارت ویلي دي چې د لسګونه نورو کسانو د خوشې کولو لپاره هم د دوی هڅې روانې دي.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویه کمیشنري وايي، په افغانستان کې د طبیعي پېښو له کبله لسګونه زره کسان زیانمن شوي.

UNHCR پرون پر خپله ویبپاڼه په ټوله نړۍ کې د بحرانونو په څېړنیز راپور کې ویلي چې په دې پېښو کې له ۱۴۵ زرو ډېر کسان زیانمن شوي دي او د دې هېواد ټولو ۳۴ ولایتونو د سېلابونو په څېر طبیعي پېښې او ځینو یې د هوا ډېر ناوړه حالات تجربه کړي دي.

د راپور له مخې د لسګونه کلیوالو سیمو خلک د طبیعي پېښو په نتیجه کې په خپلو کورونو کې پاتې کېدو ته اړ شوي دي ځکه لارې او سړکونه د طبیعې پېښو له کبله زیانمن شوي دي.

له دې مخکې د ناروې د کډوالو شورا چې په افغانستان کې د مرستې پروژې لري، ویلي و، چې افغانستان د دوامداره اقتصادي کړکېچ، بېکارۍ او د اقلیمي بدلونونو په نتیجه کې د رامنځ ته شویو طبیعي پېښو له وجې له لویو ننګونو سره مخامخ دی.

د سره صلیب او سرې میاشتې د ټولنو نړیوال فدراسیون وايي چې د افغانستان ډېرو برخو ته د مرستو د رسولو وضعیت بېړنی دی.

د دې فدراسیون د آسیا او پاسیفیک د څانګې سیمه ایز مشر الکساندر ماتیو پرون پر خپله ایکس پاڼه په یوه ویډیويي پیغام کې ویلي دي چې په افغانستان بشري وضعیت لاهم خراب دی او بېړنۍ مرستې کافي نه دي ځکه په دې هېواد کې بحران له اوږدې مودې راهیسې روان دی.

نوموړی زیاتوي چې ده تېره اونۍ افغانستان ته سفر کړی و، او ویې لیدل چې کلیوالې مېرمنې د وینو د کمښت په ناروغۍ او ماشومان په ډېره سخته خوارځواکي اخته دي.

نړیوال بانک تېره سه شنبې په یوه راپور کې وویل چې افغانستان اوس مهال د خوړو د کمښت له جدي ګواښ سره مخامخ دی او ۱۱ عشاریه ۶ میلیونه وګړي یې د کافي خوړو د ترلاسه کولو لپاره مبارزه کوي.

د بښنې نړیوال سازمان ایمنسټي انټرنشنل د افغان فلم جوړوونکي سید رحیم سعیدي د سمدستي خوشې کېدو غوښتنه کړې.

د ایمنسټي انټرنیشنل د جنوبي آسیا څانګې پرون پر خپله ایکس پاڼه په یو بیان کې ویلي دي چې طالبانو ښاغلی سعیدي له قانوني مراحلو پرته نیولی او نوموړی د ۲۰۲۴ کال له جولای میاشتې راهیسې په بند کې دی.

د بښنې نړیوال سازمان وايي سعیدي له عادلانه محاکمې، په زندان کې له لازمو روغتیايي امکاناتو او دارو درملو بې برخې دی او ترڅنګ یې د نوموړي روغتیايي وضعیت هم په خرابېدوی دی. په بیان کې غوښتنه شوې چې سعیدي ژرترژره او له قیدو شرط پرته خوشې شي.

په تېره غبرګولي میاشت کې د طالبانو د حکومت د اطلاعاتو او کلتور وزارت نشراتي مرستیال حیات الله مهاجر فراهي وویل چې اوس مهال هېڅ خبریال چې د خبریالۍ د کار له کبله نیول شوی وي، د حکومت په زندانونو کې نشته.

خو د راپورونو له مخې طالبانو پر افغانستان له بیا واکمنېدو وروسته یوشمېر خبریالان ونیول چې یوشمېر یې خوشې شوي دي مګر د رحیم سعیدي او مهدي انصاري په څېر ځینې نور تراوسه په بند کې دي.

جرمني په پام کې لري چې په جنايي جرمونو د محکومو افغانانو یوه بله ډله هم افغانستان ته واستوي.

د جرمني سوید دویچه څایتونګ ورځپاڼې پرون (د سلواغې ۵مه) د کورنیوچارو وزارت د سرچینو په حواله راپور ورکړ چې چارواکو له یوه سیمه ایز شریک سره ګډ کار پیل کړی دی څو د افغانانو د جرمني له عمومي انتخاباتو مخکې ولېږي.

د رویټرز خبري آژانس د راپور له مخې د جرمني د کورنیوچارو وزارت یوه ویاند دا خبره تایید کړه چې د دې افغان کډوالو د ایستلو پر پلان کار روان دی خو زیاته یې کړه چې دا پرېکړه د جنوري د ۲۳مې له انتخاباتو سره هېڅ راز تړاو نه لري.

ویاند همدراراز یادونه وکړه چې دا ډله افغانان به هغه مهال افغانستان ته په یوه الوتنه کې واستول شي چې شرایط ورته برابر شي.

دا پریکړه وروسته له هغه اعلانېږي چې د چارشنبې په ورځ د جرمني فرانکفورت ښار ته نژدې په یوه عمومي پارک کې یوه افغان کډوال د چړې په ګوزارونو دوه کسان چې یو یې یو دوه کلن ماشوم و، ووژل.

دې پیښې نه یوازې د اپوزیسیون ګوندونو او عامو خلکو سخته غوسه وپاروله، بلکې له دې هېواده د غیرقانوني کډوالو د ایستلو غوښتنې یې زیاتې کړې.

د افغانستان د بشري حقونو په چارو کې د ملګروملتو ځانګړی راپور ورکوونکی ریچارډ بینیټ وايي، هغه میلیونونه نجونې چې په افغانستان کې له تعلیم څخه بې برخې شوې دي باید هېرې نه شي.

ښاغلي بینیټ پرون (د جنوري د ۲۴مه) د تعلیم د نړیوالې ورځې په مناسبت پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې ویلي چې د نجونو پر زده کړو د طالبانو له خوا لګېدلی بندیز، له بشري حقونو یوه ډېره لویه سرغړونه ده.

ښاغلي بینیټ دې مسئلې ته چې افغانستان د نړۍ یوازینی هېواد دی چې د نجونو پر تعلیم بندیز لګوي اشاره کړې او لیکلي یې دي چې دا بندیز باید ختم شي.

پرون د تعلیم د نړیوالې ورځې په مناسبت د ملګروملتو په ګډون نړیوالو ټولنو، د بشري حقونو ډلو او فعالانو یوځل بیا پر طالبانو غږ وکړ چې د افغان نجونو پرمخ د منځنیو ښوونځیو، لیسو او پوهنتونو دروازې پرانیزي.

د افغانستان د اندام د ښکلا د اتل علي رضا آساهي مړی نن په کابل کې خاورو ته وسپارل شو.

آساهي پرون د زده د درېدو له کبله ساه ورکړې وه.

د هغه د جنازې په مراسمو کې چې د کابل په سخي زیارت کې وشول ګڼو ورزشکارانو او خلکو برخه اخیستې وه.

علي رضا آساهي د نړۍ په کچه د افغانستان لپاره د اندام د ښکلا د مخکښانو یا لوی عمر لرونکو په کټګورۍ کې دوه واره اتلولي ګټلې وه.

علي رضا آساهي له بېوزلۍ کړېده.

د افغانستان د کرکټ د ملي ټیم د پيژندل شوي لوبغاړي راشدخان په شمول یو شمېر خلکو د علي رضا آساهي له کورنۍ سره د مرستو ډاډ ورکړی دی.

طالبانو د نړیوالې جنايي محکمې له خوا د دوی د رهبر هیبت الله اخندزاده او د سترې محکمې د رییس عبدالحکیم حقاني د نیولو جلب دوه ګونی چلن او سیاسي هڅول شوې موضوع بللې ده.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت نن په یوه اعلامیه کې په دغو طالب مشرانو د نړیوالې جنايي محکمې تورونه بې بنسټه بللي او رد کړې یې دي.

پرون نړیوالې جنايي محکمې یا (ICC) د طالبانو د رهبر ملا هبت الله اخندزاده او د طالبانو د سترې محکمې د ريیس عبدالحکیم حقاني د نیولو د حکم غوښتنه اعلان کړه چې د بشري حقونو ګڼو فعالانو یې ملاتړ کړی دی.

د دې محکمې څارنوال کریم خان د حکم د اعلان پر مهال وویل چې د طالبانو دغه مشران د بشريت پر خلاف په جنایتونو او د جنسیت پر اساس په ځورونو کې لاس لري.

د جرمني د کورنیو چارو وزیرې نانسي فایزر ویلي د افغان مجرمانو د ایستلو لپاره رغنده هڅې کوي.

فایزر دا خبره پرون په برلین کې یوې خبري غونډې ته وکړه.

فایزر یوه ورځ وروسته تر هغه دا خبره وکړه چې د راپورونو له مخې یوه افغان کډوال یو دوه کلن ماشوم د چاقو په ګوزارونو مړ کړ.

بریدګر کس دوه کاله مخکې له بلغاریا جرمني ته تللی دی.

د جرمني د کورنیو چارو وزیرې د اروپا د پناه غوښتنې پر «ډبلین سیسټم» نیوکه وکړه، چې په اساس یې د پناه غوښتونکي دوسیه باید په هغه لومړني هېواد کې بررسي شي چې دی اول وار ورځي.

فایزر وویل د ډبلین سیسټم نور کار نه ورکوي.

د راپورونو پر اساس زرګونه پناه غوښتونکي که څه هم د ختیځې اروپا یا شنګن په ځینو هېوادونو کې ثبت دي خو لا هم جرمني ته تللي او هلته یې بیا د پناه غوښتنې کړي.