این مسئله زنان را با مشکلات زیادی روبهرو میسازد.
آنان همچنان میگویند که نبود عکس در تذکره، شناسایی هویت را دشوار و زمینهی جعل و سوءاستفاده از اسناد را نیز فراهم میکند.
صدیقه، باشنده شهر کابل، به رادیو آزادی گفت که این تصمیم عملاً زنان را از حق داشتن هویت مستقل محروم میکند: «بهعنوان یک شهروند، طالبان حتی این حق را از زنان میگیرند و نمیخواهند که تصویرشان در تذکره نصب باشد. این مسئله زنان را با مشکلات زیادی روبهرو میسازد. در افغانستان که این قانون باشد، در بیرون از کشور زنان با مشکلات زیاد مواجه شده و همچنان تقلب و فساد توسط همین نوع تذکره شاید صورت بگیرد.»
زنان عقب میمانند و از جامعه حذف میشوند.
یک زن دیگر، باشنده کابل، که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش گرفته شود نیز در این مورد میگوید: «به این شکل زنان عقب میمانند و از جامعه حذف میشوند. هویتشان را مخفی میسازد و بیشتر آنان را به انزوا میکشاند. خواست ما این است که آنان (حکومت طالبان) درج عکس زنان در تذکره را اختیاری نسازند؛ زیرا زنان باید هویت خود را آشکار بسازند و عکس خود را در تذکره و اسناد درج کنند.»
اداره ملی احصائیه و معلومات تحت کنترل حکومت طالبان میگوید که تصمیم اختیاریشدن درج عکس زنان در تذکره پس از هدایت هبتالله آخندزاده، رهبر حکومت طالبان، و ارجاع به دارالافتاء مرکزی آنان گرفته شده است.
محمدحلیم رافع، سخنگوی این اداره، در یک پیام صوتی که اخیراً به رسانهها فرستاده گفته که این اداره در سراسر افغانستان به زنان و مردان بدون فرق گذاشتن تذکره توزیع میکند که بر اساس راهکار موجود، درج عکس در آن برای تثبیت دقیق هویت یک امر ضروری است.
او، اما بدون آنکه دلیلی ذکر کند، افزوده که اداره ملی احصائیه و معلومات طالبان در ارتباط به درج هویت عکس زنان خواهان هدایت هبتالله آخندزاده، رهبر حکومت طالبان، شد و او آن را امر شرعی و اختیاری خوانده است: «این مسأله از سوی امیرالمؤمنین (هبتالله آخندزاده) جهت فیصلهی نهایی به دارالافتاء مرکزی افغانستان (حکومت طالبان) راجع شد و دارالافتاء بر اساس فیصلهی ۱۰۷۵، درج عکس زنان در تذکره را بر اساس ضرورت شدید امر شرعی و عمل اختیاری دانسته است.»
شماری از فعالان حقوق زن میگویند که با توجه به برخوردهای تبعیضآمیز طالبان در چهار سال گذشته در برابر زنان در افغانستان، اختیاریشدن درج عکس تذکره بیمعنی و به ضرر زنان است و این مسئله در درازمدت سبب نابودی هویت آنان میشود.
صفیه عارفی، یکی از این فعالان، به رادیو آزادی گفت: «در این قسمت بعداً اکثریت مردان افغانستان دخالت میکنند و برای خانمهای خانه و دختران میگویند که عکس نگیرید، که به نحوی سایه میافگند که هویت زنان کمکم بیاهمیت شود و رو به زوال و نابودی بکشد.»
در تضاد با قوانین
از سوی هم شماری از آگاهان امور حقوقی میگویند که تذکره تابعیت به هویت فردی و حق شهروندی افراد جامعه تعلق دارد و این تصمیم طالبان در تناقض با قوانین داخلی افغانستان و در تضاد با معیارهای بینالمللی قرار دارد.
میر عبدالواحد سادات، رئیس انجمن سراسری حقوقدانان افغانستان که در خارج از کشور فعالیت دارد، به رادیو آزادی گفت که این مسئله نقش زنان را بهحیث شهروند درجهی دو تقلیل میدهد و عملیشدن آن در تثبیت حقوق زنان مشکلات جدی را بهبار میآورد: «در واقع نقش زنان را بهحیث شهروند درجهی دوم تنزیل میدهد و در عمل در مسایل مربوط به نکاح، طلاق، معاملات، خرید و فروش، مسئلهی میراث برای مراجعهی زنان به محاکم و برای تثبیت حقوقشان، معلومدار که اشکالات جدی را بهوجود میآورد.»
اختیاریشدن درج عکس زنان در تذکره واکنشهایی را نیز در پی داشته است. سارا آدامز، مأمور سابق ادارهی مرکزی استخبارات امریکا (سیآیای)، در اعتراض به این مسئله روز یکشنبه ۳۱ اگست در شبکه ایکس خود تصاویری از صفحات پاسپورتهایی را نشر کرده که به ادعای او عکس همسران برخی از دیپلوماتهای طالبان در خارج از افغانستان است.