این شورا روز پنج‌شنبه ۱۹ سرطان در گزارشی افزوده است که پس از دهه‌ها جنگ و در حالی‌که از هر سه نفر دو نفر در افغانستان از قبل به کمک‌های بشری نیاز دارند، این کشور با چالش‌های شدیدی در زمینه‌ی پذیرش و ادغام مجدد شمار زیاد بازگشت‌کنندگان روبه‌رو است.
شورای مهاجرین ناروی هشدار داده است که اگر این روند ادامه یابد، تا پایان سال ۲۰۲۵ میلادی، حدود سه میلیون افغان به افغانستان باز خواهند گشت.
بازگشت گسترده و بی‌سابقه‌ی مهاجران به افغانستان، به‌شدت سیستم کمک‌رسانی را تحت فشار قرار داده
در ادامهء گزارش این شورا آمده است که بازگشت گسترده و بی‌سابقه‌ی مهاجران به افغانستان، به‌شدت سیستم کمک‌رسانی را تحت فشار قرار داده و نهادهای کمک‌رسان در این کشور توان کمک فوری به آن‌ها را ندارند.
در عین حال، برنامه‌ی جهانی غذا (دبلیواف‌پی) نیز روز پنج‌شنبه ۱۰ جولای در شبکه‌ی ایکس خود نوشته است روزانه هزاران خانواده‌ی افغان که مجبور به ترک ایران شده‌اند، در حالی به افغانستان بازمی‌گردند که از قبل ۱۰ میلیون نفر در این کشور در تابستان امسال با گرسنگی روبه‌رو هستند.
شماری از کسانی که به‌تازگی از ایران برگشته‌اند نیز از وضعیت وخیم بشری و اقتصادی‌شان شکایت دارند.
یکی از آن‌ها که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش گرفته شود، به شرط تغییر صدایش در صحبت با رادیو آزادی گفت: "من در آن‌جا عملیات کرده بودم، در راه پولیس ایران خیلی اذیت کردند که حتی به زخم‌های عملیاتم ضرر رسید، با وجود آن هم با تکلیف و درد و رنج زیادی خود را رساندم، اما در این‌جا وضعیت این‌قدر خراب است که نه کار و بار است و نه کدام درآمد و توان تداوی را ندارم که بروم معاینات کنم یا برای این درد و زخم دوا بگیرم."
با تکلیف و درد و رنج زیادی خود را رساندم، اما در این‌جا وضعیت این‌قدر خراب است که نه کار و بار است و نه کدام درآمد
فعالان حقوق مهاجران نیز با ابراز نگرانی از پیامدهای خطرناک و ناگوار این وضعیت هشدار می‌دهند که بازگشت گسترده‌ی مهاجرین افغان، خطر شکل‌گیری یک بحران عمیق انسانی را در افغانستان به‌همراه دارد.
احمد ذکی خلیل یکی از آن‌ها می‌گوید این مسئولیت اخلاقی و قانونی حکومت طالبان است که از حقوق انسانی بازگشت‌کنندگان محافظت نموده، فوراً با نهادهای بین‌المللی کمک‌رسان هماهنگی نمایند تا اقدامات سریع و اضطراری در قسمت اسکان و غذا برای آنان صورت بگیرد.
"اگر اقدام بسیار سریع و به‌موقع صورت نگیرد، این می‌تواند پیامدهای خیلی خطرناکی را در قبال داشته باشد؛ فقر گسترده، افزایش بی‌خانمانی، آسیب‌های روانی، نارضایتی‌های اجتماعی و حتی می‌تواند بی‌ثباتی امنیتی را به وجود بیاورد. این فقط یک بحران انسانی نیست بلکه یک چالش منطقوی و بین‌المللی است که نیازمند یک واکنش خیلی فوری و هماهنگ است."
او همچنان تأکید کرد که باید برنامه‌های بلندمدت برای ادغام و اشتغال‌زایی مهاجران بازگشت‌کننده طراحی شود؛ در غیر آن، این بحران عمیق‌تر خواهد شد.
این در حالی‌ست که عبدالسلام حنفی، معاون اداری ریاست‌الوزرای حکومت طالبان، به‌تاریخ ۱۹ سرطان در کنفرانس خبری کمیسیون عالی رسیدگی به مشکلات مهاجرین حکومت آن‌ها گفته است که در یک ماه گذشته، بیش از ۵۰۰ هزار مهاجر افغان از ایران به افغانستان برگشته‌اند.
این می‌تواند پیامدهای خیلی خطرناکی را در قبال داشته باشد؛ فقر گسترده، افزایش بی‌خانمانی، آسیب‌های روانی، نارضایتی‌های اجتماعی
او با انتقاد از روند اخراج گسترده‌ی مهاجرین افغان از ایران، برخورد نادرست با آن‌ها در اردوگاه‌ها و نقض حقوق‌شان در این کشور گفت با آن‌که از طرف حکومت طالبان به این مهاجران به‌طور شبانه‌روزی خدمات صورت می‌گیرد ولی باز هم رسیدگی به این موج بزرگ دشوار است.
در عین حال، میرویس عزیزی، تاجر افغان و رئیس عزیزی‌گروپ، کمک‌های عاجل به ارزش یک میلیارد افغانی را به مهاجران بازگشته از ایران اعلام نمود.
او در شبکه‌ی ایکس خود ضمن این‌که خواهان توجه و رسیدگی نهادهای مسئول ملی و بین‌المللی به این فاجعه‌ی انسانی شده است، افزوده است که به همکاران خود در بنیاد عزیزی دستور داده است تا به ولایت هرات سفر نموده و در قسمت رسانیدن کمک‌ها اقدام عاجل نمایند.
مهلت تعیین‌شده برای دارندگان برگه‌های سرشماری افغان در ایران روز یک‌شنبه ۱۵ سرطان پایان یافت، ولی روند اخراج مهاجران افغان از این کشور پس از درگیری‌ها میان اسرائیل و ایران به‌شدت افزایش یافته بود.
نهادهای بین‌المللی پیش از این نیز هشدار داده‌اند که بازگشت مهاجران به افغانستان تحت حاکمیت طالبان، آنان را با فقر، کمبود خدمات اساسی و خطر پیگرد سیاسی روبه‌رو می‌سازد.