آنان می گویند یا به‌گونهٔ اجباری از این کشورها اخراج شده اند، یا به دلیل فشارهای کشورهای میزبان، مجبور به بازگشت گردیده اند.
باز محمد، پدر چهار فرزند است که حدود دو ماه پیش از ایران به افغانستان بازگردانده شده است
او روز چهارشنبه، ۱۵ اسد، به رادیو آزادی گفت "دو ماه شد که تلاش می‌کنیم، اما هیچ کاروباری در افغانستان وجود ندارد. اگر در جیب ما چیزی باشد میخوریم نبود همینطور گرسنه به دربار خدا نشسته‌ایم."
بازمحمد اکنون در شهر میمنه، مرکز ولایت فاریاب زندگی می‌کند.
او می‌گوید هیچگونه کمکی دریافت نکرده و شب و روز را با مشکلات فراوان سپری می‌کند.
نه آرد داریم، نه آب داریم، نه جای داریم. به هر چیز نیاز داریم ولی نداریم
"وضعیتی خوب نداریم. هیچ کمکی هم صورت نگرفته. خانمم، اولادهایم و خودم، همه مریض استیم، نه آرد داریم، نه آب داریم، نه جای داریم. به هر چیز نیاز داریم ولی نداریم."
تنها باز محمد نیست که با این مشکلات روبرو است. شمار زیادی از بازگشت کنندگان از ایران، پیش از این در گفتگو با رادیو آزادی، از مشکلات اقتصادی، نبود سر پناه و نداشتن دسترسی به خدمات صحی شکایت کرده اند.
در جریان سال ۲۰۲۴ و تا هفت ماه نخست سال ۲۰۲۵ میلادی، افغانستان شاهد موج پیچیده‌ای از رفت و برگشت مهاجران بوده است.
بیشترین تعداد مهاجران در سال ۲۰۲۵ میلادی، از ایران اخراج شده اند.
مهلت تعیین شده برای ترک داوطلبانه برای افغان های دارای برگه‌سرشماری در ایران، به تاریخ ۶ جولای پایان یافته بود، اما روند بازداشت و اخراج آنان، پس از درگیری های اخیر میان ایران و اسرائیل در تاریخ ۱۳ جون، به گونۀ بی پیشینه شدت یافته است.
بر اساس معلومات کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR)، از آغاز سال ۲۰۲۵ میلادی تا ۳۱ ماه جولای، بیش از یک میلیون و هفتصد هزار مهاجر افغان از ایران بازگشته اند.
در عین حال، در هفت ماه نخست سال جاری، بیش از ۳۱۵ هزار تن از پاکستان به افغانستان بازگشته اند .
روند اخراج مهاجران افغان از پاکستان، پس از پایان ضرب‌الاجل برای دارندگان کارت شهروندی افغانستان (ای‌سی‌سی) در اول اپریل شدت یافت و اکنون، گزارش ها حاکی از آن اند که اعتبار کارت های پی‌او‌آر که به تاریخ ۳۰ جون، پایان یافته بود دیگر تمدید نخواهد شد که نگرانی های را در مورد سرنوشت ۱.۴ میلیون دارنده این کارت ها تشدید بخشیده است.
دفتر هماهنگی امور بشری سازمان ملل (اوچا) هشدار داده است که انتظار می‌رود در ماه های آینده، شمار پناهجویان افغان که از پاکستان بازمی گردند، افزایش یابد.
اینجا سه فامیل یکجا در یک خانه که ۹هزار کرایه دارد زندگی می‌کنیم
در همین حال، خان ولی، یکی از بازگشت‌کنندگان که او نیز دو ماه پیش از پاکستان به افغانستان برگشته، در صحبت با رادیو آزادی گفت "اول در کابل بودیم. آنجا کرایه داده نتوانستیم. جای و خانه نداریم. حالا بگرام آمدیم. اینجا سه فامیل یکجا در یک خانه که ۹هزار کرایه دارد زندگی می‌کنیم که بالای هر فامیل سه هزار کرایه می آید. کار وبار نیست. با ما هیچ گونه کمک نشده است. نه در قسمت مواد غذایی و نه در قسمت پوشاک. مردم در اینجا از هر نگاه محتاج هستند ولی هیچ چیزی نیست."
به دلیل کمبود کمک های مالی از سوی نهادهای امدادرسان، ادامهٔ افرایش فقر و بیکاری در افغانستان، چشم انداز آینده نه تنها برای خان ولی؛ بلکه برای بسیاری از بازگشت کنندگان همچنان تیره و ناامید کننده است.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (یو‌ان‌اچ‌سی‌آر) نیز هشدار داده است که بحران بشری افغانستان، با اخراج مهاجران افغان از کشورهای همسایه، تشدید می شود.
در هفت ماه نخست سال ۲۰۲۵، نه تنها ایران و پاکستان، بلکه شماری از کشورهای دیگر همچون تاجیکستان، ترکیه و جرمنی نیز تعدادی از مهاجران افغان را از این کشورها اخراج کرده اند.
ن در حالیست که همزمان با روند اخراج مهاجران، موج تازه ای از مهاجرت از داخل افغانستان نیز جریان دارد و بر بنیاد آمار سازمان جهانی مهاجرت (آی‌او‌ام)، تنها در سال جاری، بیش از ۱.۴ میلیون تن کشور را ترک کرده اند.
روند اخراج مهاجران به افغانستان و مهاجرت از این کشور، در سال ۲۰۲۴ نیز به گونهٔ مشابه ادامه داشت؛ آماری که نشان دهنده ابعاد گسترده بحران مهاجرت در افغانستان است.
بر اساس معلومات یو‌ان‌اچ‌سی‌آر، در سال ۲۰۲۴ میلادی، حدود ۱ اعشاریه ۸ میلیون مهاجر افغان از ایران به افغانستان باز گشته اند .
همزمان با این، در حدود ۱ اعشاریه ۳ میلیون افغان در سال ۲۰۲۴ به ایران مهاجرت کرده اند.
یو ان‌اچ‌سی‌آر گفته که در سال گذشته، از پاکستان نیز بیش از ۳۰۴ هزار مهاجر افغان به افغانستان باز گشته‌اند .
همچنان در سال ۲۰۲۴، حدود ۱ میلیون و ۸۵ هزار مورد خروج از افغانستان به پاکستان از طریق گذرگاه های رسمی ثبت شده است که بیشتر آنان، مالکین کسب وکار های کوچک، بیماران یا سایر افغانها بودند که با پاسپورت و ویزه سفر می کردند.
بر اساس آمار سازمان های بین المللی، در سال ۲۰۲۴، بیش از ۲۴ هزار مهاجر افغان از ترکیه نیز اخراج شده اند.
یو ان اچ سی آر همچنان در یک گزارشی گفته است که پس از حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان، میزان ورود مهاجران افغان از راه های غیر قانونی به اروپا نیز افزایش یافته است.
گفتنی است که پس از بازگشت طالبان به قدرت در ۱۵ اگست ۲۰۲۱، شمار زیادی از افغان ها گفته اند که به دلایل مختلف مانند فقر، بیکاری، فشارهای سیاسی، محدودیت های اجتماعی و محرومیت زنان و دختران از حق آموزش و کار، ناچار به ترک کشور شده اند.
یک زن افغان که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش گرفته شود می گوید بخاطر ادامه تحصیل دختران اش و بیکاری خودش به پاکستان مهاجرت کرد، اما به دلیل مشکلات زیاد ناچار به برگشت به افغانستان شد.
من خودم وظیفه دولتی داشتم از آن هم منفک شدم، اولاد هایم نیز از تحصیل مانده اند
او به رادیو آزادی گفت «مشکلات ما این بود که در اینجا اولاد های ما از تحصیل مانده بودند به همین دلیل ما در سال ۱۴۰۳ به پاکستان رفتیم و در آنجا هشت ماه سپری کردیم، و باز ویزه ها یک ماهه شد، ما توان مالی این را نداشتیم که هر ماه ویزه را تمدید کنیم، من خودم وظیفه دولتی داشتم از آن هم منفک شدم، اولاد هایم نیز از تحصیل مانده اند، اینجا برای زنان زمینه کار و تحصیل نیز فراهم نیست.»
بر اساس گزارش بسیاری از مهاجران افغان ، که روزی با امید به زندگی بهتر، کشور را ترک کرده بودند، در کشورهای میزبان با بی سرنوشتی، دشواری های اقتصادی و ترس از اخراج مواجه اند.
