به گفته زمینشناسان، گسل فعال (Active Fault) به بخشهایی از درون زمین گفته میشود که در اثر حرکات تکتونیکی، زمینهساز بروز زلزله میشوند.
اوچا در یک ارزیابی تازه که روز سه شنبه (۱۵ جولای) منتشر کرده، گفته است که افغانستان بهدلیل موقعیت جغرافیاییاش در منطقه برخورد صفحات تکتونیکی یوریشیا، هند و عربستان واقع شده و بهگونهی دوامدار در معرض خطر زلزله قرار دارد.
در علم جیولوژی، مناطق تکتونیکی به بخشهایی از زمین اطلاق میشود که در آنها گسلهای فعال وجود دارند و معمولاً بهعنوان سرچشمههای اصلی زلزله یاد میشوند.
در این گزارش آمده است که شهر کابل نهتنها در یک منطقه زلزلهخیز موقعیت دارد، بلکه افزایش جمعیت، گسترش بیبرنامه شهری و موجودیت ساختمانهای غیرمعیاری در این شهر، نگرانیها از پیامدهای احتمالی زلزله را دوچندان کرده است.
اوچا، هشدار داده است که چمن، هریرود، بدخشان مرکزی و درواز از جمله مناطق عمده زلزله خیز کشور هستند که ممکن است زلزله هایی با شدت ۷ تا ۸ ریشتر را تجربه کنند.
این نهاد گفته است که احتمال وقوع زلزلهای ویرانگر در شمال شرق افغانستان به دلیل گسل چمن تا ۵۰ سال آینده بیش از ۲۰ درصد تخمین زده شده است.
اوچا میگوید که علاوه بر کابل، شهرهای جلالآباد، هرات و بدخشان نیز در معرض خطر زلزله در سطوح مختلف قرار دارند؛ بهویژه هرات که براساس گزارشها، در سال ۲۰۲۳ زلزلهای به شدت ۶.۳ ریشتر، خسارات گستردهای را متحمل شده است.
در گزارش اوچا آمده است که طی ده سال گذشته بیش از ۶۰۰ هزار افغان از زلزلهها آسیب دیده و به طور متوسط سالانه ۱۸۸ تن در اثر زلزلهها جان باخته اند. با این حال، در این گزارش به زلزلههای اخیر در پکتیکا و خوست در سال ۲۰۲۲ نیز اشاره شده است که در آن بیش از هزار نفر کشته و حدود ۱۵۰۰ نفر دیگر زخمی شده بودند.
اوچا هشدار داده است که برای کاهش خطر زلزله در کابل و دیگر مناطق آسیبپذیر، باید اقدامات فوری از جمله معیاریسازی ساختمانها، افزایش آگاهی عامه و تدوین برنامههای واکنش اضطراری روی دست گرفته شود.
این هشدار در حالی مطرح میشود که افغانستان پیشاپیش بهدلیل تغییرات اقلیمی با خسارات شدید روبهرو است.
سازمان جهانی خوراک و زراعت سازمان ملل متحد (اف ای او) به تازگی اعلام کرده است که ۱۹ ولایت افغانستان بهشدت از خشکسالی آسیب دیدهاند.
این سازمان روز سه شنبه ۱۵ جولای در بیانیهای که در شبکه اکس خود منتشر کرده، گفته است که خشکسالی بیشترین آسیب را به ولایتهای شمالی افغانستان وارد کرده است.
در این بیانیه آمده است که خشکسالی باعث کاهش محصولات زراعتی، خشکشدن چراگاهها و کاهش منابع آبی در افغانستان شده است.
در همین حال، شماری از باشندگان ولایتهای شمالی کشور میگویند که به دلیل انواع مختلف آفات طبیعی آسیب دیدهاند و جامعه جهانی باید به آنان کمک کند.
عبدالحنان، یکی از باشندگان ولسوالی قلعهینگی ولایت تخار، به رادیو آزادی گفت که خشکسالی در منطقهشان مردم را با مشکلات زیادی روبهرو کرده است.
"ما به اندازهای از سیلابها و خشکسالیها آسیب دیدهایم که دیگر توانایی تحمل یک بحران دیگر را نداریم
او افزود "ما به اندازهای از سیلابها و خشکسالیها آسیب دیدهایم که دیگر توانایی تحمل یک بحران دیگر را نداریم، خشکسالی آنقدر شدید شده که قبلاً سطح آب در منطقهی ما از عمق ۲۵ تا ۳۰ متر بهدست میآمد، اما حالا به ۶۰ و حتی ۷۰ متر رسیده است، سال گذشته نیز سیلابهایی که در منطقهی ما رخ داد، صدها خانواده را متأثر ساخت که بسیاری از آنها تاکنون به وضعیت عادی خود برنگشتهاند."
سردار خان، یکی از باشندگان ولسوالی دهنهغوری ولایت بغلان، به رادیو آزادی گفت "ما امیدوار هستیم که جامعهی جهانی به خصوص کشورهای کمک کننده به کمک های خود به مردم بی بضاعت افغانستان ادامه دهند زیرا ولایات مختلف افغانستان با خشکسالی شدید مواجه است، منطقهی ما قسمی با خشکسالی مواجه است که قبلاً اینگونه دیده نشده است، فقر افزایش یافته است، کار و روزگار وجود ندارد. در اثر تغییرات اقلیمی نیز مردم بسیار آسیب دیده اند ، بنابراین ما به کمک نیاز داریم. جامعهی جهانی باید دست افغان ها را بگیرد."
سازمان خوراک و زراعت سازمان ملل متحد تأکید کرده است که خشکسالی بر زندگی همه مردم افغانستان تاثیر منفی گذاشته است، اما مناطق روستایی بیشترین آسیب را متحمل شده است.
افغانستان بهدلیل تغییرات اقلیمی یکی از کشورهای آسیبپذیر محسوب میشود؛ چنانکه در سالهای اخیر، سیلابها، بارندگیهای شدید، طوفانها و زلزلهها تلفات سنگینی را از نظر جانی و مالی به مردم این کشور وارد کردهاند.