د پوهنې وزارت وايي په هرات او بدخشان کې يې د زده کوونکو نجونو او ښوونکو د مسموميت د وروستيو پېښو د څېړنې لپاره- يو هيئت ټاکلى دى.

د هرات د نجونو په لېسه کې ٧٠ تنه زده کوونکې پرون او ١٦ نورې زده کوونکې ورسره څلور تنه ښوونکي د بدخشان په سراب لېسه کې د پنج شنبې په ورځ د نامعلوم دليل له مخې مسموم شول.

د پوهنې وزارت د نشراتو ریيس کبير حقمل ازادي راډيو ته وويل چې وزارت يې دا ځل غواړي د موظف شوي هيئت په مرسته دغه پېښې په جديت سره وڅېړي او علت معلوم کړي:

د يوې مياشتې په موده کې په باميان، بادغيس، سمنګان او کاپيسا کې هم ورته پېښې شوې دي.

د پوهنې وزارت ژمنه کړې چې د دغو پېښو عاملان به د قانون منګولو ته وسپاري.

متحده عربي امارات وايي د ۲۰۲۱ کال له اګست راهیسې یې له ۱۷٬۶۰۰ څخه د زیاتو افغانانو کوربه‌توب کړی او هغوی یې ۲۱ بېلابېلو هېوادونو ته د بیا مېشتېدو لپاره لېږلي دي.

دا څرګندونې د پنجشنبې په ورځ د اماراتو د بهرنیو چارو وزارت وروسته له هغې په یو بیان کې کړي، چې له دې هېواد څخه د طالبانو تر واک لاندې افغانستان ته د یو شمېر افغان کډوالو د جبري استول کېدو په اړه راپورونه خپاره شول.

د متحده عربي اماراتو د بهرنیو چارو وزارت په پروني بیان کې په مستقیمه توګه له دې هېواده افغانستان ته د افغان کډوالو د جبري ایستلو پر وروستیو راپورونو تبصره نه ده کړې، خو د ابو ظبۍ په پنډغالي کې یې شاوخوا ۱۷٬۶۱۹ افغان وګړو د کوربه‌توب او هغو ته د موقتي اسانتیاوو د برابرولو په اړه ویلي او زیاته کړې یې ده، چې په دې چاره یې شاوخوا ۳۶۷ میلیونه امریکايي ډالر لګښت کړی دی.

متحده عربي اماراتو همداراز په دې اعلامیه کې ویلي، چې د طالبانو له واکمنۍ وروسته یې له افغانستانه د بیړنۍ تخلیې پر مهال، د افغانانو او بهرنیو وګړو په ګډون، ۴۱٬۰۰۰ کسان له دې هېواده په خوندي توګه ایستلي دي.

د تېرې دوشنبې په ورځ رویټرز خبري اژانس راپور ورکړ، چې عربي اماراتو یو شمېر افغان کډوال بېرته افغانستان ته استولي دي. د رویټرز د دې راپور له مخې، لږ تر لږه دوې افغانې کورنۍ په همدې میاشت کې له اماراتو افغانستان ته ایستل شوي، او د ۲۵ نورو کسانو د ایستلو تابیا هم شوې وه، خو د هغوی وروستی وضعیت نه‌دی تایید شوی.

د دې راپورونو په غبرګون کې، د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ په خپلې ټولنیزې شبکې ټروت سوشل (Truth Social) ولیکل، چې د دې افغانانو د ژغورنې لپاره به اقدام وکړي.

یو شمېر افغان رسنۍ او خبریالان وايي چې طالبانو ددې ډلې یو ملاتړی دیني عالم شیخ عبدالسمیع غزنوي نیولی دی.

افغان خبریال سمیع یوسفزی چې طالبان تر واک لاندې د افغانستان روانې چارې څاري پر خپل ایکس اکاونټ لیکلي چې مولوي غزنوي نژدې یوه اونۍ مخکې له خپلې دینې مدرسې نیول شوی او د طالبانو د حکومت یوې نظامي محکمې په ۴۵ ورځې بند محکوم کړی دی.

یو شمېر نورو رسنیو هم د مولوي غزنوي د نیول کیدو راپورونه ورکړي.

د طالبانو د حکومت چارواکو او یا مولوي غزنوي ته نژدې سرچینو د نوموړي په نیول کیدو تبصره نه ده کړې.

عبدالسمیع غزنوي د طالبانو ملاتړی دیني عالم و چې وخت ناوخت یې په احتیاط د نجونو د تعلیم او عصري زده کړو ملاتړ کوه او په دې برخه کې یې د طالبانو د حکومت پر پالیسو نیوکې کولې. نوموړې همدارنګه د پاکستان د دولت پر ضد هم انتقادي تبصرې کولې.

د کرکټ په شپږیزه لیګ کې نن دوه لوبې ترسره کیږي.

لومړی لوبه سهار مهال د امو نهنګانو او سپین غږ بازانو ترمنځ ده او بله لوبه ماسپښین کې د بست ساتونکو او بندامیر ښارمارانو ترمنځ ترسره کیږي.

دغې لوبې له پرونۍ دمې وروسته د نن پنجشنبې لپاره پلان شوي دي.

د شپږیزې لیګ لسم پړاو د همدې اونۍ په سر کې پيل او د اګست تر لومړۍ نیټې پورې دوام به دوام وکړي.

د پاکستان حکومت ۱۲۲ افغان بندیان راخوشي کړي دي.

په تورخم کې د طالبانو د حکومت د کډوالو د لیږد امر بخت جمال ګوهر وايي، "دغه کډوال چې ښځې او ماشومان په کې شامل وو، پرون افغان لورې ته سپارل شوي چې یو شمیر يې په پاکستان کې د اوسیدو قانوني اسناد لري ".

د ګوهر په ټکو، راخوشي شوو کډوالو له دوو ورځو نیولې تر دریو کلونو په پاکستان کې د بند موده تیر کړې ده.

هغه وړاندې ویلي، راخوشي شوي کسان د ننګرهار، لغمان، پروان، کابل، خوست او پکتیا ولایتونو اوسیدونکو وو، چې خپلو اصلي سیمو ته ستانه کړای شوي دي.

د پاکستان حکومت دا بندیان په داسې حال کې راخوشي کوي چې دې هېواد د بې اسناده افغان کډوالو د جبري اخراج لړۍ د بل هر وخت پرتله جدي کړې ده.

د طالبانو د حکومت د صنعت او سوداګرۍ وزارت راستنو شویو کډوالو ته د کار موندنې په برخه کې له افغان سوادګرو د مرستې غوښتنه کړې ده.

دغه وزارت پرون په کابل کې راستنو شویو کډوالو ته د کارموندنې په غونډه کې پر افغان سوداګرو غږ کړی چې د هېواد دننه پانګونه وکړي، څو خلکو ته د کار زمینه برابره شي.

د دغه وزارت سرپرست وزیر نورالدین عزیزي ویلي، "افغان سوداګر دې د ترکیې او نورو هېوادونو پر ځای افغانستان کې پانګونه وکړي، څو له خپلو تولیداتو او صنعت مو ملاتړ وشي".

د طالبانو حکومت راستنو شویو کډوالو ته د کار موندنې دا غونډه په داسې حال کې جوړوي چې په میلیونو کډوالو په وروستیو څو میاشتو کې له ایران او پاکستانه بیرته افغانستان ته راستانه شوي دي.

دغه کډوال انديښمن دي او وايي، افغانستان کې د کار فرصتونه نشته.

د کډوالو له راستنیدو وړاندې ډیر شمیر ځوانانو د بې کارۍ له وجې د ایران او پاکستان په ګډون یو شمیر اروپايي او نورو هېوادونو ته کډوال شوي وو.

د افغانستان او پاکستان ترمنځ د زراعتي توکو د ترجیحي تعرفو پر کمیدو هوکړه شوې ده.

د طالبانو په واک کې د صعنت او سوداګرۍ وزارت نن چهارشبنې پر خپلې ایکس پاڼې لیکلي، " د هوکړې له مخې د افغانستان له لورې پاکستان ته پر څلور قلمه صادراتو او له هغه ځایه هم په څلور قلمه وارداتو لګول شوې تعرفې چې مخکې ۶۰سلنه وه، ۲۷سلنې ته راټیټه شوې دي".

له افغانستانه په صادراتو کې انګور، انار، مڼې او رومیان او له پاکستانه په وارداتو کې ام، کېنو، کیلې او کچالو شامل دي.

دغه هوکړه د صنعت او سوداګرۍ وزارت د مرستیال احمدالله زاهد او پاکستاني سیال جاوید پاول ترمنځ لاسلیک شوې ده.

پر زراعتي توکو د تعرفو کمیدل د اګست میاشتې له پیله د عملي کیدو وړ دي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیرخان متقي وايی، د دوی په زندان کې د بریټانوي بندي جوړې ټول حقونه خوندي دي.

ښاغلي متقي چې نن چهارشنبې د رسنیو په مرکز کې د بهرنیو چارو وزارت د یو کلنو لاسته راوړنو په ناسته کې رسنیو ته ویلي، " په زندان کې د بریټانوي جوړې ټول بشري حقونه خوندي دي او له خپلې کورنۍ سره تماس کې دي، روغتیايي خدمتونه ورته برابر شوي او د خلاصون لپاره يې هڅې روانې دي".

د متقي په ټکو، تراوسه د دغې بریټانوي جوړې د خلاصون مراحل لا تکمیل شوي نه دي.

۸۰کلن پیټر رینولډز او ښځې يې باربي د څرخي پله په زندان کې له څه باندې ۱۲ اونیو راهیسې بندیان دي.

دغې جوړې میاشت وړاندې بریټانوي رسنیو سره په خبرو کې د طالبانو زندان دورخ ته ورته بللی وو، او ویلي و چې له خطرناکو زندانیانو سره بندیان دي.

دغې جوړې له ۲۰۰۹کال راهیسې افغانستان کې د «ریبلد» په نوم موسسې له لارې په روغتیايي، تعلیمي او روغنیزو چارو کې خدمتونه وړاندې کول.

د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت وايي، له څلور کلن ځنډ وروسته د جرمني په بن ښار کې د پاسپورټونو د چاپ لړۍ پیلوي.

د دغه وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد نن چهارشنبه پر خپلې ایکس پاڼې لیکلي، "ډير ژر به په بن ښار کې د پاسپورټونو چاپ پیل او په ټولو اروپايي هېوادونو کې به کې د افغانانو د سپورټونو ستونزو ته رسیدنه وشي".

د طالبانو حکومت په داسې حال کې په اروپايي هېوادونو کې د افغانانو د سپورټونو ستونزو ته د رسیدنې خبره کوي، چې د جرمني حکومت په همدې روانه اونۍ کې د طالبانو دوه قونسلي کارکوونکي په بن او برلین ښارونه کې ومنل.

د جرمني خبري اژانس د راپور له مخې، دغه دوه قونسلي کارکوونکي پرون جرمني ته رسیدلي وو.

جرمني لومړی اروپايي هېواد دی چې د طالبانو دوه قونسلي کارکوونکي مني.

د افغانستان د کریکټ په شپږیزې لیګ کې نن سهار مهال امو نهنګان او سپین غر بازان سره مخامخ کیږي.

ماسپښین مهال بله لوبه د بست ساتونکو او بند امیر لوبډلو ترمنځ ده.

پرون د کریکټ درې وتلي ستوري محمد نبي، رحمان الله ګربز او ابراهیم ځدراڼ هم له بهرنیو لیګونو راستانه او شپږیزې کې له خپلو لوبډلو سره یوځای شول.

دغه لیګ د همدې اونۍ په سر کې پيل او د اګست تر لومړۍ نیټې پورې دوام کوي.

په بغلان کې د سکرو د یوه کان شپږ تنه کارکوونکي وژل شوي او اتلس نور ټپيان شوي دي.

د بغلان د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست مشر سید مصطفی هاشمي فرانس پریس ته ویلي چې پیښه پرون سه شنبه ( د چنګاښ ۳۱مه) د کان د سمڅې د ناڅاپي ویجاړیدو له کبله رامنځته شوې.

هغه ویلي، ټپيان په روغتون کې بستر شوي، خو د وضعیت د څرنګوالي په اړه یې معلومات نه دي ورکړي.

په افغانستان کې کان کیندونکي تر ډیره د خوندیتوب تجهیزات نه لري او وخت نا وخت له ورته خونړیو پیښو سره مخامخ کیږي.

د تېر کال په دسمبر کې ۲۲ تنه د سمنګان ولایت په یوه کان کې بند پاته شول، خو وروسته بیا ژوندي وژغورل شول.