یکی از مهاجران افغان، سرپرست یک خانوادهٔ شش‌نفره است که می‌گوید پس از سه سال زندگی در پاکستان، چند هفته قبل مجبور شد به‌دلیل افزایش فشارها و بازداشت‌های پولیس آن کشور، همراه با خانواده‌اش به افغانستان برگردد.
او که به‌دلیل حساسیت موضوع نخواست نام‌اش در گزارش گرفته شود، به رادیو آزادی گفت بخاطر طی مراحل پروندهٔ مهاجرت‌اش به کشور سوم، به پاکستان رفته بود؛ اما ناامید به افغانستان برگشت.
ما مدت سه سال در اسلام‌آباد زندگی کردیم، مشکلات در پاکستان زیاد بود، کار نداشتیم، مصارف خانه به‌شمول کرایه هم زیاد بود، پولیس همیشه وقت عقب دروازه می‌آمد و ما را اذیت می‌کردند، واقعاً به تنگ آمده بودیم .
«ما مدت سه سال در اسلام‌آباد زندگی کردیم، مشکلات در پاکستان زیاد بود، کار نداشتیم، مصارف خانه به‌شمول کرایه هم زیاد بود، پولیس همیشه وقت عقب دروازه می‌آمد و ما را اذیت می‌کردند، واقعاً به تنگ آمده بودیم و از پروسه هم خیلی ناامید شده بودیم، به یک منطقهٔ دیگر به‌نام «جی‌تی‌رود» نقل مکان کردم، باز آنجا هم پولیس دنبال ما آمد، دگه مجبور شدیم که مشکلات را دیده، از بیکاری و ناامیدی از پروسه و عدم تمدید ویزه، به طرف افغانستان آمدیم.»
یک افغان دیگر که او نیز همراه با خانواده‌اش بخاطر طی مراحل پروندهٔ مهاجرت‌اش به پاکستان رفته بود و به‌تازگی دوباره از ترس بازداشت پولیس به افغانستان برگشته، شکایت مشابه دارد.
او که نخواست نام‌اش در گزارش ذکر شود، به شرط تغییر صدا به رادیو آزادی گفت:
«هشت ماه را در پاکستان سپری کردیم، حکومت پاکستان یک‌بار ویزه‌ها را یک‌ماهه کرد، باز هم مردم مجبور شد می‌گرفت، ولی بعداً ویزه‌ها هم تمدید نشد، بخاطری که پولیس‌ها همیشه می‌آمد، یک بجه، دو بجه شب می‌آمد، تلاشی می‌کرد و به حاجی کمپ انتقال می‌داد، از همین خاطر مجبور شدیم به افغانستان آمدیم.»
در این حال، کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان «یو ان اچ سی آر» و سازمان بین‌المللی مهاجرت «آی او ام» گفته‌اند که ترس از بازداشت و اخراج، عامل عمدهٔ برگشت افغان‌ها در دو سال گذشته از پاکستان به افغانستان بوده است.
این نهادها در یک گزارش تازهٔ مشترک که روز جمعه ۲۵ جولای نشر شد، اعلام کرده‌اند که افزایش فشارها بر مهاجران افغان در پاکستان، به‌ویژه پس از آغاز مرحلهٔ دوم طرح بازگرداندن اتباع غیرقانونی، سبب بازگشت بیش از یک‌میلیون و ۱۴۵ هزار افغان از سپتمبر ۲۰۲۳ تا جولای ۲۰۲۵ شده است.
در ادامه آمده که بیش از ۸۵ درصد بازگشت‌کنندگان فاقد اسناد بوده‌اند.
در گزارش آمده که میزان بازگشت و اخراج افغان‌ها در ماه اپریل سال جاری به اوج خود رسید و سپس در جولای اندکی کاهش یافت.
در این گزارش آمده است که وضعیت حقوقی آیندهٔ مهاجران، به‌ویژه دارندگان کارت پیاوآر، به تصمیم حکومت پاکستان در مورد تمدید اعتبار این کارت بستگی دارد.
هرچند محسن نقوی، وزیر داخلهٔ پاکستان، پیش از این گفته بود که اعتبار این کارت‌ها تمدید نخواهد شد، اما شفقت علی خان، سخنگوی وزارت امور خارجهٔ پاکستان، روز جمعه در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که هنوز در این مورد تصمیمی گرفته نشده است.
پیش از این، شماری از دارندگان کارت‌های «پیاوآر» که مهلت اقامت‌شان در ۳۰ جون در پاکستان پایان یافته بود، به رادیو آزادی گفته بودند که از ترس بازداشت و اخراج اجباری، خودشان از نهایت مجبوریت به افغانستان برگشته‌اند.
به اساس معلومات عرفات جمال، نمایندهٔ کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان برای افغانستان، تا نیمهٔ سال جاری میلادی بیش از ۳۰۰ هزار افغان از پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند.
دیدبان حقوق پناهندگان به‌تاریخ ۲۴ جولای در اعلامیه‌ای گفت که هزاران پناهجوی افغان در پاکستان در وضعیت فشار شدید به‌سر می‌برند که بسیاری از آنان واجد شرایط اسکان مجدد اند، اما بازداشت و اخراج، سال‌ها امید و روند رسیدگی به وضعیت آنان را با تهدید جدی روبه‌رو کرده است.
این سازمان تأکید کرده که پاکستان باید به حقوق پناهندگان احترام بگذارد و از رفتار سخت‌گیرانه و تبعیض‌آمیز با خانواده‌های بی‌جا‌شده خودداری کند.
