د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت وايي چې د بروکسل په غونډه کې به له ۲۰۱۷ تر ۲۰۲۰ میلادي کاله د افغان ځواکونو د تمویل د څرنګوالي په اړه بحث وشي.

د دغه وزارت مرستیال ویاند خیر الله ازاد نن ازادي راډیو ته وویل په دغه غونډه کې به د افغانستان په سیاسي او امنیتي وضیعت هم خبرې وشي:

"په دغه غونډه کې به د افغان امنیتي او دفاعي ځواکونو د تمویل د بریالیتوب د هڅو پر څرنګوالي او همدارنګه د افغانستان پرسیاسي امنیتي وضعیت او لاس ته راوړنو هم بحث وشي."

د افغانستان د بهرنیو چارو وزیر صلاح الدین رباني په دغې غونډه کې چې سبا جوړېږي د افغان پلاوي مشري کوي.

خیرالله ازاد وایي، د بهرنیو چارو وزیر به د دغې غونډې په څنډه کې د یو شمېر هېوادونو د بهرنیو چارو له وزیرانو سربېره د اروپایي ټولنې د بهرنۍ تګلارې له مشرې فیدریکا موغیرېني سره په اروپا کې د افغان کډوالو د ستونزو په اړه خبرې وکړي.

ټاکل شوې چې سبا د بلجیم په پلازمینې بروکسل کې د ناټو د غړيو هېوادونو د بهرنیو چارو وزیران دوه ورځنۍ غونډه پیل شي.

د بښنې نړیوال سازمان په کابل کې د زده کړو د فعال وزیر خان د نیولو په اړه اندیښنه ښودلې او د هغه د سملاسي خوشې کېدو غوښتنه یې کړې ده.

دغه سازمان د چهارشنبې په ورځ ( د کب ۱۵مه) پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر لیکلي، یوه اونۍ کیږي چې د طالبانو استخباراتو دغه فعال نیولی، خو زیاته کړې ده چې کورنۍ یې د هغوی د ځای ځایږي په اړه معلومات نه لري.

وزیرخان په افغانستان کې د نجونو او هلکانو د زده کړو لپاره کمپاینونه کول او د خپلو فعالیتونو انځورونه یې پر خپلو ټولنیزو پاڼو خپرول.

سازمان د طالبانو له حکومته غوښتي چې دغه فعال سملاسي او له کوم شرط پرته خوشې کړي.

طالبانو تراوسه د هغه د نیولو په اړه رسمي تبصره نه ده کړې.

د هغه د کورنۍ غړو دوه ورځې وړاندې ازادي راډیو ته ویلي وو چې د وزیر خان د وضعیت په اړه اندیښنه لري او هیڅوک یې د حال په اړه معلومات نه ورکوي.

د کریکټ د اتلانو جام ( چمپینز ترافۍ) دویمه نیمه پایلوبه کې نیوزلنډ د جنوبي افریقا لوبډلې ته د ۳۶۳ منډو هدف ورکړ.

د لوبې پچه نیوزیلند وګټله او د ټولو اورونو په لوبېدو او د شپږو لوبغاړو په سوځېدو یې دومره منډې وکړې.

د نیوزلنډ لوبډله به وروسته خپل بیټینګ پيلوي، خو د دومره لوی هدف پوره کول به ورته ګران پریوزي.

د نن ورځې بریالۍ لوبډله به د راتلونکې یکشنبې په ورځ ( د مارچ په نهمه) له هند سره پایلوبه ولري.

هند پرون استرالیا ته په څلورو ویکټو ماته ورکړه او پایلوبې ته یې لاره پيدا کړه.

د تورخم په نننۍ جګړه کې دوه افغان خبریالان ټپیان شوي دي.

په تورخم کې یو سیمه ییز خبریال نن چهارشنبه ازادي راډیو ته وویل، په نننۍ جګړه کې د ټپي شویو خبریالانو وضعیت نازک دی.

دوی کې یو د پژواک خبریال محمد شینواری او بل د حریت په نوم د یوې ویب پاڼې خبریال عزیزالحسن نعماني دی.

دوی هلته له سیمې راپور چمتو کاوه چې د هاوان مرمۍ باندې ټپیان شول.

په تورخم کې نن غرمه مهال یو ځل بیا د پاکستاني او طالب د پوله ساتو ځواکونو ترمنځ جګړه پیل شوې وه.

د فبرورۍ له ۲۱مې راهیسې له کله چې په تورخم کې د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ د مورچلو د جوړولو پر سر شخړه جوړه شوې، دا دریم ځل دی چې یو پر بل د سپکو او درنو وسلو بریدونه کوي.

د جګړې په لومړۍ ورځ پاکستان خواته د ځینو ملیشه سرتیرو د ټپي کېدو راپورونه خپاره شول.

طالبانو ویلي، د دوی یو سرتیری جګړه کې وژل شوی او یوشمېر نور برسیرن ټپیان دي.

په تورخم کې نن چهارشنبه غرمه مهال یو ځل بیا د دواړو لورویو د پوله ساتو ځواکونو ترمنځ جګړه شوې ده.

په ننګرهار کې د طالبانو د حکومت یوې سرچینې چې له تورخمه یې ازادۍ راډيو سره خبرې کولې وویل، جګړه وروسته له هغه پيل شوه چې د پاکستان یوې وړې بې پيلوټه الوتکې د دوی پر یوې پوستې برید وکړ.

سرچینې چې د موضوع د حساسیت له کبله یې نه غوښتل نوم او غږ خپور شي زیاته کړه چې دغه برید کې چاته زیان نه دی اوښتی.

د سرچینې په ټکو دواړه لوري یو د بل پر اهدافو د توپونو او نورو درنو وسلو ډزې کوي.

تورخم د فبرورۍ له ۲۱مې را په دې خوا د هر ډول تګ راتګ او سوداګرۍ په وړاندې تړل شوی دی
دغلته د جګړې له دواړو لوریو ته سلګونه کورنۍ بې ځایه شوي او خوندي سیمو ته تللي دي.

د پاکستان پوځ ادعا کوي چې د خیبر پښتونخوا په بنو کې پروني ځانمرګي او ډله ییز برید کې افغانان ښکیل وو.

پوځ نن چهارشنبه( د کب ۱۵مه) په یوه خبرپاڼه کې ویلي چې پر پوځي مرکز شوی دغه برید " د خوارجو د مشرانو له خوا" چې افغانستان کې دي، پلان شوی و.

حمله د دوو ځانمرګو بریدونو په وسیله پيل او بیا نور وسله وال پوځي مرکز ته دننه شول.

د ټولو برید کوونکو شمېر ۱۶ ښودل شوی چې ویل کیږي څلور هغه یې ځانمرګي وو.

د پوځ د اعلامیې په ټکو، برید کې د پنځو پوځیانو په ګډون ۱۸ تنه وژل شوي دي.

دوی یوځل بیا د طالبانو له حکومته غوښتي چې له خپلې خاورې دې د نورو په ضد چاته د ګټې اخیستنې اجازه نه ورکوي.

د طالبانو حکومت تراوسه په دې اړه تبصره نه ده کړې، خو مخکې تر دې یې ورته تورونه رد کړي او ویلې يې دي، دوی هیچا ته اجازه نه ورکوي چې د افغانستان خاورو د نورو په ضد وکاروي.

شریف نن چهارشنبه ( د کب ۱۵مه) پر خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټر ولیکل چې د شریف الله په نوم د داعش دغه غړی د افغانستان او پاکستان ګډې پولې ته نژدې د دوی په عملیاتو کې نیول شوی دی.

دا په داسې حال کې ده چې نن سهار وختي د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وویل چې په افغانستان کې د ۱۳ امریکايي سرتېرو د وژنې عامل نیول شوی دی.

د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد د شهباز شریف د دغو څرګندونو په غبرګون کې ویلي، په پاکستان کې د داعش د غړو نیول د دې ښکارندویي کوي چې داعش پاکستان ته پنا وړې او هلته یې ځالې جوړې کړي.

هغه زیاته کړې، دا موضوع هیڅ په افغانستان پورې اړه نه لري.

ټرمپ که څه هم د دغه نیول شوي کس هویت څرګند نه کړ، خو له پاکستانه یې د هغه د نیولو له کبله مننه وکړه.

بل لورته د امریکا د فدرالي څیړنو د ادارې یا ( ایف.بي.آی) مشر کش پټېل ویلي، دغه کس تېره شپه د دوی منګولو ته ور رسیدلی دی.

د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۲۶مه نېټه له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتلو په ګډوډۍ کې د کابل په هوايي ډګر کې خونړۍ چاودنه وشوه چې ۱۳ امریکايي سرتېري او له ۱۷۰ ډېر افغانان پکې ووژل شول.

د دې حملې پړه د اسلامي دولت ډلې یا داعش خراسان څانګې منلې وه.

په ننګرهار کې د طالبانو د حکومت یوې سرچینې چې له تورخمه یې ازادۍ راډيو سره خبرې کولې وویل، جګړه وروسته له هغه پيل شوه چې د پاکستان یوې وړې بې پيلوټه الوتکې د دوی پر یوې پوستې برید وکړ.

سرچینې چې د موضوع د حساسیت له کبله یې نه غوښتل نوم او غږ خپور شي زیاته کړه چې دغه برید کې چاته زیان نه دی اوښتی.

د سرچینې په ټکو دواړه لوري یو د بل پر اهدافو د توپونو او نورو درنو وسلو ډزې کوي.

جګړه د لومړي ځل لپاره د دوشنبې په شپه ونښته چې دواړو لوریو ته یې مرګ ژوبله او مالي زیانونه واړول.

د سه شنبې په شپه هم دواړو لور ډزې سره تبادله کړې وې.

تورخم د فبرورۍ له ۲۱مې را په دې خوا د هر ډول تګ راتګ او سوداګرۍ په وړاندې تړل شوی دی
دغلته د جګړې له دواړو لوریو ته سلګونه کورنۍ بې ځایه شوي او خوندي سیمو ته تللي دي.

د امریکا ولسمشر ډونالډټرمپ وايي چې په افغانستان کې د ۱۳ امریکايي سرتېرو د وژنې عامل نیول شوی دی.

ښاغلي ټرمپ له لوړې وروسته کانګرس ته په لومړنۍ وینا کې نن (د مارچ ۵مه) دا څرګندونې وکړې.

د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۲۶مه نېټه له افغانستانه د امریکايي ځواکونو د وتلو په ګډوډۍ کې د کابل په هوايي ډګر کې خونړۍ چاودنه وشوه چې ۱۳ امریکايي سرتېري او له ۱۷۰ ډېر افغانان پکې ووژل شول.

ټرمپ د کانګرس د دواړو خونو ګډې غونډې ته په وینا کې وویل چې په دې برید تورن کس د پاکستان په مرسته نیول شوی دی او په متحدوایالتونو کې د محاکمې لپاره اوس مهال دې هېواد ته پر لاره دی. هغه په دې اړه نور جزییات ورنه کړل.

د دې حملې پړه د اسلامي دولت ډلې یا داعش خراسان څانګې منلې وه.

ښاغلي ټرمپ د دې وینا په ترڅ کې امریکا ته د غیرقانوني کډوالو د مخنیوي له هڅو نیولې، د چین، کاناډا، مکسیکو او نورو هېوادونو پر وارداتو د تعرفې تر لوړولو پورې د امریکا د بېلابېلو کورنیو او نړیوالو مسایلو په اړه خبرې وکړې.

د طالبانو امنیتي چارواکي په تخار ولایت کې د څه باندې ۶ ټنه تریاکو د کشف او ضبط خبر ورکوي.

د فرانسپرس خبري آژانس د راپور له مخې د تخار د امنیه قوماندانۍ ویاند محمد اکبر حقاني ویلي دي چې د طالبانو د ځانګړو عملیاتو په ترڅ کې ۶۲۹۹ کیلوګرامه تریاک ضبط شوي دي.

د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالمتین قانع پر خپله ایکس پاڼه لیکلي چې دا تریاک د ګاز په یوه لوی ټانکر کې ځای پرځای شوی وو، او په تړاو یې دوه مشکوک کسان نیول شوي دي.

پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته دا لومړی ځل دی چې دومره ډېر تریاک په یوځل عملیاتو کې نیول کېږي.

افغانستان پخوا په نړۍ کې د مخدرو موادو لوی تولیدوونکی هېواد و. د کورنیوچارو وزارت ویاند ښاغلي قانع ویلي دي چې د دوی حکومت غواړي د کوکنارو کښت صفر ته راکښته کړي.

د جرمني د بهرنیوچارو وزیرې انالینا بایربوک په افغانستان کې پر نجونو او ښځو د محدودیتونو د لګولو له کبله طالبان وغندل.

مېرمن بایربوک پرون (د کب ۱۴مه) په برلین کې د څرګندونو پرمهال وویل چې طالبانو عملا د افغانستان نیمايي وګړو ته عمومي زندان جوړ کړی دی. هغې خبرداری ورکړ چې د طالبانو دا کار به خامخا عواقب ولري.

د جرمني د بهرنیوچارو وزیرې دا څرګندونې د افغان فعالانو په ګډون په جوړ شوي کنفرانس کې وکړې. په دې کنفرانس کې غوښتنه وشوه چې باید له طالبانو سره د ملګروملتونو له سیداو CEDAW کنوانسیون څخه د سرغړونو له کبله حساب کتاب وشي.

سیډاو یا د ښځو په وړاندې د هرراز تبعیض د له منځه وړلو کنوانسیون- د م. م له تایید وروسته له ۱۹۷۹ کال راهیسې نافذ دی. افغانستان په ۲۰۰۳ کال کې له دې کنوانسیون سره یوځای شو خو طالبان وايي، دوی هغو کنوانسیونونو ته ژمن نه دي چې پخوانیو حکومتونو لاسلیک کړي دي.