رحیم، باشندهٔ ولسوالی گرزیوان (یا جرم‌سرا) ولایت فاریاب، می‌گوید که همسرش هنگام انتقال به کلینیک محلی برای زایمان، به دلیل نبود آمبولانس، بدون هیچ نوع تجهیزات صحی در تکسی دو کودک دوگانگی یک دختر و یک پسر به دنیا آورد.
رحیم می‌گوید که اکنون این کودکان هشت‌ماهه هستند، اما تأکید می کند که پس از آن واقعه، همسرش با خطر مرگ روبرو شد و روزها وضعیت صحی‌اش وخیم بود.
او ادعا می‌کند که هنوز هم مردم ولسوالی‌شان به آمبولانس دسترسی ندارند:
ما در بخش آمبولانس با مشکلات بسیار زیادی مواجه هستیم
«ما در بخش آمبولانس با مشکلات بسیار زیادی مواجه هستیم، هیچ دسترسی نداریم،در گرزیوان تنها یک آمبولانس وجود دارد که اصلاً به نیاز مریضان رسیدگی نمی تواند، وقتی خانمم باردار بود و درد زایمان آغاز شد، خواستیم او را به کلینیک برسانیم، آمبولانس نه در دسترس بود و نه رسید، از قریه یک موتر شخصی گرفتیم و در مسیر دو طفل دوگانگی به دنیا آمدند.»
رحیم مدعی شد که سه روز پیش (۱۱ جولای)، یکی از همسایگان‌شان به دلیل نبود آمبولانس و کارمند صحی متخصص در خانه زایمان کرد، اما به دلیل خون‌ریزی شدید، پیش از رسیدن به کلینیک جان باخت.
اما این گونه موارد تنها محدود به شمال‌غرب افغانستان نیست، بلکه در دیگر مناطق و ولایت‌ها نیز چنین شکایاتی مطرح شده‌اند.
خیبرخان، باشندهٔ ولسوالی اچین ولایت ننگرهار، می‌گوید که حتی برای بیمار که در حالت کما قرار داشت، موفق به دریافت آمبولانس نشد.
او به رادیو آزادی گفت:
خودم مریضی داشتم که در حالت کما بود، نیاز فوری به اکسیجن داشت، اما آمبولانس نبود
«اینجا بعضی مریض‌های عاجل که هیچ، حتی اگر کسی در حالت مرگ هم باشد، به آمبولانس دسترسی پیدا نمی‌کند، ما از موترهای شخصی استفاده می‌کنیم. خودم مریضی داشتم که در حالت کما بود، نیاز فوری به اکسیجن داشت، اما آمبولانس نبود که حتی او را از کلینیک ولسوالی به شفاخانه مرکزی انتقال دهد با زحمت زیاد او را با موتر شخصی انتقال دادیم.»
عبدالستار، باشندهٔ ولسوالی ناری ولایت کنر نیز گفت که در تمام ولسوالی‌شان تنها یک آمبولانس وجود دارد که آن‌هم همیشه فعال نیست:
«ولسوالی ما دورافتاده و پرجمعیت است، تقریباً ۱۴۰ هزار نفوس دارد، مریضان ولسوالی‌های کامدیش و برگ‌متال نورستان نیز از همین مسیر می‌گذرند، اما سیستم آمبولانس خیلی ضعیف است. مریضان ما تا رسیدن به اسعدآباد، با موترهای شخصی انتقال داده می‌شوند.»
در ولایت‌های جنوبی نیز وضعیت مشابه حاکم است.
عبدالغفار، باشندهٔ ولسوالی اسپین‌بولدک ولایت کندهار، به رادیو آزادی گفت که بسیاری مردم در قریه‌ها و ولسوالی‌ها به دلیل نبود آمبولانس و فقر، توانایی پرداخت کرایه موترهای شخصی را ندارند و نمی‌توانند به مراکز صحی مراجعه کنند:
«در این ولسوالی‌های سرحدی هیچ نوع امکانات وجود ندارد، تعداد داکتران مسلکی اندک است، وسایل ندارند، آمبولانس نیست،از اسپین‌بولدک تا شهر کندهار ۹ ساعت راه است، مردم بسیار فقیر هستند. اگر هم کسی مریض را با موتر شخصی انتقال بدهد، در آن هیچ نوع تجهیزات صحی نیست.»
شکایت‌ها و نگرانی‌ها در مورد نبود یا ضعف سیستم آمبولانس نه‌تنها در قریه‌ها و ولسوالی‌ها، بلکه در برخی شهرهای بزرگ نیز مطرح است.
عبدالقیوم افغان، یکی از باشندگان هرات، به رادیو آزادی گفت:
«شهر و حتی ولسوالی‌های نزدیک اصلاً قابل مقایسه نیستند، اگر بگویم امکانات صفر است، مبالغه نیست، موضوع آمبولانس بسیار مهم است و اینجا خیلی زیاد به آن نیاز است.»
یکی از باشندگان شهر گردیز مرکز ولایت پکتیا که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، نیز به رادیو آزادی گفت که مردم به شدت به امکانات صحی، از جمله آمبولانس، نیاز دارند.
او از حکومت طالبان و نهادهای صحی بین‌المللی خواست برای حل این مشکل رسیدگی کنند:
«این خیلی مشکل است، اکثر اوقات مریضان به دلیل نبود آمبولانس با مشکلات شدید مواجه می‌شوند، حتی برخی جان خود را از دست می‌دهند. از وزارت صحت عامه و نهادهای صحی می‌خواهیم که برای تمام مراکز صحی محلی آمبولانس فراهم کنند.»
قابل ذکر است که باشندگان ولایت‌های ارزگان، هلمند، لوگر، نورستان، بلخ، نیمروز، میدان‌وردک و پروان نیز با ارسال پیام‌های صوتی به رادیو آزادی نگرانی‌های مشابه را ابراز کرده و گفته‌اند که در برخی مناطق، تنها یک آمبولانس به تمام ولسوالی اختصاص یافته است، که پاسخگوی نیاز مردم نیست.
شرافت زمان، سخنگوی وزارت صحت عامهٔ حکومت طالبان، به پرسش‌های رادیو آزادی دربارهٔ خواسته‌ها و نگرانی‌های مردم در این گزارش پاسخ نداد.
اما شماری از داکتران و کارمندان صحی با تأیید این مشکل، آمبولانس را برای انتقال سریع و به موقع بیماران به مراکز صحی، نیاز حیاتی و اولیه می‌دانند.
داکتر عصمت اندر، متخصص امراض داخله، به رادیو آزادی گفت:
«آمبولانس‌ها یکی از عناصر مهم صحی به شمار می‌روند، اگر یک زن حامله که وقت ولادت‌اش نزدیک باشد، حتی با آمبولانس غیرمعیاری انتقال یابد، مشکلات دیگر نیز به وجود می‌آید. همچنین اگر یک مریضی که عملیات شده باشد، با آمبولانس غیرمعیاری و فاقد امکانات انتقال یابد، چون جاده‌ها هم خراب است، مشکلات جدی برای مریض ایجاد می‌شود، بهتر است به موضوع آمبولانس‌ها توجه جدی شود.»
اگرچه آمار دقیق آمبولانس‌های دولتی در افغانستان امسال در دست نیست، اما سخنگوی وزارت صحت عامهٔ حکومت طالبان در ماه اپریل ۲۰۲۴ به بی‌بی‌سی گفته بود که در سراسر افغانستان تنها ۳۰۰ آمبولانس موجود است.
او گفته بود که این آمبولانس‌ها به مناطقی که از مرکز دور هستند و در مواقع اضطراری نیاز بیشتری دارند، فرستاده شده‌اند؛ اما مردم این تعداد را ناکافی می‌دانند.
براساس معیارهای سازمان جهانی صحت (WHO)، باید برای هر ۱۰۰ هزار نفر حداقل یک آمبولانس در نظر گرفته شود، با توجه به جمعیت بیش از ۴۰ میلیون افغانستان، در حالی‌که تنها ۳۰۰ آمبولانس دارد.
در افغانستان شمارهٔ رایگان ۱۰۲ برای آمبولانس‌ها اختصاص داده شده که در موارد اضطراری قابل استفاده است.
علاوه بر آمبولانس‌های دولتی، تعداد کمی از آمبولانس‌های هلال احمر نیز فعال اند که اغلب در رویدادهای طبیعی، جنگ‌ها، انفجار ماین‌ها و سایر حوادث غیرمنتظره مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در شهرها، بعضی از شفاخانه‌های خصوصی نیز تعداد محدودی آمبولانس دارند، اما به دلیل فقر گسترده و مشکلات اقتصادی، مردم به آسانی نمی‌توانند به کلینیک‌ها و مراکز صحی خصوصی مراجعه کنند.
علاوه بر تمام این موارد، خرابی جاده‌ها در افغانستان یکی دیگر از چالش‌هایی است که در هنگام رویدادهای عاجل و نیاز به خدمات صحی فوری، سبب تأخیر در رسیدن آمبولانس‌ها به محل حادثه می‌شود.
